TAKTYKA
1.
Sztuka wojenna[edytuj]
Sztuka wojenna - ogół uporządkowanej i uzasadnionej wiedzy o wojnie, o istocie i charakterze wojen jako zjawisku społecznym oraz o zasadach i sposobach przygotowania państwa i sił zbrojnych do wojny.
To również: uzasadniona historycznie i naukowo wiedza o sposobach prowadzenia działań wojennych (walk, bitew, operacji).
W starożytności zaliczana do filozofii[1]
Poziomy działań[edytuj | edytuj kod]
działania zmierzające do osiągania celów politycznych, zgodnie z możliwościami państwa, z użyciem wszystkich rodzajów sił zbrojnych;
skoordynowane działania różnych rodzajów sił zbrojnych i rodzajów wojsk zmierzające do osiągnięcia celu operacyjnego;
wszelkie działania związków taktycznych, oddziałów i pododdziałów w celu efektywnego wykorzystania ich możliwości bojowych.
Podział na poziomy działań jest mało ostry, zmienia się zarówno w czasie, jak i w zależności od okoliczności. Generalnie działania taktyczne są działaniami realizujące doraźne cele, działania operacyjne realizują cele pośrednie a działania strategiczne realizują główne cele wojny.
Zajęcie Danii w 1940 było dla Niemiec małą operacją w ramach kampanii norweskiej, dla Duńczyków obrona granic państwa była celem strategicznym.
Zasady sztuki wojennej[edytuj | edytuj kod]
Historycznie ukształtowane reguły przygotowania i prowadzenia zbrojnych działań wojennych, będące podstawą racjonalnej działalności dowództw i wojsk w skali taktycznej, operacyjnej i strategicznej. Stosowanie ich jest niezbędnym warunkiem uzyskania, utrzymania i wykorzystania przewagi ilościowej i jakościowej nad przeciwnikiem, by przy jak najmniejszych stratach własnych osiągnąć cel walki, operacji i kampanii w możliwie najkrótszym czasie[2]
czynnik ludzki:
przywództwo
morale
inicjatywa
kreatywność
wytrzymałość
celowość działań
swoboda działania
aktywność;
skupienie wysiłku
ekonomia sił
Racjonalne dysponowanie siłami i środkami walki odpowiednio do ważności zadań, gwarantujące osiągnięcie jej celu w możliwie najkrótszym czasie i z jak najmniejszymi stratami. Polega na angażowaniu sił i środków do wykonania zadań głównych oraz skupianiu wysiłku w decydującym miejscu i czasie. Zapewnia się ją przez szybkie i zdeterminowane działanie, koncentrowanie ognia oraz obezwładnienia elektronicznego i wysiłków rodzajów wojsk w rejonie głównego wysiłku obrony lub na kierunku głównego uderzenia. Właściwe ześrodkowanie wysiłku umożliwia efektywne wykorzystanie potencjału bojowego. Uzyskuje się ją poprzez umiejętny podział sił i środków walki, właściwe tworzenie zgrupowań obronnych lub uderzeniowych, skoordynowanie uderzeń ogniowych i elektronicznych z walką zgrupowań wojsk, przenoszeniu wysiłku w miejsce decydujące o wyniku walki oraz ciągłemu dowodzeniu i terminowemu zaopatrywaniu wojsk.
manewrowość
Dążenie do uzyskania optymalnego położenia wojsk własnych w stosunku do przeciwnika. Umożliwia zastosowanie zasad ekonomii sił i zaskoczenia. Ma na celu stworzenie przewagi w decydującym miejscu i czasie lub uchylenie się od starcia w niekorzystnych warunkach, skupienia sił i środków na rozpoznanych najsłabszych elementach przeciwnika. Sprzyja uzyskaniu i utrzymaniu inicjatywy, zmuszaniu przeciwnika wyłącznie do reagowania na wytworzoną sytuację.
zaskoczenie
Takie działanie wojsk, które odbiera przeciwnikowi inicjatywę oraz możliwości zorganizowanego prowadzenia walki. Celem zaskoczenia jest dezorganizowanie walki przeciwnika, pozbawienie go zdolności uderzeniowej lub możliwości stawiania oporu oraz stworzenie wojskom własnym warunków do szybkiego osiągnięcia celu walki. Warunkiami uzyskania zaskoczenia są: tajność, nagłość, szybkość działania, prostota i nieszablonowość prowadzenia walki.
