Efektywne i atrakcyjne metody pracy z dziećmi

1. Metoda projektów jest jedną z metod nauczania całościowego obok metod ośrodków zainteresowań. W tej metodzie v=centrum edukacji stanowią ośrodki nauki i pracy tzw. projekty. Jest to przygotowanie przez dzieci, nauczyciela, rodziców danego przedsięwzięcia w określonym czasie. Jest jednym z najbardziej efektownych sposobów pracy.

1. Rodzaje projektów:

1. Projekt badawczy - polega na zebraniu jak największej ilości informacji na podany temat i przedstawieniu jej na forum grupy.

2. Projekt działania lokalnego – polega na podjęciu się jakiegoś przedsięwzięcia na rzecz lokalnego i przedstawienia go na forum.

1. Charakterystyczne cechy:

- położenie nacisku na aktywność dziecka,

- zbliżenie dziecku tego czego się uczy po przez problemowe ujmowanie materiału.

1. Założenia projektu:

- współdecydowanie,

- samodzielność,

- jednokrotność,

- celowość,

- uwzględnienie zainteresowań,

- określenie sposobów działań,

- ewaluacja.

1. Etapy realizacji projektu:

1. Procesy inicjacji ( określenie celu)

2. Procesy planowania ( czas projektu, źródła informacji, plan pracy)

3. Procesy wykonywania

4. Procesy kontroli ( weryfikacja działań, modyfikacja)

5. Procesy zamykania ( podsumowanie, ewaluacja, osiągnięcie lub nie celu i informacji)

1. Metoda projektowania okazji edukacyjnych celem metody jest wspieranie dziecka w działaniach i uaktywnianie jego potencjału intelektualnego i twórczego. Jest to uczenie się po przez gromadzenie doświadczeń przez czynny kontakt z otoczeniem fizycznym i społecznym. Uczenie odbywa się przy okazji konkretnych działań dziecka , wykonywania zadań opartych na jego motywacji wewnętrznej zaspokojenia różnych potrzeb ( biologicznych. Poznawczych, społecznych).

1. Struktura scenariusz składa się z kilku etapów:

1. Przedmiot odkrycia – hipotetyczny cel który może być osiągnięty dzięki aktywności dzieci. Przedmiotem odkrycia może być informacja, zdarzenie, zjawisko bezpośrednio dostępne w środowisku przyrodniczym lub społecznym.

2. Punkt wyjścia – powinien skupiać uwagę dzieci, zaciekawić, zaintrygować, prowokować, wzbudzić w nich motywację do pracy , skierować uwagę na to, co wiąże się z treścią zajęć ( np. aranżacja Sali).

3. Zadania - ważne jest by dzieci same lub za pomocą nauczyciela odkryły problem, postawiły pytania, a następnie określiły zadania i podjęły decyzje jak je wykonać.

4. Warunki materialne - zgromadzenie jak największej ilości rzeczy które nam będą potrzebne w wykonywaniu zadania.

5. Element wspomagający wyeksponowanie - nauczyciel swoim zachowaniem czy aranżacją Sali inicjuje i inspiruje aktywność dzieci. Następnie obserwuje ich

zachowania. Cały czas jest gotowy do udzielenia pomocy. Na koniec zajęć nauczyciel porządkuje wraz z wychowankami zdobyte doświadczenia.

1. Cechy charakterystyczne projektu:

- otwartość

- różnorodność

- Samodzielne uczenie się dzieci

1. Metoda story- line to metoda aktywizująca oparta na holistycznym modelu uczenia się. Przez zastosowanie różnorodnych działań opartych na interakcji z innymi uczestnikami dostarcza ona intensywnych uczuć i przeżyć , pobudza kanały zmysłowe dzieci. Uczestnicy łatwiej uświadamiają sobie własne doświadczenia, myślą i zapamiętują przez co nabywana wiedza staje się bardziej przystępna i ciekawa. Opowieść ruchowa która angażuje każdego uczestnika.

1. Typy:

1. Skupiona wokół jakiegoś zjawiska lub przedsięwzięcia

2. Skupiona wokół historii, opowieści – przybiera dwie techniki :

• Historii zwanej opowieścią wychowawczą, w której dominują aspekty wychowawcze,

• Opowieści ruchowej, której głównym założeniem jest aktywność dzieci wynikająca z fabuły.

1. Konstrukcja scenariusza:

- centrum jest fabuła prawdziwego lub fikcyjnego zdarzenia,

- epizody które powinny znaleźć się w opowiadaniu

^ inspirujący start

^ wciągające rozwinięcie

^ emocjonujące zdarzenie

^ szczęśliwe zakończenie

- do każdego epizodu nauczyciel powinien mieć przygotowany zestaw pytań kluczowych oraz proponowane formy aktywności dzieci

- pytania mają zachęcić i zmotywować do myślenia, pomogą również w rozwiązaniu różnych punktów widzenia znalezieniu własnego poglądu

- pierwszy epizod wprowadza w tematykę zagadnienia i problematykę, epizody środkowe mają na celu rozwinięcie wydarzeń, epizod końcowy to rozwiązanie problemu

