Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie

Wydział Inżynierii Produkcji i Energetyki

Projekt z przedmiotu

Inżynieria Produkcji i przetwórstwa surowców żywnościowych

Temat:

Zintegrowana produkcja ziemniaków przeznaczonych do produkcji płatków ziemniaczanych

Wykonali:

GR. 1

Kraków 2014 r.

1. Wybór lokalizacji gospodarstwa rolnego

Decydujący wpływ na położenie gospodarstwa rolnego ma obecność w okolicy zakładu, który będzie skupywał nasz produkt, co zapewni rolnikowi stabilny zarobek i opłacalność produkcji. Przedsiębiorstwo z którym zostanie zawarta umowa na sprzedaż ziemniaków to ZETPEZET PIŁA Sp. z.o.o.

Zakłady Przemysłu Ziemniaczanego w Pile są jednym z najstarszych i największych w kraju producentów skrobi ziemniaczanej oraz produktów jej przetworzenia. Zakłady kontynuują ponad 100-letnią tradycję przetwórstwa ziemniaka w Polsce. Zdolności przetwórcze Zakładów wynoszą ponad 740 ton ziemniaków na dobę. Zakłady dysponują silosem do magazynowania skrobi o pojemności 8000 ton. Umożliwia on sprzedaż skrobi w różnorodnych opakowaniach (20 kg, 25 kg, big-bags) oraz skrobi luzem w cysternach samochodowych.

Dzięki stosowaniu sprawdzonych i wciąż ulepszanych technologii zakłady stały się znaczącym na rynku producentem wysokiej jakości:

• skrobi ziemniaczanej;

• skrobi budyniowej;

• preparatów dla przemysłu spożywczego;

• preparatów dla przemysłu technicznego;

• preparatów paszowych.

Ze względu na lokalizację zakładu w Pile, gospodarstwo produkujące ziemniaki na susz paszowy zlokalizowane zostało we wsi Kotuń, które znajdują się 9 km od wspomnianego zakładu przetwórstwa rolno-spożywczego.

Województwo: wielkopolskie,

Powiat: pilski,

Gmina: Szydłowo,

Powierzchnia gospodarstwa: 350 ha.

Powierzchnia uprawy ziemniaków: 200 ha.

Położenie geograficzne powiatu

Analizowany teren powiatu pilskiego położony jest na Pojezierzu Wielkopolskiem ograniczonym od północy Pradoloiną Toruńsko-Eberswaldzką i od południa Pradoliną Warszawsko-Berlińską. Przez powiat przepływa rzeka Gwda, a otoczony przez bory sosnowe znajdujące się na licznych pagórkach ukształtowanych przez lodowiec. Dominujący typ krajobrazu naturalnego Pojezierza stanowi młodoglacjalny krajobraz równin i wzniesień pojeziernych, miejscami pagórkowaty oraz sandrowy pojezierny.

W krajobrazie dominuje wysoczyzna morenowa falista z kilkoma niewysokimi ciągami moren czołowych subfazy krajeńskiej zlodowacenia bałtyckiego. Wysoczyzna morenowa wznosi się na 130 - 140 m n.p.m. Budują ją gliny morenowe z głazami, lokalnie spiaszczone z przewarstwieniami piasku niewielkiej miąższości. Miąższość glin sięga w okolicy Wtelna 33-35 m. Zalegają one na osadach plioceńskich miąższości ok. 40 m (iły pstre) oraz mioceńskich (iły, piaski, węgiel brunatny) do głębokości 120 m.

Dominującą formą użytkowania są grunty orne (gleby brunatne wyługowane i kwaśne, płowe i lokalnie bielicowe). Na terenie powiatu działają dobre systemy melioracyjne, które w stanie niedoboru zahamują odpływ, a w przypadku nadmiaru wody – skutecznie ją odprowadzą.

