Prawa człowieka 15.11.2011 r. ćwiczenia
Traktatowy system ochrony praw człowieka w ONZ.
Ma on mniejszy zakres terytorialny, ale ma silniejsze gwarancje.
6 traktatów, które poruszymy:
Konwencja przeciw dyskryminacji rasowej z 1965 roku, weszła w życie w roku `69. Polska ratyfikowała w roku `68. Zazwyczaj nie oznacza się daty wejścia w życie, zależne jest to często od uzyskania przez dany traktat określonej liczby ratyfikacji.
Pakt praw obywatelskich i politycznych z 1966r. Wszedł w życie w 76 r. a ratyfikowany w roku 77 r.. Protokół dodatkowy w sprawie zniesienia kary śmierci + protokół dodatkowy (bez nazwy) Organ kontroli: komitet praw człowieka
Pakt praw społecznych, gospodarczych i kulturalnych z 1966 r., wejście w życie 76 a ratyfikacja przez pl 77. Organ kontroli: komitet (tak jak nyzwa się traktat/konwencja)
Konwencja przeciw dyskryminacji kobiet z 79 r. Weszła w życie w 81 r., a ratyfikowana przez PL w 80 r. + protokół dodatkowy
Konwencja przeciw torturom z 84 r. Weszła w życie w 87 r., a ratyfikowana przez PL w 89r.
Konwencja praw dziecka z 89 r. Weszła w życie w 90 r. a ratyfikowana w 91 r. + protokół dodatkowy w sprawie udziałów dzieci w konfliktach zbrojnych i protokół dodatkowy w sprawie handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji i dziecięcej pornografii.
Organ kontrolny to zawsze komitet.
Komitet praw człowieka.
- składa się z 18 osób powoływanych na 4letnią kadencję. (komitet przeciwko torturom – tylko 10 osób, komitet przeciwko dyskryminacji kobiet – 23 osoby)
- odnawia się połowę składu co 2 lata
- wyboru dokonują państwa które ratyfikowały dany traktat spośród kandydatów przez siebie zaproponowanych. Wybory odbywają się większościowo. Gdyby jedno państwo zgłosiło więcej kandydatów to z jednego państwa może tylko jedna osoba zasiadać w kadencji komitetu.
- każdy z kandydatów musi być osobą o wysokim poziomie moralnym i kompetencjach w dziedzinie której dotyczy traktat. Nie są związani instrukcjami własnego państwa. Reguła bezstronności – oznacza że członek komitetu pochodzący z państwa z którego pochodzi także rozpatrywana sprawa nie bierze udziału w głosowaniu.
- języki urzędowe opierają się na oficjalnych językach ONZ, których jest 6 : angielski, francuski, hiszpański, arabski, chiński i rosyjski. Nie w każdym komitecie tak jest.
- wszystkie komitety to organy sesyjne. 2 zwyczajne sesje w roku. (kimitet praw człowieka ma 3 sesje i komitet przeciw dyskryinacji kobiet tylko 1 sesję) Wszystkie komitety mogą zwoływać sesje nadzwyczajne.
- pracami komitetu pracuje tzw. Biuro, które jest wybierane przy każdym odnowieniu składu a więc co 2 lata. Skład biura to przewodniczący, 3 zastępców i sprawozdawca.
- siedziba większości komitetów znajduje się w Genewie. Komitet przeciw dyskryminacji kobiet ma siedzibę w Nowym Jorku.
- każdy komitet ma swoje własne reguły postepowania. Decyzje podejmowane przez komitety formalnei nie są dla państw wiążące.
Kompetencje komitetu:
- rozpatrywanie sprawozdań państwowych – jedyna kompetencja, której państwa nie mogą wyłączyć. Każde państwo musi komitetowi przedłożyć sprawozdanie nt. realizacji traktatu na jego terytorium. Składa się ono z 2 części: 1. Dokument bazowy – zawiera podstawowe informacje o państwie, z którego sprawozdanie pochodzi. 2. Właściwy raport o stanie realizacji traktatu w danym państwie. Powinno się w nim pisać co się udało zrealizować i z czym ma problemy.
2 rodzaje sprawozdań: pierwotne (każde państwo składa je raz wkrótce po ratyfikacji traktatu) i okresowe (państwa składają regularnie co 4 lub 5 lat). Każde sprawozdanie okresowe jest aktualizacją informacji zawartej w pierwotnym.
Za sporządzenie takiego sprawozdania odpowiedzialny jest rząd danego państwa.
Po naradzie członkowie komitetu wydają tzw. Uwagi końcowe. Ocenia się w nich sprawozdanie państwa i sposób jej prezentacji, a także formułuje zalecenia dla państwa na przyszłość.
- rozpatrywanie skarg międzypaństwowych (oprócz komitetów: praw dziecka i praw gosp., społ. I kulturalnych) – nigdy jezcze taka skarga nie została wniesiona
- rozpatrywanie skarg indywidualnych (oprócz komitetu spraw gosp, społ i kult.) – możliwość zawiadomienia przez os fiz. O naruszeniu przez Państwo jej praw zagwarantowanych danym tratkatem. Zależy od tego czy państwo ratyfikowało protokół dodatkowy dodanego traktatu. Nie ma formy szczególnej skargi. Są minimalne wymagania, tzw. Przesłanki dopuszczalności skargi ( 1. Skarga powinna pochodzić od ofiary naruszenia lub jej pełnomocnika musi być potwierdzone własnoręcznym podpisem. Pełnomocnikime nie może być profesjonalista. 2. Skarga nie może naruszać traktatu. 3. Nie może być nadużyciem prawa do skargi. Instrumentalne wykorzystywanie skargi. 4. Nie może być równolegle rozpatrywana w innej procedurze międzynarodowej. 5. Przed złożeniem skarginależy wykorzystać krajowe środki odwoławcze.) Nie ma tutaj limitu czasowego. Skarga nei jest dla państwa wiążąca. Państwa raczej je repsektują. Środki czasowe – chronią ofiarę naruszenia przed skutkami nieodwracalnymi.
- tworzenie tzw. Uwag ogólnych do traktatów – stanowią komentarz komitetu do traktatu, w którym komitet przedtsawia swoją interpretację poszczególnych postanowień i wynikające z tego obowiązki państw.
- każdy z komitetów składa sprawozdanie ze swojej działalności, raz w roku przed zgromadzenie ogólne ONZ (komitet praw dziecka co 2 lata)
- organizacja tzw. Dnia debaty ogólnej (tylko w 2 komitetach: praw dziecka oraz praw gosp., społ., i kult.) – otwarta dyskusja członków komitetu na tematu związan z traktatem z wszelkimi osobami zainteresowanymi.
- organizacja misji terenowych w zainteresowanych państwach (tylko komitet praw gosp., społ., i kult.)
- poufne badanie doniesień o torturach