Podatek od towarów i usług
Podatek od towarów i usług (VAT od ang. – Value Added Tax – podatek od wartości dodanej; PTU – rzadziej używany skrót) — podatek pośredni, obrotowy, który z założenia ma w jak najmniejszy sposób oddziaływać na ostateczną cenę towaru i usługi podlegającej opodatkowaniu (poprzez jego "przerzucalność" na kolejne fazy obrotu). W Polsce został wprowadzony przez ustawę z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Jednak konieczność harmonizacji polskiego prawa podatkowego z prawem UE zmusiła polskiego ustawodawcę do uregulowania tej kwestii w nowej ustawie o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 roku
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega:
odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
eksport towarów,
import towarów,
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
Odpłatną dostawą towarów na terytorium kraju jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Odpłatną dostawą jest również:
przeniesienie, z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu, prawa własności towarów,
wydanie towarów w oparciu o umowę leasingu,
wydanie towarów między komitentem a komisantem,
wydanie towarów przez komisanta na rzecz komitenta na podstawie umowy komisu,
ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu,
przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przedsiębiorstwem (np. przypadki przekazania towarów na cele osobiste podatnika czy darowizna)
Szczególne rodzaje przedmiotu opodatkowania:
rozwiązania spółki cywilnej i handlowej niemającej osobowości prawnej,
zaprzestania przez podatnika będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego do zawiadomienia właściwego organu o zaprzestaniu dokonywania działalności gospodarczej.
Ustawa o podatku od towarów i usług wyklucza z kategorii przedmiotu opodatkowania:
czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy,
transakcje zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans,
czynności wykonywane przez osoby fizyczne z tytułu przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy,
działalność w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier na automatach i gier na automatach o niskich wygranych, podlegająca opodatkowaniu podatkiem od gier na zasadach określonych w ustawie o grach i zakładach wzajemnych
Przy ustalaniu istnienia obowiązku podatkowego duże znaczenie ma:
Miejsce świadczenia:
przy dostawie towarów to - miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do podmiotu, dla którego jest dokonywana dostawa,
przy towarach, które są przez podatnika dokonującego dostawy lub przez podmiot działający w jego imieniu instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez próbnego uruchomienia - miejscem tym jest miejsce, w którym towary są instalowane lub montowane,
przy dostawie towarów niewysyłanych ani nietransportowanych - miejscem tym jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy,
przy świadczeniu usług miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi - miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności
miejscem świadczenia usług może być miejsce, gdzie usługi są faktycznie świadczone
Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów uznaje się za dokonane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu.
Zakres podmiotowy
Podatnikami podatku są:
osoby prawne,
jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej,
osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności
Podatnikami nie są:
organy administracji publicznej,
urzędy administracji publicznej w zakresie realizowanych zadań, dla realizacji których zostały one powołane (z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych).
Obowiązek podatkowy
Kwestie obowiązku podatkowego w ustawie o podatku od towarów i usług z dnia 11.03.2004 r. zostały uregulowane w art. 19. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub z chwilą wykonania usługi. Ustawodawca polski określił też niektóre szczególne sytuacje, w których został inaczej określony moment powstania obowiązku podatkowego:
obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towarów - jeżeli podatnik wysyła towar nabywcy lub wskazanej przez niego osobie trzeciej,
obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury- jeżeli dostawa towarów lub wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą,
obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania przez podatnika zapłaty za wydany towar,
obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wymagalności opłat - jeżeli import towarów objęty jest procedurą celną,
obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów powstaje z chwilą objęcia towarów tą procedurą - w przypadku objęcia towarów procedurą celną,
obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powstania długu celnego - w imporcie towarów
Co do zasady podstawą opodatkowania jest obrót. Przez obrót rozumie się kwotę należną z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku, a kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrotem jest także:
otrzymana dotacja,
subwencja,
inna dopłata o podobnym charakterze związana z dostawą lub świadczeniem usług
Jeżeli przy wykonywaniu czynności podlegających opodatkowaniu nie została określona cena, to podstawą opodatkowania jest wartość towarów lub usług obliczona według cen stosowanych w obrotach z głównym odbiorcą, pomniejszona o kwotę należnego podatku.
Jeżeli przedmiotem opodatkowania jest świadczenie usług, to podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika.
Przy imporcie towarów podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o należne cło.
Przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów podstawą opodatkowania jest kwota, jaką nabywca jest zobowiązany zapłacić.
