Badaniami makroskopowymi nazywa się przybliżone określenie rodzaju gruntu i niektórych jego cech fizycznych bez pomocy przyrządów. Rodzaje badań makroskopowych: oznaczenie rodzaju i nazwy: -gruntów organicznych (w sposób organoleptyczny); niespoistych (w sposób wizualny); spoistych (na podstawie prób wałeczkowania, rozcierania w wodzie, rozmakania); określanie stanu gruntów spoistych (na podstawie liczby wałeczkowa); określenie barwy gruntu (w sposób wizualny; określenie wilgotności gruntu (za pomocą dotyku); określenie zawartości węglanu wapnia (działając roztworem HCl). Gęstość objętościowa gruntu ρ - jest to stosunek masy próbki do objętości całej próbki; ρ = m_m/V [g/cm3]. Metody wyznaczania gęstości objętościowej gruntu: a). metoda wyporu hydrostatycznego wody. b). metoda wyporu hydrostatycznego cieczy organicznych. c). metoda przy użyciu rtęci. d). metoda przy użyciu pierścieni lub cylindra. e). metoda przy użyciu objętościomierza piaskowego. f). metoda przy użyciu objętościomierza wodnego. ANALIZA SITOWA: polega na określeniu składu granulometrycznego gruntów niespoistych oprócz piasku pylastego przez rozdzielenie poszczególnych frakcji na znormalizowanych sitach. Celem analizy sitowej jest określenie rodzaju gruntu. Analiza areometryczna polega na określeniu składu granulometrycznego gruntów spoistych i piasku pylastego na podstawie pomiarów zmian gęstości zawiesiny gruntowej za pomocą areometru. Wskaźnik jednorodności uziarnienia: wzór: U= d₆₀ / d₁₀ gdzie: d₆₀-średnica ziarn, których wraz z mniejszymi jest w gruncie 60% ;d₁₀ –to samo tylko że 10%. Kapilarność-zjawisko podnoszenia się wody w kanalikach utworzonych z porów w gruncie ponad swobodne zwierciadło wody w skutek działania sił napięcia powierzchniowego oraz sił adhezji (przyczepności między wodą a ściankami kapilar) Kapilarność czynna H_kc-maksymalna wysokość na którą podniesie się woda w porach gruntu ponad poziom swobodnego zwierciadła wody gruntowej kapilarność bierna H_kb występuje wtedy, gdy obniża się poziom wody gruntowej, a poziom wody kapilarnej pozostaje bez zmian. Kapilarność bierna jest jednym z kryteriów wysadzinowości gruntów. Wysadzinowość gruntu- jest to zjawisko powstawania pod wpływem ujemnych temperatur wysadzin czyli wznoszenia się gruntu ku górze w skutek tworzenia się w przemarzającym gruncie soczewek lodu. Wysadziny powstają gdy: 1. grunt w podłożu jest wysadzinowy (pylasty,organiczny) 2. płytko występuje woda gruntowa 3. grunt jest zbyt wilgotny 4. mróz działa dostatecznie długo i intensywnie.

