Temat: Wybrane problemy profilaktyki w szkole. 21.02.2012
Profilaktyka= zapobieganie
P. pierwszorzędowa- odbiorcą jest cała populacja dzieci z problemami CEL: zmniejszenie ryzyka występowania problemów FORMY: programy szkolne, kampanie edukacyjne w mediach, ulotki, filmy
P. drugorzędowa- dzieci z grup ryzyka CEL: powstrzymanie rozwoju istniejących zaburzeń FORMY: socjoterapia, działania korekcyjne
P. trzeciorzędowa- osoby uzależnione, terapie CEL: zmniejszenie skutków FORMY: minimalizacja szkód, programy zapobiegania nawrotom
Nowe poziomy profilaktyki:
I-rzędowa- rozwój zdrowia
II-rzędowa- ukierunkowane na grupę zwiększonego ryzyka
III-rzędowa- leczenie
P. II-rzędowa:
a) grupy zwiększonego ryzyka= b) grupy wysokiego ryzyka=
PROFILAKTYKA SELEKTYWNA PROFILAKTYKA WSKAZUJĄCA
RODZINA DYSFUNKCYJNA l. PROBLEMOWA- nie są wypełniane wszystkie funkcje, rodz. ryzyka wystawiona na ryzyko, zagrożona, rodz. prob. Występuje problem
! należy mówić dzieci z rodzin z problemem alkoholowym
Rodzina dys.= zaburzenia struktury i funkcji, które utrudniają lub uniemożliwiają jej członkom zaspokajanie potrzeb i realizację zadań życiowych ( rozwojowych)
RODZINA JAKO SYSTEM:
Struktura systemu określa jego funkcjonalność rozumianą jako wypełnienie zadań określanych potrzebami członków rodziny.
Dysfunkcjonalność ogniwa systemu oznacza dys. całego systemu
ZJAWISKO TRANSMISJI MIĘDZY POKOLENIAMI= dysfunkcyjne małżeństwo tworzą dysfunkcyjne osoby, te z kolei odnajdują się wzajemnie i żenią ze sobą.
CECHY ZDROWEJ PSYCHOLOGICZNIE RODZINY:
- pozytywna tożsamość
- autonomia poszczególnych członków rodziny= każdy decyduje o sobie, nie jest uzależniona od innych
- otwarte i skuteczne komunikowanie się
- wzajemność i połączenie ze światem zew. = nie wyobcowanie ze światem
KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE DO OCENY FUNKCJONALNOŚCI RODZ.:
- skład rodziny
- role zgodne z płcią i wiekiem
- granice zew.( kontakt z sąsiadami) i wew. ( subsystem rodzeństwo)
- subsystemy zgodne z rolą, płcią lub specyfiką dla danej rodziny ( trójkąty emocjonalne)
- więź i lojalność rodzinna ( spójność)
- reguły normujące życie rodziny= sprzyjają dobrej komunikacji, rozwiązywanie konfliktów
- zdolności adaptacyjne systemu rodz. ( przechodzenie przez kryzysy)
- kontakty rodzin z sys. zew. ( funkcja instrumentalna)
28.02.2012
ZANIEDBANIA RODZICÓW WOBEC DZIECI BĘDĄCE ZAGROŻENIEM DLA ROZWOJU DZIECKA:
- rzeczywiste fiz. opuszczenie ( nie ma rodziców)
- nie ujawnianie emocji wobec dzieci
- nie uznawanie dziecięcej ekspresji emocji
- nie zaspokajanie rozwojowej dziecięcej potrzeby zależności
- fiz. seksualne, emocjonalne i duchowe nadużycia
- wykorzystywanie dzieci do zaspokajania własnych niezaspokojonych potrzeb
- wykorzystywanie dzieci do zajmowania się małżeństwem rodziców
- ukrywanie i zaprzeczanie wstydliwym sekretom rodziny wobec świata zew., tak że dzieci muszą chronić te sekrety, żeby utrzymać równowagę rodziny
- odmawianie im swojego czasu, uwagi i wskazówek
- bezwstydne, nieuznające własnych ograniczeń działanie
SYMPTOMY ZABURZEŃ DZIECI Z RODZIN DYS.:
- problemy szkolne( nauka, regulamin, kontakty z rówieśnikami)
- nadpobudliwość w sferze poznawczej, emocjonalnej i ruchowej
- problemy emocjonalne ( drażliwość, niepewność, złość, płaczliwość)
- zachowania aspołeczne( bójki, niszczenie przedmiotów, kradzież, krzywdzenie zwierząt)
- skłonność do zachowań ryzykownych dla zdrowia ( sub. uzależniające, inicjacje seksualne, brawurowe zach.)
- problemy ze zdrowiem ( obniżona odporność, zburzenia snu i łaknienia)
- zaniedbywanie higieny os. i estetyki wyglądu zew.
