02.10.2011. POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE W ADMINISTRACJI

Przepisy:

- ustawa z 17.06.1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Duz. z 2005r.00)

- KPA

- Rozporządzenie Ministra Finansów z 22.11.2001r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Duz. Nr 137, poz.1541)

- ustawa z 29.08.1997r. - ordynacja podatkowa

- ustawa z 27.08.2009r. o finansach publicznych

Literatura:

1. Prof. Chorąży, Wróbel i dr Taras - Postępowanie administracyjne, egzekucyjne i sądowo-administracyjne

2. Z. Kmiecik Postępowanie administracyjne, egzekucyjne i sądowo-administracyjne

CEL POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO W ADMINISTRACJI - wymuszenie przez organ egzekucyjny zachowania się zgodnego z prawem polegającego na wykonaniu obowiązku o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym i określonego uprzednio w ogólnym lub indywidualnym akcie administracyjnym albo wynikającego wprost z przepisów prawa - art. 6 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym - zasada obligatoryjności.

CZYNNOŚĆ EGZEKUCYJNA - to wszelkie podejmowane przez organ egzekucyjny działania zmierzające do zastosowania lub zrealizowania środka egzekucyjnego.

ORGAN EGZEKUCYJNY - organ uprawniony do stosowania określonych w ustawie środków służących doprowadzeniu do wykonania przez zobowiązanych ich obowiązków o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym, jak również zabezpieczenia wykonania tych obowiązków.

ORGAN REKWIZYCYJNY - organ egzekucyjny o tej samej właściwości rzeczowej co organ egzekucyjny prowadzący egzekucję, któremu organ egzekucyjny zlecił wykonanie czynności egzekucyjnych.

EGZEKUTOR - pracownik organu egzekucyjnego wyznaczony do dokonywania czynności egz.

POBORCA SKARBOWY - pracownik organu egz. wyznaczony do dokonywania czynności egz. obowiązków o charakterze pieniężnym.

WIERZYCIEL - podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązku lub jego zabezpieczenia w postępowaniu egz. w administracji.

ZOBOWIĄZANY - osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która nie wykonała w terminie obowiązku o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym.

ZAJĘCIE EGZEKUCYJNE - czynność organu egz. w wyniku której organ ten nabywa prawo do rozporządzania składnikiem majątkowym zobowiązanego w zakresie niezbędnym do wykonania obowiązku objętego tytułem wykonawczym.

PODATEK OD DOCHODU:

- podatek dochodowy od osób fizycznych

- podatek dochodowy od osób prawnych

- inne podatki pobierane w innych krajach, uznane w prawie UE za podatki od dochodu.

PODATEK OD MAJĄTKU - podatek pobierany w obcych państwach i uznany w prawie UE za podatek od majątku lub podatek od czynności cywilno-prawnych.

ŚRODKI EGZ. W POSTĘPOWANIU EGZ. DOTYCZĄCE NALEŻNOŚCI PIENIĘŻNYCH:

- egzekucje z pieniędzy

- egzekucje z wynagrodzenia za pracę

- egzekucje ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego i świadczeń pokrewnych związanych z ubezp. społ.

- egzekucje rachunków bankowych

- egzekucje wierzytelności

- egzekucje z praw z instrumentów finansowych w rozumieniu przepisów ustawy o obrocie instrumentów finansowych

- egzekucje z papierów wartościowych, które nie są zapisane na rachunku papierów wartościowych

- egzekucje z weksla

- egzekucje praw autorskich i pokrewnych

- egzekucje z udziałów w spółkach z o.o.

- egzekucje z pozostałych praw majątkowych

- egzekucje z ruchomości

- egzekucje z nieruchomości

ŚRODKI EGZ. KTÓRE MOŻNA STOSOWAĆ W CELU REALIZACJI OBOWIĄZKÓW O CHARAKTERZE NIEPIENIĘŻNYM:

- grzywna w celu przymuszenia

- wykonanie zastępcze

- odebranie rzeczy ruchomej

- odebranie nieruchomości, opróżnienie lokalu lub innych pomieszczeń

- przymus bezpośredni /często w powiązaniu z innymi środkami egz./

PODMIOTY, JAKIE MOGĄ BRAĆ UDZIAŁ W POSTĘPOWANIU EGZ.