Podstawową stawką jest stawka 22%, dla niektórych towarów i usług przewidziano stawki obniżone: 7% oraz 3% (stawka 3% obejmuje nieprzetworzone produkty rolne[1] a 7% m.in.: leki, książki, zabawki, żywność itp.). Istnieje również stawka w wysokości 6% - jest to naliczana przez nabywcę towarów od rolnika ryczałtowego (art. 115 ust. 2 ustawy o VAT); nie jest to w zasadzie stawka, którą są opodatkowane towary lub usług, ale zryczałtowana kwota zwrotu VAT dla rolnika ryczałtowego, który jest z VAT zwolniony.
Istnieje również stawka 0%, która obowiązuje przy:
wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów,
eksporcie towarów.
Przy świadczeniu usług w handlu i gastronomii podatnik może obliczać kwotę VAT od wartości brutto towaru (art. 85 Ustawy z dnia 11 marca 2004 o podatku od towarów i usług) stosuje wówczas stawki:
18,03% wartości brutto, dla towarów i usług objętych stawką 22%
6,54% wartości brutto dla towarów i usług objętych stawką 7%
2,91% wartości brutto dla towarów i usług objętych stawką 3%
Ponadto niektóre czynności są zwolnione od podatku. Oznacza to między innymi, że świadczący czynności zwolnione w przeciwieństwie do tych, którzy świadczą usługi opodatkowane stawką 0%, nie mogą dokonać odliczenia podatku naliczonego zapłaconego podczas świadczenia tych usług np.:
biegły lekarz w celu świadczenia usług wydawania orzeczeń (co jest zwolnione od podatku VAT), dokonał zakupu biurka. Przy zakupie biurka zapłacił 22% podatek. Ten podatek nie może zostać przez niego odliczony, gdyż świadcząc usługę wydania orzeczenia nie opodatkowuje jej - czyli nie jest od niej odprowadzany podatek, który lekarz miałby przekazać do urzędu skarbowego.
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Podatkiem naliczonym jest:
suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika,
suma kwot podatku wynikająca z dokumentu celnego (w przypadku importu),
zryczałtowany zwrot podatku,
kwota podatku należnego od importu oraz kwota podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Podatnik ma prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju. Ponadto podatnik ma również prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą określonych czynności wykonywanych na terytorium kraju.
W przypadku gdy kwota podatku naliczonego jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę podatku należnego za następne okresy.
Podatnikom, którzy dokonują obrotu opodatkowanego w całości lub w części, stawką niższą niż 22%, przysługuje prawo do zwrotu z urzędu skarbowego różnicy podatku do wysokości nieprzekraczającej równowartości 22% obrotu opodatkowanego stawkami obniżonymi oraz podatku naliczonego wynikającego z nabycia towarów i usług.
Podatnikom dokonującym sprzedaży opodatkowanej wyłącznie stawką 22%, u których podatek naliczony jest wyższy od podatku należnego, przysługuje zwrot różnicy podatku z urzędu skarbowego w kwocie wyższej od kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług.
Przy świadczeniu usług turystycznych podstawę opodatkowania stanowi kwota marży pomniejszona o kwotę podatku należnego. Przez marżę rozumie się różnicę między kwotą należności, którą ma zapłacić nabywca usługi, a ceną nabycia przez podatnika towarów i usług od innych podatników, dla bezpośredniej korzyści nabywcy usługi.
Zarejestrowani podatnicy podatku VAT są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Mali podatnicy (podatnicy u których wartość sprzedaży - wraz z kwotą podatku, nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro), którzy wybrali metodę kasową mogą składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy kwartalne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale.
Księga Przychodów i Rozchodów - to księga, która pozwala na rozliczanie się z Urzędem Skarbowym, którą prowadzą podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych opodatkowani na zasadach ogólnych, albo podatkiem liniowym, którzy nie przekroczyli limitu 800000 euro zobowiązującego ich do prowadzenia pełnej księgowości.
