Rynek pracy podlega ciągłym zmianom. Kiedyś wystarczyło ukończyć studia, zdobyć tytuł magistra, znać język obcy i już było łatwiej zdobyć pracę. W tej chwili to przeszłość. Postęp techniczny sprawia, że przestają być atrakcyjne zawody, które dotychczas cieszyły się popularnością bo w ich miejsce powstają nowe. Takie są wymogi rynku pracy. Wpływ na to mają szybki rozwój nowych technologii, związane z koniunkturą zmiany popytu na pracę oraz procesy demograficzne oraz tendencje społeczno-gospodarcze Europy i świata. Przekształceniom ulega nie tylko wielkość i struktura zasobów ludzkich, ale także forma i sposób wykonywania pracy. Ewoluują również zawody i specjalności. Jedne odchodzą w zapomnienie, inne przeżywają dynamiczny rozwój, pojawią się nowe. Wszystko to bezpośrednio wiąże się z trendami na rynku pracy XXI wieku. Należy tu wymienić: umiędzynarodowienie działalności gospodarczej, dynamiczny rozwój technologii teleinformatycznych, wzrost znaczenia sektora usług a także ochrony zdrowia i środowiska naturalnego, ciągły wzrost poziomu wykształcenia i stałe podnoszeniem kwalifikacji, obniżanie się wieku rozpoczęcia pracy (praca już na studiach) oraz wzrost samo-zatrudnienia (zakładanie działalności gospodarczych, tworzeniem sobie miejsc pracy).¹

Zawodem przyszłości będzie w szczególności ten, który wypełni luki w innowacyjnych dziedzinach oraz deficytowe kwalifikacje na rynku pracy. Profesje „z przyszłością" to z jednej strony te, które przetrwają, z drugiej te, które dopiero się narodzą.

Największa rewolucja w tym momencie dokonuje się w technologii, informacji, komunikacji, internecie oraz biologii i chemii. Ogromne zmiany w tych obszarach wpływają na zróżnicowanie i zmianę specjalizacji również w innych profesjach. Jednakże rzadko kiedy wystarczy już specjalizowanie się tylko w jednym kręgu tematycznym, ponieważ na powodzenie mogą liczyć specjaliści łączący umiejętności z różnych dziedzin.

W formowaniu się zawodów przyszłości możemy zaobserwować trzy tendencje.

Pierwsza z nich to zawody podstawowe, na które zapotrzebowanie będzie istniało zawsze, trudno bowiem wyobrazić sobie życia bez lekarza lub na przykład nauczyciela. Druga droga powstawania zawodów przyszłości to kształtowanie się nowych specjalizacji wśród istniejących profesji. Zaś trzecia droga to powstawanie zawodów nowej generacji. Chociaż zawody które zostają w niezmienionej formie, stanowią znaczną mniejszość. Większość ulega przeobrażeniu, a te które powstają bazują na zdobyczach poprzednich lat lub są wynikiem łączenia się różnych specjalizacji.

Podstawowe zawody mają tę zaletę, że są poniekąd niezależne od sytuacji gospodarczo-ekonomicznej danego państwa. W mniejszym lub większym zakresie, ale zawsze istnieje na nie popyt. Do takich podstawowych zawodów możemy zaliczyć głównie zawód:

• lekarza

• pielęgniarki

• weterynarza

• nauczyciela

Zawody podstawowe mogą ulegać zmianom, przeobrażeniom, mogą się łączyć by sprostać zapotrzebowaniu w nadchodzących czasach i tu zaczyna się druga droga powstawania zawodów przyszłości którym jest kształtowanie się nowych specjalizacji wśród istniejących profesji. Dobrym przykładem jest tutaj służba zdrowia ponieważ opieka zdrowotna może być w przyszłości niezwykle ważna biorąc pod uwagę, że nasze pokolenie się starzeje.

W 2010 roku osoby 60-letnie i starsze stanowiły 19,7% populacji. Próg demograficznej starości zostaje natomiast przekroczony, kiedy min. 12% osób w danym społeczeństwie przekroczy 60. rok życia. Zgodnie z prognozami demograficznymi w 2035 roku 22% Polaków będzie miało ponad 65 lat.²

Pokolenie wyżu demograficznego wkrótce będzie wymagało większej liczby specjalistów i opiekunów. Wzrośnie popyt m.in. na okulistów, laryngologów, dentystów, fizjoterapeutów oraz pielęgniarki, wykwalifikowani opiekunowie osób starszych i niepełnosprawnych, personel domów opieki dla tych osób, hospicjów, specjaliści geriatrii, specjaliści medycyny estetycznej

Zdrowie psychiczne jest równie ważne jak zdrowie fizyczne, a popyt na specjalistów wciąż się zwiększa. Bureau of Labor Statistics szacuje, że np. zapotrzebowanie na terapeutów rodzin i małżeństw wzrośnie do 2020 r. o ponad 40 proc.³

Jakie jeszcze obszary i dziedziny gospodarki rysują przed pracownikami najlepsze perspektywy zawodowe? Wymienić tu niewątpliwie należy:

• zawody związane z Internetem, technologiami informatycznymi i teleinformacyjnymi,