Podstawowymi kategoriami podmiotów są:

- wierzyciel

- zobowiązany

- organ egz.

Obok organu egz. w postępowaniu egz. mogą uczestniczyć:

- organ rekwizycyjny

- egzekutor

- poborca skarbowy

- organ nadzoru lub organ asystujący

PODMIOTY FAKULTATYWNE W POSTĘPOWANIU EGZ. W ADMINISTRACJI:

- biegi skarbowi

- dozorcy, którym odebrane rzeczy ruchome oddawane są pod dozór

- świadkowie

- osoby trzecie

STRUKTURA ORGANÓW EGZ.

ORGANY EGZ. KTÓRE MOGĄ PROWADZIĆ EGZ. O CHARAKTERZE PIENIĘŻNYM:

- organ o randze organu podstawowego ze względu na powszechność rodzaju czynności oraz stosowaniu środków egz., tj. naczelnik US - uprawniony do stosowania wszystkich środków egz.

- burmistrz lub prezydent, którzy są organami egz. uprawionymi do stosowania wszystkich środków egz. z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości, egzekucji należności pieniężnych, dla których ustalania, określania i pobierania są właściwymi organami.

- przewodniczący organu orzekającego w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych - jest organem egz. uprawnionym do stosowania egzekucji z wynagrodzenia za pracę u karanego z tytułu orzeczonych wobec niego kar pieniężnych i koszów postępowania

- dyrektor Oddziałów ZUS - jest organem egz. uprawniony do stosowani egzekucji z wynagrodzenia za pracę, ze świadczeń z ubezp. społ. z renty socjalnej, z wierzytelności pieniężnych i rachunków bankowych. W egzekucji należności pieniężnych z tytułu składek na ubezp. społ., z tytułu nienależnie pobranych świadczeń i pod warunkiem, że nie można dokonać potrącenia z bieżąco wypłacanych świadczeń

- dyrektor Izby Celnej - jest organem egz. uprawnionym do stosowania wszystkich środków egz. z nieruchomości, egzekucji należności pieniężnych, do poboru których zobowiązane są organy celne

- dyrektor Oddziału Regionalnego Wojskowej Agencji Mieszkaniowej - egzekucje z wynagrodzenia za pracę, ze świadczeń z ubezp. społ. - wkrótce będzie zastąpiony przez agencje wykonawcze

- inne organy, jeżeli przepisy szczególne /rangi ustawy/ tak stanowią, np. jednostki org. straży granicznej, policji, które mogą prowadzić egzekucje w stosunku do środków pieniężnych cudzoziemców z tytułu jego wydalenia.

ORGANY EGZEKUCYJNE W ZAKRESIE OBOWIĄZKÓW O CHARAKTERZE NIEPIENIĘŻNYM:

- organ o randze organu podstawowego, tj. wojewoda

- organy wykonawcze w jst /wójt, burmistrz, prezydent, starosta, marszałek/ - w zakresie zadań własnych, zadań zleconych i zadań z zakresu adm. rządowej oraz obowiązków wynikających z decyzji i postanowień z zakresu adm. publ. wydawanych przez samorządowe jednostki organizacyjne.

- kierownicy powiatowych i wojewódzkich służb inspekcji i staży w zakresie obowiązków wynikających z decyzji i postanowień

- jeżeli przepisy szczególne tak stanowią to organem egzekucyjnym może być każdy organ policji, ABW, agencji wywiadu, staży granicznej, generalny inspektor ochrony danych osobowych oraz PIP, organ staży pożarnej kierujący akcją ratowniczą a także inne organy powołane do ochrony porządku i mienia publicznego.

16.10.2011r.

WŁAŚCIWOŚĆ MIEJSCOWA ORGANÓW EGZEKUCYJNYCH

W odniesieniu do egzekucji należności pieniężnych z nieruchomości właściwość miejscową określa się wg położenia tej nieruchomości

W egzekucji należności pieniężnych dokonywanej z praw majątkowych, ewentualnie z rzeczy ruchomych właściwość miejscową ustala się wg miejsca zamieszkania lub siedziby zobowiązanego. W ten sam sposób określa się właściwość miejscową jeżeli chodzi o dokonywanie egzekucji spraw niepieniężnych.

