1. Polityka socjalna a społeczna

Polityka społeczna: minimum, rozwiązywanie kwestii społecznej, Prawda czy Fałsz
Polityka społeczna – dąży do zapewnienia określonego standardu życia i jest ukierunkowana na rozwój społeczny.

Polityka socjalna – dąży do zapewnienia minimum socjalnego i rozwiązuje kwestie społeczne

1. Modele polityki społecznej : wymienić i podać przykłady krajów, podać 3 cechy z każdego modelu

1. model marginalny (doktryna liberalna) Przykłady państw: USA, Kanada, Wielka Brytania
   - zasada „polegania na sobie” każdy obywatel powinien sam rozwiązywać problemy socjalne poprzez własną przezorność, rozwagę, zapobiegliwość i oszczędność;
   - główne podmioty polityki społecznej to (w kolejności): jednostka, rodzina, organizacje pozarządowe, państwo (jako ostateczność)
   - pozapaństwowe podmioty p. społecznej działają na zasadzie dobrowolności;
   - państwowa p. społeczna ma charakter selektywny – skierowanie do grup znajdujących się w najgorszej sytuacji, świadczenia o charakterze doraźnym;
   - podstawową instytucjonalną formą zabezpieczenia przed ryzykiem społecznym są ubezpieczenia prywatne;

2. model motywacyjny (doktryna socjalliberalna) Przykłady państw: Niemcy, Austria
   - szersza ingerencja w sprawy socjalne obywateli;
   - państwowa p. społeczna opiera się na zasadzie pomocniczości i ma charakter głównie uzupełniający względem inicjatyw oddolnych podejmowanych przez jednostki, organizacje społeczne, wyznaniowe, oraz inne osoby prawne;
   - uzależnienie prawa do pomocy i świadczeń socjalnych od statusu danej osoby na rynku pracy
   - główna forma zabezpieczenia to powszechne, obowiązkowe ubezpieczenia socjalne

3. model instytucjonalno-redystrybucyjny (d. socjaldemokratyczna) Przykłady państw: Belgia, Dania, Holandia, Szwecja
   - zasada „społecznej odpowiedzialności” - społeczeństwo a nie jednostka ponosi odpowiedzialność za zapewnienie dobrobytu i bezpieczeństwa każdemu obywatelowi;
   - państwo, podmioty pozapaństwowe (uzupełniają działania państwa);
   - dystrybucja dochodów dokonywana przez rynek jest niesprawiedliwa i powinna być oparta na kryteriach etyczno-moralnych
   - regulatorem dystrybucji dochodów jest państwo, które działa w tej sferze za pomocą systemu podatkowo-transferowego;
   - polityka społeczna ma charakter uniwersalny i powszechny – dąży się do zapewnienia wszystkim jednostkom jednakowego dostępu do świadczeń socjalnych;

1. Wyjaśnić skrót HDI – Human Development Index
   Wskaźnik rozwoju społecznego, odzwierciedla trzy podstawowe sfery życia: poziom rozwoju ekonomicznego, status zdrowotny oraz wykształcenie , obejmuje 3 wskaźniki cząstkowe:

• oczekiwana długość życia przy urodzeniu

• oczekiwana długość edukacji dzieci wchodzących w wiek szkolny oraz przeciętna długość edukacji osób w wieku 25 lat i więcej

• dochód narodowy per capita

1. System kapitałowy i repartycyjny - które to filary systemu emerytalnego

- Repartycyjny( środki ze składek idą w całości na wypłatę bieżących emerytur) to - 1 Filar (ZUS)
- Kapitałowy (środki są inwestowane, można powiększyć) -to 2 Filar (OFE)

1. Scharakteryzować formy oszczędzania w 3 Filarze

IKE (indywidualne konto emerytalne): można mieć tylko jedno IKE
Formy IKE:

• Fundusz Inwestycyjny,

• Fundusz Papierów Wartościowych złożony w banku,

• rachunek bankowy,

• ubezpieczenie na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym;

• dobrowolny fundusz emerytalny

Wypłata środków: pełna wartość, bez podatku Belki może być wypłacona gdy: skończone 60 lat, uczestnictwo co najmniej 5 lat lub ponad połowa wpłat w ciągu 5 lat przed złożeniem wniosku
Wcześniejsza wypłata środków: można wypłacić, ale trzeba zapłacić podatek Belki 19%
Śmierć oszczędzającego: Może wskazać osobę, której wypłacone zostaną środki po śmierci, jeśli nie wyznaczy, wypłacane są spadkobiercy

