„Nauczyciel akademicki jest mistrzem. Nie przekazuje wiedzy tak, jakby to był przedmiot codziennego użytku i dobro konsumpcyjne ,lecz przede wszystkim nawiązuje relacje nacechowaną mądrością ,i choć ze względu na dużą liczbę studentów nie jest możliwe osobiste spotkanie, to ona jednak staje się słowem życia. Wykładowca uczy, czyli zgodnie z pierwotnym znaczeniem tego słowa wnosi istotny wkład w budowanie osobowości. Ponadto wychowuje, czyli w myśl starożytnej koncepcji sokratejskiej pomaga odkryć i rozwinąć zdolności i dary każdej osoby. Wykładowca w końcu formuje, według zasad humanizmu, który nie zawęża formacji do zdobycia koniecznych kompetencji zawodowych, lecz łączy je z solidna i przejrzystą wizją sensu własnego życia (…)a nauczanie jest chrześcijańskim powołaniem(…) Bóg wezwał Was (nauczycieli akademickich) abyście właśnie na katedrze pełnili wielostopniową służbę na rzecz prawdy o człowieku.”

Tymi o to słowami Jana Pawła II pragnę zacząć swoją prace na temat mądrości i wychowania. W przytoczonym cytacie padają takie słowa wykładowca, nauczyciel nawiązuje relacje nacechowaną mądrościa , uczy i wychowuje. W tej pracy chciałabym zastanowic się nad tym czym jest owe wychowanie ,i czy mądrość jest nieodzowna wartością w procesie wychowawczym. Na poczatek pragne przybliżyć definicje owych pojec.Tak więc czym jest wychowanie?

Wychowanie samo w sobie można ująć jako całokształt zabiegów mających na celu ukształtowanie człowieka pod względem fizycznym, morlanym i umysłowym oraz przygotowanie go do zycia w społeczeństwie. Jest to również zapeniwnie osobie podopiecznej opieki oraz uczynienie z niego pożytecznej, wartościowej jednostki.Jest dazeniem do zmian w osobowsci ucznia, w jego sferze instrumentalnej jak i aksjologicznej.

Aksjologia jest nieodzowna do uformowania światopoglądu człowieka, którego integralnym elementem sa wartości poznawcze, etyczne, estetyczne oraz ideowe-w tym religijne.

Czym zatem sa wartości? Nie jest to pojecie do zdefiniowania. W. Okoń mowi, ze jest to w filozofii pojecie wieloznaczne: ze stanowiska obiektywistycznego traktowane jako pewna własność przedmiotow, niezależnie od tego, jak oceniaja je ludzie, ze stanowiska subiektywnego- jako wlasciowosc nadawana przedmiotom przez człowieka w zależności od jego potrzeb, uczuc i woli. Wartosci konstruuja ludzkie ,osobowe Ja.W wychowaniu poajawiaja się one w jego celach, treściach i metodach.Warunkiem skuteczności wychowania moralnego jest akceptacja przez wychowanka wartości,podjecie przez neich samowychowania,czyli pracy nad wlasnym osobowym Ja, towarzyszącej społecznemu procesowi wychowania.

W filozofii od czasow Arystotelesa (sugestii można doszukiwac się u Sokratesa czy Platona) odnaleźć można klasyczny podzial dobra na trzy rodzaje: pożyteczne, przyjemnościowe oraz godziwe.Dobro użyteczne jest zwykle celem osiągnięcia innego dobra,które stanowi zasadniczy cel dzialania.Dobro przyjemnościowe objawia się jako przedmiot dazenia dla mnie samego.Osoba nakierowana na jakas rzecz lub dzialanie pragnie osiągnąć przyjemność i poza nia nie ma nic, co by pociągało ta osobe.Najwazniejszym ,ale także najtrudniejszym do zinterpretowania jest dobro godziwe. Chodzi bowiem w tej sytuacji o takie typ dobra, który jest przedmiotem dazenia do niego samego.Na podsawie tego ,ustalono hierarchie podział wartości, zbierając je w trzy grupy jako : wartości pozytecznce, przyjemnościowe oraz godne.

