Psychologia wykład 4 27.04.2015
PSYCHOTERAPIA – nurty teoretyczne
Pojęcie „Psychoterapia” pochodzi z greckiego określenia psyche (dusza) i therapia (leczyć)
W rozumieniu potocznym psychoterapia pojmowana jest jako rozmowa odbyta z życzliwą osobą, udzielania rad, pocieszanie, uspokajanie, dodawanie otuchy osobie nieradzącej sobie z własnym problemami by złagodzić jej problemy.
W znaczeniu węższym psychoterapia ujmowana jest jako specjalistyczna metoda leczenia, polegająca na intencjonalnym stosowaniu zaprogramowanych oddziaływań psychologicznych, wykorzystująca wiedzę teoretyczną u umiejętności psychoterapeuty (najczęściej psychologia kliniczna lub psychiatry) w procesie niesienia pomocy – głownie osobom z zaburzeniami neurotycznymi, zaburzeniami osobowości i zaburzeniami psychosomatycznymi.
Zasadnicze nuty teoretyczne w psychoterapii:
- podejście psychoanalityczne
- podejście behawioralno-poznawcze
- podejście humanistyczno – egzystencjalne
- podejście systemowe
Psychoanaliza
W obrębie podejścia psychoanalitycznego wyróżnia się trzy najważniejsze nurty:
-psychoanalizę ortodoksyjna
- teorie relacji z obiektem
- neopsychoanalizę
Psychoanaliza ortodoksyjna wyjaśnia mechanizmy powstawania zaburzeń neurotycznych. Odwołuje się do nieświadomych konfliktów wewnętrznych miedzy instancjami id, ego i superego, uruchamiających mechanizmy obronne.
W teoriach relacji z pacjentem można wyróżnić tezy dotyczące mechanizmów głębszych niż neurotyczne, zwłaszcza zaburzeń tożsamości (występujących np. w schizofrenii, w zaburzeniach z pogranicza nerwicy i psychozy, tzw. Bordeline. Źródłem zaburzeń tożsamości są konflikty w obrębie ego pacjenta.
Zasada główna – wolne skojarzenia, wgląd w rozwiązanie problemu,
Neopsychoanaliza różni się od dwóch pozostałych nurtów przede wszystkim tym, że w rozumieniu zaburzeń istotną rolę przypisuje wpływom jakie na człowieka wywierają czynniki kulturowo-środowiskowe.
Podejście behawioralno-poznawcze
Pierwotnie w nurcie teoretycznym rozwinęła się terapia behawioralna a z niej wyłoniła się terapia poznawcza.
Głównymi reprezentantami terapii behawioralnej są: J.Wolpe, A.Bandura, H.J. Eysenck.
W terapii tej objawy psychopatologiczne pacjenta traktuje się jako nie przystosowawcze zachowania nabyte w procesie uczenia się. Kształtują się one na drodze mechanizmu warunkowania klasycznego, warunkowania instrumentalnego lub modelowania.
Psychoterapeuta identyfikuje sposób ukształtowania się nie przystosowawczego nawyku. Następnie wyjaśnia pacjentowi mechanizm powstawania jego nieprawidłowych nawyków, proponuje określone procedury terapeutyczne i wyjaśnia mechanizm ich działania.
Przewarunkowanie – zmiana zasad wcześniejszych, przeuczenie; (jeżeli będziesz się uczył to dostaniesz coś tam – zmiana braku chęci do uczenia i złych ocen)
Działanie
Napięcie Satysfakcja
Nie da się zmienić napięcia ale można zmienić sposób działa aby osiągnąć satysfakcję.
T. poznawcza - Pracujemy na przekonaniach, na ich zmianie
W terapii behawioralnej psychoterapeuta wraz z pacjentem ustalają kontrakt terapeutyczny, w tym zwłaszcza cel terapii.
Terapia poznawcza zakłada, że niewłaściwy sposób percepcji interpretacji zdarzeń przez pacjenta doprowadza do powstania jego dezadaptacyjnych zachowań.
Zaburzenia emocjonalne i niefunkcjonalne zachowania są sutkiem zaburzeń myślenia.
Terapia nastawiona jest na usuwanie zaburzeń myślenia. Uczy rozpoznawania dysfunkcjonalnego sposobu myślenia i jego eliminowania.
Reprezentantami terapii poznawczej są: A.T.CBeck i A.Ellis.
Terapeuci zwracają uwagę na znaczenie interpretacji sytuacji.
Pacjent uczony jest rozpoznawać swoje błędy w myśleniu oraz identyfikować schematy poznawcze, tkwiące u podstaw irracjonalnych myśli.
Człowiek jest taki jak jego myśli!
Zasada efektu Pigmaliona (samosprawdzającej się przepowiedni lub proroctwa)
Podejście humanistyczno – egzystencjalne
Głównym założeniem tego podejścia jest teza, że zachowanie człowieka jest motywowane potrzebą rozwoju, dążeniem do samorealizacji. Źródłem zaburzeń czy zahamowań w rozwoju jednostki są przekonania i sądy narzucone jaj przez innych ludzi, niezgodne z jej rzeczywistymi doświadczeniami.
Do głównych reprezentantów należą: C.R. Rogers – twórca terapii skoncentrowanej na osobie, F.Perls, twórca terapii Gestalt, oraz przedstawieniu nurtu egzystencjalnego – R.D. Laing.