Raport o Oddziaływaniu na środowisko

Raport o Oddziaływaniu na środowisko

Zakładu Mleczarskiego

"QueenMilk"

Lokalizacja: ; działka nr 824/99

gmina, powiat, woj.

Inwestor:

Etap wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach

przedsięwzięcia.

wykonał:

Opole, Styczeń 2013

Charakterystyka inwestycji

QueenMilk jest popularną siecią zakładów mleczarskich, zajmujących sie produkcją m.in. jogurtów, mleka, kefirów, twarogów, serów. Cieszy się wysoką renomą, dzięki delikatnemu smaku, otrzymywanych produktów. Wysoka jakość i szczególna ochrona środowiska podczas produkcji sprawiła, że firma znajduje się w czołówce najlepszych zakładów w Polsce.

W wybranym rejonie, gdzie ma powstać zakład, nie znajduję się żaden inny lub inny o podobnym charakterze przemysłowym.

Powstanie on na 1,5 ha terenu leżącego odłogiem o ziemi nisko urodzajnej. Miejsce wybudowania zakładu nie wpłynie w żaden szkodliwy sposób na otaczające ją środowisko naturalne i mieszkańców. Do działki przeznaczonej na budowę prowadzi gmina droga asfaltowa. Zostanie doprowadzona kanalizacja sanitarno-ściekowa, uwzględniając iż, zakład będzie posiadał własną małą oczyszczalnię ścieków.

W zakładzie powstanie, kilka linii produkcyjnych, czyli osobny dla każdego rodzaju wytwarzanego nabiału. Będzie ich zatem 5, (jogurt, mleko, kefir, śmietana, twaróg)

Wszelkie opakowania, wielowarstwowe opakowania, kubeczki, wieczka, karton, folie, będą sprowadzane z zewnątrz, m.in. od spółki EkoMel, z którą zawarliśmy współpracę. Owoce do jogurtów jak i również mleko będzie skupywane od miejscowych hodowców oraz większych mleczarni.

Wszelakie skupione produkty będą kierowane do zakładowego laboratorium, którym przejdą szereg badań kwalifikujących ich do produkcji.

Spółdzielnia QueenMilk przewiduję wytwarzać dziennie ok. 150tys jogurtów (szt), 80 tys litrów mleka, 10 tys kefirów(szt), 10tys śmietany(szt), 5 tys kg twarogu.

Jogurty naszej firmy będą produkowane w kubeczkach o pojemności 150g i 320g , o smakach takich jak: brzoskwiniowym, truskawkowym, jagodowym, malinowym, bananowym, wiśniowym, owoców leśnych oraz jogurt naturalny.

Mleko natomiast będzie występować w 3 rodzajach, w zależności od zawartości tłuszczu, czyli 0,5%, 1,5% i 3,2%. Pakowane będą w litrowe kartony.

Kefir będzie pakowany w duże kubeczki o pojemności 330g. Śmietana dzielona zostanie ze względu na % tłuszczu, czyli 30%,18% i 12% i pakowana w kartoniki 250g.

Twaróg produkowany będzie o masie 250g w folii, również z uwzględnieniem zawartości tłuszczu - tłusty, półtłusty, chudy, jak również twaróg sernikowy w 1kg pojemnikach.

Korzyści z istnienia zakładu mleczarskiego QueenMilk

Dzięki powstaniu nowego zakładu, powstaną nowe miejsca pracy dla mieszkańców. Również, dzięki skupu mleka, hodowcy bydła, będą mieli możliwość ulepszenia swoich gospodarstw, poprzez współprace z naszym zakładem. Zmniejszy się, zatem bezrobocie. Pobliskie sklepy i supermarkety, również prowadząc z nami współprace, zyskają na niższych kosztach transportu. Teren leżący odłogiem, zostanie pożytecznie zagospodarowany, wszelkie dzikie zarośla zostaną usunięte, a pozostały teren, który nie znajdzie się pod hala produkcyjną, zostanie uporządkowany i przeznaczony na mały park z oczkiem wodnym dla mieszkańców i zwiedzających.

Specyficzną cechą tego przemysłu, jest zależność jakości surowców, a co za tym idzie i produktów, od jakości środowiska. Tym samym ochrona środowiska jest nie tylko obowiązkiem zakładów tej branży przemysłu, ale także leży w ich żywotnym interesie. Warto także podkreślić, że wśród odpadów i emisji znaczną większość stanowią substancje ulegające biodegradacji.

Lokalizacja

Projektowany obiekt zlokalizowany jest w gminie Ozimek, mieście Dylaki na terenie działki nr 824/99 arkusz mapy 3 obręb Dylaki. Zakład położony jest przy ulicy Szkolnej 53. Działka ma zbliżony kształt  prostokąta o powierzchni 1,5 ha. Najbliższy budynek mieszkalny znajduję się w odległości ponad 200 m od obiektu.

Opis budynków

Zakłada mleczarski QueenMilk składa się z kilka budynków. Głownie są to budynki halowe, magazyn z cegły jedno parterowe o łącznej powierzchni działki 10 000 m2 z dachem dwuspadowym. Również budynek biurowy i laboratorium o powierzchni 1000m2. Całkowita powierzchnia działki to 1,5 ha.

Na całość działki składają się następujące składowe:

-hala produkcyjna

-laboratorium

-biuro

-pomieszczenie socjalne

-budka strażnika

-parking na samochody pracowników i sprzęt

-silosy na mleko

-skup mleka

-magazyn

Zakład pracuje w godzinach od 6-22 (dwie zmiany) i będzie zatrudniał 130 osób

PRODUKCJA

Mleko

Do zakładu mleczarskiego zwykle dostarczane jest surowe schłodzone mleko. Surowe schłodzone mleko jest odwirowywane, pasteryzowane, standaryzowane, homogenizowane, odpowietrzane, chłodzone i pakowane.