PPE (Pracownicze Programy Emerytalne): można mieć tyle ilu pracodawców, jeden pracodawca może mieć tylko jedno PPE

Formy PPE:

• fundusz emerytalny,

• umowa o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu inwestycyjnego,

• umowa grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym

Zarządzanie środkami gromadzonymi na PPE

• wewnętrzne (droższe bo sam pracodawca musi organizować) – pracownicze towarzystwo emerytalne, towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych na życie

• zewnętrzne – towarzystwo funduszy inwestycyjnych, zakład ubezpieczeń na życie

Zasady uczestnictwa w PPE

• przysługuje pracownikom zatrudnionym nie krócej niż 3 miesiące

• musi przysługiwać co najmniej połowie pracowników

• jeśli pracodawca zatrudnia >500 osób to prawo uczestnictwa przysługuje dla co najmniej 1/3 pracowników

Składka PPE

• obowiązkowa składka podstawowa – jest opłacana przez pracodawcę

• dobrowolna składka dodatkowa – jest płacona przez pracownika, nie może w ciągu roku przekroczyć trzykrotności kwoty maksymalnych wpłat na IKE

Wypłata środków z PPE

• wypłata, na wniosek ubezpieczonego po osiągnięciu przez niego 60 lat, automatycznie po ukończeniu 70 lat

• wypłata transferowa: do IKE, do innego PPE lub osobie wyznaczonej

• zwrot: likwidacja pracodawcy, środki pomniejszone o podatek Belki

IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego)

Mogą je oferować:

• fundusze inwestycyjne,

• podmioty prowadzące działalność maklerską, a więc domy maklerskie i banki prowadzące działalność maklerską,

• zakłady ubezpieczeń na życie,

• banki,

• dobrowolne fundusze emerytalne, utworzone przez powszechne towarzystwo emerytalne.

IKZE – roczny limit wpłat

wpłaty nie mogą przekroczyć kwoty odpowiadającej równowartości 4% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne, ustalonej dla oszczędzającego za rok poprzedni, nie więcej jednak niż 4% kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – tj. 30-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce na rok poprzedni.

Transfery środków

• do 31.12.2012 r. można przenosić środki z IKE do IKZE

• brak możliwości dokonania wypłaty transferowej np. na IKE lub do PPE

• możliwość transferów tylko między IKZE

IKZE – wypłaty środków

Wypłata środków zgromadzonych na IKZE następuje wyłącznie:

1.na wniosek oszczędzającego, po osiągnięciu przez niego wieku 65 lat oraz pod warunkiem dokonywania wpłat na IKZE co najmniej w 5 latach kalendarzowych

2. w przypadku śmierci oszczędzającego - na wniosek osoby uprawnionej

1. Z jakiego ubezpieczenia pokrywane są ryzyka:, np. macierzyństwa, choroby zawodowej

Ryzyko choroby: utrata dochodu –>zasiłek chorobowy z ubezp. chorobowe;
konieczność podjęcia leczenia –>świadczenia zdr z ubezp. zdrowotnego

Ryzyko macierzyństwa
okresowa niezdolność do pracy po porodzie ->zasiłek macierzyński z ubezp. chorobowego
mniejszy relatywnie dochód w gosp. Domowym - >zasiłek rodzinny z funduszu pomocy społecznej

Ryzyko inwalidztwa(niezdolności do pracy)-> renta z tyt. Niezdolności do pracy z ubezp. rentowego

Ryzyko śmierci żywiciela - >zasiłek rodzinny z ubezp. rentowego

Wypadek przy pracy (i choroba zawodowa) ->renta z tyt. Niezdolności do pracy -> ubezp. wypadkow

Ryzyko bezrobocia ->zasiłek dla bezrobotnych z funduszu pomocy społecznej

Ryzyko starości - > emerytura z ubezp. emerytalnego

Ryzyko nagłego wydatku - > ubezpieczenia komercyjne, państwo może przymuszać, np. OC

Ryzyko niedołęstwa starczego:

• Finansowe ->dodatek pielęgnacyjny z ubezp. rentowego

• Finansowe-> zasiłek pielęgnacyjny z funduszu pomocy społecznej

• Rzeczowe- >domy pom. społ., starców z funduszu pomocy społecznej

• Rzeczowe-> oddziały geriatryczne, zakł opiek-lecznicze z ubezp. zdrowotnego

1. Wymień 3 świadczenia wypłacane w ramach ubezpieczenia chorobowego:
   1) zasiłek macierzyński; 2)zasiłek chorobowy; 3) świadczenie rehabilitacyjne; 4) zasiłek opiekuńczy

2. Zakład ubezpieczeń społecznych pokrywa wypłatę zasiłków chorobowych po upływie:
   a)31 dnia choroby b)32 dnia choroby c)33 dnia choroby

3. Kiedy przysługuje zasiłek macierzyński?
   W przypadku pojawienia się nowego dziecka w rodzinie do 7 roku życia

4. Kiedy przysługuje świadczenie rehabilitacyjne? Jakie warunki trzeba spełnić?

• Wyczerpał prawo do zasiłku chorobowego

• Jest nadal niezdolny do pracy

• Leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie tej zdolności

1. Kiedy przysługuje i co to jest zasiłek wyrównawczy?

• Przysługuje jedynie tym ubezpieczonym, którzy są pracownikami

• Otrzymujemy po powrocie ze zwolnienia lekarskiego, gdy mamy ograniczoną zdolność do pracy i nie możemy pracować na dotychczasowym stanowisku

1. Zasiłek opiekuńczy, wymienić grupy i osoby na które możemy wziąć

• Dziecko do 8 roku życia

• Chore dziecko do 14 roku życia

• Inny członek rodziny jeśli pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym na okres sprawowania opieki

1. Wymienić 3 świadczenia wypłacane z ubezpieczenia rentowego
   1) renta rodzinna; 2)renta z tytułu niezdolności do pracy; 3)zasiłek pogrzebowy

2. Jeżeli niezdolność do pracy powstała po 30 roku życia, jakim stażem pracy musi się wykazać osoba aby uzyskać rentę z tytułu niezdolności do pracy?
   odp. 5 lat

3. Komu przysługuje renta rodzinna?
   -osobie do 25 r.ż jeśli się uczy
   - osobie do 16 r.ż jeśli się nie uczy
   - wdowiec, wdowa po ukończeniu 50 r.ż

4. Dodatek pielęgnacyjny a zasiłek pielęgnacyjny?

Zasiłek pielęgnacyjny finansowany z funduszu pomocy społecznej. Jest on przyznawany w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Zasiłek przysługuje:
1) niepełnosprawnemu dziecku;
2) osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
3) osobie, która ukończyła 75 lat.

Dodatek pielęgnacyjny finansowany z ubezpieczenia rentowego , przysługuje każdej osobie, która ukończyła 75 lat lub została uznana za całkowicie niezdolną do pracy i samodzielnej egzystencji.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznaje dodatek pielęgnacyjny z urzędu. Od tego czasu osoby uprawnione nie mogą pobierać zasiłku pielęgnacyjnego z pomocy społecznej. Zostanie on bowiem uznany za świadczenie nienależne, które należy zwrócić.

1. Aktywna polityka zatrudnienia. Wymień i scharakteryzuj 3 formy.

Dodatek aktywizacyjny - przysługuje, gdy osoba bezrobotna jest zarejestrowana w urzędzie pracy, posiada prawo do zasiłku oraz gdy podejmie zatrudnienie w wyniku skierowania przez urząd w niepełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie i otrzymuje wynagrodzenie niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę; (wysokość - różnica między minimalnym wynagrodzeniem za pracę a otrzymywanym wynagrodzeniem, nie większa jednak niż 50% zasiłku, przez okres, w jakim przysługiwałby bezrobotnemu zasiłek) lub zatrudnienie z własnej inicjatywy lub inną pracę zarobkową; wysokość - do 50% zasiłku, przez połowę okresu, w jakim przysługiwałby bezrobotnemu zasiłek

Prace interwencyjne – mogą je wykonywać osoby bezrobotne będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy. mogą trwać od 6-48 miesięcy; dla bezrobotnych powyżej 50 roku życia prace interwencyjne mogą trwać najdłużej – do 48 miesięcy.

Prace społecznie użyteczne –przysługują osobom, które nie mają już prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Można wykonywać do 10h tygodniowo. Utrzymują status osoby bezrobotnej i nie ma ustawowo określonego limitu. Odmowa podjęcia takiej pracy oznacza utratę statusu bezrobotnego.

