PRELEKCJA II

Czynniki biotyczne

1. ANTYBIOZA - interakcja międzygatunkowa antagonistyczna, polega na wytwarzaniu przez mikroorganizmy (bakterie, grzyby) i rośliny związków chemicznych o działaniu bakteriobójczym lub bakteriostatycznym

1. antybiotyki

2. mikotoksyny

3. fitoncydy

1. A. Fleming 1928/1929: odkrycie pierwszego antybiotyku PENICYLINY; zakażenie hodowli gronkowca złocistego (ok. 100) grzybami pleśniowymi z rodzaju Penicilium, Fleming wysunął wniosek, że zahamowanie wzrostu gronkowca spowodowały białe kryształki, które później zostały nazwane PENICYLINĄ. Oprócz grzybów pleśniowych antybiotyki są produkowane przez promieniowce (bakterie) z gatunku Streptomyces griseum i inne z tego rodzaju, produkujące np. erytromycynę

2. Prawidłowa antybiotykoterapia – przed leczeniem:

1. antybiogram (najczęściej wykonywana jest próba krążkowa), posiew z plwociny, krwi

2. próba uczuleniowa np. w przypadku penicyliny

3. wywiad z pacjentem

ANTYBIOTYKI najlepiej razem ze środkami grzybobójczymi.

1. Mikotoksyny-metabolity pochodzące od grzybów, działające na zwierzęta i ludzi zootoksyny, na rośliny fitotoksyny, na bakterie i grzyby antybiotyki

• drugorzędowe produkty przemiany materii grzybów mikroskopowych

• wydzielane do środowiska

• produkowane przez wyższe grzyby pleśniowe i grzyby niedoskonałe (Aspergillus, Penicilium, Fusarium)

• zróżnicowana budowa chemiczna

• niska masa cząsteczkowa

• dobrze rozpuszczane w h₂o

• mutagenne, karcynogenne, teratogenne

• najważniejsze mikotoksyny:

• AFLATOKSYNA

• najsilniejsza,

• wyróżniamy B1, B2, G1, G2, M1,

• w produktach zbożowych, orzeszkach ziemnych, ryżu, fasoli,

• powoduje zaburzenia funkcji wątroby i nerek ostre lub przewlekłe, nowotwory wątroby

• Aspergillus np. A. flavus (kropidlak żółty)

• OCHRATOKSYNA

• uszkodzenia nerek

• przypuszczalnie rakotwórcza

• Penicilium, Aspergillus

• TRICHOTECYNA (T-2 toxin)

• jedna z najbardziej toksycznych

• karcinogenna

• Fusarium

• ZEARALENON

• działa najsilniej na układ rozrodczy, gdyż ma strukturę podobną do estrogenu

• Fusarium

• FUMOZYNINA

• produkty zbożowe i trawy

• ma znaczenie weterynaryjne

• niskie dawki powodują nowotwory przełyku

• Fusarium

• CYTRYNINA

• działa rozkurczająco na naczynia

• powoduje uszkodzenia nerek

• żółte kryształy na Penicilium (szczególnie P. notatum) i Aspergillus

• PATULINA

• działa neurotoksycznie na układ nerwowy

• w dżemach i powidłach

• Aspergillus i Penicilium

1. FITONCYDY- lotne cząstki o charakterze olejków eterycznych, wytwarzane przez rośliny wyższe (naczyniowe)

1. działają bakteriobójczo, bakteriostatycznie, grzybobójczo

2. olejki współdziałają ze sobą, wzmacniają się nawzajem, spektrum działania zostaje powiększone

3. stosowane w leczeniu drogą inhalacyjną głównie dróg oddechowych, oczyszczanie powietrzadziałanie balsamujące (drzewa iglaste, lawenda, szałwia, tymianek, eukaliptus)

4. wykazują synergizm z antybiotykami

5. działają na układ trawienny i kojąco, uspokajająco na układ nerwowy (bukszpan melisa)

6. chrzan (Armoracia lapathiofolia), cebula (Alium cepa)

7. czosnek (Alium sativum), działanie:

• obniżanie poziomu cholesterolu we krwi

• obniżanie ciśnienia krwi

• zapobieganie chorobom serca

• zwalczanie infekcji dzięki immunomodulacji głównie układu oddechowego

• bakteriobójczo i bakteriostatycznie na bakterie Gram + i Gram –

• konserwuje żywność

1. Zaraza ziemniaczana - Phytophthora infestans

1. klasa Oomycates

2. pasożyt ziemniaków, pomidorów i innych roślin zaliczanych do psiankowatych

3. porażenie bulw i liści, gnicie pędów, obniżenie plonów

4. działa teratogennie i toksycznie głównie na OUN

5. lubi dużą wilgotność i temp. 12^oC – 18^oC

1. SOLANINA – alkaloid, w kiełkujących bulwach ziemniaka pod skórką, także w zielonych częściach ziemniaków, ciężkie zatrucia u ludzi (bóle głowy, nudności, wymioty, biegunka, krwawienie)

2. Regeneracja – odtwarzanie uszkodzonych części, choć nie zawsze uszkodzenia wywołane są urazem

1712r. był taki gościu na R i powiedział, że gdy pojawiają się zakłócenia to pojawia się też czynnik likwidujący je organizm samoregenerujący się

1. interakcja między komórkami jednego organizmu

2. dotyczy wszystkich organizmów

3. u bezkręgowców (wirki, stułbiopławy- chełbia, pierścienice, raki) duże zdolności regeneracyjne

4. u ssaków niskie zdolności regeneracyjne (ale nie nerwowa i mięśniowa)

5. wyróżnia się REGENERACJĘ:

• FIZJOLOGICZNĄ (krew, nabłonki)

• REPARATYWNĄ (traumologiczną)

• HIPOREGENERACJA- hipotroficzna, mniejszy rozmiar narządu niż utracony np. ogon gekona, noga traszki, ramię rozgwiazdy

• HIPERREGENERACJA – hipertroficzna, większy rozmiar narządu niż utracony

• FAZY

• procesów doraźnych – zasklepianie rany, powstawanie skrzepu, podziały komórek nabłonkowych, u ludzi

• odróżnicowania – napływ komórek wędrownych, totipotencjalnych, powstanie pączka blastemy regeneracyjnej

• różnicowania – specyfikacja i odtworzenie utraconych narządów

• zdolności regeneracyjne zależne są od rodzaju rozwoju osobniczego

• regeneracja KOMPENSACYJNA – drugi narząd podejmuje wzmożoną pracę, np. nerka, u ludzi przerost drugiej nerki powoduje, że pracuje ona za dwie

• autotomia – umiejętność obrony, odrzucenie uszkodzonych części ciała i ich odtworzenie

np. odrzucenie ogona przez większość jaszczurek lub odnóży przez raki i pajęczaki, strzykwy odrzucają część swoich wnętrzności, rozgwiazdy i wężowidła – ramiona