Bartolome de Las Casas (1484 – 1566) (Biskup Ciapas)

- najpierw światowy podróżnik, później dominikanin, kronikarz, jeden z pierwszych obrońców praw Indian – autor: „Krótkiej

relacji o wyniszczeniu Indian”

- wziął udział w wyprawie na Hispaniolę, w brutalnym podboju Antyli

- system enkomiendy (od: powierzać) na ziemiach Hiszpańskich– Hiszpanie zajmowali określoną ziemię, ludność stawała się niewolnikami

- biskup Ciapas reprezentuje stronę Indiańską przed Izabelą Katoliczką (królową Hiszpanie), przyczynił się do wystosowania bulli papieskiej, głoszącej, że Indianie są różni (prawa Indian często zdobywane były kosztem niewolników amerykańskich)

Francisco Pizarro (1478 – 1541)

- wielki konkwistador, podbił Inków (okolice Peru)

- konkwistadorzy z jednej strony uważali, że Indian nie trzeba traktować jak ludzi, często wykorzystywali oni konflikty polityczne, skłócali miejscowej ludności

- Pizarro oszukał jednego z wodzów (spalono go na stosie pomimo okupu)

Hernan Cortes (1485 – 1547)

- konkwistador, podbił Azteków po śmierci Montesumy II, (okolice Meksyku)

Pedro Cieza de Leon (1520 – 1554)

- historyk i kronikarz kultur andyjskich, autor „Cronica del Peru” (pierwsza cz. 1553r, cz. Druga – XXw)

– pierwsze informacje etnograficzne dotyczące imperium Inków (Pierwszy opisał płaskowyż Nosca)

Felipe Guaman Poma de Ayala (1535 – 1616)

- Peruwiańczyk, dokumentujący historię Peru od czasów przed Inkami do czasów po ich podboju – Kronika Peru

Garcilaso de la Vega (1539 – 1616)

- syn konkwistadora i inkaskiej księżniczki

- napisał „Komentarze do historii Inków” książkę dotyczącą podboju Inków, książka ta zakazana była w Hiszpanii

Francisco de Avila (1573 – 1647)

- ksiądz katolicki, badacz kultury Indiańskiej

- jego książka jest jednym z najlepszych źródeł do badanie kultury Indian

Jean-Baptiste Du Tertre (1610 – 1687)

- Napisał świadectwo podboju Antyli

- Formuuje mit dobrego dzikusa (zapoczątkowany przez Bartolomeo de Las Casas, popularyzowana przez Rousseau). Dzicy są jak owoce leśne, mają wiele zalet, ale my je psujemy. Dzicy są prości, naiwni, towarzyscy – człowiek wraz z cywilizacją nabywa złośliwości

Joseph-Francois Lafitau (1681 – 1746)

- autor: „Zwyczajów Amerykańskich Dzikich” – świadomie stosowana jest metoda porównawcza (ewolucjonizm) – porównuje on Irokezów z Kuronami, Hebrajczykami, Grekami książka zawiera opis systemu matrylinearnego u Irokezów

- przez sześć lat mieszkał wśród irokezów, miał materiały J. Garniera, który przez 60 lal badał Kuronów

Jens Kraft (1720 – 1765)

- duński matematyk, filozof

- napisał: „Krótką relację o zwyczajach, prawach Dzikich”

NAUKI PRZYRODNICZE OD RENESANSU

Kontakty pomiędzy Europejczykami i innymi ludami sprowokowały spór o pochodzenie: monogeneza (wspólnota pochodzenia człowieka) i poligeneza(osobne pochodzenie różnych grup) pochodzenia człowieka. Problemy z pogranicza biologii i kultury – monogeneza lub poligeneza kultury lub pochodzenia biologicznego.

Ewolucjonizm: monogeneza kultury, poligeneza gatunku

Dyfuzjonizm: - szkoła niemiecko-austriacka: monogeneza azjatycka

Monofiletyzm(/ Polifiletyzm)

– pogląd według którego określona grupa systematyczna organizmów żywych wywodzi się się od jednego przodka, przeciwieństwo polifiletyzmu. Monogeneza biologiczna = monofiletyzm

Podział synów Chama (Sem, Cham i Jafet) w ujęciu Europejskim związany był z podziałem na Europę, Azję i Afrykę. Wszyscy ludzie byli synami Adama i Ewy

Julian „Apostata” (331-363) (Flawiusz Klaudiusz)

- Cesarz rzumski, odrzucił wspólne pochodzenie

Paracelsus (ok. 1493 – 1541)

- ludność zamorska musi pochodzić od innych prarodziców

Giordano Bruno (1548 – 1600)

- heretyk, przyjmował koncepcję kopernikańską

- zakładał odmienność i różne pochodzenie ras ludzkich

Isaac Le Pererius (1569 – 1676)

- 1655 – wydanie książki „Pre-Adamite”, spalonej rok później jako heretycką, przekonanie, że ludy Europejskie wywodzą się od Preadamitów – koncepcja preadamitów

- koncepcja nasienia węża (doktryna dwóch linii) istniejąca od starożytności - Abel był synem Adama, Kain synem Węża, Do lat 20’ XX w wydawane były książki na ten temat

Henry Home (1696 – 1782)

- filozof, prawnik angielski, Lord Kames

James Burnett (1714 – 1799)

- Lord Manboddo, szkocki prawnik, filozof

H. Home i J. Burnett polemizują o granice człowieczeństwa. Pytanie czy definiować człowieka wąsko czy szeroko (wszystkie sporne gatunki uznać należy za ludzi)? Lord Kames sądzi, że dobra jest wąska definicja człowieczeństwa, zaś J. Burnett zakłada szeroką definicję człowieczeństwa.

Magnus Hunt

- jeden z pierwszych ludzi, określanych antropologami

- autor „Antropologii” 1501r

Andrzej Glaber (Jędrzej Kobylinus)

- tłumacz pierwszej pracy anatomicznej „Gatka o składności człowieczych członków”, próbująca odpowiedzieć także na pytanie jak do anatomii mają się władze umysłu

Andreas Vesalius (1514 – 1564)

- autor „O budowie ludzkiego ciała” 1542, jako pierwszy podważa błędne założenia Gallena. Za swoją pracę skazany zostaje na śmierć, co zamienione jest na pielgrzymkę do Ziemi Świętej

Andrea Cesalpino (1519 – 1603)

- badacz roślinności Nowych Ziem

Francois Bernier (1625 – 1688)

- Przez dwanaście lat był sekretarzem jednego z cesarzy dynastii Wielkich Mogołów, przybliżył Europie zwyczaje, informacje o jodze i joginach, zaczerpnął z bezpośredniego przekazu informacje o mistrzach duchowych wschodu

- Autor: „Nowy podział ziemii wedle różnych ras je zamieszkujących” 1684r. – zakwestionował koncepcje rasowe, jest jednym z pierwszych antropologów, którzy dla określenia rasy używają cech fizycznych, nie tylko kolory skóry

Karol Linneusz (1707 – 1778)

-szwedzki systematyk, autor „Systema nature” (Pierwsze wydanie miało 11 lub 13 stron, każde następne było obszerniejsze aż do kilkuset stron)

- wyznaczył podział na Królestwo roślin i Królestwo zwierząt, podział ras ludzkich najpierw na cztery– rasom odpowiadały kontynenty, później na pięć, wg. koloru skóry: biali, miedzianoskórzy, żółci, czarni i ciemni