Temat: Różne koncepcje podmiotowości 08.03.2013 r.

Człowiek postrzegany jest poprzez swój charakter – wg Greków. Sokrates i jego uczniowie mówią o cnocie – dobry charakter, mocny, sprawiedliwy. Sokrates, Antystenes, Arystyp. To co ludzkie jest definiowane przez charakter albo szczęśliwość. U schyłku starożytności rozmnożyły się koncepcje mówiące o tym jak być szczęśliwym.

Idealizm platoński. W chrześcijaństwie jest obraz dwóch światów – idealny, czyli niebo, to kraina Boga. Ten świat który postrzegamy za pomocą zmysłów możemy dotknąć, poczuć. Ale wg Platona świat jest złudzeniem, jest ułudą.
Koncepcja duszy – ma u Platona swoją preegzystencję i postegzystencję . Pre - Dusza za karę znajduje się w ciele. Post – żywot pośmiertny duszy. Dusza ma swoje 3 części – popędliwą, pożądliwą, rozumną. Wg Platona powinna osiągnąć harmonię. Rozwój duchowy przebiega równolegle z rozwojem fizycznym. Platon nazywany jest Platonem, to tylko jego przydomek „pleczysty” – barczysty, uprawiał gimnastykę. Cnotą duszy pożądliwej jest umiar, popędliwej jest cnota, rozumnej – rozum. Ideał człowieka – harmonijny rozwój. Człowiek jest częścią społeczeństwa. U Platona pojawia się koncepcja życia człowieka w państwie. Człowiek ze względu na swoje słabości musi odnaleźć się w państwie. Jeśli człowiek żyje stadnie, wspólnotowo, to musi to stado zagospodarować, uporządkować.
Człowiek może stać się mędrcem. Filozof – miłujący mądrość. Koncepcja społeczeństwa – państwem muszą zarządzać ludzie mądrzy. Platon podkreśla różnice w człowieku. Ludzie nie są sobie równi. Mądrzy ludzie muszą widzieć wszystko. Wiedza o świecie to wg Platona przekonania. Wiedza o dobru jest wiedzą absolutną. Istnieje wiedza, która nie jest wiedzą o przyrodzie itd., ale o ideach. Wiedza ma charakter ezoteryczny wg Platona.
Akademia platońska – szczególna szkoła, która przypominała klasztor. Była szkołą męską. Nauka odbywała się w sposób demokratyczny, nie było podziału między uczącym, a uczniami. Była między nimi swoista równość. W szkole platońskiej nie było prowadzącego. Zajęcia były w formie dyskusji na temat filozofii. Przebywano w niej bardzo długo np. 20 lat. Uczono w niej na trybunów ludowy i przywódców politycznych. Ludzie mniej mądrzy powinni być prowadzeni przez mędrców. Państwo wyimaginowane przez Platona nigdy nie zaistniało, było utopią. Nie był możliwy do wprowadzenia porządek społeczny. W życiu pewne idee są bardzo ważne.
Zastanawiano się jak wybrać tych lepszych ludzi, czyli filozofów, mędrców. Nie istniało jednak pojęcie „wyboru” wg Platona. „Większość” nie ma wiedzy i nie może decydować. Klasy społeczne u Platona: filozofowie, wojownicy (strażnicy), żywiciele (dostarczali dobra w postaci żywienia). Ci, których dobra materialne nie kuszą, powinni rządzić państwem (czyli majętni ludzie, którym nie brakuje pieniędzy). Nie wszyscy są zdolni. Stwórzmy taki system edukacji, który odetnie ludzi niezdolnych. Ci mają po prostu pracować. Strażnicy – policja, ma władzę, ci którzy bronią porządku publicznego mają władzę.
Trzecia klasa mędrców – rządy filozofa mają charakter absolutny, rządząc nie musi liczyć się z nikim i niczym, rządy są dla ludzi, ale nie są z nimi konsultowane. Trzeba wybrać do tego jednostkę odpowiednią, nie despotę, która będzie miała na względzie dobro ludzkie.
Człowiek jest w stanie stać się mędrcem – ale nie każdy.
Szczęście człowieka jest różne, może być ono różnie definiowane. Każdy człowiek ma szczęście na swoją miarę. Szczęście ludzi klasy żywicieli polega na tym, że gromadzą oni wokół siebie różne dobra, szczęściem jest posiadanie. Dla niektórych ludzi szczęście polega na czym innym, np. strażnicy – szczęściem dla nich jest obowiązek i wykonywanie zadań. Filozof jest wg miary platońskiej najszczęśliwszy, bo jest mądry. Mądrość uszczęśliwia – koncepcja starożytna (Arystoteles tez tak twierdził). Mądrość daje poczucie szczęścia. Szczęście dla filozofa nie wiąże się z posiadaniem Filozof nic nie ma prócz mądrości. Żyje „dostatnie”, bo klasy rządzące się wspierają.
U Arystotelesa nie ma rzeczywistości idealnej, odbitej. Podstawą rzeczywistości jest substancja, człowiek nią jest. Substancja – każda prawdziwa jedność. Jest zbudowana z formy i materii. Człowiek też z tego się składa. Składa się z tego samego budulca co cały świat. Dana substancja jest substancją, bo ma formę. Decyduje o tym po prostu forma. To ona decyduje o różnicach. Materia wg Arystotelesa jest ta sama u wszystkich, ale forma się różni. (Świat – ciasto, różne rzeczy (substancje z ciasta) są wycinane foremkami ). Długopis to nie jest substancja – bo został stworzony przez człowieka. Został on wytworzony z substancji. Moment potencjalny i aktualny opisuje substancję. Ktoś kto uczy się rosyjskiego – aktualnie go nie zna, ale potencjalnie może znać. Ale ten ktoś nie może się samodzielnie ani aktualnie, ani potencjalnie unosić się nad ziemią. Co wyróżnia człowieka wśród wszystkich substancji? Język, rozum, myślenie, emocjonalność, śmiech. Np. tylko my w przyrodzie mówimy, śmiejemy się. Człowiek przestaje być człowiekiem kiedy zajdą pewne zmiany. Chodzi tu o śmierć. Substancja się wówczas zmienia. W ciele człowieka już nie ma duszy.
Złoty środek – koncepcja, gdzie człowiek może być szczęśliwy. Człowiek, który oddaje się wiedzy jest szczęśliwy. Wybór® pomiędzy skrajnościami – cnota leży pomiędzy skrajnościami. Życie człowieka powinno być gdzieś po środku.