Podatkową Księgę Przychodów i Rozchodów (KPiR) precyzuje Ustawa o Podatku Dochodowym od Osób Fizycznych z dnia 26 lipca 1991 roku (Dz. U. Nr 90 poz. 416 z późniejszymi zmianami; tekst jednolity Dz. U. z 2000 roku Nr 14 poz. 176 i Dz. U. z 2000 roku Nr 104, poz.1104). Zgodnie z art. 24 a tej ustawy ?osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie wykonujące działalność gospodarczą, które nie spełniają warunków przewidzianych w przepisach prawa do powstania obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych i które nie przyjęły na siebie tego obowiązku dobrowolnie, ewidencjonują swoje operacje gospodarcze w sposób uproszczony, za pomocą podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Poza tymi osobami oraz spółkami, podatkową księgę przychodów i rozchodów prowadzą również:
osoby wykonujące działalność na podstawie umów agencyjnych i umów na warunkach zlecenia, zawartych na podstawie odrębnych przepisów - art. 24 a ust. 2 pkt 1 powyższej ustawy,
osoby prowadzące działy specjalne produkcji rolnej, jeżeli zgłosiły zamiar prowadzenia tych ksiąg - art. 24 a ust. 2 pkt 3 powyższej ustawy,
duchowni, którzy zrzekli się opłacania zryczałtowanego podatku dochodowego - art. 24 a ust. 2 pkt 3 powyższej ustawy.
Podatkowej księgi przychodów i rozchodów nie prowadzą osoby, które zgodnie z artykułem - 24 a ust. 3 powyższej ustawy:
opłacają podatek dochodowy w formach zryczałtowanych,
wykonują wyłącznie usługi przewozu osób i towarów taborem konnym,
wykonują wolny zawód adwokata wyłącznie w zespole adwokackim,
dokonują sprzedaży środków trwałych po likwidacji działalności?.
Księgi muszą być prowadzone:
rzetelnie tzn. na podstawie dowodów księgowych, potwierdzających dokonane operacje gospodarcze lub finansowe,
terminowo - oznacza to, że wszystkie wydatki oraz przychody powinny być wpisywane w terminie rzeczywistym,
w języku i walucie polskiej,
bezbłędnie rachunkowo czyli bez pomyłek rachunkowych, czytelnie oraz bez używania różnego rodzaju korektorów itp.
Księga podatkowa składa się z 17 kolumn, z których trzy główne stanowią:
Kontrahent,
Przychód,
Wydatki (koszty).
Kolumna 1 to liczba porządkowa. Ważne jest, aby zawsze zachowywać prawidłową kolejność zdarzeń gospodarczych, a nie dowolną.
Kolumna 2 to data zdarzenia gospodarczego. Chodzi tutaj o podanie konkretnego dnia.
Kolumna nr 3 to nr dowodu księgowego np. nr faktury.
Kolumna nr 4 i 5 dotyczy kontrahenta jego danych identyfikacyjnych (imię, nazwisko, adres, siedziba firmy).
Następnie kolumna nr 6 to opis zdarzenia gospodarczego tzn. zdarzenia które zaistniało.
Kolumny 7, 8, 9 odnoszą się do przychodu. 7 kolumna to wartość sprzedanych towarów i usług, a 8 to przychody pozostałe które nie są bezpośrednio związane z działalnością. Kolumna 9 jest sumą 7 i 8 kolumny.
Kolumna nr 10 to zakup towarów handlowych i materiałów według cen zakupów.
Kolumnę 11 stanowią koszty uboczne np. koszty związane z ubezpieczeniem.
Grupę kolumn 12 -15 stanowią wydatki. Kolumna 12 zatytułowana jest jako koszty reprezentacji i reklamy objęte limitem. Jeśli chodzi o limit to ustawowo on nie może przekroczyć 0,25% rocznego przychodu firmy. Kolumna 13 to wynagrodzenia w gotówce i w naturze, a 14 pozostałe wydatki. Kolumna 15 jest sumą kolumn 12 - 15 czyli kosztów.
Kolumna 16 dotyczy innych spraw gospodarczych a 17- a to uwagi. Wszystkie te kolumny tworzą (KPiR).
Warto również zwrócić uwagę na to, że
przechodząc na księgę przychodów i rozchodów z innych zasad księgowości, oraz
rozpoczynając działalność gospodarczą,
podatnik zakłada podatkową księgę przychodów i rozchodów, o czym powinien powiadomić urząd skarbowy w terminie 20 dni od dnia jej zawarcia. Jednak zawiadomienie o zaprowadzeniu księgi nie oznacza wyboru zasad opodatkowania. Wyboru tych zasad należy dokonać poprzez odrębne pismo informujące o wyborze:
przed podjęciem działalności gospodarczej - w przypadku rozpoczęcia działalności gospodarczej,
Jeżeli zasady opodatkowania nie ulegają zmianie od roku poprzedniego, oświadczenia o wyborze zasad opodatkowania składać nie trzeba.
