1. System Operacyjny: oprogramowanie zarządzające sprzętem komputerowym, tworzące środowisko do uruchamiania i kontroli zadań użytkownika.

2. Zadania OS:

- planowanie oraz przydział czasu procesora poszczególnym zadaniom,

- kontrola i przydział pamięci operacyjnej dla uruchomionych zadań,

- dostarczanie mechanizmów do synchronizacji zadań i komunikacji pomiędzy zadaniami,

- obsługiwanie sprzętu oraz zapewnienie równolegle wykonywanym zadaniom jednolity, wolny od interferencji dostęp do sprzętu,

a także czasami:

- ustalanie połączeń sieciowych

- zarządzanie plikami

1. Warstwy OS:

Warstwowy model OS: Warstwowa struktura OS:

1. Zastosowanie OS:

-Zarządzanie zasobami komputera, urządzeniami zewnętrznymi i interfejsami.

1. RAID-y
   Kontroler RAID - kontroler sterujący pracą dysków twardych, umożliwiający budowę macierzy RAID różnego typu, czyli macierzy połączonych ze sobą dysków twardych widzianych przez użytkownika systemu jako jeden.
   RAID - Nadmiarowa Macierz Niezależnych Dysków - polega na współpracy dwóch lub więcej dysków w taki sposób ale uzyskać korzyści nie możliwe do osiągnięcia przy pracy jednego.
   
   RAID 0 - stripping, polega na połączeniu ze sobą dwóch lub więcej dysków twardych w taki sposób aby były widziane jako jeden logiczny, powstała w ten sposób przestrzeń ma rozmiar taki jak suma rozmiarów wszystkich dysków. Dane są przeplatane między dyskami. Korzyści: przestrzeń dysku widziana jako cała, przyspieszenie zapisu i odczytu. Wady: brak odporności na awarie.
   
   RAID 1 - mirroring, polega na replikacji pracy dwóch lub więcej dysków fizycznych. Korzyści: odporność na awarię n-1 dysków przy n dyskowej macierzy. Wady: utrata pojemności, zmniejszona szybkość zapisu.
   
   

RAID 2 - dane na dyskach są paskowane po 1bicie na pasek. Potrzebujemy min. ośmiu powierzchni do obsługi danych, oraz dodatkowe dyski do przechowywania informacji za pomocą kodu Haminga potrzebnych do korekcji błędów. Korzyści: każdy dysk może w razie uszkodzenia zostać odbudowany przez pozostałe. Wady: konieczność dokładniej synchronizacji wszystkich dysków z kodem Haminga, długotrwałe generowanie kodu Haminga, wolna praca OS.

RAID 3 - dane składowane są na n-1 dyskach. Ostatni służy do przechowywania sum kontrolnych. Korzyści: odporność na awarię jednego dysku. Wady: zmniejszona szybkość zapisu z powodu konieczności kalkulowania sum kontrolnych, w przypadku awarii dostęp do danych spowolniony, odbudowa macierzy po wymianie dysku jest operacją kosztowną obliczeniowo.

RAID 4 - bardzo zbliżony do RAID 3 z tą różnicą że dane są dzielone na większe bloki

RAID 5 - macierz składa się z trzech lub więcej dysków. Przy macierzy liczącej N dysków jej obj. wynosi N-1 dysków. W przyłączeniu dysków równej pojemności otrzymamy obj. pojedynczego dysku N-1. Sumy kontrolne danych dzielone są na N części, przy czym każda część składowana jest na innym dysku a wyliczana jest z odpowiedniego fragmentu danych składowanych na pozostałych N-1 dyskach. Korzyści i Wady takie jak w RAID 3

RAID 6 - rozbudowana macierz typu 5 zawiera dwie niezależne sumy kontrolne. bardzo kosztowna w implementacji, ale dająca bardzo wysokie bezpieczeństwo. Korzyści: odporność na awarie wielu dysków, większa szybkość pracy, ekstremalnie wysokie bezpieczeństwo.

