s.170 - 198

Plakaciści mieli niewielu zamawiających. Rynek był zamknięty, a kompetencja zawodowa ograniczała się do znajomości malarstwa, które można było zamienić na rysunek i ilustracje. Jednak w całkowitej dominacji oficjalnej normy epigraficznej pewien periodyk wypracował estetykę pisma inną od obowiązującej powszechnie. Był to „Dzikus” Mina Maccariego.(ukazywana w l. 1924 – 1943). Charakteryzowała się tym: wielkie, nieregularne napisy, składające się z powykręcanych majuskuł, pętelkowa tych i nieprawdopodobnych kursyw, silne, groteskowe znaki kleksa, gęste rozmieszczenie tekstu. W rzeczywistości za dzikością Maccariego kryło się ubóstwo i prowincjonalizm, przyłaczenie się do faszyzmu.

Istniał eksperymentalizm, mieszanie obrazów, fotografii i pisma, prowokacji. Styl, który przetrwał dłużej niż czasopismo i faszyzm dzięki działalności Leo Longanesiego stał się autonomicznym nurtem poszukiwań graficznych, wywołującym wpływ nawet poza kręgiem prasy i elitarnej książki.

Czerwony znak – rozdz. XII:

Rosja w XX w próbowała znaleźć kod znaków dla propagandy zorganizowania celów.

Włoska grafika socjalistyczna sprzed 1945 r., np. w obszarze pisma reprezentowała zwykłe przeniesienie wzorów stylistycznych powszechnie stosowanych do nowych, alternatywnych treści politycznych.

Klasy dominujące zawsze chciały pokazać poprzez przedstawienia graficzne manifestację władzy, oczekiwano zgody i uległości ludności. Dla ludzi rewolucji w Rosji było inaczej. Społeczeństwo miało być zleceniodawcą komunikatu, pismo było eksponowane za pomocą takich narzędzi i form, które są zrozumiałe dla proletariatu i reprezentowały ich potrzeby. Artyści, np. Majakowski na potrzebę masowej alfabetyzacji tworzyli podstawowy język graficzny, polityczny, stanowiący czytelny przekaz dla piśmiennych i niepiśmiennych. Ich cel wychowawczy i propagandowy został osiągnięty przez: zręcznie połączony obraz z literami, odwołanie do podstawowych i prostokątnych form graficznych, dostosowanie plakatu do ówczesnych wymagań, ulotne pismo uroczyste. Cała ta operacja zapoczątkowana przez garstkę intelektualistów w Rosji dobiegła końca przed dojściem do władzy Stalina. Jednak komunikaty i wzorce, które powstały w rewolucyjnej Rosji rozprzestrzeniły się wkrótce w Europie Zach. We Włoszech problem nowej i rewolucyjnej grafiki pojawił się po upadku faszyzmu. Ale już w okresie działalności Ruchu Oporu tworzono plakaty, ryto tablice pamiątkowe itd. Uciekano się do mieszania różnych czcionek, bezsensownego łamania, ubóstwa rozwiązań ilustracyjnych, nieczytelnego zagęszczenia tekstów. W obrębie epigrafiki celebracyjnej wyjatek stanowi kilka tekstów o wysokim poziomie, np. pierwsza inskrypcja włoskiego ruchu oporu. We wrześniu 1945 ukazał się w Mediolanie pierwszy nr nowego tygodnika „Il Politecnico”. W tym okresie Włoszech mnożyły się nowe periodyki. Ten jednak wyróżniał się: pierwsza strona złamana niesymetryczne, otwarty od góry biały tytuł na czerwonym tle, czcionka bastone, żywe wprowadzenie zdj i rysunków, alternatywa czerwieni i czerni – nadawanie znakom silnej wartości Polit., np. rodzaj psychologicznej radości po wojnie. Użycie pisma uroczystego – Steiner: maks czytelność i prostota znaku (czcionka bastone), znikome użycie pisma odręcznego, przewaga obrazu. Zasady postwawowego szacunku dla odbiorcy: wychowawcza i edukacyjna wartość grafik, podnoszenie poziomu ludności, aspiracje mas podnoszone przez profesjonalistów – „ukryty doradca”. Umacniał się związek między grafiką reklamową i polityczną. (służba polityczna i narzędzie cywilizacji). Grafika reklamowa przeobraziła poltyczną w gatunek komercyjny. „Lekcja” Steinera doznała w kraju porażki przez zacofanie ludzi: grafika ze wzorcami figuratywnymi realizmu socjalistycznego , mieszanina krojów i czcionek. W środowisku chrześcijańskiej demokracji powtarzano wzorce propagandy faszystowskiej w grafice, piśmie. Tygodnik aktualności drukowany systemem rotograwiury, oparty zazwyczaj na ideologii umiarkowanie konserwatywnej. Walka o kulturę graficzną była prowadzona na rzecz włoskiego i międzynarodowgo kapitalizmu i wygrały ją włoskie i amerykańskie agencje reklamowe. Nowoczesna grafika w reklamowym designe przyzwyczaiło przeciętnego Włocha do mieszanki fotografii i pisma, asymetrycznego łamania, agresywnej wyrazistości znakow alfabetycznych i przedmiotow, nowych krojow i rozmiarow liter, przedstawien przyjemnych z estetyczneg punktu widzenia, abstrakcyjna geometryzacja. Operacja 0d 1963 włoskiej partii komunistycznej przybrała cechy prawdziwej, obsesyjnej „czerwonoktomii”, trwającej wciąż i wszedzie po dzien dzisiejszy.