Zaskoczenie uzyskuje się przez:
utrzymanie w tajemnicy zamiaru walki
zastosowanie nowych sposobów walki lub nowych rodzajów uzbrojenia
nieprzewidziane użycie środków rażenia i walki ektronicznej
manewr oraz dynamiczne rozwinijanie powodzenia
maskowanie, dezinformację i wprowadzenie przeciwnika w błąd
przeciwdziałanie jego rozpoznaniu
przestrzeganie tajności dowodzenia i trwałości łączności
prostota
zachowanie zdolności bojowej
elastyczność
2.
Marsz (wojsko)[edytuj]
Marsz - to ruch wojsk po drogach lub na przełaj do wyznaczonych rejonów bądź rubieży. Wykonywany jest w kolumnach marszowych. Kolumna marszowa to ugrupowanie wojsk na jednej drodze pod jednym dowództwem.
Dla usprawnienia marszu oddziału lub związku taktycznego kolumnę marszową można podzielić na grupy marszowe (zgrupowania taktyczne). Grupa marszowa nie powinna być większa niż siły ekwiwalentne wzmocnionemu batalionowi (batalionowemu zgrupowaniu broni połączonych). Powinna być także zdolna, w razie potrzeby, do samodzielnego podjęcia walki z przeciwnikiem naziemnym i powietrznym. Między grupami marszowymi ustala się odległości czasowe, a między pojazdami w metrach. Odległość między grupami marszowymi przy średniej prędkości 30 km/h nie powinna być większa niż 5 minut, a między pojazdami 50 m. W uzasadnionych sytuacjach może nastąpić zwiększenie odległości między grupami marszowymi (pododdziałami) oraz między pojazdami, odległości te określają dowódcy kolumn.
Ugrupowanie marszowe tworzą :
oddział wydzielony (jeśli się go wysyła),
kolumny sił głównych (grup marszowych)
kolumny jednostek logistycznych.
Ze względu na kierunek wykonywania marsze mogą być :
dofrontowe,
odfrontowe,
rokadowe.
W marszu dofrontowym najistotniejszą rolę spełniać będą ubezpieczenia czołowe (awangardy, szpice czołowe, patrole czołowe). Awangardy i szpice czołowe powinny być zdolne do rozbicia drobnych grup przeciwnika blokującego ruch kolumn po drogach. W wypadku napotkania przeważających sił powinny umożliwić maszerującym wojskom swobodę rozwinięcia i wejścia do walki.
W marszu odfrontowym czołową rolę spełniają ubezpieczenia tylne (ariergardy, szpice tylne). Siła i skład ubezpieczeń tylnych zapewnić ma ochronę maszerujących wojsk przed nacierającym przeciwnikiem. Zadanie to wykonują przez prowadzenie działań opóźniających na wybranych dogodnych rubieżach terenowych.
W marszu rokadowym szczególnego znaczenia nabierają ubezpieczenia boczne (oddział boczny, szpica lub patrol boczny). Mogą one być wysyłane przez awangardę lub z kolumny sił głównych. Wykonują one okresowo marsz po drodze równoległej do drogi głównej, w odległości zapewniającej bezpieczeństwo maszerującym wojskom oraz dającej możliwość wsparcia ubezpieczeń przez środki znajdujące się w kolumnie sił głównych.
Dyscyplina marszu
- to ścisłe przestrzeganie zasad organizacji i sprawności marszu, obejmujących w szczególności: poruszanie się po wyznaczonych trasach przemarszu (przejazdu), zachowanie odpowiednich odległości między kolumnami, terminowość przekraczania ustalonych punktów, przestrzeganie zasad ubezpieczenia wojsk w ruchu i na postojach, stosowanie odpowiedniego reżimu pracy środków łączności, sygnalizacji, maskowania itp.
Marsz w Wojsku Polskim II RP[edytuj | edytuj kod]
Rodzaje marszów[1]:
Marsz podróżny
stosowano jeżeli nieprzyjaciel nie mógł przeszkodzić danemu przesunięciu działaniem na ziemi, a istniało jedynie zagrożenie ze strony nieprzyjaciela powietrznego
Marsz ubezpieczony[a]
stosowano przy zagrożeniu ze strony nieprzyjaciela naziemnego
Dzienny wysiłek marszowy dywizji wynosił ok. 30 km. Dobrze wyszkolone oddziały mogły osiągnąć odległość do 40 km bez strat marszowych i obniżenia zdolności bojowej. Dalsze zwiększenie wysiłku uzyskiwano stosując marsz forsowny. Pododdziały osiągały wtedy odległość do 80 km w ciągu 30 godzin.
