1.. Podział Europy wg Haleckiego- Halecki w 1923 r. poruszał problem dotyczący podziału Europy Wschodniej na epoki i obszary geograficzne. Wskazał w nim, iż nieuzasadnione jest identyfikowanie Europy Wschodniej z Rosją. Dla Haleckiego Europa Wschodnia była przede wszystkim pojęciem geograficznym, a nie cywilizacyjnym i obejmowała kraje na wschód od Niemiec, natomiast Czechy, Słowację, Węgry i Rumunię zaliczył do Europy Zachodniej. Po 1940 r. Halecki pisał już o czterech regionach Europy: romańsko-angielskim, germańskim, bizantyjskim i czwartym, położonym pomiędzy Skandynawią, Niemcami i Italią z jednej strony oraz Rosją Sowiecką i Turcją z drugiej, na określenie którego używał terminu Europa Środkowo-Wschodnia. Gdy myślimy o Europie, trzeba unikać antagonizowania jej na Wschód i Zachód. Wg Haleckiego położenie na wschodzie czy zachodzie kontynentu nie powinno być pierwszym czynnikiem determinującym. Tym czynnikiem powinna być charakterystyka danej kultury. Dużo uwagi poświęca zdefiniowaniu „Europy Wschodniej” i „Europy Zachodniej”. Kolebką Europy Zachodniej jest rzymska strefa w świecie śródziemnomorskim, poszerzona w wyniku podbojów. W tym czasie na ziemiach niegermańskich, a więc w rejonach zamieszkałych przez Słowian, tworzono też marchie, których jednak nie podporządkowano politycznie. Germańskie próby rozszerzenia zachodniej zwierzchności kulturowej i politycznej na wschód okazywały się bezowocne, oprócz przypadków, w których dochodziło do całkowitej eksterminacji rdzennej ludności. Wg Haleckiego: „Europa Zachodnia uformowała się wokół odnowionego cesarstwa zachodniego, Europa Wschodnia natomiast powstała z tego co zostało po cesarstwie wschodnim oraz z tej części kontynentu, której udało się zachować niezależność względem obydwu imperiów”. Oprócz tego można mówić o dwóch Europach Środkowych. Zachodniej, czyli niemieckiej, i wschodniej, czyli słowiańskiej. Europa Środkowo-Wschodnia w koncepcjach niemieckich była strefą zamierzonych intensywnych wpływów politycznych, okazała się jednak dla Niemców nazbyt odmienna, nazbyt różnorodna etnicznie oraz kulturowo. Koncepcja Europy Środkowej i idea dzielenia jej na część wschodnią i zachodnią ma według Haleckiego głęboki sens, bo możemy stopniowo wychwycić i opisać różnice między tymi regionami( np.: są inne modele ekspansji, wojskowość). Czym jest Europa Środkowo-Wschodnia dzisiaj? Obecnie obejmuje „wszystkie dwanaście krajów, łącznie z Austrią, które w latach międzywojennych istniały jako państwa niepodległe między Skandynawią, Niemcami i Włochami na zachodzie a Związkiem Sowieckim na wschodzie”. Nie są to państwa jednolite etniczne, a więc ich potencjalny ściślejszy związek byłby możliwy najwyżej w formie federacji

2.Geneza pojęcia MITTELEUROPA- określenie to ma krótką historię, pierwszy użył tego wyrażenie niemiecki ekonomista Friedrich List (1789-1846). Był on przedstawicielem starej szkoły historycznej w ekonomii, zaangażowany był również w ekonomiczne zjednoczenie Niemiec. I okres funkcjonowania terminu „Europa Środkowa” związany jest z Niemcami, którzy na początku XX wieku przeżywali intensywny rozwój+ zdominowanie obszaru Niemieckim „Mitteleuropa”.21.01.1904 powołano Gospodarcze Towarzystwo Środkowo-Europejskie, którego celem było doprowadzenie go gospodarczej integracji Niemiec i Austro-Węgier z możliwością rozszerzenia na pozostałe kraje (Szwajcaria, Belgia, Holandia). Związek pojęcia Europa Środkowa z planem niemieckiej dominacji politycznej, gospodarczej i kulturowej, a wojna miała to umożliwić. W 1915 roku ukazała się książka Friedricha Naumanna pt: Mitteleuropa - ewangelia koncepcji europy środkowej. W jej myśl ta część Europy miała stać się podporządkowanym państwu niemieckiemu tworem gospodarczo-politycznym. W swym programie Neumann popierał również germanizację oraz madziaryzację tego regionu. Wysuwano także żądania stworzenia na Krymie niemieckiego państewka kolonialnego oraz dążono do skolonizowania państw bałtyckich. Klęska Niemiec + rozpad Austro- Węgier pokrzyżowały plany niemieckie, odżyła dopiero za czasów Hitlera ale w zmienionej formie.