Badanie kapilarności czynnej. Bada się ją w celu właściwego zaprojektowania i założenia izolacji przeciw wilgotnościowej. Badanie kapilarności czynnej dla gruntów niespoistych. Grunt podciąga zabarwioną wodę, odczekujemy 24h, aż się ustali poziom podnoszenia. Po tym czasie odmierzamy odległość od zwierciadła wody do wysokości wznoszenia. Badanie kapilarności biernej Kapilarność bierna gruntu – wysokość słupa wody [cm] przy którym powietrze przebija się przez próbkę gruntu. Jeśli H_kb < 100cm (grunt niewysadzinowy, H_kb= 100-130cm (grunt mało wysadzinowy), H_kb > 130cm (grunt wysadzinowy). Zagęszczalność gruntu- możliwość uzyskania przez grunt maksymalnej gęstości objętościowej szkieletu gruntowego ρ_d w zależności od: -użytej energii zagęszczania i sposobu jej przekazania -rodzaju gruntu i jego wilgotności. Wskaźnik zagęszczenia- Is jest miarą zagęszczenia gruntów niespoistych i spoistych sztucznie zagęszczonych i służy do kontroli jakości wykonania robót ziemnych; Is= ρ_d/ρ_ds , gdzie: ρ_d - gęstość objętościowa szkieletu gruntowego gruntu w nasypie g/cm3, a ρ_ds.- maksymalna gęstość objętościowa szkieletu gruntowego wyznaczona określoną metodą. Wodoprzepuszczalność gruntu- zdolność gruntu do przepuszczenia wody siecią kanalików utworzonych z porów, ruch wody jest spowodowany siłami grawitacji dążącymi do wyrównania poziomów wody w kanalikach gruntowych. Prędkość przepływu wody V [m/s] zależy od spadku hydraulicznego oraz od współczynnika filtracji k [m/s]. V=k*i. Wskaźnik wodoprzepuszczalności (współczynnik filtracji) k – prędkość przepływu wody w odniesieniu do całego przekroju gruntu przy spadku hydraulicznym i=1 i w temp. t=10 C. k_t= Q/(A*T*i) [cm/min]. ]; Metody oznaczania współczynnika filtracji: 1. w aparacie stałego naporu – dla gruntów niespoistych 2. w aparacie zmiennego naporu- dla spoistych 3. na podstawie uziarnienia i porowatości gruntów niespoistych. Stany gruntów niespoistych: bardzo luźne 0-15%, luźne 15-35%, średnio zagęszczony 35-65%, zagęszczony 65-85%, bardzo zagęszczony 85-100%. Α α- alfa;Β β ϐ- beta;Γ γ –gamma;Δ δ- delta;Ε ε ϵ ϶- epsilon;Ζ ζ- dzeta;Η η- eta;Θ θ ϴ ϑ- theta;Ι ι – jota;Κ κ ϰ ϗ - kappa;Λ λ – lambda;Μ μ – my;Ν ν – ny;Ξ ξ – ksi;Ο ο – omikron;Π π ϖ – pi;Ρ ρ ϱ – rho;Σ σ ϲ ς – sigma;Τ τ – tau;Υ υ ϒ- ipsylon;Φ φ ϕ -phi;Χ χ- chi;Ψ ψ – psi TABELA Frakcje gruntów nieskalistych: Frakcja kamienista f_k, d>40mm, Żwirowa f_ż 40≥d>2, Piaskowa f_p 2≥d>0,05, Pyłowa fπ 0,05≥d>0,002 Iłowa f_i 0,002≥d.

Spoistość gruntu (zawartość frakcji)	Między palcami pozostaje dużo ziaren piasku	Wyczuwa się pojedyncze drobne ziarenka	Nie wyczuwa się ziarenek piasku
Mało spoiste fi<5% Ip<5%	Piasek gliniasty	Pył piaszczysty	Pył	Kulka rozpłaszcza się lub rozsypuje
Mało spoisty Fi, Ip =5-10%	Piasek gliniasty	Pył piaszczysty	Pył	wałeczek rozwarstwia się podlużnie
Średnio spoiste fi,Ip=10- 20%	Glina piaszczysta	Glina	Glina pylasta	Od początku do końca waleczkowania bez połysku; pęka porzecznie
Zwięzło spoisty Fi Ip =20- 30%	Glina piaszczysta zwięzła	Glina zwięzła	Glina pylasta zwięzła	Wałeczek początkowo bez połysku, przy końcu wałeczkowania z płyskiem; pęka porzecznie
Bardzo spoiste Fi, Ip>30%	Ił piaszczysty Piaszczysta	Ił pylasta	Ił pylasty pośrednia	Kulka i wałeczek od początku z połyskiem