• Wartości pożyteczne: ambicje,autorytet, bezpieczeństwo, charakter, czas, dobra materialne,kreatywność, odpoweidzialnosc, odwaga, praca, przekonania, religia, seks.cialo, tolerancja, wiedza, wladza, wykształcenie, znajomości.

• Wartości przyjemnościowe: indywidualność, luksus, pożywienie, prywatność, przyjazn, radosc, samodoskonalenie ,spokoj, szacunek, szczerość, szczescie, uczucia, wspomnienia, wspolnota, wygoda, zaufanie, zdrowie, życzliwość.

• Wartości godne: człowiek, dobro,godność osobista, honor, ja sam, MĄDROŚĆ

,milosc, moralność, nadzieja, ojczyzna, piekno, prawda, rodzina ,sumienie ,uczciwość, wiara, wierność, wolność.

Skupmy sie teraz szcegolnie na jednej z wyzej wymienionych wartości , mianowicie MĄDROŚCI.

Co to właściwie jest mądrość ?

Można poweidziec, ze jest to zdolnosc nabyta lub wrodzona która pozwala człowiekowi dobrze kierowac swoim zyciem i pomaga mu zapewnic sobie pomyślność ,powodzenie ,a nawet szczescie. Nie utozsamia się ona z wiedza , choc zaklada jej posiadanie.Madrosc jest wroniez zdolnością wykorzystywania dobrze swojego zawodu. Jest owocem doświadczenia osobistego uważnej obserwacji, zarówno ludzi i zwierzat , jak i tez praw jakimi rzadzi się przyroda. Dojrzewa jednak na gruncie mądrości wrodzonej ,którą już od najwcześniejszych lat wzbogaca mądrość rodu, plemienia czy ludu, znajdujaca swój wyraz we wskazówkach udzielanych synom przez ojcow, w pouczeniach zawartych w najrozniejszych obrzedach inicjacji itd. W ten sposób z pokolenia na pokolenie przkazuje się cala sumre zbiorowych doświadczeń i wyciąganych z nich wnioskow. Tak wiec człowiek madry to również ten, który jest zdolny do przekazywania swej mądrości. A na to musi umiec nie tylko mowic, lecz także słuchać i rozumiec. Madrosc nei istnieje bowiem sama dla siebie. Jest „sztuka zycia z drugim”. Madrosc ma służyć człowiekowi, jego praktycznemu powodzeniu we wszystkich dziedzinach zycia. A choc wyrasta z ludzkiego doświadczenia i z ludzkich uzdolnien, inteligencji i zdrowego rozsadku jest zarazem paradoksalnie darem Boga.

Jednak Sokrates miał oddmiene zdanie na ten temat.

Dla Sokratesa jendym z najważniejszych zadan była odpowiedz na pytanie czym jest arete ,bowiem pytanie to poprzedza kolejne: czy arete można się nanuczyc?

Jego zdaniem podstawa cnoty jest wiedza o tym co jest dobre i piekne, czyli wiedza o wartościach absolutnych oraz samowiedza, czyli świadomość wlasnego potencjału i jego ograniczen. Obydwa rodzaje wiedzy ,które nazywal madroscia, sa wedlug niego, ukryte wewnątrz umysłu i każdy je musi odkryc samodzielnie, ostatecznie przy skromnym udziale nauczyciela.

W Uczcie Platona, Sokrates poproszony przez Agatona- gospodarza, o to by podzielil się z nim swoja wiedza, odpowiada „ dobrze by było, mój Agatonie gdy się to tak można zetknąć i przelac mądrość z pelniejszego do bardziej proznego z nas dwoch.”

Stad wniosek, ze skoro wiedzy nei można przekazywac, tym samym nie można jej nauczac. Czyli czy zdaniem Sokratesa cnoty można się nauczyc ?

