73. Rodzaje grzybic uogólnionych, czynniki usposabiające do ich rozwoju.
grzybica kropidlakowa (aspergiloza, aspergillosis)
histoplazmoza (histoplasmosis)
kandydiaza (kandydoza, bielnica, candidiasis)
kokcydioidomykoza (coccidioidomycosis)
kryptokokoza (cryptococcosis)
mukormykoza (mucormycosis)
pneumocystoza (pneumocystosis)
Czynniki usposabiające do rozwoju grzybic:
1. AIDS
2. ziarnica złośliwa
3. chłoniaki
4. niedobory immunologiczne wrodzone lub nabyte (immunosupresja, cytostatyki)
5. agranulocytoza
74. Morfologia zakażeń oportunistycznych
GRZYBICE
kryptokokoza (cryptococcosis)
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu
obrzęk mózgu i galaretowaty wysięk w oponach miękkich
torbielowato rozszerzone przestrzenie Virchowa-Robina (jak bańki mydlane) wypełnione kryptokokami
barwienie mucykarminem (polisacharydowa otoczka)
brak odczynu zapalnego, odczyn ropny lub ziarniniakowy (makrofagi, limfocyty, komórki olbrzymie typu ciał obcych)
niekiedy w płucach pojedyncze ziarniniaki (cryptococcoma) o charakterze zmian guzowatych
grzybice wtórne
· aspergiloza
grzybiak kropidlakowy (aspergilloma)
jamy gruźlicze, ropnie, stare zawały, rozstrzenie oskrzeli, pęcherze rozedmowe
kuliste grzybnie z licznymi strzępkami, które rozgałęziają się pod kątem ostrym
słabo wyrażony odczyn zapalny lub nacieki limfocytów i plazmocytów z włóknieniem
postać inwazyjna (aspergillosis invasiva)
chorzy z neutropenią (płuca, mózg, nerki, zastawki serca)
nacieczone naczynia krwionośne -> zmiany krwotoczne, zakrzepowe i zawały lub rozsiew drogą krwionośną
w płucach zapalenie martwiczo-krwotoczne (zawały w środku, na obwodzie zmiany krwotoczne
( OBRAZ TARCZY STRZLNICZEJ)
w mózgu odczyn zapalny i zmiany martwiczo-krwotoczne
alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna głównie u astmatyków
nacieczone oskrzela i oskrzeliki (limfocyty, plazmocyty, eozynofile)
zaburzenia wentylacji o charakterze obturacji
· kandydiaza w preparatach histologicznych drożdżaki, strzępki rzekome lub prawdziwe
kandydiaza powierzchowna najczęściej
skóra, błony śluzowe: pleśniawki, zapalenie sromu, pochwy, przełyku, wyprzenia, odparzenia,
makroskopowo szaro-białawe miękkie błony (łatwo usuwalne -> zaczerwienione podłoże)
mikroskopowo powierzchowne ubytki nabłonka, cechy ostrego (ropnego) i przewlekłego zapalenia (postacie drożdżakowe i strzępki rzekome tworzące peudogrzybnię)
anergia, odczyn ropny lub ziarniniakowy
kandydiaza uogólniona
chorzy z głęboką immunosupresją lub neutropenią
inwazyjna postać zakażenia: przez owrzodziałe ogniska powierzchowne, przy cewnikowaniu lub dializie otrzewnowej do krwi posocznica -> ropnie głównie w nerkach, w zakażeniach głębokich liczne mikroropnie (postacie drożdżakowate i pseudogrzybnie otoczone warstwą martwicy i nacieku z neutrofilów)
· mukormykoza
strzępki o nieregularnej szerokości rozgałęziające się pod kątem prostym
nacieczone ściany naczyń -> martwica ischemiczna
makroskopowo naloty podobne do kłaczków bawełny (jama ustna, jama nosowa)
mukormykoza nosowo-mózgowa
zatoki przynosowe, oczodół, mózg -> meningoencephalitis
mukormykoza płucna
krwotoczne zapalenie płuc, zmiany zakrzepowe w naczyniach
75. Morfologia infekcji wirusowych, przykłady.
1. Brak zmian (zakażenie utajone).
2. Transformacja nowotworowa komórek:
rak inwazyjny płaskonabłonkowy i neoplazja śródnabłonkowa szyjki macicy (HPV typ
16, 18, 31, 33, 35, 51)
brodawczaki (HPV typ 1, 2, 4, 7)
chłoniak Burkitta (EBV)
rak z komórek wątrobowych (HBV)
3. Zmiany cyto- i histopatologiczne:
nacieki z limfocytów i makrofagów/monocytów, szczególnie wokół małych naczyń krwionośnych
komórki olbrzymie wielojądrowe (np. komórki Whartina-Finkeldeya w odrze)
martwica (np. komórek rogów przednich rdzenia w poliomyelitis acuta anterior, pojedynczych hepatocytów w hepatitis)
zwyrodnienie wodniczkowe w komórkach nabłonka wielowarstwowego płaskiego (koilocyty)
dyskretne efekty cytopatyczne, np. zmiana kształtu komórek związana ze zmianami cytoszkieletu, zmiana struktury chromatyny
ciałka wtrętowe cytoplazmatyczne (wirusy RNA, np. ciałka Negriego w neuronach przy zakażeniu wirusem wścieklizny) lub jądrowe (wirusy DNA, np. CMV)
zmiany w strukturze błony komórkowej (wbudowanie białek wirusa) -> wzrost przepuszczalności, martwica, fuzja z innymi komórkami (HIV, HSV wirus odry)
błony szkliste (wirusowe zapalenie płuc [zapalenie śródmiąższowe] -> uszkodzenie nabłonka oddechowego -> infekcja bakteryjna)
śmierć komórki (np. liza neuronów w zakażeniu wirusem polio)
