Pierwotniaki

Rzęsistek policzkowy (Trichomonas Tenax)

trofozoit: owalny, okrągły lub gruszkowaty, trójdzielny kariosom, chromatyna w grubych grudkach, aksostyl wystaje w postaci kolca; może zmieniać kształt i tworzyć nibynóżki

występuje w jamie ustnej u człowieka; kosmopolityczny

rozmnaża się przez podział podłużny

Drogi zarażenia: człowiek -człowiek

Choroby wywoływane: rzęsistkowica jamy ustnej

Pełzak dziąsłowy (Entamoeba gingivalis)

trofozoit: o zmiennym kształcie, otoczony cienką błoną cytoplazmatyczną

pasożytuje w jamie ustnej człowieka

Drogi zarażenia: człowiek-człowiek (pocałunek, picie ze wspólnego naczynia); możliwa transmisja do dróg rodnych (seks oralny)

Pełzak okrężnicy (Entamoeba coli)

trofozoit: o zmiennym kształcie, otoczony cienką błoną cytoplazmatyczną , bocznie ułożony kariosom

cysta: okrągła lub owalna, 1, 2 ,3, 4, 8, 17-32 jądra

pasożytuje w jelicie grubym człowieka

zarażenie cystą, w jelicie grubym cysta dzieli się na 8 – jądrowy trofozoid, dzielący się na 8 pierwotniaków

Drogi zarażenia: człowiek-człowiek, często towarzyszy zarażeniom pełzakiem czerwonki

Babesia microti, Babesia divergens

pasożytuje we krwi u gryzoni i owadożernych, może być niebezpieczny dla człowieka

żywicielami pośrednimi są gryzonie (lub człowiek), żywicielem ostatecznym jest kleszcz

CYKL ŻYCIOWY podobny do cyklu zarodźca ruchliwego i innych pasożytów krwi

Drogi zarażenia: ugryzienie, transfuzje krwi

Choroby wywoływane: babeszjoza

Balantidium coli

pasożytuje w postaci trofozoidu i cysty w przewodzie pokarmowym człowieka, małpy i świni

trofozoit: owalny, pokryty krótkimi rzęskami

cysta: owalna, forma inwazyjna

Choroby wywoływane: balantydioza

Płazińce

Fasciolopsis buski

pasożytuje w człowieku (żyw. ost.) i świni

Postać dojrzała: owalna, pokryta kolcami, przyssawka brzuszna większa od gębowej; jedna z największych przywr człowieka

Jajo: owalne

CYKL ŻYCIOWY: Żyw. ost.: postać dorosła-> jajo Środ. wodne: jajo->miracydium(orzęsione)->Żyw. pośr.(ślimak): sporocysta->redia->cerkaria(ruchome) Środ. wodne: cerkaria->metacerkaria(osiada na roślinach)->Żyw. ost. przewód pokarmowy : metacerkaria->postać dorosła(obojnacza)->dwunastnica i jel. czcze

Drogi zarażenia: przez zjedzenie zarażonych, nieumytych roślin wodnych

Wywoływane choroby: fascjolopsoza

Tasiemce

Tasiemiec karłowaty (Hymenolepsis nana)

kosmopolityczny pasożyt bytujący w jelicie cienkim człowieka (żyw.pośr.) i gryzoni (żyw. ost.)

dojrzały tasiemiec ma 2-6cm dł., kulisty skoleks z 4 przyssawkami; ryjek z pojedynczym wieńcem haków

CYKL ROZWOJOWY: monokseniczny (pominięcie żyw. pośr. i rozwój następnego stadium larwalnego w kosmkach jelitowych) lub heterokseniczny

Choroby wywoływane: hymenolepioza

Tasiemiec psi (Dipylidium caninum)

kosmopolityczny tasiemiec występujący w postaci dojrzałej w jelicie przednim i środkowym u psa, wilka, szakala, kota, człowieka i innych ssaków mięsożernych. Żywicielem pośrednim są larwy pcheł.