Odpoczynki
Pierwszy zarządzano po 30 minutach marszu. Celem jego było sprawdzenie stanu obciążenia piechurów, poprawienie umundurowania, ułożenie przedmiotów wyposażenia osobistego itp. Trwał ok. 15 min. Kolejne 10 minutowe odpoczynki organizowano w odstępach godzinnych. W kawalerii wydłużano czas marszu do 2 godzin. Po przebyciu ok. 2/3 drogi stosowano długi odpoczynek. Urządzano go w miejscu gdzie był ułatwiony dostęp do wody. W tym czasie wydawano wojsku posiłek. Karmiono i pojono konie. Pododdziały zwalniały drogi i kryły się przed lotnictwem.
3.
Definicja, istota i cel obrony.
Obrona - podstawowy rodzaj walki - działanie zamierzone lub wymuszone, zwykle podejmowana, kiedy przeciwnik posiada inicjatywę, w celu:
udaremnienia lub odparcia uderzeń jego wojsk,
zadania im maksymalnych strat,
utrzymania zajmowanego obszaru (pasa, rejonu),
zyskania czasu,
stworzenia warunków do działań zaczepnych.
Istotą obrony jest bezpośrednie fizyczne, w tym głównie ogniowe, oddziaływanie na przeciwnika, zorganizowane w oparciu o teren i znajdujące się na nim obiekty - zsynchronizowane w czasie z oddziaływaniem sąsiadów oraz sił i środków przełożonego wspierających walkę obronną pododdziału.
Celem obrony jest uniemożliwienie przeciwnikowi opanowania terenu, rozbicie zgrupowań uderzeniowych i załamania jego natarcia oraz przejęcie inicjatywy.
Charakterystyka dwóch podstawowych rodzajów obrony.
Wyróżniamy dwa rodzaje obrony:
1) Obrona manewrowa - rozbicie zasadniczych sił nacierającego przeciwnika w głębi własnego ugrupowania.
Cel: osłabienie i wyhamowanie natarcia przeciwnika, przejecie inicjatywy i rozbicie jego sił w głębi obrony.
Istota obrony manewrowej - redukowanie początkowej przewagi materialnej nacierającego przez zadawanie mu strat, a jednocześnie kosztem utraty terenu w sposób zamierzony i zorganizowany, powstrzymania dalszego ruchu przeciwnika w głębi obrony i doprowadzenia do rozbicia go kontratakiem.
2) Obronę pozycyjną - utrzymanie terenu przez zaangażowanie przeciwnika w walkę na pozycjach obronnych, z których jest on rażony ogniem.
Celem obrony pozycyjnej jest utrzymanie ważnych rejonów, załamanie natarcia przeciwnika w głównym pasie obrony.
Istotą obrony pozycyjnej jest opór i utrzymanie obszaru (pasa, rejonu) obrony. Aby to osiągnąć musi być ona silna, rozbudowana pod względem inżynieryjnym, wsparta ogniem, ubezpieczona i osłonięta przed uderzeniami z powietrza.
4.
Rodzaje natarcia
Wyróżnia się następujące rodzaje natarcia:
1). Rozpoznanie walką - zmuszenie przeciwnika do ujawnienia ugrupowania i potencjału bojowego, zamiarów jego wojsk, zmuszając go do reagowania na prowadzone natarcie.
2) Rajd –zniszczenie lub przechwycenie ważnego obiektu przeciwnika - przez szczegółowe rozpoznanie, szybkie przeniknięcie na teren zajęty przez przeciwnika i kończy się planowym wycofaniem.
3) Kontratak - zwrot zaczepny wykonywany całością lub częścią sił będących w obronie - odzyskanie utraconego terenu, odcięcie przeciwnika lub zniszczenie jego wysuniętych oddziałów.
4) Atak wyprzedzający - do dezorganizacji działań przeciwnika, gdy jest on w trakcie ześrodkowywania lub przegrupowywania do ataku - osłabienie potencjału bojowego przeciwnika przygotowującego się do natarcia.
5) Natarcie szybkie - wykorzystanie sprzyjającej sytuacji, a czas przygotowań jest ograniczony ze względu na potrzebę szybkiego działania, utrzymania tempa działań lub zachowania inicjatywy. Powinno być rozpoczynane z niespodziewanego kierunku i wspierane przez ześrodkowany ogień wszystkich dostępnych środków ogniowych.
6) Natarcie planowe - planowane i skoordynowane użycie ognia oraz manewru, by związać walką lub zniszczyć przeciwnika.
Charakterystyka poszczególnych form natarcia
Natarcie może być skierowane przeciwko frontowi, skrzydłu lub tyłom przeciwnika. Nacierać można na przeciwnika, który się broni, naciera lub wycofuje. Stosownie do wymienionych działań strony przeciwnej natarcie może przybierać formy: przełamania, boju spotkaniowego i pościgu.