WYRÓŻNIAMY 3 SZCZEGÓLNE PRZYPADKI WŁAŚCIWOŚCI MIEJSCOWEJ W EGZ. NIEPIENIĘŻNEJ:

- w sprawach o odebranie rzeczy lub dotyczących opróżnienia budynku i pomieszczenia właściwy miejscowo będzie organ egz. miejsca wykonania danego obowiązku

- w sprawach dotyczących nieruchomości lub obiektów budowlanych właściwość miejscową ustala się wg położenia nieruchomości lub obiektu budowlanego

- jeżeli chodzi o sprawy związane z wykonywaną dział. gosp. a miejsce stałego wykonywania tej dział. znajduje się poza miejscem siedziby lub zamieszkania zobowiązanego - to właściwość miejscową ustala się wg miejsca stałego wykonywania działalności.

ORGANY NADZORU - co do zasady to organy wyższego stopnia w stosunku do organów wykonujących egzekucje. Jeżeli nie ma organu wyższego stopnia to organem nadzoru jest właściwy miejscowo dyrektor Izby Skarbowej /jest on również organem nadzoru nad dyrektorem Izby Celnej prowadzącym egzekucję,/

Nad organami jst działającymi jako organy egzekucyjne /wójt, burmistrz, prezydent/ nadzór wykonuje Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Organ nadzoru rozpatruje zażalenie na postanowienia organów egzekucyjnych.

PRZEDMIOT POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO

1. podatki, opłaty i inne należności, do których stosuje się przepisy ordynacji podatkowej

2. niepodatkowe należności budżetowe, do których stosuje się przepisy ustawy o finansach publ - art. 60. niepodatkowe należności budżetowe to np:

- kwoty dotacji podlegające zwrotowi

- należności z tytułu gwarancji i poręczeń udzielonych przez podmioty prawa publ.

- wpłaty nadwyżek środków obrotowych samorządowych zakładów budżetowych

- wpłaty nadwyżek środków finansowych agencji wykonawczych

- wpłaty środków z tytułu rozliczeń realizacji programów przedakcesyjnych

- należności z tytułu zwrotu płatności dokonanych w ramach programów finansowych z udziałem środków europejskich

- dochody pobierane przez jednostki budżetowe

- pobrane przez jst dochody związane z realizacją zadań z zakresu adm. rządowej i nieodprowadzone do budżetu państwa

3. Należności z tytułu przychodów z prywatyzacji

4. Grzywny i kary pieniężne wymierzone przez organy administracji

5. Należności przypadające od jednostek budżetowych wynikające z zastosowania instytucji potrącenia zobowiązań podatkowych z zobowiązaniami tych jednostek.

6. Wpłaty na rzecz funduszy celowych utworzonych na podstawie odrębnych ustaw np. FUS

7. Należności przywozowe i wywozowe /obrót celny/.

8. Podatek od dochodu

Podatek od majątku - podatek pobierany w obcych państwach i uznany w prawach UE za podatek

od majątku lub podatek od czynności cywilno-prawnych.

9. Należności pieniężne przekazane do egzekucji na podstawie ratyfikowanych umów międzynarodowych.

Egzekucje administracyjne ww. należności stosujemy, jeżeli wynikają one z decyzji lub postanowień właściwych organów, ewentualnie w zakresie administracji rządowej i jst bezpośrednio z przepisów prawa.

Nie wydaje się decyzji min. w przypadku zobowiązań podatkowych, należności niektórych celnych, składek na FUS.

ZASADY POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO W ADMINISTRACJI

To wszystkie zasady w kpa /legalności, prawdy obiektywnej, pogłębiania zaufania obywateli, informowania storn, wyjaśniania przesłanek załatwienia sprawy, uczestnictwa stron w postępowaniu, pisemności i szybkości postępowania, dwuinstancyjności/ nie stosuje się zasady nakłaniania do ugody.

1. zasada obligatoryjności - w razie uchylenia się zobowiązanego od wykonania obowiązku wierzyciel musi podjąć czynności zmierzające od zastosowania i wykorzystania środków egzekucyjnych.

2. zasada legalności /stosowania środków przewidzianych w ustawie/ - organ egzekucyjny może stosować tylko te środki egzekucyjne, które podane są w ustawie.

3. zasada celowości - organ egzekucyjny stosuje środki egzekucyjne, które prowadzą bezpośrednio do wykonania obowiązku.