RODZINA Z PROB. ALKOH.- ZAGROŻENIA:
Ryzyko wynika z faktu, że przynajmniej jedna osoba w rodzinie pije alkohol w sposób przynoszący szkodę, dostarczając pozostałym członkom rodziny problemów życiowych, finansowych i emocjonalnych.
SPEKTRUM CZYN. RYZYKA DZIECI Z RZPA WG. M. WINDLE’A:
Model psychopatologii rozwojowej w odniesieniu do dzieci
Historia alkoholizmu w rodzinie ( wywiad rodzinny):
- wybiórczy dobór partnerów
- współistniejące zaburzenia/ tendencje do zachowań niezgodnych z normami spol.
- czynniki prenatalne= to co się działo w ciązy
- społeczne kontakty rodziców
2. Czynniki biologiczne:
- czynność elektryczna kory mózgowej
- podatnośc na alkohol
- reprodukcja stresu
- neuroprzekaźniki
3. Czynniki psychologiczne:
- cechy temperamentu
- agresja
- styl poznawczy
- oczekiwanie co do skutków picia
- niższy poziom inteligencji
- styl radzenia sobie ze stresem
- obraz własnych możliwości
4. Czynniki społeczne:
- niedobory w zakresie sprawowania funkcji rodzicielskich
- konflikty małżeńskie
- trudności finansowe
- odejście od rodzinnych rytuałow
- trudne relacje z rodzeństwem
5. Czynniki społeczne ( pozarodzinne):
- odrzucenie i izolacja wśród rówiesnikow
- ograniczona liczba znajomych
- agresywny sposób bycia ( agresja)
- braki w zakresie poz. umiej. społ
06.03.2012
6. Czynniki pośredniczące:
- szkoła, środ. sąsiedzkie, lokalne
7. Problemy uzewnętrzniane:
- problemy alkoholowe
- nadużywanie innych sub. psychoaktywnych
- działania sprzeczne z prawem
8. Problemy uwewnętrzniane:
- depresja, lęk, alienacja
9. Inne problemy:
-związane ze zdrowiem np. zarażanie wirusem HIV, choroby przenoszone drogą płciową
- wypadki, samobójstwo
SPECYFICZNE ZAGROŻENIA ROZ. DZIECI Z RZPA:
- naśladowanie zachowań zwiazanych z alkoholem
- oczekiwanie co do skutkow picia alkoholu
- przynalezność etniczna wraz z obyczajem zwiazanym z piciem
MODEL WINDLE'A:
wystąpienie alkoholizmu w rodzinie może prowadzić do pojawienia sie psychi i fiz problemów zdrowotnych pogrupowanych w kat. 7,8,9
ZAB. ZACH. U DZIECI I MŁODZIEŻY:
dziecko zachowuje sie w sposob nieakceptowany, może być uważane za chuligana i zle wychowane, a może też być traktowane jako dziecko z poważnymi zaburzeniami, które znajduja swoje miejsce w klasyfikacji chorób i zaburzeń psych.
Większość trudności okresu dziec. wiąże sie z problemami o objawach uzewn. w postaci niedostatecznie kontrolowanych zachowań.
DIAGNOZA:
- zaburzenia zach. ( CD)- złożony zespół problemów emocjonalnych oraz dotyczących ogólnego postępowania dzieci i młodzieży
- dziecko z CD ma trudności z opanowaniem i przestrzeganiem zasad moralnych oraz z zach. się w sposób akceptowany społ.
- zab. zach. są rozpoznawane w przypadkach, gdy wzorzec aspołecznego postepowania powtarza się wielokrotnie, wykazuje cechy i dotyczy poważnego naruszania przez innych oraz łamanie norm społeczno- etycznych. W ciągu ostatnich 12 miesięcy zaobserwowano 3 lub więcej zach.- z grup podanych poniżej, a przynajmniej 1 z aspołecznych zach. spośród wymienionych 3 wystąpiło w ciągu minionych 6 mies.