Klimat

Powiat znajduje się pod wpływem oceanicznych mas powietrza, co wpływa na łagodność klimatu. Im dalej na wschód tym bardziej zaznacza się kontynentalizm klimatu. Obszar znajduje się w wielkopolsko-śląskiej dzielnicy rolniczo-klimatycznej. Średnia roczna temperatura wynosi ok. +8,2 °C, ku północy spada do +7,6 °C, a na krańcach południowych i zachodnich osiąga +8,5 °C. Liczba dni w roku z pokrywą śnieżną dochodzi do 57 dni w Kaliszu[potrzebne źródło].

Okres wegetacyjny należy do najdłuższych w Polsce. Na Nizinie Południowowielkopolskiej wynosi ok. 228 dni i na północ od Gniezna i Szamotuł zaczyna powoli spadać do 216 dni na krańcach północnych[potrzebne źródło].

Opady roczne wahają się od 500 do 550 mm. Jednak region zmaga się z deficytem opadów, zwłaszcza we wschodniej części województwa (okolice Słupcy, Kazimierza Biskupiego, Kleczewa) gdzie spada czasem zaledwie 450 mm opadów w roku, co grozi stepowieniem terenu. Przypuszczalnie jest to skutkiem wykarczowania lasów oraz eksploatacji kopalni węgla brunatnego. Liczba opadów wzrasta na północnych i południowych (Ostrów Wielkopolski, Ostrzeszów) krańcach Wielkopolski ponad 650 mm. Przeważają wiatry zachodnie.

Rolnicza przestrzeń produkcyjna

Na terenie gminy Szydłowo warunki do rozwoju rolnictwa są następujące: Gleby gruntów ornych województwa wielkopolskiego są średniej i niskiej jakości. Gleby klas V i VI oraz gleby nieprzydatne rolniczo - klasy VI RZ - stanowią 40 % areału województwa. Brak gruntów ornych zaliczanych do I klasy i znikomy procent gleb II klasy rzutuje na ocenę jakości gleb wielkopolskich. Około 78 % powierzchni gruntów ornych województwa wielkopolskiego stanowią gleby kompleksów żytnich (4-7), 15 % - gleby kompleksów pszennych (1-3), pozostałe 7 % to gleby kompleksów (8-9) zbożowo-pastewnych. Kompleksy użytków zielonych (2z i 3z) to około 6 % powierzchni użytków rolnych województwa.

2. Wybór odmiany

Odmiana „Redstar” jest uprawiana w Polsce od dekady, wytwarza bulwy z czerwoną skórką; przeznaczona do przetwórstwa. Miąższ żółty, nieco mączysty.

1. Wybór przedplonu

Dobry przedplon pod ziemniaki uprawiane w systemie integrowanym powinien pozostawiać znaczącą masę organiczną, spulchniającą glebę i możliwie wcześnie schodzić z pola. Dopuszczalny udział ziemniaka w zmianowaniu w systemie rolnictwa integrowanego nie powinien przekraczać 25%. Ziemniak, obok kukurydzy, należy do roślin, które najbardziej zubożają glebę z substancji organicznej. Zbyt duży jego udział, poza czynnikami fitosanitarnymi, może powodować trudności w bilansie próchnicy i składników pokarmowych w glebie.

Wartość przedplonu	Przedplon	Gleby średnie
	Roślina	Wartość w (%)
Bardzo dobra	Mieszanka roślin motylkowych z trawami, strączkowe	100

Zastosowane w uprawie zmianowanie:

1. ziemniaki,

2. żyto + wsiewka seradeli,

3. pszenica jara,

4. jęczmień ozimy , łubin żółty w poplonie.

Przygotowanie bulw do sadzenia

Staranne przygotowanie sadzeniaków na przedwiośniu jest bardzo ważnym zadaniem,

którego skutki są odczuwalne w okresie późniejszym. Wpływa ono na równomierny

i prawidłowy wzrost roślin, na dobre wykorzystanie pola przeznaczonego pod uprawę

ziemniaków oraz na zdrowotność roślin, a tym samym na plon. Jeżeli w gospodarstwie

uprawia się ziemniaki na wczesny zbiór, niezbędnym zabiegiem jest podkiełkowywanie

sadzeniaków. W przypadku innych kierunków produkcji zaleca się pobudzanie.