76. Wykładniki morfologiczne rozwiniętej postaci AIDS.
węzły chłonne
· małe, zmniejszona liczba limfocytów głównie w T zależnej strefie kortykalnej (?węzeł opustoszały)
· w ostatnich stadiach AIDS zakażone grzybami lub prątkami, niezdolne wywołać reakcję zapalną, brak ziarniniaków (faza anergii)
mózg
· guzki mikroglejowe (komórki olbrzymie wielojądrzaste w istocie szarej i podkorowej istocie białej) często przyćmione zapaleniem opon i mózgu (zakażenia oportunistyczne)
układ oddechowy
· zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis carinii, Aspergillus lub Candida
· gruźlica płuc - immunosupresja poniżej 100 limfocytów CD4+/mm3 krwi
zakażenia M. avis i M. intracellulare
posocznica Landouzy’ego (rozsiew prątków do węzłów chłonnych, wątroby, śledziony), poronne ziarniniaki i limfocyty, makrofagi o obfitej cytoplazmie wypełnionej prątkami
przewód pokarmowy
· biegunka, zaburzenia wchłaniania związane z infekcjami
nowotwory
· chłoniaki z limfocytów T lub B
niski stopień zróżnicowania
· mięsak Kaposiego
wieloogniskowy (niebiesko-czerwone guzki)
zajęte narządy wewnętrzne
liczne anastomozy przestrzeni naczyniowych wypełnionych krwią
58. KOLAGENOZY:RODZAJE, WSPÓLNE ELEMENTY MORFOLOGICZNE TYCH CHORÓB
Choroby tkanki łącznej (ang. Connective tissue disease - CTD) - grupa różnorodnych chorób, w których zmiany patologicznie pierwotnie występują w tkance łącznej.
Do chorób tkanki łącznej należą:
- twardzina
-toczeń rumieniowaty układowy
-zespół Sjögrena
-mieszana choroba tkanki łącznej
-reumatoidalne zapalenie stawów
-zespół kardiolipinowy
-zespół Sneddona
-pierwotny zespół
-zwiększenie ilości i pogrubienie wiązek kolagenu,
-zanik odczynu zapalnego
-zanik przydatków skórnych "zatopionych" w kolagenie.
-obecność kompleksów immunologicznych w skórze pozornie nie zmienionej
-nacieki z limfocytów w badaniu histologicznym
59. MORFOLOGIA GORĄCZKI REUMATYCZNEJ
-serce: rozsiane ogniska czynnego zapalenia we wszystkich warstwach serca (pancarditis). Większość z nich uformowana jest w drobne ziarniniaki- guzki Aschoffa. Jego centrum tworzy ognisko zwyrodnienia włóknikowatego. Otoczone jest przez naciek komórkowy, w którym dominują limfocyty (głównie T) i wydatne makrofagi nazywane komórkami Anitschkowa. Mają one obfitą amfochłonną cytoplazmę, centralnie położone okrągłe lub owalne jądro. Jego chromatyna tworzy cienką, sfalowaną wstążkę przypominającą gąsiennicę. W nacieku obecne są też plazmocyty i powstałe z makrofagów komórki wielojądrzaste.
-zmiany zapalne w m. sercowym lokalizują się głównie w sąsiedztwie naczyń.
-w osierdziu guzkom towarzyszy wysięk surowiczo- włóknikowy lub włóknikowy
-we wsierdziu ściennym i zastawkowym tworzą się ogniska martwicy włóknikowej. W obrębie zastawki mitralnej takie zmiany powstają na powierzchni nitek ścięgnistych i wzdłuż linii zamknięcia płatków. Powodują one formowanie sie drobnych (1-3mm) brodaweczkowatych skrzeplin (zapalenie reumatyczne, brodaweczkowate wsierdzia). We wsierdziu ściennym lewego przedsionka tworzą się zgrubienia (plamy MacCalluma) jako skutek zapalnych zmian podwsierdziowych i regularnych uderzeń fali zwrotnej strumienia krwi.
60. SKŁADNIKI KOMÓRKOWE GUZKA REUMATYCZNEGO
guzki Aschoffa - pojawiają się w sercu i w aorcie. Podobne twory występują w innych narządach. są one specyficzne dla gorączki reumatycznej (ziarnina swoista - nie występująca w innych chorobach). Są to okołonaczyniowe agregaty komórek zapalnych (a więc ziarniniaki) otaczające ognisko martwicy włóknikowatej. do charakterystycznych komórek wchodzących w skład nacieku należą komórki Anitschkowa
- amfifilna cytoplazma
- niewyraźne granice komórkowe
- 'gąsienicowaty' układ chromatyny
- czasem wielojądrzaste
- prawdopodobnie pochodzenia histiocytarnego
oprócz tego naciek składa się z limfocytów i plazmocytów, rzadziej z granulocytów. po 3-4 miesiącach guzek włóknieje, przyjmując kształt wrzecionowaty. zaczynają w nim dominować fibroblasty.
Guzki Aschoffa występują liczniej w przegrodzie międzykomorowej, ścianie komory lewej, stożku tętnicy płucnej, w tylnej ścianie lewego przedsionka i we wsierdziu uszek.
Kolagenozy: rodzaje, wspólne elementy morfologiczne tych chorób
Morfologia gorączki reumatycznej
Składniki komórkowe guzka reumatycznego
Rodzaje grzybic uogólnionych, czynniki usposabiające do ich rozwoju
Morfologia zakażeń oportunistycznych
Morfologia infekcji wirusowych, przykłady
Wykładniki morfologiczne rozwiniętej postaci AIDS