Wykład PPZ 01.12.11

Produkcja owczarska

Systematyka:

-podrząd: przeżuwacze

-rodzina: pustorogie

-rodzaj: owce

Biologiczne następstwa udomowienia

Przed udomowieniem Po udomowienie

Gładkość skóry Fałdzistość skóry

Krótki prosty włos Wydłużenie i ujednolicenie okrywy

Umaszczenie ochronne Umaszczenie na ogół białe

Okrywa nie nadająca się do przędzenia Okrywa nadająca się do przędzenia

Jesienny krótki okres rozrodczy (2 miesiące) Wydłużenie okresu rozrodu (np. MP 10 miesięcy)

Rodzenie jedynaków Mioty mnogie

Przodkowie

1. ARGAL -dzika owca azjatycka , silna budowa , mocne nogi, waga powyżej 200kg waga głowy z porożem 25 kg i 190 cm długości

2. MUFLON- przodek północnoazjatyckich owiec krótkoogoniastych (możliwe krzyżowanie z wrzosówką)

3. ARCHAL –prekursor owiec długoogoniastych, występuje na partiach górskich oraz na stepach. Ich ogony obcina się ze względów higienicznych i estetycznych.

Pogłowie owiec na świecie

-największe w Australii i Nowej Zelandii później Chiny Indie (powyżej 100mln owiec)

Produkcja wełny

-potentatem jest Australia która zarówno jest producentem jak i eksporterem wełny produkuje najwyższej jakości wełnę.

-Chiny produkują dużo wełny ale jest również duże zapotrzebowanie i jej nie eksportują.

Główni eksporterzy

-Australia

-Nowa Zelandia

Importerzy wełny

Chiny

Włochy

Francja

Niemcy

Indie

Wielka Brytania

Hiszpania

Światowy handel żywcem i mięsem owczym

- Australia i Nowa Zelandia 90% światowego eksportu

- Nowa Zelandia największy eksporter jagnięciny (75% handlu światowego)

- Wielka Brytania drugi eksporter jagnięciny

-Polska Węgry Bułgaria- eksporterzy żywca jagnięcego na rynku UE

Główne rynki importowe

UE 25% handlu światowego

Azja 20% handlu światowego

Środkowy wschód ok. 40% handlu światowego

Produkcja mleka owczego

47% Azja

44% Europa (głównie na sery)
8,5% Afryka

0,5% Ameryka Południowa

Pogłowie owiec w Polsce (tys. sztuk)

1998- 4837!

1995-732

1999-372

2001-350

2006-300

2008-290

2009-258

2010-214!

Spadek pogłowia owiec w 2010 roku w stosunku do roku ubiegłego wynosi 10%

Struktura rasowa

Polskie owce nizinne 28,8%

Merynos polski 27,6%

Polskie owce długowełniste

Rasy mięsne

Rasy o wełnie mieszanej

Plenne rasy owiec

Podsumowanie

1. Niekorzystne warunki ekologiczne i ekonomiczne dla intensywnego systemu produkcji owczarskiej na nizinnym sprzyjają ekstensyfikacji chowu owiec.

2. Postępująca ekstensyfikacji chowu owiec ograniczone znaczenie merynosa polskiego a powoduje to zainteresowanie chowu polskich owiec nizinnych długowełnistych .

3. Wzrost stabilizacja stanu pogłowia na terenach górskich wskazuje na korzystne warunki do chowu owiec na tych obszarach .

4.Rozwój owczarstwa w Polsce jest możliwy głównie w warunkach chowu ekstensywnego. Na nizinach możliwości takie dają niewykorzystane obszary trwałych użytków zielonych oraz tereny odłogowane.

5. Wspieranie poza produkcyjnych funkcji owiec zwłaszcza w ochronie środowiska i kształtowania krajobrazu powinno poprawić opłacalności ekstensywnego chowu owiec.