3.Konceptualizacje środkowoeuropejskiej odrębności rozwojowej: gr1: podkreśla czynniki zewnętrzne: Małowist, Wallenstein. MAŁOWIST: Europa zachodnia (po rzymska) mogła korzystać z dorobku cywilizacji rzymskiej, linia Dunaju i Renu dobrze się rozwija, ale do pewnego terenu. Reszta później, zachód lepiej rozwinięty, wschód jeszcze pierwotny, liczba ludności przechodzi na rozwój gospodarczy. Kolonizacja na prawie niemieckim, warunki klimatyczne w europie zachodniej są dużo lepsze, bo bardziej przewidywalne, kryzys- zachwiał się istniejący system bankowy. W XIII wieku podatki nakładają co jest zabójcze dla gospodarki, im mniejsze tym lepsza gospodarka. Zachód osiąga apogeum rozwojowe, przeludnienie, brak żywności XIV/XV wiek wschód zaczyna się lepiej rozwijać, bardziej się wyrównał wobec zachodu, ale Kolumb odkrył Amerykę, więc znowu są do tyłu :D XVI wiek Zachód przeżywa kryzys. WALLENSTEIN: Podział europy: centrum (pł-zach.)- specjalistyczne, peryferia( wsch.- zboże, nisko przetworzone produkty), półperyferia (śródziemnomorskie- jedwab) wojna 100letnia jako przezwyciężenie kryzysu, wschód- pogarsza się sytuacja chłopów, nie stać go na nic- nie napędza gospodarki. XVI wiek tak samo jeśli chodzi o technikę (rozłam zachodnio-wschodni) XVII kapitał kolonialny- handel się rozwija. Wschód- praca przymusowa się rozwija, na chłopów nakładają coraz to nowsze podatki. Gr2.podkreśla czynniki wewnętrzne: Brener, Zientara, Topolski. BRENER: struktura klasowa, feudalizm: chłopi bezpośredni producenci, kolonizacja nowych obszarów, akumulacja polityczna: rozbudowa aparatu wojskowo-administracyjnego przez władcę i właściciela XVwiek; kończy się kolonizacja. TOPOLSKI: typowy marksista, spowodowało powstanie systemów folwarczno-pańszczyźnianego, na zachodzie- rozładowanie „niewolnictwa” na wschodzie rozpad struktur agrarnych X/XI wiek wschód: państwa stymuluje rozwój gospodarczy, XIII/XIV wschód: feudałowie stymulują rozwój gospodarczy. Szlachta a gospodarka: relacja między ziemią a siłą roboczą, możliwość zbytu towarów, warunki naturalne. ZIENTARA: zachód: poddaństwo rozdzielone, Wschód: poddaństwo jednolite słabość miast więc się rozwija folwarczno- pańszczyźniane. Gr 3 czynniki wewnętrze i zewnętrzne: Chirod, Rusiński, Bloom, Rutkowski. CHIROD: system folwarczno-pańszczyźniany różni się od klas. Feudalizmu tym, że była praca przymusowa. RUSIŃSKI: początki folw.-pań. W średniowieczu już naturalne przekształcenie z gospodarstwa możnowładcy feudalnego, zapotrzebowanie na zboże ze wsch. Na Zach. BLOOM: XII/XIII wiek wyzwolenie chłopów XIV/XV kryzys to ograniczył i to i to na zachodzie wg blooma, a na wschodzie; przed kolonizacja w ogólnie nie było wolności, połowa XIV wieku na dobre miało się zmienić w XV wieku, gdy chłopi z wolnych staja się poddanymi bo szlachta wpływa na to. RUTKOWSKI XV wiek rozwój folw-pań, koniunktura na produkty rolne, dziedzictwo rzymskie lub jego brak, wpływ kościoła, popiera panów.