Mleko surowe, ze względu na zawartość składników pokarmowych i wody, stanowi doskonałą pożywkę dla drobnoustrojów – jeśli nie zostanie po udoju szybko schłodzone do temperatury 6-10 C, podlega niekontrolowanym procesom ukwaszania (psuje się). W wirówce odtłuszczająco-normalizującej oczyszczanie mleka przez wirowanie oparte jest na zasadzie rozdzielania cząstek o różnej gęstości dzięki sile odśrodkowej. Cząstki o gęstości większej od mleka (np. zanieczyszczenia mechaniczne, leukocyty, fragmenty komórek nabłonka mlekotwórczego, część drobnoustrojów) odrzucane są w kierunku od osi obrotów i zbierają się w postaci osadu (szlamu) w peryferyjnej części bąka wirówki (tzw. komorze szlamowej) .

Dzięki nowoczesnym typom wirówek specjalnej konstrukcji będą czyszczone w trakcie pracy, bez konieczności przerywania procesu wirowania dla usunięcia osadu. Osad z wirówek będzie wykorzystywany do celów paszowych, bądź odprowadzany do ścieków.

Zniszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych oraz powodujących psucie się mleka osiąga się przez ogrzewanie poprzez sterylizacje.

Sterylizacja to ogrzewanie mleka w warunkach niszczących najbardziej ciepłooporne bakterie i ich przetrwalniki, tj. w temperaturach ponad 100C. Zastosujemy metodę sterylizacji polegającą na błyskawicznym ogrzaniu mleka do temperatury 135-150C na bardzo krótki czas (nawet poniżej sekundy) i pakowanie w sterylne opakowania. Metoda ta określana jest jako UHT (akronim angielskiego określenia Ultra High Temperature).

Mleko UHT będzie produkowane w systemie bezpośrednim. Mleko mieszane jest z parą w proporcjach wagowych 10:1; mleko jest następnie chłodzone, a para odzyskiwana w procesie rozprężania próżniowego.

Zawartość poszczególnych składników odżywczych w surowym mleku jest zmienna i zależy m.in. od takich czynników jak rasa krów, okres laktacji, sposób żywienia i udoju krów etc. Standaryzacja (normalizacja) polega na regulowaniu głównie zawartości tłuszczu poprzez dodanie odpowiedniej ilości mleka (lub śmietanki) o wyższej lub niższej zawartości tłuszczu.

W surowym mleku kuleczki tłuszczowe wypływają na powierzchnię mleka i tworzą warstwę śmietany. W mleku pasteryzowanym łączą się w gronka, a w krańcowych przypadkach grudki zmaślonego tłuszczu. Zmaślaniu się można zapobiec poprzez proces homogenizacji - sztuczne rozbicie grudek, tak aby średnica nowoutworzonych kuleczek była nie większa od 2 µm. Proces tez prowadzony jest w urządzeniu zwanym homogenizatorem, wykorzystującym zjawisko przyczepności i lepkości przy przepływie homogenizowanego płynu, z dużą prędkością, przez wąską szczelinę (przeływ burzliwy,

tarcie, kawitacja). Mleko zagęszczone jest dodatkowo słodzone, repasteryzowane, a następnie

zagęszczane w wielostopniowej wyparce. Para używana jest w pierwszym stopniu wyparki oraz do repasteryzacji, natomiast w kolejnych stopniach wyparki mogą być wykorzystane sprężone opary.

Sery twarogowe

Sery świeże (niedojrzewające) powstają z mleka standaryzowanego i pasteryzowanego.

Do mleka dodawane są sole wapniowe (najczęściej chlorek wapniowy), w celu przywrócenia równowagi soli mineralnych, zachwianej na skutek pasteryzacji mleka. Chlorek wapniowy działa jako środek wspomagający koagulację. Koagulacja jest to ścięcie mleka, w skutek czego wydziela się serwatka i skrzep serowy. Po dodaniu kultur bakteryjnych mleko ogrzewane jest w wannach twarożkarskich, gdzie przechodzi około 12-16 godzinny okres inkubacji w temperaturze około 28C. Po koagulacji skrzep ogrzewany jest do temperatury 37-45 C, pakowany w tkaniny i prasowany. Odciśnięty skrzep może być wzbogacony o dozwolone dodatki smakowe (przyprawy, substancje aromatyzujące, cukier itp.). W systemach automatycznych gęstwa twarogowa będzie rozładowywana i prasowana w wykonanych z tworzywa sztucznego formach. Wykorzystywana woda grzewcza krąży w obiegu zamkniętym. Produktem ubocznym powstającym w tym procesie jest kwasowa serwatka (najczęściej gromadzona w specjalnych zbiornikach) oraz odpady powstające w trakcie pakowania, tłoczenia i transportu serów. Osad z wirówek z tego etapu procesu (białko) najczęściej wykorzystywany jest w dalszych etapach procesu produkcyjnego.

Śmietana i śmietanka

Śmietanka uzyskiwana jest w procesie odwirowywania mleka świeżego. Odwirowana śmietanka jest pasteryzowana, odpowietrzana, homogenizowana i pakowana. Śmietana kwaśna produkowana jest poprzez dodanie do śmietany słodkiej zakwasu i poddania jej około 12 godzinnej fermentacji. Zwartość powietrza w mleku może przekraczać 10% (powietrze związane chemicznie, zdyspergowane i rozpuszczone).

Ponadto znaczna zawartość powietrza może powodować zakłócenia w pracy wirówek i homogenizatorów oraz utrudniać wymianę ciepła (tworzenie się osadów na płytach pasteryzatorów). Przed procesem pasteryzacji lub repasteryzacji produktów dodawane także bywają stabilizatory zagęszczające lub białka serwatkowe.

Jogurt

Jogurt jest bodaj najbardziej rozpowszechnionym na świecie mlecznym napojem fermentowanym. Uzyskuje się go ukraszając mleko tworzącymi układ symbiotyczny mikroorganizmami (pałeczkami i ziarniakami). Ziarniaki wytwarzają kwas mrówkowy i pirogronian oraz dwutlenek węgla z obecnego w mleku mocznika, co stymuluje wzrost pałeczek. Z kolei pałeczki powodują uwalnianie z mleka peptydów i aminokwasów (walina, metionina, lizyna, histydyna, kwas glutaminowy etc.), które wykorzystują do swojego wzrostu ziarniaki, oznaczające się słabymi zdolnościami proteolitycznymi .