RAID 0+1 - macierz zrealizowana jako RAID 1 którego elementami są macierze RAID 0. pojedyncza awaria dysku powoduje że całość staję się w praktyce RAID 0. Korzyści: szybkość macierzy RAID 0, bezpieczeństwo RAID 1, prosta w implementacji. Wady: odbudowa całej macierzy RAID 1 w przypadku awarii, utrata bezp. w przypadku awarii

RAID 1+0 - macierz realizowana jako RAID 0 którego elementami są macierze RAID 1. (duży strippe małych mirrorów. Korzyści i Wady jak w RAID 0+1

MATRIX RAID - polega na połączeniu ze sobą dysków tak aby część dysków działała jak RAID 0 a część jak RAID 1. Korzyści: połączenie zalet poszczególnych trybów RAID, tylko częściowy spadek pojemności i tylko część danych podatna na awarię.

1. Budowa Dysku Twardego:
   -Oś obrotu talerzy
   -Obudowa

-Ramię z głowicami
-Talerz
-Mechanizm pozycjonujący
-Płyta elektroniki sterującej z interfejsem

1. Zasada działania Dysku Twardego:

Podczas pracy dysku talerze kręcą się wokół osi, a głowice poruszają się w przód i w tył w celu zlokalizowania i odczytania interesujących nas danych. Zapis na dysku twardym odbywa się poprzez namagnesowanie przez głowicę odpowiedniego punktu na dysku.

1. Różnice między ATA a SATA:

-Przewody SATA są węższe i bardziej elastyczne,

-Szybkość przesyłu danych,

-Mniejsze gniazda.

1. Parametry fabryczne dysku:

WTF o.O

1. Smart - system monitorowania i powiadamiania o błędach działania twardego dysku.

Algorytm ECC - grupa technik kryptografii asymetrycznej, wykorzystująca jako podstawową technikę matematyczną krzywe eliptyczne. Bezpieczeństwo ECC jest oparte na złożoności obliczeniowej dyskretnych logarytmów na krzywych eliptycznych.

1. Różnice między SSD a HDD:

-Zastąpienie talerzy oraz głowicy (HDD) przez układy pamięci flash oraz kontroler pamięci (SSD).
-Bufor pamięci w SSD jest stworzony z bardzo szybkiej pamięci DRAM.

	Dyski HDD	Dyski SSD
Prędkość odczytu danych	niższe	wyższe
Prędkość zapisu danych	wyższe	niższe
Czas dostępu do danych	niższe	wyższe
Awaryjność	wyższa	niższa
Pobór prądu	wyższy	niższy
Czas zużycia dysku	wyższy	niższy
Temperatura dysku	wyższa	niższa
Pojemność	wyższa	niższa
Cena	niższa	wyższa

1. Systemy plików:

Metoda przechowywania plików, zarządzania plikami, informacjami o tych plikach, tak by dostęp do plików i danych w nich zgromadzonych był łatwy dla użytkownika systemu.
a) FAT (File Alocation Type):

-wykorzystuje adresowanie 16-bitowe które umożliwia zaadresowanie max. 65535 jednostek alokacji,

-stosowany od lat 70 w OS: DOS oraz Windows,
-max. rozmiar partycji 2GB

-max. rozmiar alokacji 64kB

b) FAT 32:

-Wykorzystuje 32-bitową tablice FAT,

-max. rozmiar plików ok. 4GB,

-max. rozmiar woluminu 8TB (w praktyce dla Win XP 32GB),

-rozmiar jednostki alokacji 4-32kB

-możliwy do wykorzystania obsługi systemów Unixowych

c) NTFS (New Technology File System):

-rozwiązanie oparte na tzw. głównej tablicy plików MFT (Master File Table),

-pili i foldery reprezentowane są przez MFT przez rekordy zawierające informacje o każdym pliku,

-adresowanie 64-bitowe pozwalające teoretycznie utworzyć plik wielkości 16EB (Exabajtów, Exa=2⁶⁰),

