RÓŻNE TENDENCJE ROZWOJU POEZJI POLSKIEJ PO 1956 ROKU

• Pokolenie ’56:

1. W Polsce debiutują:

   1. Stanisław Grochowiak

   2. Andrzej Bursa

   3. Urszula Kozioł

   4. Jarosław Marek Rymkiewcz

   5. Sławomir Kryska

   6. Halina Poświatowska

   7. Ernest Bryll

   8. Witold Dąbrowski

   9. Ireneusz Iredyński

   10. Marian Grześczak

   11. Edward Stachura

1. debiutują na emigracji:

   1. Adam Czerniawski

   2. Jerzy S. Sito

   3. Andrzej Busza

   4. Bogdan Czaykowski

   5. Bolesław Taborski

2. do pokolenia ’56 zaliczano także:

   1. Andrzeja Kuśniewicza

   2. Zofię Chądzyńską

• Debiuty poetów przyjmowano jako reakcję na socrealizm

• Pokolenie 1960: Orientacja Poetycka Hybrydy, kunsztowność, rozbudowana metaforyka, afirmacja rzeczywistości:

  1. Zbigniew Jerzyna

  2. Krzysztof Gąsiorowski

  3. Jerzy Górzański

  4. Jarosław Markiewicz

  5. Maciej Zenon Bordowicz

  6. Barbara Sadowska

• Tendencje:

  1. Lingwinizm:

• Krytyczny stosunek do języka, który „mówi człowiekiem” (tradycja futurystyczna) – podejrzliwość jako sposób obrony przed jego niedoskonałością

• Burzenie potoczności i schematyczności skonwencjonalizowanych form językowych

• Zabawa językiem, parodia

• Groteska polegająca na kontrastowaniu form potocznych z wysokimi

• Wysoka metaforyczność wypowiedzi, rozbijanie utartych form wypowiedzi, neologizmy

• w praktyce lingwistów język jako medium komunikacji społecznej był albo kompromitowany i parodiowany (Białoszewski), albo podejrzewany o deformację świata (Balcerzan), albo okazywał się środkiem łamiącym funkcje komunikatywne.

• paronomazja: środek stylistyczny polegający na zestawieniu ze sobą posobnych brzmieniowo słów, wykorzystując ich kontrasty

• metafora, najskuteczniej obrazująca nieograniczoność możliwości, podkreślająca nieskończoność związków między słowami, siłę językowego automatyzmu zatrzymującego ruch myśli

• słowo zatraca charakter znaku przechodząc w bełkot lub gest foniczny.

• stał się tradycją, do której sięgnęła później Nowa Fala

  1. Klasycyzm:

• Dialog z tradycją, która jest wartością

• Tradycyjne formy

• Przetwarzanie wzorców, toposów kultury

• Harmonia, dążenie do spójności, ładu, logiczności wypowiedzi

  1. Turpizm:

• 8.11.1962 rok, 45 nr „Przeglądu kulturalnego” Julian Przyboś ogłasza Odę do turpistów, skierowaną przeciwko T. Różewiczowi, M. Białoszewskiemu i S. Grochowiakowi. Zarzucił im lubowanie się w rozpaczy, fascynację śmiercią i rozkładem, upodobanie w brzydocie. Przyczyny leżą w awangardowym poglądzie Przybosia.

• Odpowiedzieli mu w 47 numerze (25.11) „Nowej Kultury” Ireneusz Iredyński (Traktat o kazaniu) i S. Grochowiak wierszem Ikar.

• Język poezji powinien odpowiadać codzienności, nazywać a nie pseudonimować, służyć myślom i dyskursowi, a nie estetyzującym metaforom (Iredyński)

• Grochowiak: Turpiści […] nawet w najdalej posuniętym akcie buntu (czy przeciwko życiu czy przeciw tradycji literackiej) wyrażają ostatecznie prawdę afirmatywną.

• Tematyka dotycząca jednostki i brzydoty, egzystencjalizm

• Egzystencjalne poczucie tragicznej wolności i fascynacja okrucieństwem materii

• Wymiary turpizmu: 1 egzystencjalny- brzydota jest częścią życia, 2. estetyczny- brzydota jako kategoria estetyczna, 3.etyczny- tematy związane z przemijaniem, z fizjologią ciała, solidarność z tym co nie jest piękne, tym co odrzucone

• Przeżyciem pokoleniowym nie były przeżycia wojenne

• Mizerabilizm – fascynacja ubóstwem i nieszczęściem

• Nowa Fala (też po ‘56, nie?) – „pokolenie 68” – przeżyciem pokoleniowym był brak wspomnień wojennych

• Podejmowali dialog z pokoleniem 56 (np. Barańczak z lingwistami, Wojaczek z turpistami itd.)

• Nieufność wobec języka, który stał się nowomową, to już nie tylko refleksja nad językiem, ale też demaskowanie zafałszowanego w nim obrazu świata

• Akcentowanie mówienia wprost, związku poezji z życiem codziennym

• Często korzystano z formy ankiety, ogłoszenia, czy notatki prasowej.