Znaki sprzeciwu – rozdz XIII:

Kultura graficzna kapitalistyczna zrodziła graffiti. Powstał gatunek graficzno – literacki, postawy t. j. spontan, pisanie pomurach jest pikne, biale sciany wywołują smutek. W napisie ściennym widzi się ekspresje prywatności, podkreślenie kreatywności i estetyki, zajmowanie i transformacja przestrzeni miejskiej. W przeszłości istniał zwyczaj pisania po wewnętrznych i zewnętrznych scianach, zawsze miał charakter prywatny, ograniczal się np. do nazwiska autora. Osoby takiej pragnęły nieraz doznac spełnienia, czuja jednoczesnie ze dopuszczaja się pogwałcenia normy, robili to często ci co byli, czuli się wykluczeni. Wykluczenie staje się bodzcem do pisania na murah, dzialanie naladowane wielka checia wyrażenia siebie, uzewnętrznienia, upublicznienai. SA tez polityczne napisy na murach. Napisy na murach jako sposób potwierdzenia swojego lokalnego panowania. Rewolta studencka 1968 – eksplozja pisma spontanicznego: np. rozne formy, nielad, brak kwestii estetycznych, czerwien, czern, „brzydka grafika”, niedbałość w wykonaniu, odrzucenie profesjonalnej grafiki itp. Graficiarze – świadomość wlasnej obcość w środowisku, chec potwierdzenia samych siebie, wybor miejsca nie jest przypadkowy. Techniki grafiki rozne: flamastry, spray. Grafiti – społeczny proest.

Pismo jako element figuratywny artystów europejskich, zajmujących się sondowaniem na najrozniejsze sposoby walorow estetycznych znaku literowego.(granica dwoch światów-znaku werbalnego i figuralnego). Litera jako struktura figuralna, czysta linia. Trzy nurty ekspresji: a) poezja wizualna: artyści nakładają element alfabetyczny i figuralny na siebie, nie niszczac przy tym werbalnego znaczenia znakow graficznych, który stanowi u nich dominujacy element dyskursu. B) uzycie znakow graficznych, liter alfabetu jako czystych struktur figuralnych, które bez pozornego lub dominującego znaczenia werbalnego przyjmuje się jako podstawowy element wizualny kompozycji, seria prob i eksperymentow, np. kaligrafia abstrakcyjna c) potraktowanie elementu lub produktu graficznego wyłącznie jako okazji do eksperymentu ekspresyjnego.

Uniwersalna jednorodność pozornej różnorodności – nowy jezyk graficzny, jest wynikiem internacjonalizacji ośrodków produkcji reklamowych, teraz dostarcza się szoku prowokacji itd. Bardziej niż komunikatu werbalno – wizualnego.

Pisac przeciw – rozdz XIV:

W ostatnich latach moda we Włoszech na wykonywanie spontanicznych napisow eksponowanych – rozne praktyki, ale te same cele: różnorodne i odrębne formy kultury, rozpaczliwa potrzeba komunikacji i ekspresji. Np. odwolanie do swojej subkultury, grup kibicow itd. Te napisy roznia się od poprzednich, ograniczaja się zazwyczaj do jednego napisu sciennego, proste w trresci, niepewne, niedokładne,surowe wykonanie graficzne i alfabet, jednak tradycyjne wyrównanie i rozmieszczeni tekstu. Te spontaniczne napisy zamkniete w swoich czesciach miasta, nie SA naśladowane np. przez reklame, rozprzestrzeniaja się wśród obojętności iciszy.

Dwa nakładające się na siebie nurty pisma eksponowanego: jeden stworzony przez wladze tępą, śmieszną i klasową, drugi przez masy młodych obywateli „drugiej kategorii”, pozbawionych kultury i zdesperowanej –dwie drogi w okresie tragedii niezrealizowanej demokracji.