Do przełamania - wykonanie uderzenia czołowego mającego na celu dokonanie wyłomu na wybranym odcinku w jego ugrupowaniu.
Bój spotkaniowy - gdy obie strony dążą do wykonania zadania przez natarcie, a głębokości tych zadań sięgają poza rubież starcia. Każda ze stron dąży do wykonania wyprzedzającego uderzenia, zdobycia przewagi i inicjatywy, narzucenia swej woli i rozstrzygnięcia walki przez natarcie.
Pościg - w celu rozbicia wycofujących się wojsk przeciwnika i uniemożliwienia im zorganizowanego przejścia do obrony na dogodnych rubieżach w głębi.
5.
Formy manewru ogniem.
- ześrodkowanie ognia, - podział ognia, - przeniesienie ognia.
6.
Ogólne zasady i sposoby maskowania wojsk
Maskowanie obejmuje przedsięwzięcia mające na celu wprowadzenie przeciwnika w błąd przez ukrycie pododdziałów, obiektów fortyfikacyjnych i urządzeń logistycznych oraz przyjętego sposobu działania.
CEL I ZASADY MASKOWANIA PODODDZIAŁÓW
Celem maskowania bezpośredniego jest ukrycie pododdziałów, ich ugrupowania, sprzętu bojowego i uzbrojenia, składów materiałowych, rozbudowy fortyfikacyjnej terenu, punktów dowódczo-obserwacyjnych, dróg manewru oraz dowozu i ewakuacji przed wszystkimi rodzajami rozpoznania przeciwnika lub wprowadzenia go w błąd, co do zamiaru działania własnych pododdziałów. Maskowanie, niezależnie od tego, na jakim szczeblu jest prowadzone, powinno być aktywne, ciągłe, wiarygodne i różnorodne.
Maskowanie bezpośrednie obejmuje: ukrycie sił i środków oraz elementów ugrupowania bojowego pododdziału, zamiaru jego działania, maskowanie rozbudowy inżynieryjnej terenu, zapór, stanowisk dowódczo-obserwacyjnych, dróg manewru, dowozu i ewakuacji. Maskowanie powinno być realizowane poprzez przystosowanie sprzętu bojowego i uzbrojenia do szaty roślinnej i otaczającego terenu. Osiąga się to poprzez:
– wykorzystanie naturalnych warunków maskujących terenu;
– maskowanie świetlne i dźwiękowe;
– deformację sprzętu i obiektów wojskowych;
– wykorzystanie naturalnej i sztucznie ograniczonej widoczności.
Do celów rozpoznania należy określenie położenia przeciwnika, jego wyposażenia i możliwości, możliwych kierunków uderzeń lub wykonania innych manewrów.
Sposób rozpoznania - to działanie określonych sił i środków rozpoznania (elementów rozpoznawczych) w celu zdobycia danych o przeciwniku.
Wiadomości zdobywa się za pomocą obserwacji, podsłuchu, patrolowania, zasadzki, wypadu, prowadzenia walki, a także przez studiowanie dokumentów, przesłuchiwanie jeńców i rozmowy z ludnością cywilną (miejscową).
W plutonie (drużynie) rozpoznanie prowadzi się wykorzystując głównie obserwację, podsłuch i patrolowanie. Pozostałe sposoby rozpoznania będą wykorzystywane przez pluton w wypadku wyznaczenia go do działania jako element rozpoznawczy przełożonego.
Źródłem informacji o przeciwniku są:
– działania jego pododdziałów;
– jego uzbrojenie, sprzęt i wyposażenie;
– dokumenty bojowe przeciwnika (mapy, szkice, schematy, pisma, rozkazy itp.);
– dokumenty osobiste żołnierzy przeciwnika;
– przechwycone relacje łączności przeciwnika;
– niewypały, odłamki pocisków;
– walczące pododdziały;
– meldunki podwładnych;
– przełożony;
ludność cywilna (miejscowa).
Zależność miedzy maskowaniem a możliwościami rozpoznawczymi przeciwnika można przedstawić jako funkcję odwrotnie proporcjonalną obu tych zależności. Oznacza to, iż skuteczne maskowanie przeciwdziała rozpoznaniu przez wyspecjalizowanie do jednostki. W dobie szybkiego obiegu informacji ma to duże znaczenia, gdyż określenie miejsca stacjonowania określonego rodzaju jednostki ognia lub sprzętu jest istotne z punktu widzenia jego unieszkodliwienia. Pozwala na to stosowana technika naprowadzania pocisków. Wobec tego niejednokrotnie rozpoznanie i określenie miejsca przebywania obiektu jest równoznaczne z jego wyeliminowaniem z walki.
