FLAWONOIDY
Związki o charakterze barwników, w których podstawą jest 15- węglowy szkielet zbudowany z dwu- pierścieni benzoesowych A i B połączonych mostkiem propanowym w układ C6- C3- C6. W większości flawonoidów łańcuch propanowy tworzy z atomem tlenu 6- cykliczny układ gamma-piron.
DZIAŁANIE FARMAKOLOGICZNE
Uszczelniające i wzmacniające ściany naczyń kapilarnych (vasoprotectiva)- związane jest z hamowaniem tiauronidazy i innych enzymów tkankowych. Uzasadnia to działanie surowców i preparatów zawierających flawonoidy w stanach zapalnych przy uczuleniach, w krwawieniach, żylakach, miażdżycy.
Moczopędne (diuretina)- poprzez wpływ rozkurczający na mięśnie gładkie dróg moczowych lub skutek drażnienia ciał kanalików nerkowych i utrudnienia resorbcji zwrotnej.
Rozkurczające mięśnie gładkie (spasmolitica)- jelit, dróg żółciowych, naczyń krwionośnych, naczyń wieńcowych
Wzmacnia mięsień sercowy (cardiaca)- usprawniając przepływ wieńcowy
Antyagregacyjne na płytki krwi
Przeciwutleniające związane ze zdolnością zmiatania wolnych rodników i hamowanie niektórych enzymów.
Antihepatotoxica- ochronne i regenerujące miąższ wątroby
Niektóre metylowe pochodne flawonoidów hamują In vitro rozwój tkanki nowotworowej.
Folium Betulae- liść brzozy
Betula verrucosa- brzoza brodawkowata
Betula puosceus- brzoza omszona
Betulaceae- brzozowate
CHEMIZM
Flawonoidy
Saponozydy
Olejki
Garbniki
Tri terpeny
DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE
Surowiec zwiększa wydalanie moczu, a wraz z nim jonów Na i Cl, a także kwasu moczowego (diureticum, salureticum).
Wykazuje działanie napotne, ochronne na miąższ wątroby, przeciwzapalne na skórę i błonę śluzową.
Napary podaje się w przewlekłych schorzeniach dróg moczowych ze zmniejszonym wydalaniem moczu. Pomocniczo w chorobach gośćcowych, kamicy moczowej, schorzeniach skóry: łuszczycy i trądziku.
PREPARATY
Fitolizyna, Succus Betulae, Urosan, Reumosan
Flos Lamii Albi- kwiat jasnoty białej
Lamium album- jasnota biała
Lamiaceae- barwowe
CHEMIZM
Flawonoidy: glikozydy kemferolu i kwercetyny
Irydoidy
Olejki eteryczne
Saponozydy tri terpenowe
Śluzy
Garbniki katechinowe
Kwasy fenolowe
DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE
Kwiat jasnoty białej zmniejsza krwawienie z dróg rodnych, szczególnie nadmierne krwawienia miesięczne.
Działanie przeciwzapalne na błony śluzowe.
Usuwa szkodliwe produkty przemiany materii.
Jako antiphlogisticum w stanach zapalnych pochwy, nieżytach górnych dróg oddechowych, stany zapalne przewodu pokarmowego, niektóre choroby skóry: szczególnie u dzieci i młodzieży- skaza, trądzik, wypryski.
PREPARATY
Kwiat jasnoty białej- zioło pojedyncze 50g.
Flos Sambuci- kwiat bzu
Sambucus nigra- bez czarny
Caprifoliaceae- przewiertniowate
CHEMIZM
Flawonoidy: rutozyd izokwercytyny, hyperozyd, astraganalina
Kwasy fenolowe
Olejki eteryczne
Śluz
Tri terpeny
Kwasy organiczne
DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE
Napotne i przeciwgorączkowe (antipyreticum), moczopędne (diureticum), odwary w przeziębieniach, a także do płukania jamy ustnej, pomocniczo na schorzenia dróg moczowych,
PREPARATY
Pyrosal, Normosan fix, Bez czarny fix, Agryflos Tea fix
Anthodium Arnicae- koszyczek arniki
Arnica Montana- arnika górska
Asteraceae- złożone
CHEMIZM
Flawonoidy: astragalina, izokwercytyna
Alkohole tri terpenowe
Cynaryna
Kumaryny: umbeliferon, skopoletyna
Irydoidy
Kwasy fenolowe
DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE
Związki czynne surowca działają antyseptycznie, polepszają ukrwienie, przyspieszają ziarninowanie, ułatwiają resorbcję krwiaków i wylewów podskórnych, zmniejszają obrzęki i stany zapalne (antiphlogisticum).
