Zakres i przedmiot badań z pogranicza psychologii i kultury

Podejście międzykulturowe – sposób rozumienia prawdy i zasad dotyczących zachowań człowieka w perspektywie globalnej, międzykulturowej.

Badania międzykulturowe – polegają na doborze przedstawicieli różnych kultur i na analizowaniu potencjalnych rozbieżności między poszczególnymi grupa osób badanych.

W najszerszym znaczeniu podejście międzykulturowe wiąże się z ujmowaniem prawdy i zasad psychologicznych jako uniwersalnych (odnoszących się do przedstawicieli wszystkich kultur) bądź specyficznych kulturowo (trafnych w stosunku do części ludzi należących do niektórych kultur).

Zastosowania słowa kultura:

• Zastosowania opisowe kładą nacisk na rozmaite czynności i zachowania związane z kulturą

• Definicje historyczne odnoszące się do dziedzictwa i tradycji związanych z pewną grupą ludzi

• Zastosowania normatywne opisują reguły i normy kulturowe

• W opisach psychologicznych kładzie się nacisk na uczenie się, rozwiązywanie problemów oraz inne podejścia behawioralne związane z kulturą

• W definicjach strukturalnych akcentuje się społeczne i organizacyjne elementy kultury

• Zastosowania genetyczne dotyczące pochodzenia (genezy) kultury

Posługujemy się terminem „kultura”, aby opisywać i wyjaśniać szerokie spektrum czynności, zachowań, zdarzeń i struktur obecnych w naszym życiu.

Aspekty życia, do których odnosi się pojęcie „kultura”:

• Charakterystyka ogólna

• Jedzenie i ubranie

• Warunki mieszkaniowe i technika

• Gospodarka i transport

• Aktywności indywidualne i rodzinne

• Społeczność lokalna i rząd

• Opieka społeczna, religia, nauka

• Seks i cykl życiowy

Kultura – dynamiczny system reguł – jawnych i ukrytych, ustanawianych przez grupę i mających zapewnić im przetrwanie, dotyczących wartości, przekonań, norm i zachowań, podzielanych przez grupę, lecz w różnym stopniu uznawanych przez poszczególne jednostki w ramach grupy, przekazywanych z pokolenia na pokolenie, stosunkowo trwałych, lecz mogących zmieniać się z upływem czasu.

Czynniki wpływające na kulturę

• Środowisko naturalne

• Gęstość zaludnienia

• Zamożność

• Technika

• Klimat

Etyka – odnosi się do tych aspektów życia, które wydają się niezmienne w różnych kulturach, czyli do prawd i zasad uniwersalnych, czy też ponadkulturowych

Emika – dotyczy tych aspektów życia, które wydają się różnić w zależności od kultury, czyli od prawd i zasad specyficznych kulturowo

Podstawowy błąd atrybucji – przecenianie czynników wewnętrznych w stosunku do czynników zewnętrznych w ocenie ludzkiego zachowania. W Azji to się nie sprawdza, tam doceniają rolę czynników zewnętrznych.

Atrybucja – dokonujemy jej podczas wnioskowania. Atrybucja do ja – wnioskowanie z cech danej osoby; wnioskowanie na podstawie czynników zewnętrznych (sytuacja).

Psychologia Głównego Nurtu – dąży do sformułowania praw uniwersalnych.

Wiele reguł uniwersalnych nie sprawdza się we wszystkich kulturach.

Kulturę można określić jako ogół wytworów ludzi, zarówno materialnych, jak i niematerialnych: duchowych, symbolicznych (takich jak wzory myślenia i zachowania).

Najczęściej rozumiana jest jako całokształt duchowego i materialnego dorobku społeczeństwa. Bywa utożsamiana z cywilizacją. Również charakterystyczne dla danego społeczeństwa wzory postępowania, także to, co w zachowaniu ludzkim jest wyuczone, w odróżnieniu od tego, co jest biologicznie odziedziczone.

Kultura

• Zachowania

• Obyczaje

• Tradycje

• Normy

• Wytwory materialne (zabytki, budowle)

• Historia

• Dziedziny sztuki

H. Plossner – najszersza definicja kultury

Dynamiczny charakter kultury.

Grupa, społeczność.

Coś względnie trwałego, przekazywanego z pokolenia na pokolenie, ale ewoluującego, zmieniającego się.

Różnice kulturowe – różnice w obyczajach, wartościach.

Co kształtuje różnice kulturowe (psychologiczne)?

• Warunki przyrodnicze (kultura ma pomóc adaptację do otoczenia, ma zapewnić przetrwanie)

• Przynależność narodowa, etniczna

• Płeć

• Orientacja seksualna

• Język

• Religia

Funkcje kultury:

• Adaptacja w celu przetrwania

Zagrożenie stereotypem

Różnice między kobietami i mężczyznami:

• Różnice socjalizacyjne

• Różne doświadczenia

• Różne umiejętności, predyspozycje

• „nawyki umysłowe”

Psychologia międzykulturowa typu cross/trans – stara się odpowiedzieć na ile PBA jest uniwersalny. Stara się zrozumieć jakie są ograniczenia ogólnych praw psychologii.

Psychologia międzykulturowa typu inter – interesuje się relacja pomiędzy przedstawicielami poszczególnych kultur. Jak różnice wynikające z PBA wpływają na interakcje. Ludzie posługują się różnymi pojęciami. Jak różnice psychiczne wpływają na relacje.

Psychologia indygeniczna (etniczna) – zajmuje się konkretną kulturą.

Psychologia kulturowa wynika z różnic.

Skrypt kulturowy – scenariusz sytuacyjny z rozpisanymi rolami, kto co robi, co od kogo się oczekuje. Opisuje wzorce zachowań, interakcje jednostek, ich wzajemne oczekiwanie.