1. Jakie osoby są w szczególnej sytuacji na rynku pracy? Wymienić 3 grupy

- osoby niepełnosprawne

- osoby poniżej 25 roku życia

- osoby powyżej 50 roku życia

- osoby długotrwale bezrobotne

- Byli więźniowie

1. Źródła finansowania polityki zatrudnienia

• Obowiązkowa składka pracodawcy

• Dotacje z budżetu państwa

• Kredyty, pożyczki

1. Co to są Ochotnicze Hufce Pracy? Wymień 3 cechy

Państwowa jednostka wyspecjalizowana w działaniach na rzecz młodzieży, w szczególności młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym oraz bezrobotnych do 25 roku życia;

• OHP świadczą podstawowe usługi rynku pracy: pośrednictwo pracy, organizację szkoleń, poradnictwo zawodowe i informację zawodową;

• OHP zapewniają swoim uczestnikom warunki do kontynuowania kształcenia ogólnego i zawodowego, podwyższania kwalifikacji ogólnych i zawodowych lub przekwalifikowania

1. Co to jest dodatek mieszkaniowy? Kryteria, cele

Cel: pomoc w opłacaniu czynszu

Kryteria:

Dochodowe

• 175% przeciętnej najniższej emerytury w gospodarstwie jednoosobowym (1236 zł) i 125% tej kwoty w gospodarstwie wieloosobowym(822,86 zł) na osobę

• Dla dużych mieszkań nie wprowadza się dopłat mieszkaniowych

Wielkości mieszkania

• Mieszkanie musi być odpowiedniej wielkości, wprowadza się tzw. normatywną powierzchnię mieszkaniową , np. dla 1 osoby 35 m2, dla 5 os 65m2

Wysokość dodatku

Dla gosp 1 os 15% miesięcznych dochodów brutto, dla gosp 2,3,4 os. 15%, przy 5 lub więcej osobach 10%

1. Kiedy przysługuje TBS? Kryteria i cele

Cel: budowa mieszkań dla osób, których nie stać na zakup czy budowę. Budowa mieszkań o umiarkowanych czynszach.

Podstawa „przyznania mieszkania” – kryterium dochodowe

• miesięczny dochód nie może przekraczać 1,3 przeciętnego wynagrodzenia w danym województwie więcej niż o 20% w jednoosobowym gospodarstwie domowym, 80% w dwuosobowym oraz o dalsze 40% na każdą dodatkową osobę w gospodarstwie domowym o większej liczbie osób

• dochód przypadający na członka gospodarstwa domowego, w okresie 3 miesięcy przed zawarciem umowy najmu nie jest niższy, niż:

• 180 % najniższej emerytury na osobę w gospodarstwie jednoosobowym (około 1215 zł),

• 130 % najniższej emerytury na osobę w gospodarstwie dwuosobowym (około 877 zł),

• 80 % najniższej emerytury na osobę w gospodarstwie 3 osobowym i większym (około 540 zł)

1. Czynniki warunkujące stan zdrowia wg. Lalonda

Zdrowie zależy od wielu grup czynników, które określił  w 1973 r. Lalond i funkcjonują one od tego czasu jako tzw. pola zdrowotne:

• pole biologii – 20%

• pole środowiska – 20%

• pole zachowań (styl życia) –50%

• pole opieki zdrowotnej – 10%

1. Główne dokumenty wyznaczające kierunek rozwoju polityki zdrowotnej

• Narodowy Plan Zdrowotny

• Narodowy Program Zdrowia

• Karta Ottawska

1. Wg. Definicji WHO stan zdrowia charakteryzuje się:

wg WHO zdrowie to stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego, społecznego i duchowego, a nie tylko brak choroby lub niepełnosprawności; zdrowie to także zdolność i umiejętność pełnienie ról społecznych, adaptacji do zmian środowiska

1. Scharakteryzować PPE i IKE

Jak wcześniej ( w pytaniu 5)

1. Minimum socjalne a minimum egzystencji

Minimum socjalne – kwota koszyka dóbr który pozwala na zaspokojenie podstawowych potrzeb i utrzymanie więzi ze społeczeństwem (transport miejscki, radio, TV)

Minimum egzystencji – kwota koszyka dóbr, które pozwalają jedynie na zaspokojenie potrzeb podstawowych