Trzeba również pamiętać, że prowadzący KPiR zobowiązany jest do prowadzenia również innych ewidencji dla celów podatku dochodowego min:
ewidencji środków trwałych
ewidencji wartości niematerialnych i prawnych,
ewidencji wyposażenia,
książki kontroli itp.
Trzeba również wpłacać o comiesięcznej zaliczce na podatek do urzędu skarbowego (do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc ubiegły, a za grudzień - w terminie do 20 grudnia). Ważne jest, aby składać co miesiąc deklarację na zaliczkę miesięczną (na druku PIT-5), chyba że korzysta się z uproszczonej metody wpłacania zaliczek, wówczas składa się jedną deklarację w połowie roku, oraz złożyć zeznanie roczne w terminie do 30 kwietnia. Pomimo tylu formalności obecnie KPiR. jest najbardziej powszechnie stosowana w rozliczeniach z Urzędem Skarbowym.
Z pewnymi wyjątkami przychody należy ewidencjonować faktury przychodowe w księdze przychodów i rozchodów według daty powstania obowiązku podatkowego - w dniu wystawienia faktury (rachunku), nie później jednak niż ostatni dzień miesiąca, w którym:
wydano rzecz, zbyto prawo majątkowe lub
wykonano usługę, w tym częściowo wykonano usługę, jeżeli jej częściowe wykonanie stanowi wynikający z umowy lub z odrębnych przepisów tytuł do zapłaty, lub
otrzymano zapłatę za wykonanie świadczenia - w pozostałych przypadkach,
Jednak podatnicy VAT nie korzystający ze zwolnienia podmiotowego mogą ewidencjonować przychody w dniu wystawienia faktury. Datę tę należy określić zgodnie z odrębnymi przepisami, tzn. liczy się:
data, w której faktura została wystawiona, jeżeli została wystawiona zgodnie z przepisami, albo
data, w której faktura powinna zostać wystawiona, jeżeli została wystawiona niezgodnie z tymi przepisami
Przy stosowaniu takiej zasady rozliczania przychodu w przypadku gdy:
wydano rzecz, zbyto prawo majątkowe lub
wykonano usługę, w tym częściowo wykonano usługę, jeżeli jej częściowe wykonanie stanowi wynikający z umowy lub z odrębnych przepisów tytuł do zapłaty, lub
otrzymano zapłatę za wykonanie świadczenia - w pozostałych przypadkach
jeszcze w grudniu danego roku, a fakturę wystawiono już w styczniu roku następnego, przychody takie należy ująć w księdze przychodów i rozchodów w ostatnim dniu danego roku podatkowego. Nie należy ich zatem ujmować w roku wystawienia faktury.
Podatnik sam wybiera zasady ujmowania faktur w księdze przychodów i rozchodów. Nie ma żadnego obowiązku informowania o swoim wyborze urzędu skarbowego. Podatnik może zmienić stosowane zasady dowolnie, również w ciągu roku podatkowego.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych określa jednak datę powstania przychodu od niektórych usług niezależnie od powyższego wyboru (energia, gaz, usługi telekomunikacyjne, woda, ścieki, odpady, najem, dzierżawa, leasing) .
Podatnicy prowadzący księgę przychodów i rozchodów zaliczają wydatki do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia (metoda kasowa). W uproszczeniu będzie to:
data obciążenia ich fakturą notą czy rachunkiem (niektórzy przyjmują datę otrzymania - zaakceptowania dokumentu obciążeniowego);
data faktycznego dokonania wydatku w pozostałych przypadkach.
Taka metoda pozwala na regulowanie podstawy opodatkowania w danym okresie poprzez dokonanie dodatkowych zakupów, obojętnie jakich.
Jednak i w takiej metodzie towary i materiały obejmowane spisem z natury są wycofywane z kosztów uzyskania przychodu w rocznym spisie z natury. Oznacza to, że wydatki na towar zakupiony w ciągu roku zaliczane są do kosztów uzyskania przychodu z chwilą poniesienia wydatku, jednak jeżeli 31 grudnia towary te nadal będą na stanie magazynowym, o ich wartość zostanie pomniejszony koszt uzyskania przychodu danego roku. Ten sam koszt będzie jednak podwyższony o wartość towarów, które poprzednio w spisie figurowały, ale w międzyczasie zostały sprzedane.