W amerykańskiej klasyfikacji zaburzeń psych. DSMIV zach. zaburzenia uporządkowane są w 4 grupy symptomatyczne:
1. zach. agresywne zagrazające zdrowiu, życiu, przynoszące fiz szkodę innym ludziom
2. meagresywne zach. powodujące utratę bądz zniszczenie cudzej własności
3. włamanie i kradziez
4. poważne naruszenie prawa
AGRESJA W STOSUNKU DO LUDZI I ZWIERZĄT:
- częste znęcanie się, grożenie i zastraszanie
- wszczynanie bójek
- użycie broni, która może spowodować poważne uszkodzenie ciała
- fiz okrucienstwo wobec ludzi i zwierzat
- kradziez połaczona z konfrontacja z ofiara
- zmuszenie kogoś do czynności seksualnych
NISZCZENIE MIENIA:
- umyślne podłożenie ognia z zamiarem szkody
- umyślne niszczenie cudzej własności
OSZUSTWO I KRADZIEŻ:
- wlamanie do cudzego domu, samochodu
- kłamstwa w celu zdobycia dobr lub przysług dla uniknięcia zobowiązania
- kradzież przedmiotów o istotnej wartości
POWAŻNE NARUSZENIA ZASAD:
- częste nie wracanie na noc do domu pomimo zakazu
- ucieczki z domu ( conajmniej 2 razy)
- wagarowanie
RODZAJE ZAB. ZACH.: ( ze względu na wiek) wg. APA ( 1994) wDSM- IV:
a) typ dziecięcy
b) typ adolescencyjny
STOPNIE NASILANIA OBJAWÓW:
a1) łagodne zaburzenia zach.
b2) umiarkowane zab. zach.
c3) nasilone zab. zach.
Ad. a
- początek w dzieciństwie przed 10 r. ż.
- gł. chłopcy
- ujawnianie agresji fiz
- wchodzenie wkonflikty, bojki
- arogancja, nieposłuszenstwo, ignorancja, kłótliwość, obrażanie się, wulgarne słownictwo
-celowo wykonuje czynności, które drażnią
- pełny zestaw objawów zab. zach. w dalszych okresech rozwojowych
Ad. b
- zapoczątkowany w okresie dojrzewania
- znacznie rzadziej przejawianie agresji niż w dzieciństwie
- zwykle poprawne relacje z rowieśnikami
- kradzieże, wagary, łamanie reguł
- charakterystyczne dla obu płci
Ad. a1
- postępowanie dziecka prowadzi do pomniejszonego naruszenia prawa, nie powoduje silnego zagrożenia życia i zdrowia
- uciążliwe, odbiega od przyjętych norm i spełnia kryteria diagnostyczne DSM- IV
ZAB. OPOZYCYJNO- BUNTOWNICZE- przypominające zab. zach., jednak obejmują wzory zach. negatywnych, wrogich, buntowniczych trwające conajmniej 6 mies., w czasie których pojawiają się 4 z poniżej wymienianych zach.:
- często traci panowanie nad sobą
- często kłóci się z dorosłymi
- często łamanie ustalonych zasad lub odmawia stosowania się do wymagań
- często umyślnie irytuje innych
- oskarża innych o popełnianie błędów
- często jest drażliwy lub łatwo irytują go inni
- często jest rozgniewany, złośliwy, mściwy
Ad b2
- zab. emocjonalne i społ. w znacznym stopniu grozne dla otoczenia i stanowiące zagrożenia dla zdrowia fiz. ludzi i zwierząt
Adc3
- obserwowane, gdy wszystkie kryteria zab. zach. wg. DSM-IV są spełnione, a ich występowanie za szczególną dużą intensywnością i różnorodnością objawów z poszczególnych grup jest obserwowane w postępowaniu dziecka
ZABURZONE ZACH. JAKO PROBLEM ZASTĘPCZEGO ODREAGOWANIA( acting- out):
- obejmuje wiele różnych poważnych działań antyspołecznych
ZABURZENIA W ZACH.- cechy:
1. nieadekwatność= dziecko w syt. pozornie drobnej, błahej reaguje bardzo emocjonalnie i współmiernie do bodzcow, zachowuje się inaczej niż grupa, zach. jest nieracjonalne, ponieważ nie przynosi korzyści, niczego nie zmienia
2. sztywność= zach. dziecka mają stały przebieg, niezależnie od tego jak zmienia się syt., są więc przewidywalne i powtarzalne, reagują wg. sztywnych wzorców, zab. zach. przypomina reakcję automatyczną, pewne elementy rożnych syt. zawsze uruchamiają te same okreslone zach. np. w podobnych syt. dziecko bywa agresywne
3. szkodliwość dla podmiotu i otoczenia= dziecko poprzez stereotypowe zach. zostaje pozbawione możliwości budowania satysfakcjonujących relacji z otoczeniem, zdobywania nowych umiejętności, tworzenia czegoś nowego dla siebie i innych
4. negatywne emocje= zab. zach. wiąża się z przeżywaniem silnych i negatywnych emocji tj. złość, lek, nienawiść, które dziecko ujawnia lub skrywa sprawiając wrażenie obojętnego
13.03.2012
UZALEŻNIENIE- uzależnionym od alkoholu jest człowiek, który swoje sprawy, napięcia i kłopoty próbuje rozwiązać pijąc alkohol ( lub zażywając inną sub. psychoaktywną). Robi to w sposób, który ma dla niego szkodliwe konsekwencje. Utrzymuje na ten temat informacje od otoczenia, a mimo to robi to dalej.