Typy użytkowe i rasy owiec

1. Typ użytkowy jednostronny

- wełnisty

-mięsny

-mleczny

-kożuchowy

-futerkowo- smuszkowy

2. Typ użytkowy dwustronny

-mięsno-wełniasty (najwięcej w Polsce)

3. Typ użytkowy wielostronny

1.1 Typ wełniasty

-owce merynosowe

Cechy charakterystyczne:

Fałd skórny w okolicy szyi, bardzo słabe cechy mięsne, dobrze obrośnięty brzuch i kończyny (duże pole obrostu), tryki rogate, szeroka głowa o wąskiej części twarzowej

- konstytucja: sucha

-wełna: jednolita cienka

-runo: zamknięte

-grubość wełny: 20-22 µm

-dojrzałość somatyczna: późna (2 rok życia)

-wydajność strzyżenia : samica 5kg samiec 10kg

-odrost roczny: do 9 cm

-wymagania paszowe: małe (skąpe naturalne pastwisko)

1.2 Typ mięsny

- Rasy angielskie

-Suffolk

- Dorset

­-Rasy francuskie

- Charollais (wysoka plenność)

-Ile de France

-Berrichon du Cher

-Rasy holenderskie

-Texel

-Rasy niemieckie

-Czarnogłówka

Cechy charakterystyczne

-konstytucja: limfatyczna

-szeroka głowa o krótkiej części twarzowej

-obie płci bezrogie

-tułów szeroki beczkowaty

-wysklepione żebra i szeroka dobrze3 umięśniona partia lędźwiowa

-szeroki umięśniony zad

-kończyny krótkie średniej grubości

-skóra napięta

-dojrzałość somatyczna wczesna (do 1,5 roku życia)

-wymagania paszowe bardzo duże

-runo zamknięte, półzamknięte

Typ mleczny

-Wschodnio-fryzyjska owca mleczna

-wydajność mleczna 600-700 kg

-laktacja 250-300 dni

- waga samice 80kg samce 110-130kg

-plenność 200-230% (średnio 2 jagnięcia od matki)

-Lacaune (Francja)

-Awassi i Asrof (Izrael)

-Brytyjska owca mleczna (Wielka Brytania)

Cechy charakterystyczna

-konstytucja delikatna

-sylwetka wpisana w trójkąt

-głowa długa wąska o garbonosym profilu

-szybka przemiana materii

-silnie rozwinięte wymię

-wczesna dojrzałość płciowa

-wysokie wymagania paszowe

-cienka kość długie nogi

Typ kożuchowy

-Owca Romanowska rasa wysokoplenna (230%) krótkoogoniasta, skóry owiec idealna na kożuchy

-Wrzosówka –kożuchy idealne ciepłe lekkie mocne

Cechy charakterystyczne

-skóra mocna wytrzymała na rozrywanie

-okrywa mieszana

-stosunek włosów puchowych do rdzeniowych 4-10:1

-włosy puchowe o pożądanej długości

Typ futerkowo-smuszkowy

-Karakuł (2-3 dniowe jagnięcia się zabija)

Typ dwustronny mięsno-wełniasty

• Corriedale (Anglomerynoz) (Nowa Zelandia)

• Kent, Lincoln, Leicester (Wielka Brytania)

• Leine (Niemcy)

Typ wielostronny

-tam gdzie warunki środowiskowe nie pozwalają specjalizacji produkcji

-doskonałe dopasowanie do środowiska

• wysoka odporność

• małe wymagania paszowe i zoohigieniczne

-owca fińska i węgierski cygaj

-Owca fińska

-krótkoogoniasta

-najplenniejsza owca na świecie ok. 300%

-wczesna dojrzałość płciowa

-silny instynkt macierzyński

-wysoka mleczność

Polskie rasy owiec typy użytkowe

-jednostronny :

• kożuchowy-wrzosówka polska wysoka plenność asezonowość

• mięsny-czarnogłówka polska

-dwustronny :

• mięsno-wełnisty merynos polski

• wełniasto- mleczny- polska owca górska

-linie syntetyczne

-typ wielostronny- świniarka

Typ mięsno wełnisty

-merynos polski

-Polskie owce nizinne: wielkopolska, corriedale polski, żelaźnieńska , Uhruska

-Polskie owce długowełniste: pomorskie, kamieniecka, olkuska

Typ wełniasto-mleczny

-Polska owca górska wełna mieszana

Rasy zachowawcze barwne odmiany merynosa polskiego i polskiej owcy górskiej

Linie syntetyczne do krzyżowania w stadach towarowych

-białogłowa linia mięsna

-linia czarnogłowa mięsna

-plenna linia merynofina

Typ wielostronny

-Świniarka- doskonale przystosowana do lokalnych war środowiskowych, odporność na choroby niekorzystne warunki bytowania ,minimalne wymagania paszowe.