Surowiec i nalewkę stosuje się w stłuczeniach, kontuzjach, po ukąszeniach owadów, w owrzodzeniach żylakowatych podudzi (dermaticum).
Nalewka z arniki podawana doustnie zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i żółci, wywiera efekt spazmolityczny i moczopędny, uzmacnia układ sercowo-naczyniowy.
PREPARATY
Dentosept, Dentosept A
Inflorescentia Crategi- kwiatostan głogu
Crategus monogyna- głóg jednoszyjkowy
Crategus oxyacantha- głóg dwuszyjkowy
Rosaceae- różowate
CHEMIZM:
Flawonoidy: witeksyna
Tri terpeny
Kwasy fenolowe
Olejek eteryczny
Aminy
Związki purynowe
DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE
Związki czynne surowca działają wzmacniająco na mięsień sercowy (cardiacum). Zwiększają nieznacznie siłę i częstotliwość skurczów serca, normalizują rytm serca, powodują rozszerzenie naczyń wieńcowych serca i naczyń obwodowych, obniżenie ciśnienia, uspokojenie (sedativum).
Wykazuje słabe działanie moczopędne.
Stosowany w schorzeniach serca i zaburzeniach krążenia.
PREPARATY
Cardiosan, Głóg fix, Circusosan fix
Inflorescentia Helichrysi- kwiatostan kocanek
Helichrysum arenarium- kocanki piaskowe
Asteraceae- astrowate
CHEMIZM
Flawonoidy: izosalipurpurozyd
Olejki eteryczne
Ftalidy
DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE
Związki czynne surowca, głównie izosalipurpozyd i glukozyd naryngeniny, działają rozkurczająco na mięśnie gładkie pęcherzyka żółciowego, przewodów żółciowych i jelit (spasmoliticum).
Surowiec stosowany jest celem zwiększenia czynności wydzielniczej zwłaszcza wątroby (cholagogum et cholereticum) oraz w stanach zapalnych wątroby i pęcherzyka żółciowego.
PREPARATY
Cholegran, Cholesol
Inflorescentia Tiliae- kwiatostan lipy
Tilia cordata- lipa drobnolistna
Tilia platyphyllos- lipa szerokolistna
Tiliaceae- lipowate
CHEMIZM:
Flawonoidy: Pochodne kemferolu i kwercetyny
Śluzy
Olejek eteryczny, zawierający m.in. farnezol i gerania
Garbniki
Kwasy fenolowe
DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE
Kwiatostan lipy pobudza wydzielanie potu, co przyczynia się do obniżenia podwyższonej temperatury ciała (antipyreticum).
Wykazuje również działanie osłaniające i przeciwzapalne.
Surowiec nieznacznie zwiększa czynność wydzielniczą żołądka i wątroby, a także działa słabo uspokajająco.
PREPARATY
Degrosan, Degrovit, Lipa fix, Agryflos Tea fix, Herbata złocista, Kwiat lipy- zioło pojedyncze 50 g, Kwiatostan lipy- zioło pojedyncze 50 g.
Fructus Rosae- owoc róży
Rosa cannina- róża dzika
Rosaceae- różowate
CHEMIZM
Witaminy- głównie C, oraz A, E, K, B1, B2
Flawonoidy: astragalina, izokwercytyny
Karotenoidy
Garbniki
Olejki eteryczne
Kwas cytrynowy i jabłkowy
Cukry
Pektyny
DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE
Wartość lecznicza surowca uwarunkowana jest obecnością witamin (vitaminum), głównie C i karotenoidów, a także flawonoidów działających żółciopędnie, moczopędnie oraz garbników działających ściągająco.
PREPARATY
Cardiosan, Bronchial, Hipokrates fix
Herba Egniseti- ziele skrzypu
Egnisetum arvenase- skrzyp polny
Egnisetaceae- skrzypowate
CHEMIZM
Flawonoidy: głównie ekwizetryna, apigenina
Saponozydy
Związki krzemu
DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE
Związki czynne obecne w surowcu warunkują działanie moczopędne (diureticum).
Ziele skrzypu stosuje się jako środek diuretyczny w schorzeniach dróg moczowych i pomocniczo w chorobie gośćcowej.
Rozpuszczalna krzemionka wpływa korzystnie na przemianę materii, stan narządów wewnętrznych, kości i skóry.