Jogurt będzie produkowany metodą zbiornikową (tzw. jogurt mieszany) w wielu odmianach różniących się zawartością tłuszczu i suchej masy, strukturą, konsystencją, rodzajami dodatków, cechami smakowo-zapachowymi oraz sposobem utrwalania.

Mleko przeznaczone do produkcji jogurtu jest normalizowane, ogrzewane, homogenizowane w temperaturze około 55C, i pasteryzowane w temperaturze ponad 90 stopni. Po pasteryzacji następuje schłodzenie do około 40C i zaszczepienie kulturami bakterii (szczepionka lub zakwas kultur jogurtowych). Proces fermentacji trwa kilka godzin (około 4), jednak czas, tempo i stopień ukwaszenia mleka podczas inkubacji zależą m.in. od składu, aktywności i ilości dodanego zakwasu oraz temperatury inkubacji.

Zaszczepione mleko jest inkubowane do momentu wytworzenia skrzepu i osiągnięcia żądanej kwasowości. Wytworzony jogurt jest delikatnie mieszany i podawany do ogrzewacza, a następnie do maszyny pakującej.

Kefir

Kefir jest napojem fermentowanym otrzymywanym poprzez ukwaszenie mleka przy użyciu ziaren kefirowych (tzw. grzybków kefirowych), zawierających mikroogranizamy zdolne do przeprowadzenia zarówno fermentacji mlekowej (bakterie) jak i alkoholowej (drożdże).

Kefir może być produkowany metoda termostatową lub zbiornikową, przy czym

początek procesu jest taki sam w obu metodach. Mleko poddawane jest pasteryzacji (w temperaturze około 85C), repasteryzacji (w temperaturze około 95C), następnie jest schładzane i dodawany jest zakwas kefirowy. W metodzie termostatowej zaszczepione mleko jest pakowane w opakowania jednostkowe i inkubowane w temperaturze ponad 20 C do osiągnięcia wymaganej

kwasowości, a otrzymywany kefir poddawany jest dojrzewaniu w temperaturze około 10C przez 1 do 3 dni, po czym produkt jest schładzany i pakowany. W metodzie zbiornikowej zaszczepienie mleka odbywa się w zbiornikach fermentacyjnych, przy takich samych jak w metodzie termostatowej parametrach. Po wytworzeniu kefiru jest on schładzany do temperatury około 15 C w zbiorniku lub ochładzaczu rurowym, a następnie pakowany w opakowania jednostkowe i poddawany dojrzewaniu w temperaturze około 10C przez 1 do 3 dni, po czym produkt jest schładzany i pakowany. Czas dojrzewania kefiru (1 do 3 dni) znacząco wpływa na jego cechy organoleptyczne.

Opis elementów przyrodniczych

Na analizowanym terenie nie ma obszarów specjalnie chronionych na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody; jednak znajduje sie w obszarze sieci NATURA 2000. Najbliższe tereny objęte ochroną to:

• tereny obszarów chronionego krajobrazu – Lasy Stobrawsko-Turawskie, w odległości co najmnniej 2 km - Obszar Chronionego Krajobrazu Lasy Stobrawsko-Turawskie są największym obszarem chronionego krajobrazu w województwie opolskim i obejmują powierzchnię 179305,6 ha i leżą w mezoregionie Równina Opolska. Obszar ten zajmuje część prawego dorzecza Odry na południe od Stobrawy i na północ od Garbu Tarnogórskiego, suwając się na wschód wzdłuż biegu Małej Panwi. Powierzchnię terenu budują zwydmione piaski, porośnięte przez Bory Stobrawskie.Przez środek obszaru przepływa Mała Panew, na której w Turawie utworzono zbiornik Jezioro Turawskie - jeden z zasilających żeglugę na Odrze ale także wykorzystywany do celów rekreacyjnych.Wschodnia część regionu (Obniżenie Małej Panwi) stanowi szlak komunikacyjny ze wschodu na zachód.

• Stobrawski Park Krajobrazowy, w odległości co najmniej 15-20 km

• obszary Natura 2000: Grądy Odrzańskie (PLB02002) – w odległości min. 10 km, oraz jezioro Turawskie (PLB 160004), w odległości co najmniej 3 km

• projektowany obszar Natura 2000 „Bory Niemodlińskie” (PLB160001)

• projektowany obszar Natura 2000 „Jezioro Turawski” (PLB160004)

• tereny użytków ekologicznych: najbliższe znajdują się w Ozimek (Antoniów), Popielów (Gęsi Staw) i Turawa (Płaszczyna, Wodopój)

Pomniki przyrody na terenie woj. Opolskiego:

Rezerwaty przyrody na terenie województwa Opolskiego:

Charakterystyka warunków przyrodniczych terenu.

Współczesna rzeźba terenu obranego jest wynikiem zachodzących tu niegdyś zjawisk tektonicznych i geotektonicznych. Budowa geologiczna ma obszarze Dylak - występują na powierzchni skały triasowe oraz czwartorzędowe. Na wschodzie, w rejonie Krasiejowa wystepuja iły kajprowe o zabarwieniu brązowym, które występują również na całym obszarze dorzecza Małej Panwi pod niewielka miaższoscią osadów plejstocenskich. Ponieważ iły te są nieprzepuszczalne obszary te posiadają liczne zabagnienia. Dominującymi osadami są skały akumulacji wodno- lodowcowej i lodowcowej oraz rzecznej. Północna, środkowa i wschodnia część Dylak obejmują piaski rzeczne forma kumulacyjnych, których miąższość dochodzi do 15 m. Piaski są różnoziarniste, kwarcowe o różnym stopniu obtoczenia. Piaski akumulacji lodowcowej z głazami oraz wodno-lodowcowej zajmują mały skrawek Dylak w północnej jej części. Holocen jest reprezentowany przez napływy osadów współczesnych rzek, tj. piasków, żwirów, glini namułów. Występują one w dolinach wszystkich cieków wodnych na terenie gminy. Ten urozmaicony charakter środowiska geograficznego widoczny jest przy ukształtowaniu każdego z elementów środowiska: rzeźby terenu, budowy geologicznej, hydrologicznej, pokrywy glebowej, warunków klimatycznych, szaty roślinnej oraz fauny i krajobrazu. Jest również dużym walorem przyrodniczym miasta.