1. Cechy modelu Beveridga i Bismarcka, wymienić kraje

System Bismarcka – system ubezpieczeniowy - źródłem finansowania jest składka, , uprawnionymi do świadczeń są opłacający składki

System Beveridge’a – system zaopatrzeniowy – źródłem finansowania są podatki, kryterium dostępu do świadczeń to obywatelstwo

1. Wymienić cele ekonomiczne polityki zdrowotnej

• Sprawiedliwa dostępność

Aspekty sprawiedliwej dostępności:

• Osiągalność – relacja zasobów opieki zdrowotnej do zapotrzebowania na opiekę zdrowotną (np. liczba lekarzy na 100 tys. Mieszkańców

• Dostępność przestrzenna – długość, czas dotarcia do placówki zdrowotnej

• Dostępność organizacyjna – dostępność poszczególnych specjalistów, badań, godziny pracy placówki

• Dostępność kosztowa – w skali makro dotyczy źródeł finansowania opieki zdrowotnej; w skali mikro – opłaty ustalone przez poszczególne jednostki opieki zdrowotnej

• Efektywność

Aspekty efektywności

• dążenie do poprawy stanu zdrowia społeczeństwa

• promowanie zachowań prozdrowotnych

• zapewnienie wysokiej jakości opieki zdrowotnej przy wykorzystaniu zasady efektywnego wykorzystania zasobów oraz stabilności finansowej i organizacyjnej systemu

• budowanie i pielęgnowanie zdrowia poprzez system powszechnej edukacji, wychowanie w rodzinie, oddziaływanie organizacji społecznych, właściwą aranżację środowiska naturalnego, racjonalne żywienie, upowszechnianie obyczajów i nawyków oraz stylu życia służących zachowaniu zdrowia

• naprawianie zdrowia poprzez profilaktykę (np. szczepienia ochronne), diagnostykę (screening – wczesne wykrywanie schorzeń), leczenie, rehabilitację

1. Rodzaje wskaźników zdrowotnych i ich przykłady

• Ilościowe – np. prosta statystyka zgonów, zgony w szczególnych grupach wiekowych, przeciętne dalsze trwanie życia, wskaźniki zapadalności i chorobowości

• Jakościowe – zwracają uwagę na jakość życia– HRQOL (Health Related Quality of Life), różne narzędzia - kwestionariusze

• Wieloaspektowe – QALY (Quality Adjusted Llife Year - lata życia skorygowane jakością), HALE(Health Adjusted Life Expectancy- Oczekiwana Długość Życia w Zdrowiu)

1. Grupy najbardziej narażone na ubóstwo

• Typ gospodarstwa: Rodziny wielodzietne

• Osoby niepełnosprawne

• Obecność osoby bezrobotnej

• Poziom wykształcenia

• Wiek

• Główne źródło utrzymania: rolnicy renciści

1. Działania z zakresu zabezpieczenia społecznego w poszczególnych politykach
   POLITYKA ZATRUDNIENIA: zasiłki dla bezrobotnych, urlopy, BHP
   POLITYKA MIESZKANIOWA: TBS, dodatek mieszkaniowy
   POLITYKA ZDROWOTNA: bezpłatne szczepienia, badania profilaktyczne

2. Bezrobocie frykcyjne a strukturalne

Bezrobocie frykcyjne – jest krótkotrwałe i dotyczy następujących grup osób: absolwenci, lub kobiety po urlopie macierzyńskim lub wychowawczym

Bezrobocie strukturalne – z niedopasowania popytu i podaży (nieodpowiednie kwalifikacje)

1. Cechy charakterystyczne ubóstwa w Polsce

• Trwałość - Długotrwałe

• Bieda dzieci i młodzieży

• Bieda na wsi

• Związek z bezrobociem

• Zróżnicowanie przestrzenne

• dziedziczenie

1. Z jakiego funduszu otrzyma świadczenie górnik chorujący na pylicę płuc?

• Z wypadkowego

1. Wymień 3 jednostki organizacyjne pomocy społecznej

• Domy pomocy społecznej

• Miejskie ośrodki pomocy społecznej

• Powiatowe centra pomocy rodzinie

1. Zasięg ubóstwa a głębokość ubóstwa

Zasięg ubóstwa (stopa ubóstwa, wskaźnik zagrożenia ubóstwem) – odzwierciedla wielkość populacji, której dochody lub wydatki są niższe od przyjętych granic ubóstwa

Głębokość ubóstwa