Wydatki należy zaliczać do kosztów uzyskania przychodu w dacie ich poniesienia bez względu na to, jakiego roku przychodów wydatki te dotyczą. Podatnik może jednak wybrać metodę, w której:
podzieli koszty uzyskania przychodu na dwie grupy:
koszty bezpośrednie, związane z konkretnymi przychodami (koszt zakupu towaru w stosunku do przychodu z jego sprzedaży);
koszty pośrednie, związane ogólnie z przychodami podatnika (koszt usług telekomunikacyjnych czy czynsz najmu magazynu),
koszty bezpośrednie zaliczy do kosztów uzyskania przychodu w roku uzyskania przychodu;
koszty pośrednie zaliczy do kosztów uzyskania przychodu w roku ich poniesienia.
Będzie to metoda memoriałowa rozliczania kosztów uzyskania przychodu. W ten sposób można uniknąć kumulacji kosztów (niski podatek albo nawet strata) w jednym roku podatkowym z kumulacją dochodu w innym roku podatkowym (wysoki dochód i podatek). Jednak uniemożliwia to dowolne sterowanie dochodem poprzez dokonywanie wydatków. Jest to metoda, zgodnie z którą koszty uzyskania przychodów są potrącane tylko w tym roku podatkowym, którego dotyczą, tj. są potrącalne także koszty uzyskania poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy, lecz dotyczące przychodów roku podatkowego oraz określone co do rodzaju i kwoty koszty uzyskania, które zostały zarachowane, chociaż ich jeszcze nie poniesiono, jeżeli odnoszą się do przychodów danego roku podatkowego, chyba że zarachowanie ich nie było możliwe; w tym wypadku są one potrącalne w roku, w którym zostały poniesione.
Wybór takiej metody rozliczania kosztów nie wymaga żadnego zawiadomienia urzędu skarbowego. Można go stosować jednak tylko pod warunkiem, że stale w każdym roku podatkowym księgi te będą prowadzone w sposób umożliwiający wyodrębnienie kosztów uzyskania odnoszących się tylko do tego roku podatkowego. Metodę taką można wybrać raz na cały okres prowadzenia księgi, od rozpoczęcia działalności (zawiązania spółki) do jej likwidacji (likwidacji spółki).
Opisana metoda rozliczania dochodu spisami z natury w trakcie roku podatkowego nie musi dotyczyć całego roku - można wybrać sporządzenie spisu np. 31 maja i powiadomić o tym urząd na 7 dni wcześniej. W takim wypadku tylko na koniec maja dochód zostanie ustalony na podstawie spisów z natury (narastająco od początku roku).
Możliwe jest również dokonanie wyboru metody pośredniej pomiędzy wspomnianymi wyżej metodami rozliczania kosztów uzyskania przychodów: metody obliczania dochodu z uwzględnianiem comiesięcznej różnicy spisów z natury. Zgodnie tą metodą koszty rozliczane są w dacie ich poniesienia, ale spis z natury – korygujący wartość kosztów o różnicę początkowego i końcowego spisu z natury – dokonywany jest co miesiąc na koniec miesiąca.
Metoda taka jest korzystna dla podatników, którzy dokonują wyprzedaży zapasów magazynowych – bez zastosowania tej metody mogliby towary ujęte w spisie z natury 31 grudnia roku poprzedniego wrzucić w koszty dopiero w rozliczeniu rocznym, a tak mogą to zrobić co miesiąc, w miarę sprzedaży. Inna rzecz, że przy takiej metodzie zakup towaru na zapas nie zwiększy kosztów uzyskania przychodu i nie wpłynie na ograniczenie zaliczki na podatek dochodowy.
Metoda ta wymaga powiadomienia naczelnika urzędu skarbowego na 7 dni przed każdym planowanym spisem z natury. W praktyce najwygodniej będzie wysłać powiadomienie na początku roku o spisach z natury, które mają odbyć się 31 stycznia, 28 lutego, 31 marca itd. Brak zawiadomienia nie pozbawia podatnika możliwości rozliczenia dochodu tą metodą, jednak powoduje naruszenie przez podatnika obowiązków podatkowych.
Podatnicy ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych mają obowiązek prowadzić ewidencję przychodu. Wzór i szczegółowe zasady jej prowadzenia ustalono w rozporządzeniu Ministra Finansów z 17 grudnia 2002 r. w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (Dz. U. Nr 219 poz. 1836 z późn. zm.).
Wspólną ewidencję powinni prowadzić:
1) podatnicy wykonujący działalność w formie spółki (cywilnej lub jawnej osób fizycznych), a także
2) małżonkowie, między którymi istnieje wspólność majątkowa, osiągający przychody z najmu i dzierżawy, o ile nie złożyli oświadczenia o opodatkowaniu całości przychodu przez jednego z nich.