Położenie geograficzne i typy środowiska przyrodniczego

Dylaki pod względem położenia geograficznego leży na pograniczu Niziny i Wyżyny Śląskiej, w obrębie doliny rzeki Mała Panew, będącej prawym dopływem Odry. Od strony północno-wschodniej graniczy z jeziorami Turawskimi. Zgodnie z regionalizacja fizycznogeograficzna Polski (J. Kondracki, 1981) wchodzi w skład makroregionu Nizina Slaska i mezoregionu Równina Opolska.

Rzeźba terenu i typy krajobrazu

Teren położony jest na wys. 180- 230 m n.p.m. Głównym elementem rzeźby terenu gminy jest forma denudacyjna, jaka występuje w dolinie rzeki Mała Panew. Jest to szerokie i płaskie obniżenie o przebiegu SE- NW. Forma ta jest wymodelowana w mało odpornych osadach ilastych górnego triasu, wypełniona gruba powłoka osadów czwartorzędowych. Kulminacje tworzą wydmy, a obniżenie rzeka Mała Panew. Rzeźba terenu jest efektem nagromadzenia się na tym obszarze utworów okresu czwartorzędowego. Różnice wysokości związane są ze wzniesieniami wydm ponad dno współczesnych dolinek pokrywających gęsta siecią cała powierzchnie gminy.

Gleby

Na terenie Dylak występują trzy rodzaje gleb, różniące sie pochodzeniem geologicznym skały macierzystej. Są to gleby wytworzone z utworów:− piaskowych - 80,1 % użytków rolnych,− organicznych - 10,8 % użytków rolnych,− gliniastych - 9,1 % użytków rolnych. Zestawienie powierzchni utworów glebowych wskazuje na zdecydowana przewagę utworów piaszczystych, do których należą piaski współczesnych i starych tarasów rzecznych oraz piaski wydmowe. Stanowią one ok. 80,1 % wszystkich użytków rolnych. Utwory gliniaste, do których zalicza sie gliny aluwialne (napływowe), stanowią 9,1 % użytków rolnych, natomiast gleby pochodzenia organicznego, do których zalicza sie muły organiczne, organiczno - mineralne oraz torf, stanowią 10,8 % użytków rolnych. Na analizowanym terenie gleby pochodzenia organicznego stanowią przede wszystkim użytki zielone. Na terenie Dylak zalegają gleby charakterystyczne dla terenów nizinnych oraz dla dolin rzecznych tych terenów. Gleby Dylak należą do gleb słabych, wytworzonych z piasków pochodzenia aluwialnego, charakteryzujących sie niska przydatnością dla produkcji rolnej. Zdecydowanie przeważają gleby lekkie, zbyt przewiewne i przepuszczalne o odczynie bardzo kwaśnymi, kwaśnym. Brak jest przyswajalnego potasu i fosforu.

Korzyści z położenia

Usytuowanie Dylak i wynikające z tego gospodarcze, ekonomiczne i kulturowe powiązania mogą być źródłem wielu korzyści wpływających na kierunki i tempo rozwoju. Wieś i rolnictwo nadal będą odgrywać znaczącą rolę w gospodarce gminy mimo, że warunki jakie posiada gmina dla jego rozwoju nie są korzystne. Wśród użytków rolnych poszczególne rodzaje gleb stanowią:- gleby piaszczyste 80,1 %- gleby organiczne 10,8 %- gleby gliniaste 9,1 %W naszej gminie dominują grunty orne klasy IV zajmujące ponad 43 % całkowitej powierzchni gruntów oraz klasy V stanowiące 38 %. Najmniejszą powierzchnię zajmują czarne ziemie dobrej jakości (kl. III) przydatne do uprawy roślin o dużych wymaganiach.

Zasoby wód powierzchniowych

Sieć wód powierzchniowych w gminie Ozimek, do której przynależą Dylaki tworzą w głównej mierze cztery większe rzeki, z których największą jest Mała Panew, płynąca ze wschodu na zachód gminy. Rzeka Myślina – dopływ Małej Panwi, przepływa przez wschodnia część gminy, pomiędzy miejscowościami Krasiejów i Staniszcze Małe. W północnej części gminy, przez miejscowości Biestrzynnik i Dylaki przepływa rzeka Libawa i Potok Pruskowski.

Rzeka Rosa wraz z jej dopływem- Chobianka zbiera wody z dużego obszaru lasów i pól uprawnych w środkowej części gminy.

Część wód powierzchniowych zasila rzekę Jemielnice, lewobrzeżny dopływ Małej Panwi. Są to wody odprowadzane z terenów usytuowanych na południe od Ozimka i na zachód od Krzyżowej Doliny.

Siec wód powierzchniowych uzupełniają rowy melioracyjne zbierające wodę z mniejszych powierzchni i odprowadzające je do Jeziora Turawskiego oraz rowy opaskowe odwadniające wały boczne Jeziora.

Występujące na terenie gminy cieki powierzchniowe są systematycznie badane w ramach sieci monitoringu podstawowego i regionalnego Wojewódzkiej Inspekcji Ochrony Środowiska w Opolu, w przekrojach pomiarowych zlokalizowanych w gminie Ozimek lub w gminach sąsiednich. W poniższej tabeli zestawiono wyniki klasyfikacji głównych wód powierzchniowych przepływających przez gminę Ozimek, zgodnie z wynikami badan za 2003 r. (klasyfikacja wg Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia listopada 1991 r. w sprawie klasyfikacji wód oraz warunków, jakim powinny odpowiadać ścieki wprowadzane do wód lub do ziemi, Dz. U. Nr 116, poz. 503).

Z powyższego zestawienia wynika, że przeciętne stężenia wskaźników zanieczyszczenia wód powierzchniowych przepływających przez teren gminy Ozimek klasyfikowały te wody do II klasy czystości, w przypadku Myśliny do klasy III. Ekstremalne wielkości badanych zanieczyszczeń powodowały natomiast spadki jakości wody w Małej Panwi, Myślinie i Rosie do pozaklasowych: w Małej Panwi ze względu na zawartość azotu azotanowego, w Myślinie zawartość azotu azotanowego, fosforu ogólnego i żelaza, natomiast w Rosie ze względu na zawartość żelaza. Wyróżnia się tu seria badan przeprowadzonych dla Chobianki, dla której przeciętna jakość wód spełnia kryteria I klasy czystości.