4. zasada stosowania środka egzekucyjnego najmniej uciążliwego dla zobowiązanego - należy dobrać najmniej uciążliwy dla zobowiązanego środek egzekucyjny a skuteczny.

5. zasada niezbędności egzekucji - stosowanie środków egzekucji jest niedopuszczalne, gdy egzekwowany obowiązek został wykonany albo stał się bezprzedmiotowy.

6. zasada zagrożenia - egzekucja może być wszczęta, jeżeli wierzyciel /po upływie terminu do wykonania obowiązku przez zobowiązanego/ prześle mu pisemne upomnienie z wezwaniem do dobrowolnego wypełnienia tego obowiązku i zagrożeniem, że skieruje sprawę na drogę postępowania egzekucyjnego /egzekucja po 7 dniach od doręczenia ww. upomnienia/.

7. zasada niezależności stosowania środków egzekucji - zastosowanie środka egzekucji w ramach postępowania egzekucyjnego nie stoi na przeszkodzie do wymierzenia kary w postępowaniu karnym albo w postępowaniu dyscyplinarnym.

8. zasada następstwa prawnego - stanowi, że w przypadku przejścia obowiązku objętego tytułem wykonawczym na następcę prawnego zobowiązanego postępowanie egzekucyjne jest kontynuowane a dokonane dotychczas czynności egzekucyjne pozostają w mocy.

9. zasada poszanowania minimum egzystencji zobowiązanego - są to przepisy określające pewne wyłączenia lub zwolnienia z egzekucji.

Nie podlegają egzekucji administracyjnej:

- pieniądze w kwocie 760 zł. na osobę

- wkłady oszczędnościowe złożone w bankach - 3-krotne średnie m-czne wynagrodzenie

- wynagrodzenie ze stosunku pracy - 1/2 wynagrodzenia musi być wolna od egzekucji. Wolne od potrąceń jest wynagrodzenie minimalne.

- świadczenie pieniężne przewidziane w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym /można potrącić 25%/.

LEŃCZUK Postępowanie egzekucyjne. Wykład III.

Wszczęcie postępowania egzekucyjnego w administracji.

Postępowanie wszczyna się:

1)poprzez doręczenie zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego albo z chwilą doręczenia dłużnikowi zajętej wierzytelności zawiadomienia o zajęciu wierzytelności lub innego prawa majątkowego o ile takie doręczenie miało miejsce zanim zobowiązanemu doręczono odpis tytułu wykonawczego.

Tytuł wykonawczy ma sformalizowaną treść, wzory, druki do tytułów są załącznikami do ustawy.

Zbieg egzekucji może mieć postać albo:

1)zbiegu egzekucji administracyjnej i egzekucji sądowej :organy egzekucyjne zawieszają prowadzone przez siebie czynności i przekazują akta postępowania egzekucyjnego sądowi rejonowemu, w którego kręgu wszczęto egzekucję .Ten sąd w ciągu 14 dni postanowieniem rozstrzyga , który organ egzekucyjny ma dalej łącznie prowadzić egzekucję .Sąd bierze pod uwagę stan zaawansowania poszczególnych postępowań . Bada wysokość wyegzekwowanych należności, oraz tzw. kolejność egzekucyjną – określa, które należności idą pierwsze do egzekucji.

2)zbiegu kilku egzekucji administracyjnych: organy egzekucyjne wstrzymują się od prowadzenia czynności egzekucyjnych a łączne prowadzenie egzekucji przejmuje Naczelnik Urzędu Skarbowego , który pierwszy zastosował środek egzekucyjny, a jeżeli to nie naczelnik podjął czynności egz. jako pierwszy to egzekucję prowadzić będzie Naczelnik Urzędu Skarbowego właściwy wg miejsca zamieszkania albo siedziby zobowiązanego.

Tą instytucją, która umożliwia zobowiązanemu obronę po doręczeniu tytułu wykonawczego jest zarzut.

Podstawą zarzutu może być:

1)wykonanie lub umorzenie obowiązku , ew. przedawnienie obowiązku, jego wygaśnięcie a nawet nieistnienie obowiązku od początku.

2)odroczenie terminu wykonania obowiązku albo brak wymagalności obowiązku ewentualnie rozłożenie na raty należności pieniężnej.