Przeciwnik wykrywa i rozpoznaje wojska oraz ich działania po cechach wyróżniających ich w terenie, do których należą:
– kolor powierzchni obiektów;
– wymiary i kształt obiektów;
– cienie padające od obiektów i cienie własne;
– odblask od szkieł i części metalowych;
– działanie wojsk, manewr, dźwięk, ogień, dym, kurz, praca na radiostacjach itp.;
– ślady działania wojsk: wydeptane place i ścieżki, koleiny, nowe drogi, miejsca przed lufami armat, ślady ognisk, pozostałości materiałów budowlanych i opakowań środków materiałowych, świeży wyrąb roślinności;
– zdolności obiektów do odbijania fal elektromagnetycznych i promieni podczerwonych.
Wśród sposobów pozyskiwania informacji i wykrywania celów można wyróżnić:
· obserwację,
· podsłuch,
· patrolowanie,
· wypad,
· zasadzkę,
· rozpoznanie walką,
· rozmowy z ludnością cywilną.
Cechy skutecznego maskowania:
1. Aktywność maskowania polega na nieustannym wprowadzaniu przeciwnika w błąd, co do zamiaru, położenia i działania wojsk oraz obiektów poprzez ich zakrycie i imitację oraz działania demonstracyjne. Powyższe przedsięwzięcia powinny doprowadzić przeciwnika do fałszywej oceny sytuacji i wywołać przeciwdziałanie zgodne z naszym zamiarem.
2. Ciągłość maskowania oznacza, że przedsięwzięcia te prowadzi się bez przerwy w każdej sytuacji, we wszystkich etapach walki, w każdych warunkach atmosferycznych, a przy maskowaniu różnych urządzeń i obiektów stałych - we wszystkich okresach ich projektowania, budowy i eksploatacji.
3. Wiarygodność maskowania polega na tym, aby prowadzone przedsięwzięcia były prawdopodobne, naturalne, odpowiadały warunkom terenowym, porze roku i konkretnej sytuacji.
4. Różnorodność sposobów maskowania polega na niestosowaniu szablonowości podczas wykonywania przedsięwzięć maskowniczych, niestosowaniu jednakowych, często powtarzających się, zamaskowanych obiektów.
Przedsięwzięcia maskowania pododdziały wykonują własnymi siłami, w sposób ciągły, bez specjalnych rozkazów i zarządzeń. Obowiązkiem każdego żołnierza jest wykorzystywanie w każdej sytuacji naturalnych warunków terenowych oraz etatowych i podręcznych środków maskowania.
MASKOWANIE
Obejmuje przedsięwzięcia mające na celu wprowadzenie przeciwnika w błąd przez ukrycie pododdziałów, obiektów fortyfikacyjnych i urządzeń logistycznych oraz przyjętego sposobu działania.
Celem maskowania bezpośredniego jest ukrycie pododdziałów, ich ugrupowania, sprzętu bojowego i uzbrojenia, składów materiałowych, rozbudowy fortyfikacyjnej terenu, punktów dowódczo-obserwacyjnych, dróg manewru oraz dowozu i ewakuacji przed wszystkimi rodzajami rozpoznania przeciwnika lub wprowadzenia go w błąd, co do zamiaru działania własnych pododdziałów. Maskowanie, niezależnie od tego, na jakim szczeblu jest prowadzone, powinno być aktywne, ciągłe, wiarygodne i różnorodne
Maskowanie bezpośrednie:
• naturalne (wykorzystanie warunków do ukrycia wojsk i sprzętu bojowego)
naturalne właściwości maskujące terenu: pokrycie terenu, rzeźba terenu, kontrast tła terenu
warunki ograniczonej widoczności: warunki nocne, warunki atmosferyczne
• techniczne (wykorzystanie środków maskowania): sztuczne maski, malowanie maskujące, maskowanie dymami, maskowanie roślinnością, maskowanie świetlne, maskowanie dźwiękowe, maskowanie przeciwtermiczne
7.
Elementy systemu dowodzenia grupuje się w zestaw obejmujący trzy komponenty, tj.: organizacja dowodzenia, środki dowodzenia i proces dowodzenia.