WSPÓŁUZALEŻNIENIE- to choroba związana z życiem w otoczeniu osoby uzależnionej, wynikająca ze skupienia wszystkich sił życiowych na ograniczeniu skutków uzależnienia partnera i próbach ukrywaania, zaprzeczania i ochraniania uzależnionego przed tymi skutkami.
SYSTEM ILUZJI I ZAPRZECZEŃ- swoisty, specyficzny dla każdego uzależnionego zespół przekonan i zachowan przystosowawczych pozwalajacy uzależnionemu odrzucać inf. o skutkach swojej choroby i trwać w uzależnieniu mimo ponoszonych strat.
RODZINA- jest systemem, który ma określoną strukturę, w którym panują reguły.
OSOBA WSPÓŁUZALEŻNIONA:
- bierze odpowiedzialność za picie partnera
- przejmuje jego obowiązki
- usprawiedliwia , chroni go
- kontroluje picie np. chowając alkohol
- zaniedbuje obowiązki domowe, które dzieci przejmują
- przeciążona brakiem wiary i nadziei
- zaniedbuje swoje potrzeby, rezygnuje „ z siebie”
- poczucie bezsilności, apatia
- nie wierzy w możliwość zmian
- nie radzi sobie z kontrolowaniem wew. układu
ROLE- są rodzajem do przystosowania do dysfunkcjonalnego sys. rodzinnego. Role są wyznaczane przez kolejność narodzin, płci i cyklu rozwoju rodziny. Dzieci nie mają wpływu na przypisane im role zaczynają je pełnić w dzieciństwie i są do końca życia.
CELE RÓL:
- pozwalają przetrwać dziecku w rodz. dys.
- kamuflują chorobę alk. przed osobami, które mogłyby pomóc
ROLE DZIECI W RODZINIE:
Bohater = rodzic rodziców, heros, mały dorosły
*dziecko- najstarsze dziecko, pomocnik domowy, opiekuje się rodzeństwem, cały czas w pełnej gotowości, dobrze się uczy, odpowiedzialny opiekun rodziców, klasowa niańka.
- dorosły- pracoholik, nieustępliwy, żyje w stałym napięciu, wyczuwa potrzeby innych, ambitny, nadgorliwy, przejmuje kontrolę nad innymi, trudno nawiązuje kontakty potrafi dawać, ale nie umie przyjmować, z trudem wyraża uczucia, wpada w panikę w syt. Spontanicznych, przestrzega normy społ.
Niezaspokojone potrzeby: luzu, zabawy, opieki, troski, akceptacji, odreagowania emoc.,
Urazowe sądy poznawcze:
- jestem odpowiedzialny za wszystko
- muszę sprawiać ludziom przyjemność
- jestem niezastąpiony ( beze mnie świat się zawali)
- zawsze muszę być najlepszy
- muszę radzić sobie sam
- na miłość muszę zasłużyć
- mogę polegać tylko na sobie
Pomoc:
- nie przedkładać potrzeb innych nad swoje własne
- osiąganie równowagi
- zachęcanie do zabawy
- zachęcanie do rozpoznawania swoich uczuć
- uczyć, że porażka jest wpisana w nasze życie
2. Kozioł ofiarny= czarna owca, wyrzutek rodziny
* dziecko- skupiają się na nim frustracje i problemy rodzinne, odreagowuje je w świecie zew., konflikty z rodzeństwem, dostrzega prawdziwe przyczyny problemów, obarczany jest za kłopoty rodzinne, broni się okazując złość, stara się być mocny, zastąpi bohatera, gdy go zabraknie
- dorosły- nieprzystosowany, pełen złości i lęku, samotny, okaleczony outsider, niepowadzenia w pracy, szybko się uzależnia, pierwszy odchodzi z domu
N.P: przynależności, sukcesu, szacunku, bycia osobą ważną, akceptowaną, kochaną
U.S.P:
- jestem do niczego
- silniejszy ma rację- reguły się nie liczą
- świat jest zły i niebezpieczny
- ludzie mnie atakują
- wszystko jest przeze mnie
Pomoc:
- na początek spojrzeć na zach. dziecka, jak na wołanie o pomoc i nie spisywać go na straty
- traktować go sprawiedliwie i pomagać zaspokajaniu potrzeb pomimo własnych uczuć do niego
- skupiać się na zach. dziecka, nie oceniać go
- dostrzegać pozytywne zachowania również te drobne
- dawać szansę do pełnienia konstruktywnych ról w klasie
- pomóc zrozumieć kozła ofiarnego innym dzieciom
- pomóc dziecku zrozumieć swoje uczucia
- uczyc i zachęcać do konstruktywnego wyrażania emocji
- zachęcać dziecko do zainteresowania się jakąs dziedziną sportu
3. Zagubione dziecko= niewidzialny, aniołek, dziecko we mgle
* dziecko- jedno z młodszych dzieci, nikt nie wie, gdzie on jest, co robi, co myśli i czuje, samotny, żyje w wymyślonym świecie, niezauważalny i zapomniany w szkole, sam organizuje sobie czas, czuje się inny, nie radzi sobie w grupie, odsuwa się od rodziny,” ucieczka w samotność”, „ izolacja od ludzi”, „ uciekanie w chorobę”, czasem oddaje się namiętności jakiejs namiętności, postrzegane bywa jako dziwne dziecko
- dorosły- małomówny, samotny, nie umie pracować w zespole, pomijany przy podwyżkach i nagrodach, nie zauważany przez kolegów, nie umie pozostawać w długoterminowym związku
N.P: miłości, akceptacji, troski, bezpieczeństwa, przyn., bycia ważnym
U.S.P:
- jestem nieważny
- nie liczę się
- jestem bezwartościowy
- nikt mnie nie chce
Pomoc:
- wybierać tematy, którymi dzieci byłyby zainteresowane
- pomagać w rozpoznawaniu i wyrażaniu uczuć za pośrednictwem bezpiecznych dla dzieci form
- proponować zajęcia wymagające rozwiązania problemów
- dac im odczuc, ze przynależa do grupy
- zachęcać do udziału w zaj. wymagających interakcji społ.