W Dialogach Platona , Sokrates oznajmia, ze sam cnoty nie nauczai watpi w to ze inni potrafia. Wynia to z tego, ze warunkiem koniecznym cnoty jest mądrość, to jednak mądrości nie można przekazac innemu człowiekowi ponieważ jest ona zawarta wewnątrz duszy i każdy sam ja musi odkryc.

A wiec czy w procesie wychowywania posługujemy się madroscia?

Czy wychowujemy madrze? Czy naszą mądrość potrafimy przekazac naszym wychowankom? Czy oprocz wiedzy naukowej nauczyciel przekazuje całą swoja mądrość aby uczniowei dorastając potrafili dokonywac właściwych ocen i wyborow, stawiac sobie i realizowac sensowne i godne cele?

To w procesie wychowania dziecko dochodzi do wiedzy i do akceptacji systemu wartości. Zatem by moglo wzrastac potrzebuje dobrych wzorcow- tak w domu jak i w szkole. Dlatego słusznym wydaje się być polozenie nacisku na wychowanie rozumiane jako wprowadzenie wychowankow w swiat wartości etycznych ,zawierających w sobie wielowiekowe doświadczenia i refleksje. Nauczyciel chcąc stac się autorytetem dla swojego ucznia, i skutecznie ukierunkowac go na właściwe wartości sam musi przyjąć odpowiednia postawe ,spojna z przekazywaniymi treściami. Istota niezawodnego wychowania jest nie tylko formowanie prawego sumienia ,ale także fascynowanie zyciem w miłości ,czystości ,wierności i radości.Wychowanie w sferze aksjologicznej to pociaganie wychowanka osobistym przykładem o sobista radości zycia. W tym momencie chciałabym powołać się na metode Boga –naszego najlepszego wychowawcy.

Najpierw podaje On powody dla których określone normy sa wartościowe:

‘powinienes swiecic dzien święty, abys wypoczął ty i twoi bliscy.Powinienes czcic ojca i matke twoja abys dlugo zyl i aby dobrze ci się powodzilo’ (por. Pwt 5, 12–16).

Ukazując prawde jakos istotna wartość trzeba podkreślać, ze dzieki tej wartości człowiek ma szanse rozumiec swiat w którym zyje, oraz w inteligenty sposób kierowac wlasnym zachowaniem. Zadaniem nauczyciela jest madrze towarzyszyc uczniowi na drodze jego rozwoju, stwarzac mu wartościowe środowisko. Wychowawca powinien wspolnie z wychowankiem odkrywac poprzez dialog wartoci. Ukazac na czym polega myslenie wedlug wartości, jak zyc(działać) wedlug nich. Powinien być otwarty na wychowanka, na jego potrzeby, i problemy. Nie nakłaniać go do przyjecia jakichs norm,ale wskazywac je , wytłumaczyć i pomoc mu odkryc. Absolutnie nie może się to odbwac w atmosferze zupełnej dowolności, ze dziecko samo wie najlepiej jak ma postępować.Gdyz mlodzi ludzie niczego nie ucza się tak szybko jak dwulicowości i hipokryzji. A zanim wychowanek sam będzie potrafil rozpoznawac wartości i dokonywac właściwych wyborow, będzie jedynie powielał postawy otaczających go osob dorosłych.

Czyli nie jest możliwy rozwoj dzieci i młodzieży w sposób spontaniczny. A zatem bez madrej pomocy ze strony dorosłych, bez stawiania wymagan i bez pozytywnych wzorcow, którymi mlodzi mogliby się fascynowac. Madre wychowanie to w praktyce wprowadzenie w dojrzale wiezi, odkrycie przed nimi hierarchii wartości, opartych na dobru, prawdzie i pieknie.

Na koniec swoich rozstrzygan na temat wychowania i mądrości pragne poweidziec ze nic nie zastapi wykształcenia i umiejętności tworzenia wiedzy która jest potrzebna do odbierania prawdy i nabywania mądrości jako głównej zasady wychowania.