Gminą właściwą do udzielania pomocy jest gmina zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie, a w sprawach pilnych gmina, w której przebywa ten człowiek. W takim przypadku gmina, w której mieszka dana osoba, jest zobowiązana do zwrotu wydatków gminy udzielającej świadczenie.
Do zadań gminy należy:
- udzielanie schronienia, posiłku, odzieży osobom, które tego potrzebują,
- świadczenie usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania,
- przyznawanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków wynikających ze zdarzenia losowego,
- przyznawanie zasiłku okresowego,
- prowadzenie pracy socjalnej,
- prowadzi oraz zapewnia miejsca w placówkach opiekuńczo-wychowawczych,
- dożywianie dzieci w szkołach,
- utworzenie oraz prowadzenie ośrodków pomocy społecznej i kierowanie do nich osób, które potrzebują pomocy,
Kierownik ośrodka składa radzie gminy corocznie sprawozdanie z działalności i przedstawia potrzeby jakie ma pomoc społeczna. Wójt udziela kierownikowi ośrodka upoważnienie do wydawania decyzji w zakresie postępowania administracyjnego w stosunku do indywidualnych spraw w zakresie pomocy społecznej.
W ośrodku opieki społecznej pracują pracownicy socjalni zatrudniani na podstawie przepisów o pracownikach samorządowych. Pracownikiem socjalnym można zostać po ukończeniu odpowiednich studiów, posiadając odpowiednie kwalifikacje tj. dyplom tytułu zawodowego w zawodzie pracownik socjalny.
Natomiast do zadań własnych powiatu należy:
- prowadzenie domów pomocy o zasięgu ponadgminnym, powiatowych domów wsparcia,
- organizowanie opieki nad dziećmi, głównie w postaci rodzin zastępczych,
- prowadzenie ośrodka interwencji kryzysowej dla zapobiegania dysfunkcji rodzin,
- pomoc opuszczającym placówki opiekuńczo-wychowawcze, zakłady karne, zakłady dla nie letnich
Do zadań zleconych administracji rządowej należy:
- prowadzenie ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi,
- pomoc uchodźcom,
- utworzenie i utrzymanie powiatowego centrum pomocy rodzinie o analogicznej organizacji i kompetencjach jak gminne ośrodki pomocy społecznej.
Ogółem zadaniem samorządu jest świadczenie usług w naturze i częściowe pokrywanie ich kosztów, państwo pokrywa część kosztów przekraczające ramy określonych jednostek samorządowych np. zasiłki stałe o charakterze świadczeń zaopatrzeniowych.
Minister Pracy jest naczelnym organem pomocy społecznej. Działa przy nim Rada Pomocy Społecznej jako organ opiniodawczo-doradczym, powoływany przez Ministra Pracy na trzyletnią kadencję.
Formą wsparcia finansowego jest udzielanie zasiłków. Może to być zasiłek stały przysługujący osobom pełnoletnim całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności jeżeli jej dochód mieści się w pewnej granicy. Zasiłek okresowy przysługuje rodzinom i osobom jeżeli dochód na osobę nie przekracza określonej wysokości. Powodem udzielania tego zasiłku jest bezrobocie, niepełnosprawność, przewlekła choroba. Zasiłek celowy jest przyznawany na zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych. Jest przyznawany w przypadku wystąpienia zdarzeń losowych, typu klęska żywiołowa lub ekologiczna. Może być przyznawany w formie biletu kredytowanego.
Świadczenia pomocy społecznej są udzielane na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego, może być także udzielana z urzędu. Decyzje o przyznaniu pomocy są poprzedzane wywiadem rodzinnym. Pracowni k socjalny może domagać się złożenia oświadczenia o wysokości dochodów i stanie majątkowym.
Do szczególnych form zaopatrzeniowych należą:
Renty socjalne. W sytuacji, gdy osoba jest całkowicie niezdolna do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu powstałego przed ukończeniem 18r.ż. , w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej przed ukończeniem 25r.ż.
Przy wypadkach w szczególnych okolicznościach ( gdy wypadek nie nastąpił na skutek niedbalstwa poszkodowanej osoby) :
- renta z tytułu niezdolności do pracy ( dla osoby niezdolnej do pracy ),
- renta rodzinna i jednorazowe odszkodowanie, zasiłek pogrzebowy ( dla rodziny zmarłego),
c) Świadczenia dla ofiar przestępstw ( przysługuje ofierze i osobom jej najbliższym jeśli przestępstwo miało miejsce na terenie Polski, nie może przekroczyć 12 tyś. złotych)
Zaopatrzenie w związku z obroną kraju i spełnieniem obowiązków obywatelskich:
Zaopatrzenie inwalidów wojennych i wojskowych ( mają prawo do rent inwalidzkich, opieki medycznej )
Zaopatrzenie kombatantów ( przysługuje im wydłużony wymiar urlopu wypoczynkowego.
Każdy człowiek może kiedyś znaleźć się w ciężkiej sytuacji wymagającej pomocy. Na szczęście Polska jest państwem socjalnym, które gwarantuje tą pomoc. W udzielaniu wsparcia bierze też udział kościół. Można tu wymienić np. Caritas. Znamy wiele form pomocy społecznej m. in. zapewnienie wyżywienia, ubrań, kolonii dla dzieci z ubogich rodzin, zasiłki, pomoc psychologiczną i wiele innych form, które pomagają człowiekowi przetrać ciężki czas i wyjść na prostą. W różnych akcjach wsparcia ubogich uczestniczy gro wolontariuszy, którzy nieodpłatnie pomagają zbierać np. pieniądze dla potrzebujących.
Bibliografia:
Marzec-Holka, „ Pomoc społeczna, praca socjalna, teoria i praktyka”, tom II, Bydgoszcz 2003;
Marynowicz- Hętka Ewa, „Badania w pracy socjalnej/ społecznej- przegląd dokonań i perspektywy”, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Muszalski Wojciech, „ Prawo socjalne”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007;