- głównymi postaciami opowiadania są najczęściej sami uczestnicy lub postać fikcyjna

- może dotyczyć problemów z jakimi spotykamy się na co dzień

- ważne aby w zajęciach brały udział wszystkie dzieci

- stosuje się dodatkowo różne techniki pracy

- etapy pracy przygotowawczej nauczyciela

* dobór opowieści – historyjki problemowej lub problemu

* podział historii na epizody

* opracowanie pytań kluczowych

* obmyślenie atrakcyjnych form aktywności

1. zalety pracy:

- uczy współdziałania

- negocjowania

- dyskutowania

- uczy umiejętności krytycznego spojrzenia na poglądy oraz weryfikowania i oceniania poglądów innych

- rozwija wyobraźnię i myślenie przyczynowo – skutkowe

- rozwiązywania problemów

- rozwija samodzielne myślenie i działanie

4) Metoda syntetyki

1. Zasady pracy;

- zespołowość pracy

- oswajanie dziwności i udziwnianie tego co wydaje się znane, proste, zwykłe i normalne

- dopuszczanie do głosu emocji

- poszukiwanie analogii

1. Etapy pracy metodą syntetyki:

1. Poznanie i zbliżenie się do problemu

2. Przeformowanie problemu – oddalenie tego co już wiemy na jego temat i budowanie analogii z innych dziedzin aktywności, przeformowanie może przyjąć formy:

• Oswajania dziwności

• Przekształcenie zwyczajnego w niezwykłe, udziwnienie tego co, wydawało by się znane. Proste, zwykłe i normalne

1. Można iść w dwóch kierunkach:

• Stawiać pytania do problemu lub wymyślać zadania

• Poszukiwać analogii czyli podobieństwa pewnych cech i stosunków zachodzących między nietożsamymi rzeczami i zdarzeniami.

1. Rodzaje analogii:

• Analogia prosta- bezpośrednia polega na odnajdowaniu w otoczeniu obiektu funkcjonującego pod jakimś względem podobnie do obiektu który chcemy usprawnić

• Analogia personalna – oznacza identyfikowanie się z problemem lub jego elementem, czyli przeprowadzenie takich eksperymentów myślowych w których twórca stawia się na miejscu poszczególnych części rozważanego przedmiotu, wczuwa się w relacje i funkcje jakie spełnia dany obiekt

• Analogia symboliczna – polega na obrazowym przedstawieniu założonych procesów. Gdy posługujemy się obrazami, wówczas mamy szansę się uwolnić od ograniczeń, jakie wynikają z ścisłej terminologii i logiki.

• Analogia fantastyczna - polega na czasowym zawieszeniu logicznych praw i wejściu w świat fantazji, właściwy marzeniom sennym lub sytuacjom baśniowym, gdzie nie działają podstawowe prawa przyrody.

5) Metoda pytań- ma na celu przeprowadzenie dogłębnej analizy problemu. Metoda polega na przedstawieniu jak największej liczby pytań dotyczącej problemu, które dadzą nam nowy ogląd sytuacji. Po wyczerpaniu pytań logicznych pojawiają się coraz bardziej oryginalne, które mogą prowadzić do niekonwencjonalnych rozwiązań problemów. Pracę warto zacząć od ćwiczenia z ilustracją nauczyciel zachęca wychowanków aby zadawali jak najwięcej pytań odnośnie ilustracji. Pytania mogą dotyczyć wszystkiego. Celem ćwiczenia jest rozwijanie samodzielnego myślenia, w kontekście z konkretnym problemem.

6) Metody zabawowe- zabawa służy nauce, ludzie najwięcej zapamiętują z tego co sami przeżyją. Sytuacje w których występuje spontaniczna zabawa, humor i radość, zwiększając motywację do pracy. Nauczyciel powinien stworzyć atmosferę bezpieczną, pełną radości i zabawy. Dobrze gdy sam nauczyciel włączy się do zabaw. Zabawa jest ograniczona ustalonymi wcześniej zasadami warunkującymi osiągnięcie celu dydaktycznego. Ważne aby dzieci miały stworzone warunki do samodzielnego gromadzenia doświadczeń w czasie zabawy. Zadaniem nauczyciela jest umożliwienie, wyzwolenie i podtrzymanie spontanicznej aktywności dziecka.

7) Gry edukacyjne - należą do grupy metod zabawowych i są najbardziej atrakcyjnymi dla dzieci formami aktywności. Obok celu edukacyjnego łączy w sobie element zabawy, konkursu, współzawodnictwa.

• Postacie metody:

- quizy

- krzyżówki

- rebusy

- symulacje zdarzeń

- gry planszowe

- zabawy typu memo

Gry rozwijają wyobraźnię, komunikatywność, umiejętności adaptacyjne . Umożliwia sprawdzenie zdobytych umiejętności, prawidłowe zrozumienie pojęć, logiczne wyciąganie wniosków, łączenie faktów wydarzeń, związków przyczynowo – skutkowych. Gry uczą odpowiedzialności za sukces grupy, współdziałania, przestrzegania ustalonych zasad i reguł.