Na terenie gminy Ozimek nie ma ujęć wód powierzchniowych do celów pitnych.

Huta „MAŁAPANEW” S.A. w upadłości w Ozimku prowadzi pobór wody powierzchniowej z rzeki Mała Panew do celów technologicznych.

Pobór wody do celów produkcyjnych z rzeki Libawy i Potoku Pruskowskiego prowadzi Okręg Polskiego Związku Wędkarskiego, Ośrodek „Paliwoda” w Biestrzynniku.

Zasoby wód podziemnych

Wody podziemne w rejonie gminy Ozimek występują w dwóch piętrach wodonośnych –

czwartorzędowym i środkowotriasowym. Oba piętra wodonośne wchodzą w skład głównych

zbiorników wód podziemnych:

- GZWP nr 333 Opole-Zawadzkie w utworach triasowych,

- GZWP nr 334 Dolina Kopalna Małej Panwi w utworach czwartorzędowych,

- GZWP nr 335 Krapkowice – Strzelce Opolskie w utworach triasowych.

Piętro czwartorzędowe związane jest z piaszczysto-żwirowymi osadami rzecznymi

i rzecznolodowcowymi, osadzonymi we współczesnej i kopalnej dolinie Małej Panwi oraz na

przyległej wysoczyźnie plejstoceńskiej. Zwierciadło tego piętra jest zwykle swobodne

i kształtuje się, w zależności od sytuacji morfologicznej, na głębokości 0,2 - 4,0 m i większej.

Znaczenie użytkowe maja głębsze poziomy wodonośne tego pietra w dolinie kopalnej.

W trzech studniach ujęcia wodociągów miejskich (studnie la, 2a, AW) i w studni 3 A Huty

„MAŁAPANEW" nawiercono je na głębokości 16,0 - 21,2 m ppt., pod ochronna warstwa glin

zwałowych i ilastych utworów zastoiskowych o grubości 9 - 15 m. Miąższość warstwy

wodonośnej wynosi 4 - 16 m. Wody te stabilizują się na głębokości 4,0 - 6,9 m. Wydajności

są duże - rzędu 20 - 70 m3/h, przy depresjach 4 - 9 m. Z podobnych głębokości (15 -

29 m ppt.) czerpie wodę 7 studni ujęcia infiltracyjnego Huty „MAŁAPANEW" S.A.

w upadłości, rozmieszczonych wzdłuż_ południowego brzegu rzeki. Łączna wydajność tego

ujęcia wynosi 350 m3/h. Jakość głębszych wód czwartorzędowych w gminie Ozimek jest dobra, przekroczona jest tylko zawartość _żelaza i manganu, dlatego wody te wymagają uzdatniania.

Prędkość przepływu poziomego jest duża: 30 - 300 m/rok. Wartości te w przybliżeniu

ilustrują prędkość przemieszczania ewentualnych zanieczyszczeń w kierunku strumienia

przepływu podziemnego. Piętro środkowotriasowe występuje w szczelinowatych

i skrasowiałych wapieniach i marglach, na znacznej głebokosci.

Wody środkowotriasowe sa dobrze izolowane nadległym kompleksem iłów kajprowych. Prędkość migracji poziomej jest mała – poniżej 10 m/rok.

Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Opolu prowadzi badania ujęć wody

zlokalizowanych na terenie gminy Ozimek. W poniższej tabeli zestawiono najwyższe

otrzymane wyniki oznaczeń wskaźników jakości wód podziemnych, otrzymane z badan

przeprowadzonych w 2003 roku.

W większości przypadków najwyższe wyniki oznaczeń kwalifikują badane wody do klas I

i II. Jedynie w przypadku _żelaza odnotowano wyższe wartości, co spowodowało spadek

jakości wody do III klasy czystości w Szczedrzyku oraz w Ozimku, Biestrzynniku

i Mnichusie do klasy IV.

Wody podziemne ujmowane sa z ww. ujęć na potrzeby zbiorowego zaopatrzenia w wodę

gminy Ozimek.

Warunki klimatyczne

Klimat charakteryzuje się stosunkowo małymi rocznymi amplitudami temperatury powietrza. Biorąc pod uwagę wieloletnie wskaźniki termiczne, zima w tym regionie rozpoczyna sie między 11 a 22 grudnia, jest krótka i łagodna, trwa 60-70 dni, ze średnią temperaturą poniżej 0st.C. Wiosna trwa 60-70 dni i rozpoczyna się pod koniec marca lub początkiem kwietnia, ze średnią temperaturą od 5 do 15 st C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, ze średnią temperaturą 22, 5st C, a najchłodniejszym styczeń ze średnią temperaturą 1,5 st. C. Średnie roczne sumy opadów wynoszą od 600 do 650 mm z przewagą opadów letnich, z maksimum przypadającym na lipiec (90mm). Na terenie Dylak ze względu na dużą wilgotność powietrza często występują mgły. W okresie letnim dominują wiatry z zachodu i północnego - zachodu w zimie częste są wiatry południowe i południowo-zachodnie. Około 50 % to wiatry bardzo słabe o prędkości od 0,2 do 2m/s.

Klimat należy do łagodnych, co przejawia się niewielkimi amplitudami temperatur, niezbyt dużą liczbą opadów, szybko następującymi termicznymi porami roku w I półroczu i późno następującymi w II półroczu, długim sezonem wegetacyjnym. Zimy są bardzo łagodne i krótkie, lata długie i ciepłe.

Roślinność i zwierzęta.

Na terenie przedsięwzięcia brak trwałych kompleksów zieleni wysokiej. Teren zakładu, stanowiący, w części teren inwestycji jest typowym terenem przemysłowym leżącego odłogiem (dzika trawa, krzewy)

Nie przewiduje się żadnych ingerencji w zagospodarowanie terenów zielonych poza granicami zakładu. Zwierzęta występujące w rejonie przedsięwzięcia, w tym także obserwowane stale na terenie zakładu, to głównie gatunki charakterystyczne dla okolic siedzib ludzkich, w szczególności ptaki, w tym drapieżne zamieszkujące tereny przydomowe. Występuje również zwierzyna leśna, ze względu na bliskość lasu. Spotkać więc możemy zatem wiewiórki, dziki, lisy, sarny, jak i bobry, które są pod ochroną. W celu nie ingerowania w życie zwierzyny oraz ochrona przed wtargnięciem ich na teren zakładu, zostanie cała działka odgrodzona siatką

Analiza wariantów

1.Wariant najkorzystniejszy dla środowiska.