- wywieszać na tablicach za zgodą dzieci ich prace
4. Błazen= maskotka
* dziecko- najmłodsze, okłamywane, lubiany przez innych, błazen klasowy podobnie jak kozioł, najbardziej akceptowany przez uzależnionego, roześmiany, a wewnątrz płacze, wysyłany w razie konfliktów do uzal. często staje się ofiara moles.
- dorosły- nikt w otoczeniu nie traktuje go powaznie, nie potrafi być poważny, ma kłopoty z seksualnością, relacje z ludzmi są powierzchowne, w pracy nie jest uwazany za rzetelnego, dusza towarzystwa
! Dzieci maskotki uzależnienie od pełnionej roli:
- budują wyidealizowane dzieje zycia rodzinnego będące przeciwstawne do ich aktualnych doświadczeń
- świat postrzegaja jako źródło zagrożenia agresji i nieżyczliwości
- izoluja się od świata, ponieważ wstydzą się alkoholizmu swoich rodziców i swojej syt. rodz. wstyd powoduje, ze nie dziela się swoimi przezyciami i cierpieniem
- naja tendencje do przyjmowania winy za alkoholizm na siebie
JAKIEJ WIEDZY POTRZEBUJĄ DZIECI Z RZPA:
Redukcji zniekształceń w sferze poznawczej będzie służyło dostarczanie tym dzieciom informacji o tym, że:
- nie są same ze swoim problemem, co zmniejsza poczucie osamotnienia w swojej krzywdzie
- nie są odpowiedzialne za alkoholizm swoich rodziców
- alkoholizm jest chorobą, to picie nałogowe
- nie każda osoba pijąca jest alkoholikiem
JAKIE SĄ ZASADNICZE POTRZEBY DZIECI Z RZPA:
Dzieci potrzebują:
- pozbawionych przemocy fiz i psych kontaktów
- przerwania zmowy milczenia otaczającej alkoholizm
- dobrych, ciepłych i otwartych na zaufanie relacji
- w trakcie zajęć socjoterapeutycznych dzieci mają szanse na zaspokojenie potrzeb
27.03.2012
Ciąża, a alkoholizm
FAS- Fetal Alcohol Syndrome
FAE- Fetal Alcohol Effects
DLACZEGO KOBIETA PIJE?:
- nie wie, że szkodzi dziecku
- chce sie zrelaksować
- otrzymała błedne zalecenie” kieliszek wina nie zaszkodzi”
- uzależniona od alkoholu
- niedojrzała, myśli tylko o sobie
JEŚLI DZIECKO PIJE ALKOHOL W ŁONIE MATKI:
- poronienie lub urodzi się martwe
- poród przedwczesny, niezdolne do życia
- może mieć liczne wady rozwojowe, cierpieć na PŁODOWY ZESPÓŁ ALKOHOLOWY ( FAS)
SKUTKI DZIAŁ. ALKOHOLU:
- uszkodzenie mózgu
- wady wrodzone i narządów wew.