-praktyczne ograniczenie rozmiaru woluminu do 2TB,

-rozmiar partycji do 32GB,

-możliwość wykrycia uszkodzeń sektorów przez System Operacyjny Win XP,

-zarządzanie wolnym miejscem,

-zwiększone bezpieczeństwo,

-możliwość odczytania partycji NTFS przez jądra Linux,

-Lepsze wykorzystanie przestrzeni dysku

1. Paski eksploratora:
   Domyślnie dostępnych jest ich pięć: Wyszukaj, Ulubione, Multimedia, Historia oraz Foldery. Aby któryś uruchomić należy wskazać Widok, Pasek eksploratora i wybrać który nam pasuje. (wyświetli się on po lewej stronie okna Eksploratora Windows, paski te można używać też w Internet Explorerze).
   Pasek Wyszukaj- Wyszukuje pliki i foldery (skrót-[F3]).
   Pasek Ulubione- Wyświetla zawartość folderu Ulubione. (skrót-[ctrl+I])
   -Aby dodać folder lub skrót jakiegoś pliku do Ulubionych należy go przeciągnąć myszką trzymając klawisz ALT
   Pasek Multimedia- zawiera łącza do różnych zasobów witryny WindowsMedia.com
   Pasek Historia- zawiera skróty odwiedzanych ostatnio stron i otwieranych plików (lokalnych i w świeci) (skrót - [ctrl+H])
   Pasek Foldery- daje dostęp do wszystkich zasobów komputera (lokalnych i sieciowych) wyświetlając je w postaci drzewa. Pasek ten może służyć jako narzędzie nawigacyjne jak i również narzędzie do kopiowania i przenoszenia.
   Aby go uruchomić wybierając ikone folderów, która znajduje się na pasku narzędzi lub klikając prawym przyciskiem myszy na folder i wybierając Eksploruj.

2. Opcje widoku:

Sposoby przeglądania elementów folderu:
- Miniaturki - pozwalają na wyświetlanie zawartości folderu zamiast ikony
- Kafelki - wyświetlają trzy linijki z opisem pliku który jest bardziej szczegółowy niż w widoku Ikony
- Ikony - zawiera ikonę pliku i jego nazwę pod ikoną.
- Lista - zawiera jedynie małe ikony i nazwy plików
- Szczegóły - w kolumnach wyświetlane są nazwy plików i ich atrybuty
- Przezrocze - dostępny tylko w folderach obrazów, aktualnie wybrany obraz jest powiększony i umieszczony na środku ekranu.
Widoki można wybrać z menu Widok lub klikając przycisk Widoku na pasku narzędzi Przyciski standardowe.

1. Szablony folderów:
   Eksplorator Windows posiada polecenie Dostosuj ten folder w menu Widok. Po wybraniu tego polecenie otworzy się okno dialogowe w którym można wybrać szablon z oferowanych przez Windows, umieścić obraz na ikonę folderu albo całkowicie zmienić tę ikonę. Do wyboru mamy siedem szablonów:
   -Dokumenty (dla dowolnego typu plików)
   -Obrazy (najlepszy dla wielu plików)
   -Album zdjęciowy (najlepszy do mniejszej liczby plików)
   -Muzyka (najlepszy dla plików audio i list odtwarzania)
   -Wykonawca (najlepszy dla utworów jednego wykonawcy)
   -Album muzyczny (najlepszy dla ścieżek z jednego albumu)
   -Wideo
   System Windows sam stosuje odpowiednie szablony, nie wymagając przy tym pomocy użytkownika.

2. Zasady efektywnego zarządzania plikami:

-Korzystaj z folderu Moje dokumenty,

-Stosuj spójne metody nazywania plików i folderów,

-Twórz krótkie nazwy,

-Segreguj pracę bieżącą i zakończoną,

-Grupuj podobne pliki,

-Unikaj "płaskich struktur folderów - Jeżeli masz tyle podfolderów że nie mieszczą się w menu folderów, zrób menu alfabetyczne,