0201. ZASADY OGÓLNE
1. Dowodzenie jest to proces, poprzez który dowódca narzuca swoją wolę i zamiary podwładnym. Obejmuje władzę i odpowiedzialność za użycie podległych mu sił i środków do wykonania zadania. Odpowiedzialność dowódcy jest niepodzielna i nie może być przenoszona na innych. To również proces, w ramach którego dowódca wspomagany przez swój sztab, (dowódca kompanii przez zastępcę dowódcy kompanii) planuje, organizuje, koordynuje i ukierunkowuje działania podlegających mu sił poprzez użycie standardowych procedur działania i wszelkich dostępnych środków przekazywania informacji.
2. Funkcje dowodzenia to: planowanie, organizowanie, przewodzenie (praca z ludźmi, motywowanie) i kontrolowanie.
3. Do podstawowych zasad dowodzenia należą: jednolitość, jednoosobowość oraz dowodzenie przez określenie celu działania.
Jednolitość dowodzenia opiera się na takim samym pojmowaniu obowiązków, praw, zasad dowodzenia, wychowania wojskowego, wyszkolenia oraz interpretacji pojęć. Stosowanie tej zasady zapewnia zgodność myślenia i działania wszystkich dowódców i oficerów sztabu w realizacji zamiaru (planu działania) przełożonego.
Jednoosobowość to osobiste podejmowanie przez dowódcę decyzji i całkowita odpowiedzialność za rezultaty osiągnięte przez podległe pododdziały (siły).
Dowodzenie przez określenie celu działania zapewnia podporządkowanym dowódcom swobodę działania. Jej zakres zależy od rodzaju wykonywanego zadania. Dowódca zapoznaje podwładnych ze swoim zamiarem, określa wyraźnie zadanie i przekazuje do dyspozycji konieczne siły i środki. Szczegóły określa tylko w celu koordynacji działań służących osiągnięciu wspólnego celu. Ingerować może tylko wówczas, gdy niewłaściwe działania podwładnych zagrażają realizacji jego zamiaru. Podwładni osiągając wspólny cel, mogą działać samodzielnie, wykazywać się inicjatywą, natychmiast reagować na rozwój sytuacji i wykorzystywać sprzyjające okoliczności. Stosowanie tej zasady opiera się na zaufaniu przełożonego do profesjonalizmu podwładnego.
4. Dowodzenie pododdziałami powinno być trwałe, ciągłe, operatywne i skryte.
Trwałość i ciągłość to stałe oddziaływanie organów dowodzenia na przebieg działań pododdziałów.
Operatywność to sprawne, zorganizowane ingerowanie w procesy (zjawiska) zachodzące w pododdziałach (siłach, środkach) w celu dostosowania ich działania do zmieniającej się sytuacji.
Skrytość to zachowanie w tajemnicy przedsięwzięć związanych z przygotowaniem i prowadzeniem działań (walki).
0202. SYSTEM DOWODZENIA
1. W celu sprawnego dowodzenia w czasie działań organizuje się system dowodzenia stanowiący integralną część systemu walki. Tworzą go funkcjonalne i wewnętrzne skoordynowane elementy organizacyjne, ludzkie i materiałowe, wzajemnie ze sobą powiązane i uzależnione od siebie.
2. Elementy systemu dowodzenia grupuje się w zestaw obejmujący trzy komponenty, tj.: organizacja dowodzenia, środki dowodzenia i proces dowodzenia.
Organizacja dowodzenia obejmuje: sposób organizacji dowództw, ich podział (strukturę) funkcjonalny, zadania i relacje pomiędzy nimi oraz uprawnienia i odpowiedzialność.
Środki dowodzenia, traktowane jako urządzenia mające sprawnie i w sposób ciągły zapewnić przepływ informacji niezbędnych do dowodzenia działaniami podległych sił.
Proces dowodzenia, rozumiany jest jako całokształt działań realizowanych przez organa dowodzenia, w celu podjęcia decyzji, opracowania i postawienia zadań podwładnym i nadzorowania ich wykonania. Jest to proces zawierający planowanie, kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie wykonania zadania. Obejmuje wszystkie czynności od chwili otrzymania zadania do jego wykonania.
8.
Poruszanie w postawie wyprostowanej
Poruszanie chyłkiem
Poruszanie się skokami
Czołganie
9.
Działania taktyczne[edytuj]
Działania taktyczne - to wszelkie działania pododdziałów, oddziałów, związków taktycznych, wojsk operacyjnych i obrony terytorialnej.