Przed przystąpieniem do podkiełkowywania, czy pobudzania ziemniaki należy przebrać.

Czynność tę wykonuje się w celu usunięcia bulw z objawami mokrej i suchej zgnilizny,

ospowatości bulw, zarazy ziemniaka oraz uszkodzeń mechanicznych.

1. Sadzenie ziemniaków

Sadzenie jest zabiegiem agrotechnicznym, którego zadaniem jest umieszczenie sadzeniaka w glebie w tej samej odległości wg nastawionej gęstości sadzenia, na jednakowej głębokości, z zachowaniem przyjętej rozstawy międzyrzędzi. Dokładne wykonanie sadzenia jest podstawowym warunkiem prawidłowego wykonania dalszych zabiegów, a głównie mechanicznych zabiegów pielęgnowania.

Szerokość międzyrzędzi: 70 cm,

Głębokość sadzenia: 50-60 mm,

Optymalna ilość łodyg na 1 ha: ok. 200 tys,

Wielkość sadzeniaka: średnia (4-5 cm, 70g),

Liczba roślin na 1 ha: 48,8 tys. sztuk.

Gęstość sadzenia: 27 cm,

Termin sadzenia: 20-25.IV,

Gęstość sadzenia obliczono ze wzoru:

G=$\frac{10000\ m^{2\ }\ x\ 4,1\ \text{szt}}{25\frac{\text{sz}}{m^{2\ }}\ x\ 70\ \text{cm}} = 23,43\ \text{cm}$

1. Pielegnacja plantacji

Celem zabiegów pielęgnowania w ziemniakach jest przede wszystkim zniszczenie rozwijających się chwastów, optymalizacja właściwości fizycznych gleby oraz prawidłowe uformowanie redliny dla stworzenia warunków do nieograniczonego rozwoju stolonów i bulw. Pielęgnacja przed założeniem plantacji obejmuje zabiegi wykonywane przed zimą i na wiosnę. Do zabiegów stosowanych przed zima należą:

• Głęboszowanie

• Podorywka

• Wysiew nawozów P i K

• Wywożenie i roztrząsanie obornika

• Orka płytka (12 – 15 cm)

• Bronowanie

• Siew poplonu

• Talerzowanie poplonu

• Orka zimowa

Zabiegi wykonywane wiosna to:

• Bronowanie

• Wysiew nawozów

• Doprawianie gleby ( agregat uprawowy)

• Odkamienianie gleby

• Bronowanie

• Sadzenie ziemniaków

Chemiczna pielęgnacja plantacji polega na zastosowaniu w celu obrony przed :

• zarazą oprysku Ridomil Gold MZ 68 WG w dawce 2 kg/ ha łącznie 400 kg . Przewidziano stosowanie preparatu w 2 dawkach :

1. 45 – 50 dni od posadzenia

2. 10 – 15 dni od 1 zabiegu. Po zastosowaniu tego preparatu obowiązuje karencja 14 dni.

• chwastami oprysku RACER 250 EC 5dni po wschodach w dawce 2 l/ ha łącznie 400 l

• stonką - chemiczne zwalczanie stonki gdy larwy są stadium L₁ za pomocą Nomolt 150 S.C. w dawce 0,25 l/ha łącznie 50l, gdy temp przekracza 18 stopni. W celu całkowitego wyeliminowania tego szkodnika stosuje się drugi zabieg w stadium rozwoju larwy L₂ -L_3, przy użyciu Alfamor 050 S.C. w dawce 0,2 l/ha łącznie 40l, wymagana temperatura zabiegu- powyżej 20 stopni.