-Używaj skrótów i łączy OLE zamiast wielu kopii dokumentów,

1. Kompresja NTFS i ZIP:
   Kompresja NTFS- jest dostępna na woluminach używających systemu plików NTFS, ma ona następujące funkcje i ograniczenia:

a) Kompresji NTFS można używać do kompresowania pojedynczych plików i folderów oraz całego woluminu NTFS,

b) Można skompresować folder bez kompresowania jego zawartości,

c) Z plikami skompresowanymi za pomocą kompresji NTFS można pracować bez ich dekompresowania, ponieważ są one dekompresowane i ponownie kompresowane bez interwencji użytkownika,

d) Nazwy plików i folderów skompresowanych za pomocą kompresji NTFS można wyświetlać w innym kolorze w celu ich łatwiejszej identyfikacji,

e) W przypadku pracy z plikami skompresowanymi za pomocą kompresji NTFS można zauważyć pewien spadek wydajności. W przypadku otwarcia pliku skompresowanego system Windows automatycznie go dekompresuje, a podczas jego zamykania kompresuje go ponownie. Ten proces może obniżać wydajność komputera,

f) Pliki i foldery skompresowane za pomocą kompresji NTFS pozostają kompresowane tylko wtedy, gdy są przechowywane na woluminie NTFS,

g) Pliku skompresowanego za pomocą kompresji NTFS nie można zaszyfrować.

-Najlepiej nadaje się do codziennej pracy.

Kompresja ZIP-

a) Lepszy stopień kompresji niż w NTFS,

b) Pliki można kompresować niezależnie od tego gdzie się znajdują,

c) Pliki skompresowane Zipem, możesz otworzyć klikając na nie dwukrotnie w eksploratorze Windows, natomiast nie możesz go otworzyć wybierając Otwórz,

-Używana do tworzenia skopresowanych archiwów plików, które nie są już potrzebne,

-Wysyłania pocztą elektroniczną załączników lub umieszczania dokumentów na stronach FTP i WWW,

-Uzyskania maksymalnie wolnej przestrzeni na dysku, który jest niemal całkowicie zapełniony.

1. Zabezpieczenie plików i folderów:

- Uniemożliwia uzyskanie dostępu do prywatnych plików pozostałym współużytkownikom,

- Zabezpiecza pliki przed możliwością usunięcia ich,

1. Sposób instalacji systemu, narzucanie dostępnych opcji zabezpieczeń:

Rodzaj kontroli zależy od trzech czynników:

-Format dysku: Pozwala na określenie czy dany użytkownik może otworzyć folder lub plik, utworzyć nowe pliki oraz wykonać inne operacje na plikach. (Dostępne tylko na dyskach sformatowanych w NTFS.)

-Wydania Windows XP: HE udostępnia uproszczone zasady bezpieczeństwa, które pozwalają na korzystanie z ograniczonej liczby ustawień zabezpieczeń właściwych dla pracy w grupie roboczej, natomiast w Professional'u możesz w pełni korzystać z opcji zabezpieczeń.
-Ustawienia kont użytkowników: Podczas instalacji, Win XP tworzy kilka udostępnionych folderów, które mają w założeniu przechowywać pliki udostępnione przez wszystkich użytkowników. Dodatkowo, każdy użytkownik komputera może określić niektóre foldery jako prywatne.

1. Ograniczenia prostego udostępniania plików:

- Trudne i często niebezpieczne opcje,

- Niewielki zestaw ustawień wobec wybranych obiektów: Uprawnienia domyślne, Foldery prywatne, Foldery udostępnione

1. Tabela 13.1: Domyślnie w oknie Mój komputer widoczne są foldery Moje dokumenty wszystkich użytkowników.

Tabela 13.2: Właściwości dysku -> Zabezpieczenia -> Nazwy grup lub użytkowników oraz Uprawnienia dla wybranej grupy: Pełna kontrola, Modyfikacja, Zapis i wykonanie, Wyświetlanie zawartości folderu, Odczyt, Zapis.

Tabela 13.3: Po utworzeniu hasła użytkownika, Windows wyświetla okno oferujące możliwość określenia plików i folderów jako prywatnych. Jeśli wybierzesz tę opcję, Windows automatycznie określi uprawnienia dla twojego profilu w taki sposób, abyś tylko ty mógł przeglądać lub otwierać swoje pliki i foldery.

1. Archiwizacja i kompresja danych:
   -Archiwizacja: robienie kopii zapasowej danych bez zmniejszania rozmiaru tej kopii.
   -Kompresja: zmniejszanie rozmiaru danych stosując różne algorytmy pozwalające na zmniejszenie zajmowanej przestrzeni przez dane.

Można połączyć archiwizację z kompresją, dzięki temu kopia zapasowa danych ma mniejszą objętość.