PROMOCJA ZDROWIA WYKŁAD 1 01.03.13
Prof. Dr hab. N. med. Lech Walasek
ZDROWIE JAKO WARTOŚĆ:
Zdrowie – stanowi podstawę do osiągania celów życiowych, realizacji zamierzeń, pragnień i ambicji.
Zdrowie stanowi podstawę zasobów indywidualnych, społecznych i ekonomicznych. Tylko zdrowe społeczeństwo może tworzyć dobra materialne, kulturalne. Rozwijać się i osiągać poziom jakości życia
Zdrowie jest:
-wartością dla jednostki
-podstawowym prawem każdego człowieka
-zasobem – bogactwem dla społeczeństwa
-podstawą zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego państwa
Zdrowie wg WHO – to pozytywny stan fizyczny, psychiczny, społeczny a nie tylko nieobecność choroby lub niepełnosprawności.
PROMOCJA ZDROWIA – jest to proces poprawy zdrowia przez podejmowanie decyzji sprzyjającej zdrowiu
-budowanie polityki zdrowotnej
-tworzenie środowisk życia, pracy i nauki sprzyjających zdrowiu
-zachęcanie społeczeństwa do działań na rzecz zdrowia
-rozwijanie umiejętności osobistych i społecznych służących zdrowiu
INTEGRALNYMI SKŁADNIKAMI PROMOCJI ZDROWIA SĄ:
-edukacja zdrowotna
-profilaktyka – zapobieganie chorobom
-lokalna profilaktyka zdrowotna
POLITYKA ZDROWIA PUBLICZNEGO UE:
-edukacja zdrowotna
-profilaktyka – zapobieganie chorobom
-ochrona zdrowia
-ochrona środowiska – polityka ekologiczna
WSPÓLNY CEL:
Poprawa i utrzymanie dobrego stanu zdrowia jednostek i społeczeństwa.
PROBLEMY ZDROWOTNE I SPOSOBY ICH ROZWIĄZYWANIA:
Kraje rozwijające się o niskim standardzie życia:
-choroby z niedoborów – niedożywienie
-choroby infekcyjne
Kraje wysoko rozwinięte o wysokim standardzie życia:
-choroby z niewłaściwego stylu życia
-niedostosowanie do warunków „nadmiaru” (dieta, mała aktywność fizyczna, choroby metaboliczne, palenie tytoniu, alkohol, leki, używki, rozwój techniki i motoryzacji powodujący epidemię wypadków)
PROMOCJA ZDROWIA W NOWYCH WARUNKACH:
-rozpoznanie aktualnych potrzeb zdrowotnych
-wyniki badań stanu zdrowia ludności
-potrzeby różnych grup społecznych z uwzględnieniem wieku, płci, miasto, wieś itp.
-rozpoznanie czynników zagrożenia: palenie tytoniu, alkohol, środki toksyczne, woda, powietrze, niedobory pierwiastków
-monitoring stylów życia
ROZWÓJ IDEI PROMOCJI ZDROWIA:
-społeczny ruch prozdrowotny
-dziedzina nauki rozwinięta na gruncie zasad higieny
-profilaktyka
-promocja zdrowia to proces podejmowania decyzji w sprawach ludzkiego zdrowia
Prawo do życia jest zasadniczą i integralną częścią fundamentalnych praw człowieka.
Art. 25 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka wskazuje na prawa człowieka do zapewnienia mu zdrowia: „Każdy człowiek ma prawo do życia w warunkach zapewniających dobre samopoczucie i zdrowie dla niego samego i jego rodziny, a więc zapewniających: wyżywienie, ubiór, mieszkanie, opiekę zdrowotną oraz niezbędne świadczenia socjalne, zabezpieczenia w przypadku utraty pracy”.
„Osiągnięcie możliwie najwyższego standardu zdrowia jest jednym podstawowych praw każdego człowieka bez względu na rasę, religię, poglądy polityczne oraz warunki ekonomiczne i społeczne” Konstytucja ŚOZ (1986r)
Pierwszym krajem, który podjął działania z zakresu promocji zdrowia na szeroką skalę była Kanada. Marc La Londe 1 maja 1974 r.– minister zdrowia Kanady przedstawił parlamentowi dokument: „Nowa perspektywa dla zdrowia Kanadyjczyków”
Międzynarodowa Konferencja Promocji Zdrowia – Ottawa 1986 r. Karta Ottawska (1986) – Konstytucja promocji zdrowia.
Międzynarodowa Konferencja Promocji Zdrowia – Ottawa: Karta Ottawska – Konstytucja promocji zdrowia, lista czynników warunkujących zdrowie.
Czynniki warunkujące zdrowie człowieka:
Styl życia 50%
Środowisko 20%
Cechy genetyczne 20%
Opieka zdrowotna 10%
Styl życia:
-przestrzeganie zrównoważonej diety
-regularna aktywność fizyczna
-opanowanie sytuacji stresowych
-palenie papierosów
-nadużywanie alkoholu i leków
-narkotyki - uzależnienia
-agresja i przemoc