1. Zabiegi mechaniczne

Skuteczność zabiegów mechanicznych może wahać się w bardzo szerokich granicach i wynosi 50-95%. Najwyższa skuteczność zabiegów mechanicznych występuje w lata suche. Lata o mokrej wiośnie nie sprzyjają skutecznemu niszczeniu chwastów za pomocą zabiegów mechanicznych. Ręczne odchwaszczenie wymaga dużych nakładów robocizny i praktycznie posiada znaczenie tylko na małych powierzchniach. W przypadku dużego zachwaszczenia, może wymagać kilkakrotnych zabiegów w ciągu sezonu wegetacyjnego. Nakłady na zabiegi pielęgnowania mogą wtedy wymagać nawet 150 rbh/ha. Podstawową zasadą, którą należy przestrzegać w czasie wykonywania zabiegów mechanicznych jest niedopuszczenie do nadmiernego rozwoju i ukorzeniania się chwastów. Chwasty należy niszczyć w początkowej fazie ich rozwoju. Jeśli chwasty niszczymy w fazie siewek – białych nitek, to mamy szansę zniszczyć je w 95-98%. W początkach wschodów niszczymy już tylko 75-86% chwastów. W pełni wschodów natomiast liczba zniszczonych chwastów spada do 45-60%.

Mechaniczno-chemiczny system pielęgnowania ziemniaków:

Obsypywanie z bronowaniem broną chwastownikiem :

Od posadzenia do wschodów ziemniaka 3-6 razy,

Od wschodów do zwarcia rzędów ziemniaka 2-3 razy.

1. Nawadnianie

Jednym z podstawowych czynników produkcji jest woda. Znaczny niedobór opadów, jaki ma miejsce na terenie większości obszaru naszego kraju oraz ich nierównomierny rozkład, jest jedną z głównych przyczyn dużych wahań plonów ziemniaka a także pogorszenia cech jakości. W zależności od czasu wystąpienia suszy i długości jej trwania skutki dla plonu mogą być bardzo duże.

Susza glebowa poza spadkiem plonu i zmniejszeniem udział bulw handlowych powoduje:

• zwiększone porażenie parchem zwykłym i możliwość nasilenia występowania rdzawej plamistości bulw

• nieregularność kształtu bulw

• niejednorodność miąższu

• zwiększoną zawartość azotanów, cukrów i glikoalkaloidów w bulwach

 

Nierównomierny dostęp wody dla roślin powodować może jeszcze spękania i pustowatość bulw. W tym celu na plantacji zastosowano system deszczujący, czyli rozprowadzające wodę w postaci zbliżonej do deszczu. Urządzeniami stosowanymi na naszej plantacji ze względu na niski koszt są deszczownie szpulowe wyposażone w działko wodne.

1. Nawożenie

Potrzeby pokarmowe ziemniaka są dość wysokie, bowiem z plonem jednostkowym – 1 t

bulw w odniesieniu do azotu, fosforu i potasu stanowią odpowiednio: 5 kg N, 1,5 kg P₂O₅

i 7 kg K₂O, stąd konieczność uzupełniania składników pokarmowych nawożeniem

mineralnym.

Gleby, którymi dysponujemy charakteryzują się średnią zawartością składników mineralnych, dlatego przewidziane nawożenie głównych pierwiastków w czystej postaci obrazuje tabela poniżej:

	Azot (N)	Fosfor (P2O5)	Potas (K2O)
	Dawka w kg/ha	Dawka w kg/ha	Dawka w kg/ha
Ziemniak- zapotrzebowanie	200	60	280
Obornik –zawartość w dawce	150	90	180
Zawartość skł. Min. Pobieranych z obornika w 1 roku	75	45	90
Poplon łubin – zawartość	140	30	170
Zawartość skł. Min. Pobieranych z poplonu w 1 roku	70	15	85
Dawka uzupełniająca	55	0	105

W celu uzupełnienia brakującej ilości potrzebnych nawozów zostaną zastosowane nawozy mineralne :

• Patentkali – potas 30 %, magnez 10%, siarka 17%

• Mocznik nawozowy – azot 46%

• Dolistnie Agrosol U – Azot 10,8 %, potas 10,8%, fosfor 5,6, magnez 0,33%, siarka 2,3% + B, Cu, Fe, Mn, Mo, Zn.

Zapotrzebowanie na nawozy:

• Patentkali – 350 kg/ha, 70000 kg na plantacje,

• Mocznik nawozowy – 120 kg /ha, 24000 kg na plantacje

• Dolistnie Agrosol U – 3l/ha, 600 l na plantacje stosowane w dwóch dawkach druga dawka po 14 dniach od pierwszej.