• zawody związane z nauką przyrodniczą, ochroną środowiska, biotechnologią,

• transport i logistyka,

• turystyka, rozrywka i rekreacja,

• zawody branży finansowej.⁴

Zawody związane z Internetem, technologiami informatycznymi i teleinformacyjnymi są to najbardziej dynamicznie ewoluujące dziedziny, bez których trudno wyobrazić sobie funkcjonowanie większości przedsiębiorstw. W obszarze tym powstaje obecnie najwięcej miejsc pracy, kształtują się nowe zawody i specjalności. Zarządzanie wiedzą to jedna z koncepcji, która ma poprawiać efektywność i wydajność pracowników. Umiejętność pozyskiwania, gromadzenia i przetwarzania informacji będzie coraz ważniejszym elementem decydującym o przewadze konkurencyjnej firmy.

Można więc użyć sformułowania „informatyk na miarę złota”, ponieważ to właśnie informatyk już teraz nie ma problemów z pracą. Najwięcej ofert pracy, jakie są widoczne w Internecie, dotyczy stanowisk dla programistów, testerów aplikacji oraz osób szeroko związanych z branżą informatyczną. Rozwój nowych technologii oraz ich popularność powoduje, że coraz więcej osób korzysta z wytworów najnowszej technologii. Rośnie konkurencja na rynku i potrzebni są specjaliści. Sklepy, które dotychczas działały tylko w trybie off-line rozszerzają zakres usług o sprzedaż przez Internet. Wiele firm natomiast prowadzi swoją działalność, oferując sprzedaż produktów lub usług tylko tam. Wszyscy oni potrzebują sprawnie działających stron internetowych i programów, np. do obsługi sklepu internetowego. Opracowywanie systemów do prowadzenia księgowości w Internecie czy też kolejne aplikacje mobilne do tego wszystkiego potrzebni są specjaliści.

Coraz popularniejsze są też tzw. „chmury obliczeniowe”, związane z pojęciem wirtualizacji. Dzięki nim konsument nie musi kupować sprzętu i oprogramowania, gdyż płaci za użytkowanie określonej usługi. Dzięki temu nie jest wymagany zakup licencji, ponadto odpada też konieczność instalowania i administracji oprogramowaniem. W związku z tym prognozuje się, że tzw. „cloud computing” to obszar, który wciąż będzie się rozwijał, co z kolei będzie generowało kolejne miejsca pracy dla informatyków. Zajmują się oni bowiem rozwijaniem oraz utrzymywaniem niezbędnej infrastruktury „chmur obliczeniowych”.

Nauki przyrodnicze, ochrona środowiska, biotechnologia, rozwój tych dziedzin jest jednym ze strategicznych celów Unii Europejskiej, coraz bardziej powszechne wykorzystanie wiedzy z zakresu inżynierii ochrony środowiska oraz biotechnologii przyczyni się do tworzenia wielu nowych miejsc pracy a wzrost świadomości społeczeństwa na temat ekologii otworzy nowe możliwości zawodowe.

Transport i logistyka-rośnie zapotrzebowanie na usługi transportowe dla ludności, globalny rynek oraz stale zmieniające się wymagania i potrzeby klientów wzmagają potrzebę nowych, możliwie najtańszych rozwiązań z zakresu zarządzania łańcuchem dostaw

Turystyka, rozrywka i rekreacja- wraz z rozwojem środków masowego przekazu, technik telewizyjnych nowej generacji i Internetu tego rodzaju usługi zyskiwać będą większą rzeszę odbiorców. Światowe trendy mówią, że w przyszłości gospodarki krajów w zdecydowanej większości opierać będą się na sektorze usług. To w nim powstanie najwięcej nowych miejsc pracy i nowych profesji, odpowiadających potrzebom społeczeństwa; przemiany cywilizacyjne i szybsze tempo życia wzmagają popyt na różnego rodzaju doradców, organizatorów czy osoby wyręczające nas lub pomagające w codziennych obowiązkach.

Zawody branży finansowej- wiąże się to bezpośrednio z rozwojem sektora usług finansowych (m.in. w zakresie ubezpieczeń, bankowości) oraz rozwojem technologii informatycznych. Według raportu Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych, w którym wymienione są zawody przyszłości 2020, za 5 lat branża finansowa będzie zatrudniała o 43% więcej osób niż było to w roku 2012. Poszukiwani będą: doradcy kredytowi i inwestycyjni, analitycy kredytowi i finansowi, księgowi, sprzedawcy produktów finansowych.

Elektroniczna bankowość nie jest już dla kogoś, kto na co dzień obcuje z Internetem czymś nowym, lub nieznanym. Wprost przeciwnie, coraz więcej Polaków korzysta z tej drogi przy załatwianiu rozlicznych interesów, czy płatności. Skoro zatem jest rynek ludzi korzystających z tej formy operacji bankowych, niezbędni są też ludzie tę gałąź sektora bankowego obsługujący. Zarówno „sprzedawcy” tych usług, jak i specjaliści od budowania kanałów dystrybucji.

