1.Jak otrzymuje się mydło?
Reakcja zmydlania tłuszczów to reakcja tłuszczu ze stężonym roztworem wodorotlenku sodu lub potasu, w której wyniku powstaje mydło. np. tłuszcz+wodorotlenek sodumydło sodowe+ glicerol
2.Jaką funkcję pełnią substancje powierzchniowo czynne?
Substancje powierzchniowo czynne (detergenty) zmniejszają napięcie powierzchniowe cieczy. Cząsteczka substancji powierzchniowo czynnej składa się z części hydrofilowej i części hydrofobowej: ogon i główka. Najbardziej znaną substancją powierzchniowo czynną jest mydło.
3.Na czym polega mechanizm usuwania brudu?
Substancja powierzchniowo czynna tworzy otoczkę wokół cząstki brudu, tzw. micelę. W wyniku pocierania lub mieszania micela z cząstką brudu odrywa się od podłoża, a pęcherzyki piany unoszą ją na powierzchnię wody.
4.Co sprawia, że woda jest twarda?
Twardość nadają wodzie obecne w niej jony Ca2+i Mg2+. Z jonami wyższych kwasów karboksylowych tworzą one trudno rozpuszczalne sole, które wytrącają się w postaci osadu.
5.Jak powstaje emulsja?
Emulsja powstaje w wyniku mieszania dwóch nierozpuszczających się w sobie cieczy, z których jedna zostaje rozproszona w drugiej, np. wody i oleju. Tworzenie się emulsji ułatwia emulgator, czyli substancja, która- otaczając cząsteczki jednej z cieczy- uniemożliwia ich ponowne łączenie się.
6.Jak odczytywać skład kosmetyków?
Skład kosmetyku, zamieszczony na etykiecie opakowania lub na ulotce, jest podany zgodnie z systemem INCI. Nazwy związków chemicznych są podane w języku angielskim, a nazwy składników roślinnych- w łacińskim.
7.Czym umyć szkło i co stosować do udrożniania rur?
Szkło należy umyć roztworem właściwym substancji powierzchniowo czynnej w wodzie bez dodatku środków ściernych. Do udrożniania rur należy zastosować wodorotlenek sodu NaOH, w postaci stałej lub bardzo stężonego roztworu wodnego.
8.Czym wyczyścić powierzchnie metalowe?
Powierzchnie metalowe czyści się za pomocą m.in. szczotek, środków zawierających substancję ścierną, środków czystości, których składniki reagują ze składnikami zanieczyszczeń. Przedmioty ze srebra, pokryte warstwą siarczku srebra (I), myje się w gorącym roztworze wody, octu i sody oczyszczonej.
9.Na czym polega zjawisko eutrofizacji?
Eutrofizacja to intensywny rozwój roślin i mikroorganizmów wodnych na skutek wzrostu zawartości w wodzie składników odżywczych, głównie jonów PO43- pochodzących z fosforanów (V) zawartych w środkach piorących.
*Reakcja zobojętniania- zamiast tłuszczu do otrzymania mydła można użyć kwas karboksylowy tzw. kwas tłuszczowy, który w reakcji z wodorotlenkiem daje odpowiednią sól-mydło.
*Aby zmiękczyć wodę można dodać środki zmiękczające wodę np. sole kwasu fosforowego, jednym ze sposobów pozbawiania wody twardości jest gotowanie, w czasie gotowania wytrąca się kamień kotłowy czyli nierozpuszczalny w wodzie osad węglanu wapnia i magnezu.
*Kosmetyki spełniają funkcje:
-oczyszczającą (środki higieny osobistej)- mydła, żele pod prysznic, kremy, pasty do zębów
-pielęgnacyjne i ochronne- kosmetyki przeciwsłoneczne, kremy, żele, balsamy, preparaty nawilżające i natłuszczające
-zapachowe- perfumy, wody perfumowane, toaletowe
-upiększające- cienie do powiek, tusze do rzęs, szminki, farby do włosów, lakiery do paznokci
*Składniki kosmetyków dzielą się na: bazowe np. woda, składniki czynne, składniki dodatkowe.