1. Zabiegi wykonywane na plantacji:

Zabiegi wykonywane jesienią
Zabiegi agrotechniczne
Wywożenie obornika ( roztrząsacz obornika)
Głęboszowanie ( głębosz)
Orka płytka (pług obracalny 5 skibowy)
Bronowanie (agregat uprawowy)
Siew poplonu ( siewnik rzędowy)
Talerzowanie poplonu ( brona talerzowa)
Orka przedzimowa (pług obracalny 5 skibowy)
Zabiegi wykonywane wiosną
Bronowanie (agregat uprawowy)
Wysiew nawozów ( rozsiewacz dwutarczowy) Patentkali
Wysiew nawozów ( rozsiewacz dwutarczowy) Mocznik
Doprawianie gleby (agregat uprawowy)
Sadzenie (sadzarka do ziemniaków)
Obsypywanie (obsypnik)
Usuwanie chwastów (brona chwastownik +obsypnik)
Usuwanie chwastów (brona chwastownik +obsypnik)
Usuwanie chwastów (brona chwastownik +obsypnik)
Opryski na chwasty (opryskiwacz)
Nawożenie dolistne (opryskiwacz)
Usuwanie chwastów (brona chwastownik +obsypnik)
Opryski na zarazę (opryskiwacz)
Usuwanie chwastów (brona chwastownik +obsypnik)
Opryski na stonkę ziemniaczaną (opryskiwacz)
Opryski na zarazę (opryskiwacz)
Nawożenie dolistne (opryskiwacz)
Opryski na stonkę ziemniaczaną II (opryskiwacz)
Niszczenie łętów
Zbiór (kombajn)

1. Choroby i szkodniki ziemniaka 

Agrofagi występujące na plantacjach ziemniaka są jednym z najważniejszych elementów powodujących straty ilościowe i jakościowe bulw. Dwa główne agrofagi powodujące najwyższe straty w plonie to:

- zaraza ziemniaka (Phytophthora infestans)

 - stonka ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata Say)

 Zaraza ziemniaka to najważniejsza gospodarczo i najgroźniejsza choroba grzybowa ziemniaka. Szkodliwość tej choroby w naszym kraju jest szczególnie duża ze względu na znaczenie ziemniaka w produkcji roślinnej oraz warunki klimatyczne korzystne dla rozwoju choroby. 

 

Szkodliwość choroby polega na:

- spadku uzyskiwanego plonu

- bezpośrednim porażeniu bulw ziemniaka zarazą

 

Rozwój zarazy przebiega najintensywniej przy temperaturze ok. 18-20°C. W takich warunkach plantacja ziemniaka może zostać zniszczona przez chorobę w ciągu zaledwie kilku dni. Zarodniki grzyba mają bowiem niezwykłą zdolność rozprzestrzeniania się z wiatrem czy deszczem na odległość nawet kilkudziesięciu kilometrów.

Zaraza ziemniaka

Pierwsze widoczne objawy zarazy na liściach to niewielkie nieregularne, jasnozielone plamki. Objawy te spotyka się przede wszystkim na dolnych, najniżej położonych liściach, gdzie panuje największa wilgotność. Konsekwencją występowania zarazy ziemniaka na plantacjach jest porażenie zarazą bulw. Zakażenie bulw następuje w polu w czasie zbioru lub w trakcie przechowywania. Na powierzchni chorej bulwy tworzą się różnej wielkości ołowianoszare plamy. W miąższu występują rdzawe, twarde nacieki, postępujące w głąb bulwy. Zwalczając zarazę na plantacjach ekologicznych powinno się stosować przede wszystkim działania profilaktyczne takie jak:

- niszczenie źródeł zakażenia

Niszczenie źródeł infekcji odgrywa decydującą rolę w ekologicznej ochronie warzyw przed zakażeniem. Polega ono na dokładnym usuwaniu chorych roślin lub ich porażonych części, usuwaniu resztek pożniwnych, stosowaniu podorywek i orki przedzimowej oraz niszczeniu żywicieli pośrednich. 