- upośledzenie wzrostu
- wadliwe funkcjonowanie zmysłów
- zez, brak rynienki w ustach, zniekształcone małżowiny uszne, jajowaty kształt głowy, szeroko rozstawione oczy, szeroka nasada nosa, dodatkowy fałd skórny wokół oka
ALKOHOL I MÓZG:
- powoduje śmierć kom. mózgowych
- zaburza migrację neuronów
- uszkadza ciało modzelowate, móżdżek, podwzgórze, płaty czołowe, zwoje podstawy
OBJAWY FASD CZĘSTO SĄ MYLONE Z ZABURZENIAMI:
- ADHD- zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi
- autyzm
- choroba dwubiegunowa
- zab. osobowości, psychotyczne
- zach. obsesyjno- kompulsywne
SYTUACJA SPOŁ. DZIECKA:
-pobyt w domu dziecka
- odrzucenie
- trudności w relacjach
- niedostateczna opieka ze strony rodziców
- trudności w przestrzeganiu norm i zasad
- ograniczony dostęp do pomocy
DZIECI Z FAS- ZAB. WTÓRNE:
- ucieczki z domu
- trudności z nauką
- łamanie prawa
- nadużywanie alkoholu innych środków
- choroby psych
ZABURZENIA NEUROPSYCHICZNE:
- zab. pamięci przestrzennej
- z. uwagi, sensoryki ( zmysły), przewidzenia i słyszenia centralnego, funkcji wych.: kształtowanie, planowanie, realizowanie planów
POMOC DZIECIOM Z FAS I FAE:
- diagnoza procesów intelektualnych
- d. p. orientacyjnych ( spostrzeganie, pamięć, uwaga, mowa)
- d. p. motorycznych ( wykonawczych)
- d. p. emocjonalnych ( emocje, motywacja)
- d. funkcjonowania społ.
- d. potrzeb
-d. pedagogiczna
PROBLEMY DZIECI:
- obszary dojrzałości fiz= każda niemożność nieosiągnięcia dojrzałości
- dojrzałość społ.- emocjonalna= możemy wspierać
- d. umysłowa= *wspieranie zależy od poziomu rozwoju intel., *jakości stymulacji w srod.
-d. czytania, pisania= zależy od *rodzaju niepełnosprawności* poz. funkcji niezbędnych do czytania i pis.
ZAŁOŻENIA POMAGANIA:
- stałość
- nie jest odpowiedzialne za problemy
- deficyt przywiązania
- konsekwencja, powtarzalność działań
- należy ograniczać nadmierną stymulację
METODY TERAPII:
- relaksacyjne
- socjoterapia
- edukacja matematyczna
- muzyko i choreoterapia
- łamanie głowy= umysłowe
- behawioralne= zachowanie
- kinezjologia eduk.= ciało
- neurostymulacja
03.04.2012
Dzieci z zaburzeniami zachowania w szkole. Współpraca w budowaniu strategii pomocy dla dziecka.
Problemy wychowawcze i wektory działania: I II i III
I Sporadyczne trudne zach. ucznia l. grupy uczniów, których źródło najczęściej leży w procesach rozwojowych. Codzienna praktyka wych., budowanie więzi z uczniem i klasą, w miarę potrzeb współpraca z rodzicami.
II Trudności wynikające z zaburzeń zach. lub innych dysfunkcji ucznia l. kilku uczniów w klasie, którzy mogą się wzajemnie wzmacniać w destrukcyjnych reakcjach. Strategie działań korygujących oparte na diagnozie problemu i realizowana wspólnie przez zespół wychowawców przy współpracy z pedagogiem, psychologiem i rodzicami.
III Zorganizowane destrukcyjne działania ucznia l. grupy, wymierzone w nauczycieli l. rówieśników naruszające szkolne prawo (zastraszanie, wymuszenia, dewastacje), wdrożenie rozwiązań na poziomie całej szkoły z udziałem dyrektora, często też pracowników innych służb ( policja, sąd rodzinny)
„ Trudni uczniowie”, : trudne klasy”- wspólna strategia pracy z dzieckiem l. klasą stworzona i realizowana przez zespół nauczycieli, wychowawców i rodziców.
Zalety:
Działania oparte na dobrej analizie problemu, ukierunkowane na określone cele są bardziej skuteczne niż „ szybka reakcja”, działania często bez zastanowienia chaotyczne l. niekonsekwentne.
Połączone siły wielu osób dają większą moc oddziaływania na dziecko czy klasę niż indywidualna praca każdego z nich. Dzielenie odpowiedzialności z innymi osobami i udzielone sobie wsparcie przyczyniają się do zmniejszenia obciążenia psych nauczycieli w trudnych syt.
Zaburzenia zachowania= mówimy, wówczas gdy zachowania nieadekwatne do sytuacji stają się regułą, a dziecko w różnych syt. prezentuje stałe stereotypy zachowania sztywność, nieadekwatność.