Planowana inwestycja jest dobrze przemyślana. Technologia zastosowana na całej drodze produkcji należy do najnowocześniejszych i jest najlepszą dostępną technologią na rynku. W związku z czym jest ona najkorzystniejsza dla środowiska. Charakteryzuje się najmniejszą emisją zanieczyszczeń do środowiska.

Nie będzie wywoływać hałasu, zakłócającego spokój mieszkańcom i leśnej zwierzynie.

Projekt zostanie zrealizowany z zachowaniem w jak najlepszym stanie najważniejszych zasobów środowiska do których należą: gleba, powietrze, wody podziemne. Pozostały obszar, który nie znajdzie się pod zabudową, lecz będzie w posiadaniu QueenMilk zostanie zagospodarowany w sposób estetyczny i przyjazny dla mieszkańców (mały park z sztucznym oczkiem wodnym)

2.Wariant polegający na niepodejmowaniu przedsięwzięcia.

Jeżeli inwestycja nie zostanie zrealizowana, wówczas teren na którym miała zostać wybudowana pozostanie w stanie niezmienionym. Na danym obszarze nadal będą rosnąć dzikie krzewa i podobna roślinność, zatem środowisko naturalne zostanie nie naruszone.

Miejscowi hodowcy bydła, jak i również właściciele sadów nie zyskają na sprzedaży mleka i owoców do QueenMilk.

3.Wybrany wariant.

Realizacja przedsięwzięcia.

Wybrany wariant jest najsłuszniejszym, jeżeli chodzi o emisję zanieczyszczeń, gdyż zastosowana zostanie najnowocześniejsza technologia produkcyjna, zmniejszająca emisję do minimum. Współpraca z miejscowymi hodowcami i właścicielami sadów, wpłynie korzystnie, ponieważ będą posiadać możliwość rozwijać się i poszerzać swoje uprawy, dzięki zysku na sprzedaży do QueenMilk.

Brak hałasu. Gleba, powietrze i wody podziemne zostaną w stanie nienaruszonym. Niezużytkowany obszar zastanie zagospodarowany z myślą o mieszkańcach. Nowe miejsca pracy, zmniejszenie bezrobocia na danym obszarze.

Usytuowanie zakładu jest korzystne jeśli chodzi o transport surowca: mniejsza emisja spalin, dostęp do dróg, usprawni wszystkie procesy.

Planowana budowa będzie spełniać warunki Rozporządzenia Ministra

Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r, w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Analizowana inwestycja, biorąc pod uwagę jej wielkość będzie należeć do zakładów o większych rozmiarach. Będzie spełniać wszystkie normy, które są zawarte w przepisach prawnych ochrony środowiska.

W celu zmniejszenia oddziaływania zakładu na środowisko, przewiduje się:

- założenie na kominach filtrów

- wygłuszenie akustyczne mechanizmów wentylacyjnych

- częściowe doczyszczanie ścieków odprowadzanych do sieci

Ocena oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko

Jak wiadomo każde przedsięwzięcie w mniejszym lub większym stopniu będzie oddziaływać na środowisko. Oddziaływanie to polega na stopniu zmiany środowiska będącego w pobliżu inwestycji, a także efektach przyszłościowych.

Obiekt, który mamy zamiar wybudować będzie oddziaływał na środowisko, lecz w stopniu niewielkim.

Poniżej poddano analizie oddziaływanie planowanej inwestycji na takie elementy środowiska jak: jakość wody, powietrza, krajobraz, gleba, świat fauny i flory, akustyka środowiska, dobra kulturowe i materialne.

Wszystkie te elementy mają znaczący wpływ na jakość życia człowieka.

Ochrona wód

  1. Pobór wody

Na potrzeby projektowanego przedsięwzięcia woda będzie pobierana z sieci, Przyłącze wodociągowe: Średnie dobowe zapotrzebowanie wody wynosi Qśrd=x m3/d. Dostawca wody zapewnia dostawę takiej ilości wody. Przyłącze do budynku wykonano od istniejącej sieci wodociągowej PCV fi=100 zlokalizowanej w ciągu ul. Szkolnej w Dylakach za pomocą nawiertki wodociągowej typ NN 100/1. Woda doprowadzana do budynku spełnia warunki określone w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002r. w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

Obliczenia oparte na zużyciu wody przez osobę (10 osób zatrudnionych, dwuzmianowo), wg Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dn. 14.01.2002r., w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody (Dz.U. 2002 nr 8 poz. 70).

Zużycie wody na 130 osób w ciągu miesiąca, przy przyjętym 1,5m³ na wszystkich pracowników: 1,5*130 = 195m³ wody na miesiąc.

- technologiczne

ok. stanowią ok 80% pobranej wody do procesu produkcji.

Ścieki przed odprowadzeniem przechodzą jeszcze przez specjalne filtry gdzie osadzają się najmniejsze frakcje, następnie woda jest odprowadzana do Spółki Wodociągi i Kanalizacja w Opolu Sp. Z o.o. przed wodociąg.

-sanitarne

Ścieki te powstają przez funkcjonowanie w zakładzie części socjalnej i sanitarnej dla pracowników. Ich ilość wyniesie 160m³ na miesiąc. Również odprowadzenie następuje do Spółki Wodociągi i Kanalizacja w Opolu Sp. Z o.o.

  1. Ścieki deszczowe

- Ilość ścieków opadowych

Na ścieki opadowe składają się głównie ścieki deszczowe z powierzchni utwardzonych i zadaszenia. Wody z zanieczyszczonych powierzchni są wstępnie podczyszczane, a następnie przekazywane Spółce Wodociągowej z którą współpracujemy.

Według Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w

sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. 2006 r., nr 137, poz. 984), wody opadowe powinny być oczyszczone tak aby w odpływie do oczyszczalni zawartość zawiesin ogólnych była mniejsza niż 100 mg/l.