*Środki czystości w zależności od przeznaczenia do usuwania brudu z różnych rodzajów powierzchni zawierają różne składniki:
>środki do mycia szyb i luster mogą zawierać amoniak, kwas octowy, alkohol etylowy, substancje powierzchniowo czynne.
>środki myjące używane w zmywarkach zawierają fosforany i krzemiany sodu.
>środki do udrożniania rur zawierają silnie żrące wodorotlenki sodu lub potasu.
>zanieczyszczenia z różnych powierzchni metalowych można czyścić wodą z octem i sodą, amoniakiem lub solą kuchenną.
*Mydła ulegają w wodzie reakcji hydrolizy – reakcji jonów mydła z cząsteczkami wody. Jednym z produktów reakcji jest wodorotlenek, np. sodu, który nadaje wodnym roztworom mydeł odczyn zasadowy. Te roztwory nie są przyjazne dla skóry, która ma odczyn lekko kwasowy. W związku z tym do mydeł dodaje się substancje zmieniające ich odczyn, aby nie wysuszały i podrażniały skóry.
*Mydło otrzymuje się w reakcji zmydlania tłuszczu. Tłuszcz reaguje z wodorotlenkiem sodu tworząc substancję dobrze rozpuszczalną w wodzie – mydło. Ogólny zapis tej reakcji to:
tłuszcz + wodorotlenek sodu -T-> mydło sodowe + gliceryna.
*Mydła - właściwości i otrzymywanie. Tłuszcze naturalne to mieszaniny estrów glicerolu. Innym sposobem otrzymywania mydeł jest reakcja zobojętniania wyższych kwasów karboksylowych. Wyższe kwasy karboksylowe nazywa się kwasami tłuszczowymi. Zalicza się do nich kwasy: palmitynowy - kwas nasycony, stan skupienia: stały,
stearynowy - kwas nasycony, stan skupienia: stały,
oleinowy - kwas nienasycony, stan skupienia: ciekły.
*Podział mydeł Właściwości mydeł Rodzaje mydeł
rozpuszczalne np. sodowe, potasowe
Rozpuszczalność trudno rozpuszczalne np. litowe, magnezowe
w wodzie lub nierozpuszczalne glinowe, wapniowe
stałe twarde np. sodowe, wapniowe
Stan skupienia miękkie np. potasowe, glinowe
półciekłe np. litowe
ciekłe np. magnezowe .
*Mydła są solami wyższych kwasów karboksylowych (kwasów tłuszczowych), np. stearynowego, palmitynowego lub oleinowego. Do zobojętniania tych kwasów można używać wodorotlenków sodu, potasu, litu, magnezu lub wapnia. Otrzymuje się wówczas mydła różniące się konsystencją i rozpuszczalnością w wodzie.
*Właściwości mydeł i ich zastosowanie.
-Mydła sodowe:
twarde, białe substancje stałe, dobrze rozpuszczalne w wodzie, stosowane do produkcji mydeł toaletowych w kostkach.
-Mydła potasowe:
szare, maziste, lepiej rozpuszczalne w wodzie niż mydła sodowe, stosowane do wyrobu: płynów do prania, preparatów do mycia skóry skłonnej do podrażnień, mydeł w płynie o właściwościach antybakteryjnych, preparatów zwalczających mszyce, past usuwających plamy ze smaru.
-Mydła magnezowe:
ciekłe w temperaturze pokojowej, trudno rozpuszczalne w wodzie, produkuje się z nich: szampony, płyny do kąpieli, mydła w płynie.
-Mydła litowe:
nierozpuszczalne w wodzie, wykorzystywane jako składniki zagęszczające smary łożyskowe.
-Mydła glinowe:
substancje stałe, miękkie, rozpuszczalne w wodzie, wykazują właściwości żelujące,
stosowane m. in. do impregnacji tkanin bawełnianych.
*TYPY EMULSJI:
Wyróżnia się dwa typy emulsji. Jeżeli dominującym składnikiem jest substancja hydrofilowa, a składnikiem w niej rozproszonym substancja hydrofobowa, to mówimy o emulsji typu olej w wodzie. Emulsja typu woda w oleju występuje wówczas, gdy w substancji hydrofobowej („nielubiącej” wody) jest rozproszona substancja hydrofilowa („lubiąca” wodę).