Ziele skrzypu jako surowiec krzemiankowy może być stosowany w chorobach płuc. (pulmonales)
PREPARATY
Reumosan, Reumolos, Cholesol, Urosan fix, Nefrobonisan, Fito- mix 13, Fito- mix 14, ziele skrzypu- zioło pojedyncze
Herba Hyperici- ziele dziurawca
Hypericum preforatum- dziurawiec zwyczajny
Hypericaceae- dziurawcowate
CHEMIZM
Flawonoidy: hyperozyd, rutozyd, izokwercytyny
Olejki
Garbniki katechinowe
Pochodne antracenu
Kwasy fenolowe
DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE
Surowiec dzięki obecności flawonoidów działa rozkurczająco (spasmoliticum) na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych, naczyń krwionośnych, w mniejszym stopniu na drogi moczowe.
Olejki i garbniki działają ściągająco, przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie.
Stosowane w zaburzeniach czynnościowych i stanach zapalnych wątroby (cholagogum et cholereticum), a także w zaburzeniach przewodu pokarmowego.
W leczeniu nerwic i depresji znajdują zastosowanie wyciągi alkoholowe i olejowe, zawierające dobrze rozpuszczające się Pochodne antraceny, głównie hyperycyna.
PREPARATY
Cholesol, Cholavit, Intractum Hyperici, Diges- tonic, Degrotex, Regulavit
Herba Polygoni avicularis- ziele rdestu ptasiego
Polygonum aviculare- rdest ptasi
Polygonaceae- rdestowate
CHEMIZM
Flawonoidy: kwercytyna, hyperozyd, awikularyna, astragalina
Kwasy fenolowe
Garbniki
Związki krzemu
DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE
Zwiększa wydalanie moczu (diureticum) I wraz z nim jonów Na i Cl, szkodliwych produktów przemiany materii. Zapobiega powstawaniu złogów i kamieni moczowych.
Rozpuszczalna krzemionka wpływa korzystnie na stan czynnościowy różnych narządów wewnętrznych.
Pomocniczo również w chorobie płuc (pulmonales).
Flawonoidy, garbniki i krzemionka wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwkrwotoczne.
Surowiec stosuje się w przewlekłych nieżytach dróg moczowych, kamicy moczowej, pomocniczo w chorobie gośćcowej, a także w niewydolności wątroby.
PREPARATY
Sclerofit, Nefrobonisan, Metabol, Pectosan, Reumosan
Herba Virgaureae- ziele nawłoci
Solidago Virgaurea- nawłoć pospolita
Asteraceae- astrowate
CHEMIZM
Flawonoidy: pochodne kwercytyny i kemferolu
Kwasy fenolowe
Saponozydy
Olejki eteryczne
Garbniki
DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE
Surowiec zwiększa filtrację w kłębuszkach nerkowych i jednocześnie zmniejszają resorbcję zwrotną w kanalikach nerkowych.
Obecne w surowcu polifenole tworzą ze szkodliwymi produktami przemiany materii rozpuszczalne w wodzie kompleksy, co ułatwia ich wydalanie z moczem.
Flawonoidy uszczelniają ściany drobnych naczyń krwionośnych.
Stosowane jako diureticum w stanach zapalnych nerek, kamicy moczowej, a także pomocniczo w chorobie gośćcowej i niektórych dermatozach.
Ze względu na właściwości ściągające i przeciwbakteryjne, może być stosowany w stanach zapalnych przewodu pokarmowego, górnych dróg oddechowych i miejscowo w niektórych schorzeniach skóry.
PREPARATY
Fito- mix 13, Prostaflos, Tiocol, Diurecol, Chudeus, Arteflos
Herba Violae tricoloris- ziele fiołka trójbarwnego
Viola tricolor- fiołek trójbarwny
Violaceae- fiołkowate
CHEMIZM
Flawonoidy: głównie rutozyd
Antocyjany
Saponozydy triterpenowe
Olejki eteryczne
Sole mineralne
DZIŁANIE I ZASTOSOWANIE
Zwiększa ilość wydalanego moczu, a wraz z nim szkodliwych produktów przemiany materii, co ma znaczenie w leczeniu przewlekłych chorób metabolicznych.
Działa moczopędnie, napotnie, wykrztuśnie, przeciwzapalnie, zmniejsza nadmierną przepuszczalność ścian naczyń włosowatych.
Stosuje się jako środek uszczelniający i wzmacniający naczynia krwionośne (vasoprotectivum)
PREPARATY
Metabol, Fito- mix 8, Degrovit, Metaflos, Cicuslasan, Acneflos