3)określenie egzekwowanego obowiązku niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z orzeczenia, które jest podstawą prowadzenia egzekucji

4)błąd co do osoby zobowiązanego

5)niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym

6)niedopuszczalność egzekucji administracyjnej lub zastosowanego środka egzekucyjnego

7)brak doręczenia upomnienia przed wszczęciem egzekucji

8)zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego

9)przeprowadzenie egzekucji przez niewłaściwy organ

10)niespełnianie przez tytuł wykonawczy któregokolwiek z wymogów formalnych

Żeby rozstrzygnąć zarzut zobowiązanego to organ egzekucyjny musi wcześniej uzyskać stanowisko wierzyciela w tej kwestii .To stanowisko ma formę postanowienia, na które przysługuje zażalenie. W zakresie pkt. 1-5 to stanowisko jest wiążące (stanowisko wierzyciela ma charakter wiążący). Zobowiązany musi mieć zapewnione prawo polemiki z wierzycielem. Jeżeli okaże się, że argumenty podniesione w zarzutach okażą się trafne to organ egzekucyjny wydaje decyzję o umorzeniu post. egzekucyjnego, ew. decyzję o zastosowaniu mniej uciążliwego środka egzekucyjnego.

Wierzyciel na 14 dni na wydanie postępowania ze stanowiskiem, jeżeli nie wyda tego post. to postępowanie egz. ulega zawieszeniu.

Zobowiązanemu w toku postępowania przysługuje skarga na czynności egzekucyjne a zobowiązanemu i wierzycielowi przysługuje skarga na przewlekłość postępowania.

Wniosek egzekucyjny- wniosek o wyłączenie rzeczy lub praw spod egzekucji – 14 dni od powzięcia wiadomości o zajęciu –organ uwzględni tę kwestię postanowieniem – służy zażalenie.

Na ostateczne postanowienie w przedmiocie wyłączenia rzeczy lub prawa spod egzekucji nie przysługuje skarga do sądu administracyjnego !!!!W takim przypadku podmiot niezadowolony z rozstrzygnięcia ma prawo wystąpić do sądu powszechnego z powództwem egzekucyjnym.- ma 14 dni od dnia doręczenia postanowienia.(art. 842 KPC).

Przesłanki zawieszenia i umorzenia postępowania egzekucyjnego.

Postępowanie egzekucyjne podlega zawieszeniu:

1)w przypadku wstrzymania wykonania, odroczenia terminu wykonania obowiązku albo rozłożenia na raty spłat należności pieniężnej.

2)w przypadku śmierci zobowiązanego jeżeli egzekwowany obowiązek nie jest ściśle związany z jego osobą .

3)w razie utraty przez zobowiązanego zdolności do czynności prawnych przy jednoczesnym braku przedstawiciela ustawowego

4)na wniosek wierzyciela-bez uzasadnienia

5)w innych przypadkach jeżeli ustawa tak stanowi – np. postawienie zarzutu.

Na postanowienie o zawieszeniu postępowania jak i o odmowie zawieszenia postępowania przysługuje zażalenie.

Przesłanki umorzenia postępowania egzekucyjnego:

1)obowiązek został wykonany zanim wszczęto postępowanie egzekucyjne

2)jeżeli obowiązek nie istniał albo nie jest wymagalny, albo został umorzony lub wygasł z innego powodu

3)jeżeli egzekwowany obowiązek jest określony odmiennie od obowiązku określonego w orzeczeniu(decyzji), które legło u podstaw egzekucji- wiedza z zarzutu

4)gdy zachodzi błąd co do osoby zobowiązanego albo gdy ze względu na osobę zobowiązanego egzekucja nie może być prowadzona, np. nieletni

5)jeżeli obowiązek o charakterze niepieniężnym okazał się niewykonalny, np. zawalony dom

6)w przypadku śmierci zobowiązanego jeżeli egzekwowany obowiązek był ściśle związany z jego osobą

7)jeżeli wierzyciel wniósł o zawieszenie post. egz. i w ciągu 12 miesięcy nie złożył wniosku o podjęcie zawieszonego post. egz.

8)na żądanie wierzyciela

9)jeżeli egzekucja jest niedopuszczalna albo zastosowano niedopuszczalny środek egzekucyjny , albo nie doręczono upomnienia zanim wszczęto egzekucję.

10)jeżeli przepisy szczególne tak stanowią.

KONIEC.