Skutki działania prądu na organizm człowieka można rozpatrzyć jako fizyczne (np. cieplne), chemiczne (np. zmiany elektrolityczne) lub biologiczne (np. zaburzenia czynności).
Prąd stały działa na człowieka inaczej niż prąd zmienny. Jedną z różnic jest działanie prądu na obdarzone ładunkiem elektrycznym cząsteczki będące składnikami komórek. Pod wpływem doprowadzonego napięcia cząsteczki te przemieszczają się , co prowadzi do zmian stężenia jonów w komórkach i przestrzeniach międzykomórkowych. Im dłuższy jest czas przepływu prądu w tym samym kierunku, tym większych przemieszczeń jonów należy oczekiwać. Od właściwych stężeń jonów zależy czynność wielu komórek, miedzy innymi komórek mięśni i komórek nerwowych,
Skutki działania prądu elektrycznego na organizm człowieka
Skutki działania prądu elektrycznego na organizm człowieka też, zmieniają się
stężenia jonów w wyniku przepływu prądu prowadzą do zaburzenia czynności tych komórek. Prądy przemienne o dużej częstotliwości nie wywołują zaburzeń przewodnictwa w nerwach, skurczów mięśni i zaburzeń w czynności mięśnia sercowego, mogą jednak doprowadzić do poważnych uszkodzeń w skutek wytwarzania ciepła na drodze przepływu przez ciało. Prądu o bardzo wielkich częstotliwościach (rządu kilku tysięcy Hz) mają stosunkowo małą zdolność przenikania w głąb tkanki. Im częstotliwości są większe, tym działanie prądu jest bardziej powierzchniowe. W praktyce najbardziej niebezpieczne dla człowieka są prądy przemienne o częstotliwości 50, 60 Hz, a więc częstotliwości przemysłowej.
Progowe wartości odczucia przepływu prądu przez elektrodę trzymaną w ręku:
·Dla mężczyzny:
Prąd stały 5,0 mA
Prąd przemienny (50 60 Hz) 1,1 mA
·Dla kobiety:
Prąd stały 3,5 mA
Prąd przemienny (50 60 Hz) 0,7 mA
Prąd przemienny przepływając przez mięśnie, powoduje ich silne skurcze. Człowiek obejmujący ręką przewód doznaje skurczu mięśni zginające palce, co powoduje powstanie zjawiska zwanego „przymarzaniem” (nie udaje się oderwać ręki od przewodu). Wartości prądu „oderwania” (samo uwolnienie) wynoszą: dla mężczyzny – 16mA, dla kobiety – 10,5 mA.
Przyjęto więc górną granice prądu oderwania wynoszącą 10 12 mA przy prądzie przemiennym 50 60 Hz.
Skutki przepływy prądu przez ciało zależy od wartości, rodzaju prądu (stały czy zmienny oraz jego częstotliwość), drogi i czasu przepływu prądu oraz stanu zdrowia porażonego. Decydujący wpływ, gdy chodzi o niebezpieczeństwo porażeń, ma wartość prądu i czas przepływu. Prąd przepływający przez ciało człowieka wpływa na wartość rezystancji wewnętrznej ciała oraz na wartości niewielkie, lecz najbardziej niebezpiecznej składowej prądu przepływającej przez serce.
Środki ochrony przeciwporażeniowej
Ochrona przed dotykiem bezpośrednim i pośrednim
Zastosowanie bardzo niskiego napięcia (ELV)
SELV
PELV
FELV
Ograniczenie ładunku rozładowania kondensatora
Ochrona przed dotykiem bezpośrednim (ochrona podstawowa)
Ochrona całkowita
Izolacje
Pokrywy
Osłony
Ochrona częściowa
Przegrody, bariery
Ochrona uzupełniająca
Urządzenia różnicowoprądowe
Ochrona przed dotykiem pośrednim (ochrona dodatkowa)
Ochrona przez samoczynne wyłączenie zasilania lub sygnalizację
Sieć TN
Urządzenia ochronne przetężeniowe
Urządzenia różnicowoprądowe
Sieć TT
Urządzenia ochronne przetężeniowe
Urządzenia różnicowoprądowe
Sieć IT
Stała kontrola stanu izolacji
Urządzenia ochronne przetężeniowe
Urządzenia różnicowoprądowe
Urządzenia II klasy ochronności
Separacja odbiorników
Stosowanie nieuziemionych połączeń wyrównawczych
Izolowanie stanowiska
Pierwsza pomoc przy porażeniu prądem elektrycznym
Powszechne stosowanie energii elektrycznej we wszystkich dziedzinach techniki i w życiu codziennym niesie oprócz wielu korzyści również wiele zagrożeń, zarówno dla człowieka, jak i dla jego środowiska pracy i życia.
Niewłaściwie eksploatowane urządzenia elektryczne mogą powodować porażenia, awarie, pożary i wybuchy.
W Polsce wskaźnik liczby wypadków śmiertelnych, spowodowanych porażeniem prądem elektrycznym w 2000 r. wyniósł 7,5 wielokrotnie zatem przewyższa wskaźniki w najbardziej uprzemysłowionych państwach Europy, które wynoszą od 1,3 do 2,0. Jest to spowodowane m.in. niedoskonałością technicznych rozwiązań instalacji elektrycznych i urządzeń w milionach mieszkań, zabudowań gospodarskich i innych obiektów budowlanych. Przyczyną jest również niedostateczna wiedza o występowaniu zagrożenia i sposobach jego ograniczania.
Poznaj jak pomóc osobie porażonej prądem...
Objawy porażenia prądem
Ból
Poparzenia skóry
Zaburzenia w oddychaniu
Utrata przytomności
Pierwsza pomoc
Nie wolno dotykać osoby porażonej prądem, zanim nie odłączy się jej od źródła prądu. Odłącz bezpieczniki (korki), wyjmij z gniazdka wtyczkę urządzenia elektrycznego, które spowodowało porażenie. Użyj do tego przedmiotu który nie przewodzi prądu (np. drewnianego kija od szczotki), odsuń kabel elektryczny od poszkodowanego.
Sprawdź stan poszkodowanego
Czy jest przytomny
Czy oddycha
Wezwij Pogotowie Ratunkowe nr tel to 999 lub 112
Jeśli ratowany nie oddycha przystąp do reanimacji
Jeśli ratowany jest nieprzytomny, ale oddycha, ułóż go w pozycji bocznej.
Załóż opatrunek na oparzone miejsce.
Zostań z poszkodowanym do czasu przybycia Pogotowia Ratunkowego i przejęcia opieki na poszkodowanym.