Dojrzała forma: 15-70cm dł., mały skoleks z 4 przyssawkami, mały ryjek z drobnymi hakami ułożonymi w 4-7 rzędów

Choroby wywoływane: dipylidioza

Tasiemiec wielojamowy (Echinococcus multilocularis)

W postaci dorosłej pasożytuje w jelicie cienkim psa, wilka, lisa, kota domowego. Żywicielami pośrednimi są człowiek, drobne gryzonie

dorosły: 4 człony; skoleks z ryjkiem uzbrojonym w podwójny wieniec haków

larwa: po dostaniu się do wątroby wykształca wypustki otoczone błonką oskórkową, na ciele larwy tworzą się drobne pęcherzyki (przypomina to nowotwór złośliwy).

Choroby wywoływane: bąblowica (echinokokoza) wielojamowa

Nicienie

Glista psia (Toxocara canis)

kosmopolityczny pas. jelita cienkiego młodych psów, wilków i lisów. Człowiek jest żyw. niespecyficznym dla tego pasożyta

samiec: 90-127mm dł, tylko koniec zakrzywiony, tworzy palczysty wyrostek, samica: 126-198mm dł.; jaja: owalne, praiwe kuliste, ciemnobrązowe z oczkowatymi wgłębieniami

CYKL ROZWOJOWY: dojrzałe w jelicie->jaja w kale->rozwój jaja inwazyjnego-> zanieczyszczenie wody lub pożywienia->rozwój larw w jelicie cienkim ->krew -> serce->pęch. płucne-> tchawica ->gardło-> przełyk->jelito-> dojrzewanie larw->dojrzałe

Jeśli żywiciel jest starszy, larwy dostają się do wątroby, nerek, gałek ocznych, mózgu i mięśni, gdzie otorbiają się

Drogi zarażenia: połknięcie jaj

Choroby wywoływane: toksokaroza

Glista kocia (Toxocara cati)

pasożyt kotowatych

podobny w budowie do glisty psiej; samiec: 30-70mm dł., samica 40-100mm dł.

CYKL ROZWOJOWY: w zasadzie monokseniczny, może pasożytować w żywicielu pośrednim: człowieku, myszy, ptaki, dżdżownice, jagnięta

Choroby wywoływane: toksokaroza

Włosogłówka ludzka (Trichuris trichiuria)

kosmopolityczny, jelito grube i ślepe człowieka

otwór gębowy bez warg, otoczony 4 brodawkami, część przednia ciała dłuższa i cieńsza od tylnej; samiec: 30-48 dł., samica: 35-52mm dł.; jaja: brązowożółte, beczułkowate

CYKL ROZWOJOWY: jaja inwazyjne w ziemi->wylęganie w jel. cienkim-> postać dojrzała w jel. grubym->jaja w kale

Drogi zarażenia: połknięcie jaj

Choroby wywoływane: włosogłówczyca(trichurioza)

Stawonogi

Obrzeżek gołębi (Argas reflexus)

siedlisko ma w gniazdach gołębich, czasem w gniazdach ptaków innych gatunków np. jaskółczych

ciało samicy owalne, z przodu nieco zwężone, głodna samica płaska, oskórek szary, nogi jaśniejsze (4 pary), grzbiet pokryty małymi płytkami, brak oczu, gnatosoma, hipostom z 4-5 rzędami haków, peryrtremy; samiec mniejszy, podobny do samicy; obie formy krwiopijne; jaja samica składa po każdym posiłku z krwi

1 stadium larwy, 2-3 stadia nimfalne

Pasożyty mogą atakować człowieka. Ugryzienia mogą powodować świąd, ból, wywoływać reakcje alergiczne. Przede wszystkim są groźne ze względu na patogeny, które przenoszą pałeczki duru rzekomego, gorączkę Q, nawet wirusy kleszczowego zapalenia mózgu

Pluskwa domowa (Cimex lectularius)

pasożyt czasowy człowieka, również innych zwierząt

Są uciążliwe ze względu na ukłucia, które mogą powodować ciężkie reakcje alergiczne. Nie stwierdzono, by przenosiły groźne dla człowieka patogeny