Podział działań taktycznych[edytuj | edytuj kod]
Stosując kryterium znaczenia i charakteru działań, dzielą się na:
działania rozstrzygające (walki)
inne
działania pomocnicze
w rejonach ześrodkowania (wyjściowych, odpoczynku, czasowego pobytu)
Pokojowe (MOOTW)
rozgradzanie stron
W 2008 roku zmodyfikowan nieco podział:
Działania zasadnicze
podstawowe
marsz zbliżania
działania na połączenia
Działania stabilizacyjne
Działania wsparcia pokoju
Działania antyterrorystyczne
Działania przeciwdywersyjne
Działania przygotowawcze
Osiąganie zdolności
Przemieszczenie
Rozmieszczanie
Odtwarzanie zdolności
Zasady działań taktycznych[edytuj | edytuj kod]
Celowość
W każdych działaniach taktycznych ważnym jest wybór i sprecyzowanie celu. Wybór celu jest jednym z najważniejszych obowiązków dowódcy. Cel walki należy określać ściśle i jednoznacznie, tak aby był zrozumiały dla wykonawców i wyzwalał ich inicjatywę. Powinien on być głównym motywem działania dowódców i pododdziałów podczas wykonywania zadań bojowych.
Zachowanie zdolności bojowej
Wyraża się nieustannym utrzymywaniem przez wojska gotowości do podjęcia walki i wykonania zadań bojowych oraz osiągania celu działań przy jak najmniejszych stratach. Oznacza to konieczność efektywnego wykorzystania wojsk, niedopuszczenie do nadmiernego ich wyczerpania i takiej organizacji systemu działań aby zapewnić sukcesywne odtwarzanie zdolności bojowej poprzez odpowiednie zapewnienie zabezpieczenia logistycznego.
Ekonomia sił
Dowódca musi wykorzystywać swoje siły do zasadniczych zadań, dlatego nie wolno mu angażować więcej wysiłku do ich realizacji niż jest to niezbędne. Nie można być silnym wszędzie, więc w celu umożliwienia koncentracji swoich sił dowódca może być zmuszony akceptować ryzyko użycia absolutnego minimum sił gdzie indziej.
Zaskoczenie
wyraża się w nieoczekiwanym, nagłym i gwałtownym działaniu, wskutek którego przeciwnik zostaje pozbawiony inicjatywy oraz możliwości zorganizowanego prowadzenia walki. Elementami składowymi zaskoczenia są: zachowanie tajemnicy, ukrywanie, wprowadzanie przeciwnika w błąd, nieszablonowość, śmiałość i szybkość działania
Aktywność
oznacza nieustanne dążenie do narzucenia przeciwnikowi swojej woli i swoistego sterowania jego działaniami w myśl własnych celów i zamierzeń. Wyraża się przede wszystkim w uprzedzeniu przeciwnika w działaniach, ciągłym i skutecznym użyciu środków rażenia, wykonywaniu manewru i przenoszeniu punktu ciężkości na najważniejsze kierunki, rejony i obiekty.
Manewr
wyraża zdolność do sprawnego ruchu, stosownie do zaistniałej sytuacji taktycznej w różnych warunkach terenowych i atmosferycznych. Umożliwia zastosowanie zasad ekonomii sił i zaskoczenia. Sprzyja on zdobyciu i utrzymaniu inicjatywy. Każdy manewr, aby był skuteczny, powinien być prosty w zamiarze oraz przeprowadzony szybko i skrycie.
Czynnik ludzki w działaniach taktycznych[edytuj | edytuj kod]
Dowódcy muszą posiadać możliwości i determinację do wypełniania zadań bojowych. Muszą być zdolni do subordynowania podległych sobie dowódców i żołnierzy w czasie niepowodzenia i zagrożenia. Ważność roli przywódcy i trudność wykształcenia skutecznego przywództwa wzrasta z powodu charakteru współczesnego pola walki.
Jest to gotowość do podjęcia zadań lub efekt dobrze wykonanego zadania. Morale jest jednym z najważniejszych czynników charakteryzujących żołnierza w czasie pokoju, kryzysu i wojny. Wola zwycięstwa musi występować od dowódcy po szeregowego żołnierza. Będzie ona często decydować o rezultacie walki.
Oznacza nieustanne dążenie do narzucenia swojej woli przeciwnikowi. Indywidualna inicjatywa, w ramach danego zadania bojowego, połączona ze śmiałym działaniem decyduje o sukcesie w walce.
Elastyczność
Zdolność do reagowania na zmiany zachodzące w walce. Dowódca na każdym szczeblu dowodzenia musi wykazywać elastyczność umysłu i szybkość dowodzenia.W przeciwnym razie, gdy nie posiada tych zalet, będzie on szybko oddawał inicjatywę przeciwnikowi i prawdopodobnie nie osiągnie sukcesu w walce.
Żołnierze muszą być psychicznie i fizycznie przygotowani do walki. Muszą posiadać wolę wykonania swoich zadań nawet wtedy, gdy przeciwstawiają się przeważającym siłom przeciwnika - mieć wysokie morale.