Podatnik jest obowiązany zbroszurować ewidencję i kolejno ponumerować jej karty.
Zapisy w ewidencji są dokonywane na podstawie:
- wystawionych faktur VAT (w szczególności faktur VAT marża, faktur VAT RR, faktur VAT MP),
- dokumentów celnych,
- rachunków oraz
- faktur korygujących i not korygujących, zwanych dalej "fakturami",
odpowiadających warunkom określonym w odrębnych przepisach, jeżeli sprzedaż jest udokumentowana fakturami. A w przypadku sprzedaży bez faktur - na podstawie wystawionego na koniec dnia dowodu wewnętrznego, w którym w jednej kwocie jest wykazana wartość tych przychodów za ten dzień z podziałem na przychody objęte poszczególnymi stawkami ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
W przypadku osiągania przychodów z działalności gospodarczej oraz w razie osiągania przychodów z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze - zapisów dokonuje się na podstawie dowodów potwierdzających faktyczne uzyskanie tych przychodów.
Zapisy dotyczące przychodów mogą być również dokonywane na podstawie dziennego zestawienia faktur. Zestawienie to powinno zawierać co najmniej:
1) datę;
2) numer zestawienia;
3) numery faktur objętych zestawieniem;
4) daty faktur objętych zestawieniem;
5) łączną wartość przychodów wynikającą z tych faktur z podziałem na przychody objęte poszczególnymi stawkami ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Zapisy w ewidencji muszą być dokonywane w porządku chronologicznym na podstawie wyżej wskazanych dowodów - nie później niż do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni.
Podatnik może prowadzić ewidencję komputerowo. Na koniec każdego miesiąca, nie później niż do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, podatnik jest obowiązany sporządzić wydruk zapisów dokonanych za dany miesiąc. Wydruk powinien być zgodny z wzorem ewidencji określonym w załączniku do rozporządzenia.
Podatnik posługujący się programem komputerowym, który nie zapewnia wydrukowania ewidencji, według wzoru określonego w załączniku, jest obowiązany założyć ewidencję. Po zakończeniu miesiąca do odpowiednich kolumn tej ewidencji należy wpisać w jednej pozycji sumy przychodów uzyskanych w danym miesiącu, według poszczególnych stawek ryczałtu.
Jeżeli podatnik prowadzi ewidencję sprzedaży, o której mowa w art. 109 ust. 1 lub 3 ustawy o VAT (dotyczy podatników zwolnionych podmiotowo z VAT) - może zrezygnować z prowadzenia odrębnej ewidencji przychodów na potrzeby ryczałtu, pod warunkiem, że:
1) dane wykazane w tej ewidencji pozwolą na wyodrębnienie z obrotów, w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, przychodów dla celów ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych;
2) po zakończeniu każdego miesiąca, nie później niż do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, sporządzi zestawienie, w którym wykaże przychody na podstawie danych zawartych w tej ewidencji, według poszczególnych stawek ryczałtu, z uwzględnieniem różnic między obrotem, w rozumieniu przypisów ustawy o VAT, a przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o PIT.
Jeżeli ryczałtowiec dokonuje od przychodów odliczeń, jest obowiązany wykazać odliczenia w odrębnych pozycjach ewidencji i zmniejszyć o te kwoty wartość przychodu stanowiącego podstawę opodatkowania.
Po zakończeniu miesiąca, nie później niż do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, należy podsumować zapisy, obliczyć i wpisać do ewidencji kwotę ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, a także kwoty przysługujących obniżek oraz ulg od tego ryczałtu. W przypadku prowadzenia więcej niż jednej ewidencji, sumy miesięczne zapisów z poszczególnych ewidencji należy przenieść do jednej z nich i podsumować.
Jeżeli wystąpią okoliczności powodujące obowiązek dokonania doliczeń, podatnik jest obowiązany wykazać w ewidencji doliczone kwoty wydatków i zwiększyć o te kwoty odpowiednio wartość przychodu podlegającego opodatkowaniu lub należny ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Ryczałtowiec jest obowiązany prowadzić ewidencję rzetelnie i w sposób niewadliwy
Za niewadliwą uważa się ewidencję prowadzoną zgodnie z przepisami ustawy o ryczałcie i omawianego rozporządzenia. Za rzetelną uważa się ewidencję, jeżeli dokonywane w niej zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty.