Na działalność pomocniczo produkcyjną składają się:

- gospodarka energetyczna

- gospodarka transportowa

- gospodarka narzędziowa

Czynniki energetyczne mogą pochodzić ze:

- źródeł zewnętrznych np. okręgowej sieci wysokiego napięcia

- źródeł wewnętrznych np. własne siłownie, ciepłownie

Zasadniczym zadaniem gospodarki energetycznej jest zapewnienie przedsiębiorstw odpowiedniej ilości energii elektrycznej, cieplnej oraz wody niezbędnych do zachowania ciągłości i rytmiczności działań produkcyjnych

Gospodarka transportowa obejmuje prace związane z dostawą surowców i materiałów, przemieszczeniem przedmiotów pracy między poszczególnymi stanowiskami roboczymi, wydziałami produkcyjnymi i magazynami oraz wywozem wyrobów gotowych i odpadów produkcyjnych

Transport w przedsiębiorstwie:

- zewnętrzny – czyli przemieszczanie ładunków między przedsiębiorstwem oraz jego dostawcami i odbiorcami

- wewnętrzny czyli przemieszczanie surowców, materiałów , półproduktów produktów gotowych w obrębie przedsiębiorstwa. Produkcyjny odbywa się w obrębie jednego wydziału lub między wydziałami produkcyjnymi, a składowy odbywa się w obrębie magazynów przedsiębiorstwa

Do zadań działalności spedycyjnych należy: wybór najkorzystniejszego środka transportu oraz trasy przewozu, nadanie i dostarczenie ładunku, załadunek, przeładunek, wyładunek i okresowe magazynowanie, czy załatwianie formalności związanych z ubezpieczeniem.

Gospodarka narzędziowa polega na gromadzeniu, magazynowaniu, wydawaniu lub wypożyczaniu narzędzi do produkcji oraz ich wygenerowaniu.

Zbyt jest końcową fazą działalności gospodarczej przedsiębiorstwa przemysłowego, polegająca na sprzedaży wyprodukowanych wyrobów.

Zadania zbytu:

- analiza i badanie rynku

- negocjowanie i zawieranie umów z odbiorcami

- kalkulowanie cen

- realizowanie dostaw do klientów

- wystawianie faktur

- organizowanie sieci sprzedaży (dystrybucji)

- organizowanie obsługi serwisowej dla odbiorców

- załatwianie reklamacji

- gospodarowanie zapasami wyrobów gotowych

- promocja produktów i przedsiębiorstwa

Badania i analiza rynku to celowe działania zamierzające do poznania zjawisk i procesów towarzyszących relacjom rynkowym, które zachodzą między przedsiębiorstwem oraz jego bliższym i dalszym otoczeniem. Ich wyniki stanowią podstawę do podejmowania decyzji w zakresie wielkości, struktury asortymentowej i jakości produkcji.

Faktura jest dowodem potwierdzającym zakup stanowiącym podstawę zapłaty należności

Dystrybucja jest to proces obejmujący ogół decyzji i czynności związanych z dostarczeniem nabywcom wyprodukowanych wyrobów.

Obsługa serwisowa polega na wykonywaniu napraw gwarancyjnych i pogwarancyjnych oraz przeprowadzeniu przeglądów okresowych sprzedawanych wyrobów

Obrót towarowy to przemieszczenie produktów od wytwórców do ostatecznych nabywców

Pośrednik handlowy prowadzi działalność w zakresie obrotu np. hurtownicy i detaliści.

Towar to przedmiot obrotu czyli produkt przeznaczony na sprzedaż

Handel ze względu na działalność gospodarczą: WEWNĘTRZNY I ZAGRANICZNY

Handel ze względu na szczebel obrotu towarowego: HURTOWY (pośredniczący między producentami, bądź importem, a detalistami) I DETALICZNY (pośredniczący między hurtem i ostatecznym odbiorcą)

Marża handlowa to różnica między ceną sprzedaży i ceną zakupu, która ma pokryć koszty, jakie przedsiębiorca poniósł w związku z prowadzeniem działalności oraz zapewnić mu zysk.

Nowoczesne tendencje w rozwoju handlu

- powstawanie coraz większych punktów sprzedaży – super marketów

- rozpowszechnianie się samoobsługowej formy sprzedaży

Zmniejszenie się znaczenia hurtu na rzecz producentów i dużych sklepów

Nowe zadania dla hurtowników tzn. doradztwo, rozpowszechnianie materiałów reklamowych, świadczenia usług transportowych czy też pomocy w zakresie uzyskiwania szybkiego kredytu.

Hurtownie typu „Cash and carry” tzn. „zapłać i zabierz”

Franchising umowa zawarta między jednostką handlową i popularnym producentem. Zawarte porozumienie daje handlowcowi prawo do sprzedaży wyrobów producenta oraz korzystania z jego nazwy, marki, znaku towarowego, rozwiązań technologicznych i organizacyjnych, w zamian za odpowiednie wynagrodzenie .

Zakup towaru – ogół czynności związanych z zaopatrzeniem przedsiębiorstw w towar. Wybór właściwych dostawców, negocjowanie warunków dostaw, zawieranie transakcji i ich realizacji.

Obliczanie wielkości zakupu: Z_początkowe+Za=S+U+Z_końcowy (S-zbytki towarowe w % od wartości sprzedaży, U-ubytki towarowe) Za=S+U+Z_końcowy- Z_początkowe

Asortyment handlowy – zestaw wyrobów pochodzących z różnych źródeł.

Źródła zakupu dla przedsiębiorstw handlowych: własne hurtownie, producenci krajowi i zagraniczni, własne wytwórnie, rzemiosło i chałupnictwo, gospodarstwa rolne, leśne i rybackie, punkty skupu produktów rolnych.

Czynniki decydujące o wyborze dostawcy: *cen towaru, *odpowiednia jakość towaru, *marża o koszty handlowe, *rzetelność i terminowość dostawcy

Odbiór ilościowy i jakościowy – zabezpieczają przed stratami z tytułu mniejszej ilości lub gorszej jakości towarów, niż to było ustalone w zamówieniu.

Podstawowa dokumentacja stosowana w działalności handlowej: *oferta handlowa, *zamówienie i potwierdzenie zamówienia, *faktura wystawiona przez dostawce, *protokół odbioru dostawy i pismo zawiadamiające o złożeniu reklamacji.

Zapasy towarowe to towary gromadzone w jednostkach sprzedaży detalicznej bądź hurtowej, w celu zapewnienia ciągłości sprzedaży oraz umożliwienia nabywcom dokonywania swobodnego wyboru w trakcie zakupu.

W związku z prowadzeniem bieżącej sprzedaży i zakupu towarów, wielkość zapasów w przedsiębiorstwie ulega ciągłym zmianom

1. zapasy na zbyt niskim poziomie

2. zapasy na zbyt wysokim poziomie

Podział zapasów towarowych:

1. prawidłowe: bieżące, sezonowe, minimalne, maksymalne

2. nieprawidłowe: trudno zbywalne i zastoiny

Zapas rzeczywisty (przeciętny)

• średnia arytmetyczna zapasu początkowego i końcowego: Z_p=(Z_początkowy+Z_końcowy):2 Z_p- zapas przeciętny

• Średnia arytmetyczna wszystkich zarejestrowanych zapasów: Z_p=(Z₁+Z₂+Z₃+Z₄+………+Z_n):n n- liczba okresów, Z₁,Z₂,Z₃,Z₄ - wielkość zapasów w kolejnych okresach

• średnia chronologiczna zarejestrowanych zapasów: Z_p=(0,5* Z₁+Z₂+Z₃+Z₄+………+0,5*Z_n):(n-1)

Wskaźniki rotacji zapasów

1. wskaźnik rotacji w razach: R_r=S:Z_p S- sprzedaż w badanym okresie,

2. wskaźnik rotacji w dniach: R_d=T:R=(T+Z_p):S T- ilość dni w badanym okresie

Porównanie mierników:

- wyższe wskaźniki rotacji w razach – to znaczy, że szybciej sprzedawano zapas przeciętny

- niższe wskaźniki rotacji w dniach – to znaczy, że krócej sprzedawano zapas przeciętny

Inwentaryzacja (remanent)

1. porównanie stanu faktycznego ze stanem w dokumentach księgowych

2. Wyjaśnienie przyczyn stwierdzonych różnic

3. rozliczenie osób materialnie odpowiedzialnych

Inwentaryzację przeprowadza komisja inwentaryzacyjna, a rzeczywistą wartość składników zapasów ustala się na podstawie spisu z natury.

Różnice w postaci:

- nadwyżki towarowej (superaty)

- niedoborów towarowych (ubytki)

Rodzaje niedoborów towarowych:

- naturalne – mieszczą się w ustalonym milicie ubytków, wynikają z właściwości towarów oraz warunków przechowywania i sprzedaży, pracownicy nie odpowiadają materialnie za ich występowanie.

- nadzwyczajne –przekraczają ustalony limit ubytków, mogą występować w postaci niedoborów zawinionych i niezawinionych.