PRZEJAWY ZAB.ZACH.:
* dzieci krzywdzone:
- dzieci, które wychowują się w rodzinach dotkniętych przemocą czy innymi formami patologii; doświadczaja krzywdy
- wiele z trudnych doświadczeń staje się dla dziecka urazem psych i wywiera znaczący wpływ na rozwój
- skutki krzywdzenia często ujawniaja się w reakcjach dziecka z otoczeniem w formie zab. zach.- mogą być sygnałem krzywdzenia
Błędna diagnoza:
- problem krzywdzenia dziecka w rodzinie często jest błednie diagnozowany
* traktowanie skutków urazów psych widocznych w zachowaniu dziecka ( sygnały krzywdzenia) jako problemów wych i przejawów demoralizacji
- karanie dziecka, wykluczenie, przepychanie z placówki do placówki
*jako problem ADHD l. zab psych
-delegowanie dziecka na terapię
Skutki:
- przypisanie problemu dziecku
- odwrócenie uwagi od przemocy w rodzinie
- zmniejszenia szans na interwencję w rodzinie
- przerzucenie odpowiedzialności za pracę z dzieckiem przez nauczycieli i wychowawców
ZAB. ZACH. UKIERUNKOWANE PRZYCZYNAMI:
- środowiskowymi (urazy psych, destrukcyjne wzorce zachowań)
- biologicznymi (dysfunkcje ukł nerwowego np. ADHD, czynniki genetyczne)
ROLE W SYSTEMIE RODZINNYM:
- ojczym- sprawca przemocy
- matka- niemy świadek przemocy i ofiara
Jacek- czarna owca
Misja Jacka w rodzinie= przyjmowanie na siebie agresji ojczyma, ochranianie matki i ochranianie jej związku z ojczymem
PROCES POWSTAWANIA ZABURZEŃ:
Komunikat rodziców → przekonanie
Zab. zach ujawniające sie w szkole:
DOŚWIADCZENIA URAZOWE
( przemoc fiz i psych ze strony ojczyma, bycie świadkiem przemocy ojczym wobec matki: emocje: bezsilność, złość, upokorzenie, poczucie utraty kontroli)
URAZOWE PRZEKONANIA
( dorosli chcą mnie skrzywdzić i upokorzyć, muszę im pokazać, ze nic sobie z nich nie robię)
ZABURZONE ZACHOWANIE
( wstawanie z miejsca, kłotnie pomiedzy 2 uczniami, gdy nauczyciel zwraca uwagę zostaje obrażony np. odwal się głupia babo!)
Wzmocnienie zaburzenia zachowania przez wychowawcę:
URAZOWE PRZEKONANIA
ZABURZONE ZACHOWANIE
KOMUNIKAT WYCHOWAWCY
( emocje: bezsilność, upokorzenie, Ty smarkaczu!, Jak smiesz się tak do mnie odzywać!)
ZNIEKSZTAŁCENIE RELACJI WYCHOWAWCZEJ:
- dziecko z zaburzinym zach nie jest świadome procesu, który przejawia i nie potrafi go kontrolować
- wychowawca może przeżywac silny stres, a przez to nieświadomie wzmacnia zach dziecka
- zach dziecka i dysfunkcyje relacje wychowawcy mogą sie na siebie nakładać, wzmacnić wzajemnie
- przybiera ten proces charakter grupowy
17.04.2012
DYSFUNKCJE SYSTEMU SZKOLNEGO PŁYNĄ ZE SZTYWNOŚCI I SPOSTRZEGANIA PROBLEMU I NIEELASTYCZNYCH REAKCJI NA STYTUACJĘ.
JAK PRZETRWAĆ BŁĘDNE KOŁO DESTRUKCJI:
Każda reakcja wychowawcyna zachowanie dziecka potwierdza jego schemat lub go zmienia:
* zmiana postrzegania i myślenia= Szukaj tego co ukryte, kwestionuj przyjete założenia
* zmiana postawy= Ucz sie od dziecka jak z nim pracować, Pozanaj jego świat zanim zaczniesz go zmieniać
* zmiana metod działania= Zaskocz dziecko, zmień scenariusz, sprowokuj, wytrąć ze schematu, skieruj jego aktywność na inne tory, Pokaż swoim przykładem jakiego zachowania oczekujesz
DOŚWIADCZENIA KORYGUJĄCE:
- modelowanie
- relacje korygujące ( szacunek, troska, pomoc, sprzeciw)
- doświadczenie precedensowe ( naturalna sytuacja, nowa sytuacja, eksperyment)
- wzmocnienie ( opisowa pochwała, podsumowanie)
- wykorzystywanie dośwadczenia precedensowego do dalszej pracy " Teraz wiem, że potrafisz..."