Średnio w ciągu roku wielkość odpływu ścieków deszczowych wyniesie:

Q= h*F*B = 0,55*1000*0,6=330m³/rok

h- wysokość rocznego opadu = 0,55m/rok

F- powierzchnia spływu(1000m²-pow. utwardzona)

B- współczynnik spływu dla zabudowy zwartej = 0,6

  1. Zagrożenie dla wód podziemnych

Cały teren hali będzie pokryty szczelną nawierzchnią, podczas procesów mycia zanieczyszczona woda będzie wędrować do wstępnego oczyszczania a następnie do wodociągów.

Nawierzchnia utwardzona, będąca częścią działki nie wymaga specjalnego nieprzepuszczalnego podłoża, ponieważ zakład nie będzie wydalać żadnych zanieczyszczeń które mogłyby przedostać się do gleby, a co za tym idzie do wód podziemnych.

Obszary Natura 2000

Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 to sieć obszarów chronionych na terenie Unii Europejskiej. Celem wyznaczania tych obszarów jest ochrona cennych, pod względem przyrodniczym i zagrożonych, składników różnorodności biologicznej.

W skład sieci Natura 2000 wchodzą:

-obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO) - (Special Protection Areas -SPA) wyznaczone na podstawie Dyrektywy Rady 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikich ptaków, tzw. "Ptasiej"

-specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO) - (Special Areas of onservation- SAC) wyznaczone na podstawie Dyrektywy Rady 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, tzw. "Siedliskowej", dla siedlisk przyrodniczych wymienionych w załączniku I oraz gatunków roślin i

zwierząt wymienionych w załączniku II do Dyrektywy.

W 2004 roku Ministerstwo Środowiska, opracowało listę obszarów specjalnej 27 ochrony ptaków oraz listę proponowanych obszarów o znaczeniu wspólnotowym (OZW) wymagających objęcia ich ochroną w formie specjalnych obszarów ochrony siedlisk.

Najbliżej planowanej inwestycji znajduje się obszar należący do Obszarów Natura 2000: Jezioro Turawskie, oddalone o 3 km.

Odpady i produkty uboczne

W naszym przemyśle powstają znaczne ilości odpadów opakowaniowych (papier, palety, plastik) oraz odpadów generowanych przez wszelkie działania przemysłowe (zużyte smary, baterie, świetlówki, osady z oczyszczalni ścieków). Charakterystyczne dla branży są także powstające w procesie produkcji produkty uboczne takie jak:

• serwatka

• osady z wirówek i innych urządzeń

• skrzepy, kawałki serów

• produkty z różnych względów nie odpowiadające normom i standardom.

Z uwagi na wartość spożywczą tego typu materiałów będą one często wykorzystywane jako surowiec lub półprodukt np. w produkcji paszy dla zwierząt. Przeważająca część odpadów stałych poddamy recyklingowi lub deponowaniu jest na składowiskach odpadów

Emisja hałasu

  1. Etap budowy

Podczas realizacji Inwestycji nastąpi czasowa emisja hałasu związana z obecnością pracującego sprzętu budowlanego i transportującego materiały i elementy konstrukcyjne. Natężenie hałasu osiągnie niewysokie poziomy i będzie miała charakter rozproszony i chwilowy.

  1. Etap eksploatacji

• zakład mleczarski nie jest istotnym źródłem hałasu dla najbliższego otoczenia, ani w porze zimowej i nocą.

• w otoczeniu znajdują się tereny chronione zabudowy mieszkaniowej , dla których należy przyjąć wartości dopuszczalne poziomu hałasu, wyrażone wskaźnikami LAeqD i LAeqN równymi:

55 dB(A) dla pory dziennej,

45 dB(A) dla pory nocnej.

Na podstawie oceny warunków akustycznych oraz stanu zagospodarowania i stanu formalno prawnego terenów otaczających teren przedsięwzięcia stwierdza się, że zasięg oddziaływania akustycznego przedsięwzięcia, analizując łączne oddziaływanie przedsięwzięcia przetwórstwa mleczarskiego jest ograniczony do terenu zakładu.

Emisje do powietrza i odory

Obiegi chłodnicze działają w oparciu o systemy amoniakalne lub związki halonowe.

Przy prawidłowej eksploatacji instalacji nie powinny być one źródłem istotnych emisji.

Rozwiązania techniczne instalacji np. praca instalacji na podciśnieniu, mogą przyczynić się

do dodatkowego zwiększenia bezpieczeństwa instalacji z punktu widzenia ochrony

środowiska. Przy prawidłowym funkcjonowaniu instalacji zakłady przemysłu mleczarskiego nie są źródłem uciążliwości odorowej. Oddziaływanie takie pojawić się może np. w przypadku nieszczelności amoniakalnej instalacji chłodzącej lub na skutek zaburzeń w działaniu lub złej gospodarki osadowej w zakładowej oczyszczalni ścieków (ścieki mleczarskie mają skłonność do szybkiej fermentacji)

Oddziaływanie na zabytki i krajobraz kulturowy:

W pobliżu projektowanego przedsięwzięcia nie ma zabytków ani obiektów przedstawiających wartości kulturowe i objętych ochroną konserwatorską. W związku z tym, że przedsięwzięcie zlokalizowane jest na terenie przekształconym, przewiduje się realizację nowych obiektów wymagających budowę fundamentów na terenie dotychczas nie użytkowanym, nie przewiduje się odkryć o charakterze archeologicznym. Jednak, o ile miałoby to miejsce w trakcie budowy, należy wstrzymać wykonywanie robót ziemnych i powiadomić opolskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków. Ocenia się jednak, że przedsięwzięcie nie będzie miało wpływu na krajobraz kulturowy ani na zabytki.

Zabytki i muzea:

Największe skupiska obiektów zabytkowych znajdują się w Opolu, Nysie, Brzegu i Paczkowie.Za najcenniejszy zabytek województwa uchodzi tzw. kościoły gotyckie – Nysa, Opole, Brzeg, Paczków, Namysłów, Głogówek

Muzea:

Muzeum Śląska Opolskiego – Opole

Muzeum Wsi Opolskiej – Opole-Bierkowice

Ośrodki te są znacznie oddalone od zakładu mleczarskiego QueenMilk, zatem nie będzie miał on jakiegokolwiek wpływu na nie.