• Wyróżniamy:

• Gry motywacyjno – wychowawcze

• Gry czytelnicze, zespołowe

• Konkursy i gry zespołowe

• Quizy „pytanie za pytanie”

• Opowiadamy bajki metodą Carla Orffa

• Różnice:

Gra	Zabawa
1. wynik jest ważny 2. reguła stała 3. przestrzeń stała 4. czas wyznaczony przez reguły 5. liczba regulowana 6. przyczynowość jasno określona 7. przebieg zaplanowany 8. atmosferę tworzy kolejno każdy jej uczestnik	1. wynik nie jest ważny 2. reguła zmienna 3. przestrzeń dowolna 4. czas regulowany przez uczestników 5. liczba dowolna 6. przyczynowość przypadkowa 7. nieprzewidywalny przebieg 8. atmosferę tworzą wszyscy jej uczestnicy

8) Metoda ośrodków zainteresowań:

• Przebieg i organizacja działań:

- wybór tematu oraz działania wstępne

- wprowadzenie elementu zaciekawienia

- każdy uczestnik wybiera elementy dotyczące jego zainteresowań

- praca dzieci w grupie podzielone są według zainteresowań tworzą mapy mentalne

- wypowiedzi uczestników na tematy zainteresowań są swojego rodzaju ekspertami w danej dziedzinie

- nauczyciel zbiera uzyskane informacje i przedstawia je w postaci mapy mentalnej.

9) Metody ewaluacyjne - przez ewaluację rozumiemy sposób zbierania przez nauczyciela wyników uzyskanych przez dzieci by móc zgromadzić informacje zwrotne odnośnie do efektywności zaproponowanych dzieciom działań. Rezultaty mogą być pozytywne lub negatywne. Każda z informacji może nam pomóc w podnoszeniu jakości naszej pracy.

10) Techniki twórczego rozwiązywania problemów :

Problemy to zagmatwane sprawy, trudne i niejasne zagadnienia które trzeba wyjaśnić, rozwiązać.

• Fazy rozwiązywania problemów:

- chaos – posiadanie wielu nieuporządkowanych danych

- nazwanie – sformułowanie i doprecyzowanie problemu

- analiza danych – co już wiemy na dany temat

- generowanie pomysłów rozwiązywanie problemów

- selekcja pomysłów

- ranking rozwiązań – wybór najlepszego rozwiązania

- praca w małych grupach – co zrobimy, jakie działania itp.

- realizacja pomysłu

Co daje ta technika?

- umiejętność dogłębnej analizy

- stymulowanie twórczego myślenia

- doprowadzą do ostatecznego rozwiązania problemu

• Problemy możemy rozwiązać dzięki:

• Małe ludziki ( np. podajemy przykłady prac których nie lubimy i zatrudniamy małe krasnoludki)

• Burza mózgów

• Metoda projektowania idealnego ( obmyślenie idealnej wizji rozwiązania)

• Rozwiązywanie problemów drogą skojarzeń

• Identyfikacja z obiektem (postawienie się na miejscu obiektu osoby)

• Rozwiązywanie problemów drogą analogii

11) Techniki skojarzeniowe polegają na tworzeniu łańcuchów skojarzeniowych do danego problemu, po to by ułatwić głębsze wejrzenie w dany problem. Stworzenia gwiazd skojarzeniowych z danym słowem.

12) Techniki przyspieszonego uczenia się przyswajanie dużej ilości wiedzy oraz nabywania wiedzy w sposób szybki i trwały.

1. Mind- maping – mapy pamięciowe, mentalne, myślowe, grafy itp.

2. Łańcuchowa metoda skojarzeń – szybkie zapamiętanie łańcuchów informacji składających z 10 i więcej haseł. Opiera się na formie pamięciowej pamięć – obraz – akcja. Obraz powinien być niestandardowy (szokujący, zadziwiający, żywy), bardzo plastyczny odbiór wszystkimi zmysłami.

3. Haki pamięciowe – dzieci potrafią zapamiętać i odtworzyć wyrywkowo ogniwa łańcucha, niezależnie od kolejności obrazów.

13) Techniki dyskusyjne – ta technika może przyjąć różne warianty np. pogadanki, dyskusje poszukujące, debaty. Jest to metoda aktywizująca prowadząca do samodzielnego myślenia, zastanawiania się, analizowania, obrony własnego zdania, argumentowania. Dyskusje spełniają wiele funkcji uczą przestrzegania zasad, powstrzymania się od głosu, wyważonej krytyki, poznawania poglądów innych uczestników. Technika ta sprzyja integracji grupy rodzi się otwartość, szczerość, zaufanie.

Przykładowe techniki:

• drzewko decyzyjne

• Metaplan

• Słoneczko

14) Wywiad istotą tej metody jest prowadzenie improwizowanej rozmowy. Może przybierać formę konferencji prasowej, sondy ulicznej. Podczas wywiadu można wcielać się w różne role. Wywiad powinien być wcześniej przygotowany (pytania). Metoda ta angażuje emocjonalnie, rozwija myślenie i wyobraźnię, doskonali wypowiadanie się oraz ćwiczy umiejętność komunikacji społecznej.