Ostatnią, trzecią tendencją powstawania zawodów przyszłości są zawody nowej generacji, wybiegające w daleką przyszłość. Tu możemy wyszczególnić takie zawody jak np.:

•  broker wiedzy - jest też mentorem w sprawach kariery, ścieżki edukacyjnej i może doradzić, jakie kwalifikacje podnieść, by osiągnąć sukces,

• edukator zdrowia - tworzy i realizuje strategię rozwiązywania problemów zdrowotnych, często poprzez nauczanie o szeroko rozumianej profilaktyce zdrowia,

• dydaktyk medialny - Osoba na tym stanowisku projektuje oprogramowanie umożliwiające e-learning i przenosi wiedzę z książek na bardziej nowoczesne nośniki, takie jak platformy internetowe lub płyty CD. W dobie cyfryzacji jest to zawód, który z roku na rok coraz bardziej zyskuje na popularności, jednak wymaga wiedzy i doświadczenia z paru dziedzin jednocześnie. Dydaktyk medialny musi zadbać o oprawę wizualną, wartość dydaktyczną oraz przystępność przekazywanej wiedzy,

• menedżer marki- jest to osoba odpowiedzialna za atrakcyjność i rozwój marki,

• etyczny haker- czyli specjalista od włamywania się do sieci korporacyjnej (która go zatrudnia!) w celu wyszukania jej słabych punktów

• kontroler pogody- osoba zarządzająca wzorcami pogodowymi, tworząca tzw. mikroklimaty, ⁵

• inżynier nanomedycyny -osoba tworząca mikroskopijne części służące do samodzielnego przeprowadzania niewielkich badań medycznych,

• architekt przyszłości - osoba projektująca nieograniczone ilości wirtualnych budynków na potrzeby reklamodawców i nabywców detalicznych, by na nich mogli reklamować swoje produkty,

• menedżer czasu – specjalista pomagający planować i zarządzać czasem, który ma być w przyszłości traktowany podobnie jak zasób finansowy,

• wzmacniacz potencjału – rodzaj coucha, którego zadaniem jest stymulować nas do pracy i wzmacniać poczucie własnej wartości,⁶

• plantator w technologii wertykalnej – fachowiec zajmujący się uprawami wertykalnymi, czyli takimi, w których rośliny uprawia się w specjalnych halach – na wielu poziomach – tak, by oszczędzić miejsce, jakie zajmują tereny rolnicze.⁷

Prognozowanie to przypomina mi trochę wróżenie z fusów. A może nie samo rozmyślanie na ten temat, co wnioski, do których dochodzą specjaliści rynku pracy. Młodzi ludzie coraz częściej czytają o zawodach przyszłości i interesują się sytuacją na rynku pracy, o czym dziennikarze i specjaliści rekrutacyjni dobrze wiedzą. Dlatego powstaje wiele artykułów z prognozami na 5-10 lat bardziej wiarygodnymi oraz dalszymi, które z kolei są już całkowicie odrealnione i ja osobiście traktuję je jakby miały coś z gatunku science-fiction ponieważ trudno mi uwierzyć w to, by kontroler pogody, czy etyczny haker mógł mieć wzięcie w przyszłości. Na szczęście inne profesje wydają się bardziej prawdopodobne. O tym, co przyniesie przyszłość i jakie zawody rzeczywiście będą miały wzięcie dowiemy się w swoim czasie.

Podsumowując mogę powiedzieć że nie sposób wymienić wszystkich zawodów przyszłości. Jest to niemożliwe chociażby ze względu na ciągłe zmiany zachodzące na rynku pracy. Przygotowanie planu własnej kariery to nie lada zadanie i trudno założyć ze stuprocentową pewnością, że ta lub inna ścieżka doprowadzi nas do sukcesu. Można jednak skutecznie zwiększać swoje szanse na rynku pracy. Na pewno warto dokształcać się, reagować na zmiany dokonujące się na rynku. I przede wszystkim warto być kreatywnym bo zawsze jednak będzie istniało miejsca dla osób wybitnych w każdej branży, osób które kierują się w pracy nie tylko pogonią za pieniądzem ale głównie: zainteresowaniami, umiejętnościami, i kwalifikacjami.

bibliografia:

---

1. E-poradnik Zawody przyszłości Bogumiła Reczek;

   http://www.postawnarozwoj.uni.lodz.pl/admin/zdjecia/file/ebooks/ZAWODY%20PRZYSZ%C5%81O%C5%9ACI.pdf↩

2. http://www.wsb.pl/jaki-zawod-wybrac-zobacz-zawody-pewnej-przyszlosci↩

3. http://biznes.onet.pl/praca/10-zawodow-przyszlosci-prognoza-2020/wm4mx↩

4. http://www.bfkk.pl/rynek_pracy/zawodyprzyszlosci.html↩

5. http://kariera.forbes.pl/15-zawodow-przyszlosci-czyli-male-science-fiction,artykuly,169618,1,1.htmlanistow/↩

6. http://rynekpracy.org/wiadomosc/890942.html↩

7. http://kariera.pracuj.pl/rekrutacja/8-zawodow-przyszlosci-nie-tylko-dla-hum↩