- stosowanie wczesnych terminów sadzenia

- podkiełkowywanie sadzeniaków

- uprawę odmian odpornych lub bardzo wczesnych i wczesnych

 Inne choroby oprócz zarazy ziemniaka i alternariozy występujące powszechnie na plantacjach ziemniaka to:

• Ryzoktonioza

• czarna nóżka

• mokra zgnilizna bulw

Sprawcą rizoktoniozy jest grzyb Rizoctonia solani Kuhn. Jako pasożyt okolicznościowy żyje powszechnie w glebie i może porażać nawet kilkaset gatunków roślin. Rizoktonioza porażająca ziemniaki może występować w trzech formach, przy czym każda pojawia się w innym terminie i na innym organie rośliny. Największe szkody wyrządza w okresie wschodów powodując zgniliznę kiełków. Część porażonych roślin ginie. Kolejne formy choroby to próchnienie podstawy łodyg występujące w dalszej fazie wegetacji oraz ospowatość bulw przy dużym nasileniu choroby są zdrobniałe i zdeformowane. 

 

Silna epidemia czarnej nóżki i mokrej zgnilizny bulw występują w latach mokrych szczególnie na glebach zwięzłych i wilgotnych. Głównym źródłem infekcji są porażone sadzeniaki. Pierwotne symptomy choroby występują u podstawy łodygi, która czernieje (stąd nazwa choroby – czarna nóżka). Następnie zgnilizna dociera do korzeni. Wcześniej zakażone rośliny więdną i stopniowo zamierają, nie zawiązując bulw. Rośliny zainfekowane w pełni sezonu wegetacyjnego tworzą bulwki zdrobniałe, zakażone bakteriami. Mokra zgnilizna tych bulw w warunkach sprzyjających rozwojowi choroby może wystąpić jeszcze przed ich zbiorem. Jednak największe szkody występują podczas przechowywania ziemniaków.

Stonka ziemniaczana

 Głównym szkodnikiem ziemniaka jest stonka ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata Say). Szkodnik ten wyrządza największe straty w plonie. Stonka zawsze rozpoczyna wędrówkę od roślin rosnących na obrzeżach (efekt brzeżny), a potem najczęściej występuje placowo. Jako próg ekonomicznej szkodliwości przyjmuje się wystąpienie na roślinie jednego złoża jaj lub 15 larw (przewidywane są wówczas minimalne straty plonu). Wystąpienie 60 larw oznacza już straty istotne ekonomiczne. W walce ze stonką w uprawach ekologicznych pozostają więc głównie preparaty biologiczne dopuszczone do stosowania. Preparaty te dzielą się na 2 grupy:

• wyciągi roślinne

• mikroorganizmy

 Największy wpływ na plon ma zniszczenie odmian wczesnych w drugiej i trzeciej dekadzie czerwca, a odmian późnych w pierwszej dekadzie lipca. Związane jest to z okresem tworzenia i przyrostu bulw poszczególnych odmian. Przyjmuje się, że zniszczenie powierzchni rośliny powyżej 15% może powodować straty plonu do 28% czyli ok. 7t z hektara.

1. Zbiór ziemniaków

 Zbiór jest najtrudniejszym i najbardziej pracochłonnym zabiegiem w całym cyklu zabiegów agrotechnicznych składających się na produkcję ziemniaka. Wraz z przygotowaniem plantacji do zbioru pochłania 40-60% ogólnych nakładów robocizny. Podstawowym warunkiem decydującym o zmniejszeniu do minimum uszkodzeń mechanicznych bulw jest przygotowanie plantacji do zbioru. Polega ono na wcześniejszym przed planowanym zbiorem zniszczeniu porostu (łęty, chwasty) tak aby ich masa w czasie zbioru nie przekraczała 2-4 t/ha. W zależności od stopnia dojrzałości rośliny, zniszczenie porostu powinno nastąpić na 1-3 tyg. przed planowanym zbiorem. Niska temperatura zbioru powoduje wzrost przede wszystkim uszkodzeń mechanicznych bulw, a także innych ważnych parametrów jakości (zawartość cukrów).