10.
Ubezpieczenie (wojsko)[edytuj]
Ubezpieczenie – ochrona wojsk przed niespodziewanym uderzeniem przeciwnika oraz działaniem jego naziemnego rozpoznania. To także siły i środki przeznaczone do ubezpieczenia wojsk. Stosują je wszystkie rodzaje wojsk i sił zbrojnych podczas działań bojowych.
W zależności od charakteru wykonywanych zadań pododdziały ubezpieczają się: w walce - ubezpieczeniem bojowym, w marszu - marszowym, w rejonach ześrodkowania (wyjściowym, odpoczynku) - postoju. Ponadto we wszystkich sytuacjach organizuje się ubezpieczenie bezpośrednie. Ilość sił i środków wydzielonych do ubezpieczenia zależy od stopnia zagrożenia ze strony przeciwnika, warunków meteorologicznych oraz pory doby.
Ubezpieczenie bojowe[edytuj | edytuj kod]
Ubezpieczenie bojowe ochroni wojska przed niespodziewanym napadem naziemnym przeciwnika, przenikaniem jego elementów rozpoznania do rejonu działania oraz zmusza przeciwnika do wcześniejszego rozwinięcia sił głównych. Wysyła się je zazwyczaj na odległość nie przekraczającą zasięgu ognia środków strzelających na wprost.
Zadania ubezpieczeń bojowych
utrzymanie lub nawiązanie utraconego kontaktu ogniowego z przeciwnikiem
umożliwienie ubezpieczonym wojskom przyjęcia odpowiedniego ugrupowania i dokonanie manewru siłami i środkami
bezpośrednia ochrona wojsk w przerwach w walce, w czasie przegrupowań, luzowania lub wyjścia z walki
mylenie przeciwnika co do ilości sił, kierunku działania i zamiaru
Elementy ubezpieczenia bojowego
Ubezpieczenie marszowe[edytuj | edytuj kod]
Ubezpieczenie marszowe chroni wojska w czasie przemarszu. Zapewnienia im czas i dogodne warunki rozwinięcia się i podjęcia walki. Ubezpieczenia marszowe z oddziału wysyła się na odległość nie przekraczającą pół godziny marszu. Organizuje się je w czasie przemarszów wojsk, gdy istnieje groźba zetknięcia się z przeciwnikiem.
Cele ubezpieczenia marszowego
zabezpieczenie wojsk przed niespodziewanym napadem przeciwnika oraz uprzedzenie niebezpieczeństwie napadu
zapewnienie wojskom ciągłości marszu; wiązanie działaniami atakujących grup przeciwnika; uniemożliwienie przeciwnikowi prowadzenia rozpoznania;
zwalczanie na drogach marszu drobnych grup przeciwnika, zwłaszcza jego grup dywersyjno rozpoznawczych
Elementy ubezpieczenia marszowego
w marszu dofrontowym:
w marszu odfrontowym:
szpica tylna
patrol tylny
wóz patrolowy tylny
Ubezpieczenie postoju[edytuj | edytuj kod]
Ubezpieczenie postoju organizuje się w celu uniemożliwienia przeciwnikowi penetracji rejonów rozmieszczenia wojsk oraz dokonania niespodziewanego napadu, a w wypadku napadu, zatrzymania przeciwnika do czasu rozwinięcia się wojsk ubezpieczanych. W zależności od sytuacji wysyła się je na odległość gwarantującą zatrzymanie przeciwnika na czas niezbędny do reakcji ubezpieczanych wojsk.
Elementami ubezpieczenia postoju są:
Ubezpieczenie bezpośrednie[edytuj | edytuj kod]
Ubezpieczenie bezpośrednie organizuje się w każdych warunkach dla własnej ochrony przed niespodziewanym napadem przeciwnika. Wszystkie elementy ubezpieczeń bezpośrednich ściąga się do macierzystych pododdziałów w wypadku wykonania bezpośredniego uderzenia przez przeciwnika naziemnego na siły ubezpieczane. Dalsze zadania ich siły wykonują w składach pododdziałów. Wykonywanie zadań przez ubezpieczenie bezpośrednie przerywa się przed wyprowadzeniem sił głównych z zajmowanego rejonu.
W rejonie postoju są to:
dyżurna służba ochronno-obronna
dyżurne środki ogniowe
dyżurne wozy bojowe
posterunki ochronno-obronne
wartownicy przy wozach bojowych
poza rejonem:
czujki (podsłuchy)
patrole piesze
placówki
wozy patrolowe