Oddziaływanie odpadów wytworzonych na różnych etapach

Odpady, które powstaną w wyniku realizacji przedsięwzięcia będą magazynowane w obrębie placu budowy lub natychmiast odbierane przez uprawnione firmy. W ramach wdrożonego i certyfikowanego przez Inwestora Zintegrowanego Systemu Zarządzania, Inwestor, już od etapu specyfikacji przetargowej, sprawuje nadzór nad wykonawcą w zakresie wpływu prowadzonego procesu budowy na stan środowiska naturalnego. Zgodnie z wymaganiami ZSZ, wykonawca będzie zobowiązany na przekazanym mu tytułem prowadzenia budowy terenie zorganizować podręczne magazyny odpadów, bezpieczne dla środowiska, w tym zabezpieczone przed możliwością wpływu substancji szkodliwych na środowisko gruntowo-wodne oraz zabezpieczone przed możliwością powstawania emisji wtórnej. O ile, ze względu na ograniczenie terenu, zorganizowanie takiego magazynu nie będzie możliwe, Inwestor udostępni wykonawcy wydzielone miejsce w swoim magazynie odpadów, umiejscowionym zgodnie z zapisami obowiązującego pozwolenia zintegrowanego.

Oddziaływanie na środowisko na etapie budowy

Oddziaływanie na środowisko będzie miało miejsce głównie na etapie inwestycyjnym. Wykonane zostaną wówczas wykopy pod fundamenty. Przewiduje się fundamentowanie na głębokości 0,6 m p.p.t, co przy projektowaniu parametrów fundamentowych pod budynkiem powoduje konieczność wywiezienia około 8200 m3 ziemi (warstwa glebowa, humus).

Nie ma konieczności budowy drogi dojazdowej gdyż wjazd do zakładu jest z istniejącej już ul. Szkolnej

Wykorzystanie ziemi z wykopu fundamentów:

- usypana i zagęszczona od strony budynków mieszkalnych gdzie będzie pełnić dodatkową funkcję ekranu akustycznego, następnie zostanie pokryta trawą

- przeznaczona i wykorzystana do rekultywacji terenów zdegradowanych

- przeznaczona do sprzedaży

Wykopy budowlane wykonane zostaną także przy układaniu kabli energetycznych i telekomunikacyjnych. Ziemia z wykopów pod kable wykorzystana zostanie w całości do ich zasypania.

Transport urobku wymagać będzie 260 kursów samochodami ciężarowymi o ładowności 10 ton (dla 3 ciężarówek). Pogorszy to okresowo powietrze atmosferyczne powodując emisje pyłów i spalin.

Nasze ciężarówki wyposażone są w opony na osie skrętne, zapewniająca zmniejszenie zużycia paliwa. Cechują się niskim oporem toczenia bez pogorszenia trwałości, odporności na nieregularne zużycie i właściwości jezdnych na mokrej nawierzchni. W oponie zastosowano także system usuwania kamieni. To pozwoli na redukcję emisji dwutlenku węgla do minimalnej wartości.

Przeciwdziałanie zagrożeniom

Powódź

Jeżeli z powodu np. wzmożonych opadów, które spowodowane będzie znaczne podniesienie się rzeki Libawka nie powinno nastąpić ryzyko powodzi, gdyż dzieli ją od nas wał przeciwpożarowy.

Pożar

Ochrona przeciwpożarowa to ogół przedsięwzięć, czynności i zabiegów profilaktycznych mających na celu ochronę życia, mienia i zdrowia przed pożarem. Zakład obowiązkowo wyposażony zostanie w podręczny sprzęt gaśniczy: Gaśnice śniegowe, gaśnice proszkowe, gaśnice wodne, agregat. Każdy pracownik odbędzie kurs BHP.

Podstawowym warunkiem zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpożarowego jest ścisłe stosowanie zasad w obchodzeniu się z wszelkimi możliwymi źródłami ognia.

Aby powstrzymać rozprzestrzenianie się pożaru i ochronić przed zapaleniem sąsiednie budynki stosuje się

Opinia społeczeństwa

Mieszkańcy okolicy terenu budowy wnieśli sprzeciw powstaniu zakładu. Przekonały ich jednak, następujące argumenty:


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Raport o Oddziaływaniu na Środowisko Przyrodnicze Stacja Paliw w Kluczach
RAPORT ODDZIAŁWANIA NA SRODOWISKO
Raport o oddziaływaniu na środowisko stacji bazowej telefonii
Rozporzadzenie raport oddziaływania na środowisko, Gospodarka przestrzenna, Ustawy o planowaniu
Raport o oddziaływaniu na środowisko
RAPORT ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
Rzoporzadz-RM-w sprawie przedsiewz oddzialyw na srodow-kryteria do raportow, Budownictwo, Prawo
Raport OOŚ gr.I, Oceny oddziaływania na środowisko OOŚ
Raport oddzialywania zakladu unieszkodliwiania odpadow drobiarskich uwagi, PTOŚ, ocena oddziaływania
zawartosc raportu, Ochrona Środowiska, OOŚ, ocena oddziaływań na środowisko
Raportoddzialywaniaskarbimierz, Oceny oddziaływania na środowisko OOŚ
Rzoporzadz-RM-w sprawie przedsiewz oddzialyw na srodow-kryteria do raportow, Budownictwo, Prawo
Załącznik nr 17 – Jeżeli wymagany Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na Środowisko lub ocena odd
inne ocena oddzialywania na srodowisko w inwestycji budowlanej procedura prawna i sporzadzanie rapor
Proces inwestycyjny a decyzja środowiskowa, Studia, 1-stopień, inżynierka, Ochrona Środowiska, Ocena
Ocena oddziaływania na środowisko
cygan,ochrona środowiska, Ocena oddziaływania na środowisko ?bryka?rb
ERA, Ochrona Środowiska, OOŚ, ocena oddziaływań na środowisko
cygan,ochrona środowiska, Ocena oddziaływania na środowisko Fabryka?nzyny syntetycznejx

więcej podobnych podstron