Zniszczenia porostu w ziemniakach możemy dokonać:

• mechanicznie za pomocą rozdrabniacza łęcin,

• mechanicznie za pomocą podcinania roślin,

• metoda płomieniową.

 Zniszczenie łęcin w odpowiednio wczesnym terminie powoduje:

• obniżenie siły związania bulw ze stolonami,

• przyspieszenie dojrzałości skórki,

• ułatwienie pracy zespołu kopiącego i oddzielającego porost, co w efekcie zwiększa wydajność pracy maszyny zbierającej.

 Uszkodzenia mechaniczne bulw

 Głównym celem, który powinniśmy spełnić w czasie zbioru jest ograniczenie do minimum uszkodzeń mechanicznych, które powstają na skutek nadmiernego mechanicznego obciążenia tkanki bulwy na zespołach roboczych maszyn. Uszkodzenia mechaniczne bulw są wynikiem przerwania naturalnej ochrony bulw – skórki i uszkodzeniami miąższu. Otwierają one drogi dla infekcji chorobami bakteryjnymi. W grupie czynników oddziaływujących na uszkodzenia mechaniczne bulw, które związane są z warunkami glebowymi i klimatycznymi oraz zabiegami agrotechnicznymi, należy przede wszystkim wymienić:

• zakamienienie pola,

• temperatura bulw w czasie zbioru,

• masa porostu przed zbiorem,

• dojrzałość bulw i stolonów w czasie zbioru.

Inną grupę czynników wpływających na uszkodzenia mechaniczne bulw stanowią czynniki związane z pracą maszyn kopiących, wśród których najistotniejsze będą: 

• konstrukcja elementów i zespołów roboczych kombajnu, sprzyjająca ograniczeniu sił oddziaływujących na bulwę (otuliny na metalowych prętach odsiewacza, regulacja prędkości roboczej poszczególnych zespołów kombajnu),

• prędkość robocza agregatu (ciągnik + maszyna) dostosowana do warunków zbioru 3-5 km/h,

• głębokość pracy zespołu kopiącego (12-15 cm),

• wysokość spadania bulw na maszynie i w czasie transportu (poniżej 30 cm).

1. Przechowywanie

Okres przechowywania bulw jest nie mniej ważnym etapem w produkcji ziemniaków niż sama ich uprawa. Maksymalny czas przechowywania bulw dochodzi w polskich warunkach klimatycznych do 9 miesięcy a więc jest dłuższy niż okres wegetacji dla tej rośliny. W tym czasie bulwy muszą zachować swe własności odżywcze, utrzymać dobrą jakość a straty masy muszą być jak najmniejsze. W produkcji ekologicznej wykorzystanie wiedzy o spoczynku bulw jest warunkiem powodzenia w ich dobrym przechowywaniu.

 Choroby bulw okresu przechowalniczego:

• zaraza ziemniaka

• sucha zgnilizna

• mokra zgnilizna

• zgnilizna mieszana

• parch srebrzysty

• fomoza

 Profilaktyka a więc zapobieganie powstawaniu strat przechowalniczych jest najważniejszą w ekologicznym systemie produkcji ziemniaków. Jednym z elementów tej profilaktyki jest właściwe przygotowanie bulw do długotrwałego przechowywania. Generalną zasadą powinno być, aby do przechowywania przeznaczać tylko bulwy w pełni dojrzałe ze skorkowaciałą skórką, suche, dobrze oczyszczone z resztek łęcin i chwastów, nieuszkodzone oraz bez widocznych plam zarazowych czy gnilnych. Bulwy uszkodzone mechanicznie w czasie zbioru, nadgniłe, z widocznymi plamami chorej skórki, nadmarznięte i zazielenione powinny być odseparowane od zasadniczej masy plonu, którą rolnik przeznacza do przechowywania. Bulwy mokre powinny być przed długotrwałym przechowywaniem osuszone.