STRATEGIE KORYGUJĄCE:
a) powstrzymywanie destrukcji:
- informowanie co jest złe w zachowaniu dziecka
- wyrażanie osobistego sprzeciwu
- informowanie o oczekiwaniach
- ustalenie norm, zasad, zawarcie KONTRAKTU
- pokazywanie konsekwencji zachowań
- naprawienie szkody przez czynienie dobra
b) tworzenie dobra M. Montessori trzeba stworzyć w życiu dziecka tyle dobra, aby wypierało zło:
- dostrzeganie i wzmocnienie wszystkich pozytywnych zachowań
- pochwała opisowa
- stwarzanie nowych sytuacji, w których dziecko może wykazać sie zachowaniem, które chcemy ukształtować ( zadania, projekty, wyzwania, eksperymenty), a następnie wykorzystujemt te sytuacje jako precedens i proponujemy dalsze działania
- rozwijanie mocnych stron uczenie nowych umiejętności
MECHANIZMY DZIAŁANIA SYSTEMU:
Każde zjawisko systemowe może mieć wiele przyczyn.
Każde działanie może mieć wiele skutków.
W systemie działają SPRZĘŻENIA ZWROTNE:
- wzmacniające ( mała zmiana daje ogromne efekty)
- równoważące ( działania napotykają opór, służący utrzymaniu równowagi)
W systemie występuje tzw. OPÓZNIENIE ( skutek działania przesunięty w czasie, efekty dobrych rozwiązań mogą nie być od razu widoczne)
STRETEGIE ZARADCZE W SYSTEMIE SZKOLNYM:
* codzienna praktyka wychowawcza oparta na umiejętnościach wychowawczych ( komunikaty "ja", pozytywne modelowanie, stawianie granic, wyrażanie uczuć, zmiana etykiety, odwolanie sie do kontraktu)
* poziom rozwiązywania problemów we współpracy z dzieckiem oparty na METODZIE KONTRAKTU przy współpracy z rodzicami
* METODA PROJEKTU Montessori ( przestrzeń do czynienia dobra, by wyparło zło)
* poziom strategii budowanej przez wychowawców, uwzględnia prawidłową diagnozę problemów i poszukiwanie treści oraz doświadczeń korygujących względem sztywnych i i nieadekwatnych przekonań / zachowań dziecka
STRATEGIE DLA JACKA:
* rozmowa z Jackiem= ped szkolny lub wych klasy:
- nazwanie obecnej sytuacji
- zaproszenie Jacka do przedstawienia jego punktu widzenia i potrzeb
- postawienie Jackowi jesnych wymagań
- zawarcie kontraktu
- ped szkolny ma pełnić rolę osoby wsperającej
POSZUKIWANIE DOBRA:
- wzmacnianie każdego przejawu pożadanego zachowania Jacka ( współpracy, przestrzegania norm, pomagania innym) w formie pochwały opisowej:
* wychowawcy stwarzają specjalne sytuacje, w których chłopiec może spojrzeć na siebie inaczej np. pomoc innym
- wychowawcy mówią bliskim o postępie chłopca w o jego obecności
- modelowanie właściwych zachowań
PRACA Z KLASĄ:
- zajęcia integrujace klasę
- kontrakt określający zasady wzajemnego odnoszenia sie do seibie
- wychowawcy będą interweniować w sytuacji, kiedy inne dzieci mówią o J. zle
- wychowawcy unikaja etykietowania, stosowania odpowiedzialnosci zbiorowej, zwracania J. uwagi przy całej klasie
- uwrażliwianie dzieci na osoby słabsze
KIEDY JACEK WRACA DO STARYCH ZACHOWAŃ:
- wychowawcy mogą przypomnieć dziecku, że potrafi inaczej
- pokazanie, że złe zachowanie nie pasuje do jego obecnego wizerunku
- wyrażanie uczuć i oczekiwań
- odwołanie sie do kontraktu
- ważne jest wyrażanie zaufania wobec dziecka
WNIOSKI:
- dzieci, które doświadczają urazów w środowisku rodzinnym, często są krzywdzone w innych środowiskach, ich rozwój jest zagrożony, a szanse edukacyjne zmniejszone
- w szkole przejawiają sie problemy dzieci i są to odpowiedzi, w których zaburzonych zachawaniach dzieci mogą być wzmacniane i krzywdzone
- szkoła może korygować zachowania dzieci w ramach codziennej pracy wychowawców i nauczycieli, pomoc socjalistyczna może być dziecku potrzebna jednak nie zmienia relacji w środowisku szkolnym
ZASADY W PRACY ZESPOŁU:
* zasada otwartości i zaangażowania
* zasada poszanowania odmienności
* zasada odpowiedzialności osobistej
* zasada pozytywnego wzmacniania
GRAFICZNA ODMIANA PRZYPADKU:
- trudne zachowania dziecka
- dlaczego tak się zachowuje?
- co czuje dziecko?
- czego potrzebuje?
- mocne strony dziecka
- co na niego działa, a co nie
- jak możemy mu pomóc- działania
USTALENIE: co? kto? kiedy ?