SCHIZOFRENIA
Głęboko zaburzony kontakt z rzeczywistością, zakłócenia w testowaniu rzeczywistości.
Grupa psychoz.
Choroba Bleulera (MB), otępienie wczesne, choroba szwajcarska, psychoza rozszczepienia
fren – dusza, schizo - rozpad
Wczesne wyczucie schizofrenii – Rumke:
Pojawia się u doświadczonych klinicystów
Nie same objawy decydują o rozpoznaniu, a specyficzne w nich i między nimi relacje
Tajemnica schizofrenii jest tajemnicą formy, wyrażającą się w pantomimice i motoryce pacjenta
Badania genetyczne:
Częstość występowania w populacji: 1%; przed 20rż: 12-33% (mężczyźni: 15-25, kobiety: 25-35)
Częstość u krewnych I stopnia: 10%
Zgodność występowania u bliźniąt jednojajowych: 40-50%, u dwujajowych: 17%
Proporcje: M:K (2:1) (3:1)
Rokowania: 15-20% osób po pierwszym epizodzie jest wyleczona i nie następują nawroty, 20% wymaga stałego leczenia i wsparcia społecznego, 60% po pierwszym epizodzie częściowa remisja i możliwość nawrotów
Tworzenie neorzeczywistości podczas prowadzenia terapii – musimy u chorego stworzyć nową rzeczywistość; interesują nas omamy, urojenia, ale zadajemy pytanie: „jakie one mają zadanie?”.
Urojenia – ochrona przed kompletną dezintegracją pomimo że często są przerażające
Rozpoznanie i typy – plik
Czas choroby minimum 6 miesięcy
Typy schizofrenii:
Paranoidalna
hebefreniczna
katatoniczna
niezróżnicowana
ubytkowa (rezydualna) – dominują objawy negatywne
schizofrenia u dzieci (od 3 do 10 rż)
Diagnoza psychiatryczna
Analiza wywiadu „obiektywnego” od rodziny
Ocena stanu somatycznego i wyników badań dodatkowych
Badanie psychiatryczne z oceną stanu psychicznego
Wykonanie badania psychologicznego (czasem kilkuetapowego z obserwacją)
W razie potrzeby obserwacja na oddziale
Ocena stanu psychicznego:
Kontakt intelektualny i afektywny
Napęd psychoruchowy
Funkcje uwagi
Orientacja allo- (w odniesieniu do świata zewnętrznego) i autopsychiczna
Zaburzenia spostrzegania (omamy?)
Zaburzenia myślenia (urojenia?)
Tok myślenia (zwolniony, przyspieszony, rozkojarzony – specyficzny dla schizofrenii a nie codziennego życia!)
Inteligencja (pseudooligofrenia)
Świadomość i jej cechy jakościowe i ilościowe
Życie afektywne
Życie popędowe (sen, łaknienie)
Zaburzenia osobowości
Krytycyzm chorobowy
Ewentualnie tendencje do dysymulacji
Etiologia schizofrenii:
Defekt filtra sensorycznego (bramka hipokampa)
dysfunkcja kory przedczołowej
nadczynność układu dopaminergicznego
dysfunkcja układu glutamatergicznego NMDA
zaburzenia funkcji GABA
hipoteza neurorozwojowa ( uszkodzenie mózgu w 2 trymestrze ciąży – rozwój ektodermy : PC (przedczołowa), k. skron, zwoje podstawy, wzgórze, robak móżdżku, hipokamp; dorastanie – reorganizacja OUN, apoptoza , eliminacja synaps 30 – 40% PC) :
koncepcje neurorozwojowe
Powikłania położnicze
niewielkie anomalie fizykalne
niska masa urodzeniowa
pandysmaturacja - „całościowa niedojrzałość neuropsychologiczna” OUN w okresie dzieciństwa i pokwitania; zaburzenia uwagi, koordynacji, integracji wrażeń zmysłowych, deficyty funkcjonowania społecznego (4- 8 lat)Koncepcje biochemiczne
zaburzenie równowagi między DA i 5- HT w korze czołowej, korze ruchowej i układzie limbicznym
I – objawy pozytywne – (wytwórcze) – wzmożenie aktywności DA w układzie limbicznym (wzrost receptorów D2)
II objawy negatywne – obniżenie aktywności DA w korze mózgu, szczególnie w płatach czołowych
Ambiwalentny stosunek do własnych symptomów choroby, rozkojarzenie toku myślenia, wynoszenie się ponad sprowadzanie do rzędowości, filozoficzny sensualizm (dostępne tylko to, co dostępne bezpośrednio zmysłom), często czuje związek ze swoją chorobą.
Triada objawów osiowych schizofrenii:
Autyzm (zaburzenie komunikacji i metabolizmu informacyjnego)
Zaburzenia życia uczuciowego
Rozszczepienie osobowości (składowe osobowości: intelekt, uczucia, napęd wola)
Objawy dodatkowe:
- Zaburzenia spostrzegania (omamy, iluzje patologiczne)
- Urojenia nieusystematyzowane
-Zaburzenia pamięci ( hipermnezje, luki pamięciowe,. Paramnezje )
- Depersonalizacja, personalizacja (przyjmowanie objawów i przeżyć innych)
- Tranzytywizm (przypisywanie otoczeniu własnych przeżyć)
- Zaburzenia mowy (neologizmy, symbolika, perseweracje, werbigeracje)
- Objawy wegetatywne (np., hipertemia, sinica obwodowa)
- Paralogia (sądy niezgodne z zasadami logiki), symbolika myślenia
Typy początku schizofrenii :
-> z maską nerwicową (zaburzenia koncentracji uwagi, wyniki w nauce, lęki, skargi somatyczne, hipoch.)
->stopniowy (źle rokuje)
->ostry np. subst. psychoaktywne/ początek potraumatyczny (dobrze rokuje) – nawet jednorazowe nadużycie!
-> przez paragnomen (wg Brzezickiego) – takie zachowanie, które jest sprzeczne z cechami osobowości danej osoby oraz z całokształtem sytuacji (po incydencie jest czas ciszy diagnostycznej)
Typy początku schizofrenii:
- obraz pseudopsychopatyczny – izolacja, odmowa chodzenia do szkoły agresja
- OCD – natręctwa, autoagresja, obniżenie nastroju
Objawy zwiastunowe schizofrenii:
- objawy prodromalne: niepokój, nastrój depresyjny, apatia, trudność koncentracji, skłonność do fantazjowania i przesądów, myślenie magiczne, objawy somatyczne (sen, łaknienie), zaburzenia zachowania, izolacja
- ¾ badanych miało fazę prodromalną 4- 5 lat
- fazy prodromalne: depresyjna - dysfotyczna – negatywna – wybuch psychozy
- 4 lata - 3 -2,5 - 6 miesięcy
- faza prodromalna –wczesna forma psychozy, ale też większa podatność na psychozę, czyli tylko część osób zachoruje i prospektywnie trudno to ocenić
- kiedy objawy niespecyficzne przechodzą w psychozę -> kontinuum prodromy – psychoza; jest to moment, w którym występuje utrata kontroli nad objawami, pogorszenie funkcjonowania i objawy wymagają leczenia/ kiedy pacjenci sami poszukują pomocy
- czy wczesna psychoza to nie tylko pierwszy epizod psychotyczny, ale też stany prodromalne i osoby z wysokim ryzykiem zachorowania ?
AUTYZM
Podział:
Autyzm „ubogi”
- Towarzyszy schizofrenii ubytkowej
- dominuje odwrócenie się od rzeczywistości – de reizm
- pustka uczuciowa, „wypalenie się”, stereotypowość myślenia i przeżyć
- niechęć do działania
Autyzm ”bogaty”
- Towarzyszy schizofrenii paranoidalnej
- dominuje skupienie się na własnych przeżyciach
- ogrom przeżyć, sprzecznych uczuć
- interesująca symbolika, bogactwo doznań psychopatologicznych
- częste tendencje twórcze
ZABURZENIA ŻYCIA UCZUCIOWEGO
- sztywność afektu
- niedostosowanie afektu : paramimia, paratymia, ambiwalencja uczuciowa
- obniżenie uczuciowości wyższej
- ambiwalencja
- zmiana hierarchii ważności uczuć
Objawy pozytywne i negatywne schizofrenii:
pozytywne(obecność zaburzeń funkcji psychicznych):
urojenia
dezorganizacja myślenia
omamy i zachowania halucynacyjna
pobudzenie psychoruchowe
nastawienie wielkościowe
podejrzliwość i urojenia prześladowcze
wrogość i zachowania agresywne
negatywne (obniżenie czy brak prawidłowych funkcji psychicznych):
stępienie afektu „sztywność”
wycofanie emocjonalne (autyzm?)
zubożenie kontaktu (empatii)
pasywne wycofanie społeczne
zaburzenia myślenia abstrakcyjnego
utrata spontaniczności i płynności konwersacji
stereotypowość
*Aleksander Mertz