Konstytucja

Zasada konstytucjonalizmu

Konstytucjonalizm (zasada konstytucjonalizmu) 

Zasada, zgodnie z którą zadaniem konstytucji jest takie ograniczenie władzy instytucji państwowych, aby prawa i wolności obywateli były chronione.

Konstytucja (ustawa zasadnicza): Akt określający podstawowe normy prawne obowiązujące w danym państwie. Odróżnia się od on innych aktów prawnych większą trwałością (gwarantowaną np. specjalnym sposobem zmiany).

Rola ustawy zasadniczej:

• określenie ustroju państwa,

• wyznaczenie kompetencji najwyższych organów państwa,

• zagwarantowanie obywatelom ich podstawowych praw, w oparciu o które będzie stanowione prawo,

• potwierdzenie prawa władz do rządzenia,

• jednoczenie obywateli wokół wspólnych wartości;

Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r.[edytuj]

Budowa:

• preambuła - uroczysty wstęp do konstytucji,

• 13 rozdziałów i 243 artykuły:

Przykłady zapisów w Konstytucji RP zgodnych z zasadą konstytucjonalizmu:

• wprowadzenie trójpodziału władzy,

• zagwarantowanie nadrzędności Konstytucji RP w polskim porządku prawnym,

• zagwarantowanie istnienia systemu demokratycznego,

• zapisanie w Konstytucji RP katalogu najważniejszych praw i wolności obywatelskich.

Prawa człowieka w konstytucji RP

prawa i wolności osobiste	prawa i wolności polityczne	prawa i wolności ekonomiczne	prawa socjalne	prawa i wolności kulturalne
nietykalność osobista, wolność osobista, prawo do ochrony prywatności, wolność komunikowania się, nienaruszalność mieszkania, wolność poruszania się po terytorium RP, wolność sumienia i wyznania, wolność słowa	wolność organizowania i uczestniczenia w zgromadzeniach publicznych itp. wolność zrzeszania się, prawo do strajku, bierne prawo wyborcze, czynne prawo wyborcze, prawo do składania wniosków, skarg, petycji itp.	prawo do własności, prawo dziedziczenia, wolność wyboru zawodu	prawo do bezpiecznych warunków pracy, prawo do ochrony zdrowia, prawo do nauki, prawo do renty, emerytury, zasiłków itp.	wolność twórczości artystycznej, wolność badań naukowych, wolność korzystania z dóbr kultury

Najważniejsze zasady ustrojowe określone w Konstytucji RP:

• zasada suwerenności narodu,

• zasada państwa prawnego (rządów prawa),

• zasada trójpodziału władzy,

• zasada pluralizmu politycznego (zasada, zgodnie z którą istnieje wolność działania wielu różnych partii politycznych),

• zasada pomocniczości (zasada, zgodnie z którą decyzje polityczne powinny zapadać na możliwie najniższym poziomie - obywatele sami powinni podejmować decyzje, a zadaniem państwa jest jedynie wspieranie ich realizacji),

• zasada samorządności (zasada będąca ukonkretyzowaniem zasady pomocniczości; zgodnie z nią, w państwie istnieją samorządy).

Partie polityczne

Partia polityczna 

Organizacja zrzeszająca obywateli na zasadach dobrowolności i równości, dążąca metodami demokratycznymi do przejęcia i utrzymania władzy w państwie w celu realizacji swojego programu. Finansowana jawnie.

W Polsce partie polityczne rejestrowane są przez Sąd Okręgowy w Warszawie,

Zgodnie z Konstytucją zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji:

• odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania:

  • nazizmu,

  • faszyzmu,

  • komunizmu,

• dopuszczających:

  • nienawiść rasową,

  • nienawiść narodowościową,

  • stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa,

• przewidujących utajnienie struktur lub członkostwa.

Główne polskie partie polityczne (te, które mają swoje kluby poselskie w VII kadencji Sejmu):

• Platforma Obywatelska RP (PO),

• Prawo i Sprawiedliwość (PiS),

• Ruch Palikota (RP),

• Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL),

• Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD),

System partyjny[edytuj]

System partyjny 

Układ partii politycznych i istniejących między nimi relacji. Przez układ należy rozumieć np. istnienie tylko dwóch dużych partii na scenie politycznej. Przez układ relacji należy rozumieć np. współpracę między partiami, rywalizację partii.

Podstawowe systemy partyjne:

• system jednopartyjny:

  • istnienie innych partii niż rządząca jest zakazane,

  • taki system wskazuje na niedemokratyczny ustrój polityczny,

  • np. na Kubie;

• system dwupartyjny:

  • prawo wyborcze jest tak skonstruowane, że promuje dwie partie, dominujące na scenie politycznej, z których jedna jest partią rządzącą, a druga opozycyjną,

  • istnienie innych partii jest dozwolone,

  • np. w Stanach Zjednoczonych;

• system wielopartyjny:

  • istnieje kilka partii na tyle silnych, że mają swoich reprezentantów w parlamencie,

  • po wyborach często jest konieczność tworzenia koalicji (porozumienia kilku partii koniecznego do utworzenia stabilnego rządu), gdyż żadna partia nie uzyskała większości miejsc w parlamencie, np. w Polsce.