6. Strefa bałkańska: tereny: Serbii, Bośni, Macedonii i częściowo Bułgarii. Eksploatacja Rud srebra, a miejscami także złota, wydobywanie ołowiu i żelaza stało się tu w wielu wypadkach punktem wyjścia rozwoju miast i społeczeństwa. Szczególnie w XIV i XV wieku gdy osłabiło się kopalnictwo czeskie i węgierskie. Serbia i Bośnia stały się ważne z punktu widzenia gospodarki Europejskiej jako tereny dostarczające ogromne ilości srebra i złota do Dubrownika i Dalmacji. Trzeba tu pamiętać o niemieckich górnikach, którzy przybywali na te tereny, gdyż Europa miała większe zapotrzebowanie na takie kruszce. Strefa ta budzi wiele wątpliwości, bo po mimo dużego materiału toponomastycznego dotyczącego eksploatacji metali, nie jest on pewny. W Serbii istnieje wiele miast, których nazwy mogły by wskazywać, że wydobywano tam srebro, złoto czy ołów, jednak brak na to dowodów. Nazwy takie jak Zlatica, Srebrnik czy Bakar (miedź) mogą wskazywać na to że odbywał się tam handel danym metalem, a nie jego wydobycie.

5.Strefa sudecko-karpacka: obejmowała tereny: korony św. Wacława ( Czechy, Morawy, polskie terytoria śląska, Polski- gł. Małopolskę i Podole, a także Węgry, Słowację, Ukrainę Zakarpacką i wyżynę Siedmiogrodu. Ziemie te różniły się od siebie etnicznie i ze względu na warunki sprzyjające osadnictwu. Pasma górskie, które je dzieliły, zwłaszcza Karpaty, nie utrudniały komunikacji i pozwalały na stały kontakt i wymianę handlową. Duże bogactwa naturalne zwłaszcza na Śląsku, Czechach i Węgrach. Czechy eksploatowały swoje bogactwa od dawna, najbardziej jednak w XII i XIII wieku, były to przede wszystkim: srebro i złoto (Stribro, Jihlava, Nemechy Brod, Kutna Hora, Tabor, Pribram, Krasnohora, Jestenik) była z Czech też cyna, ołów i miedź, jednak tego było mało więc sprowadzany był z Małopolski. Żelazo wydobywano z warstw powierzchniowych powstały okręgi przemysłowe: środkowo czeski, czesko-morawski, południowo- czeski. W ostatnim zaczęto posługiwać się siłą wady co ułatwiło wydobycie żelaza. Na Śląsku były małe złoża złota (Złotoryja, Lwówek, Złoty Stok, Opawa). W XIII wieku wydobywano rudy ołowiu z domieszka srebra od Tarnowskich Gór aż do Olkusza w Małopolsce, a także w Bytomiu. Małopolska dużo złóż ołowiano-srebrnych (Sławków, Chrzanów) a także rudy miedzi, wydobycie soli (Bochnia i Wieliczka) zaopatrzały one w sól Małopolskę, Śląsk, Czechy i Węgry. Olkusz- istniało tam wydobycie galeny i produkcja ołowiu, eksportowano też stamtąd ołów do Czech, Węgier i Niderlandów. Na górnym Śląsku zaczęto wydobywać rudy żelaza w Częstochowie też. eksploatacja połączona była z produkcją wyrobów żelaznych. Zagłębie Staropolskie- rejon Kielc eksploatacja w XVI i XVII wieku dopiero. Ważne też są wydobycia w rejonie rzek Horn i Wag. Bańska Szczawnica- ośrodek górnictwa miedziowego, a także rudy srebra. Złoto było też w Kremnicy. Miedziowy okręg górniczy: Gelenica, Smolnik, Spisz (w tym ostatnim też wydobycie miedzi i srebra). XIII wiek to rozkwit górnictwa dołowego, prymitywne narzędzia chroniące przed wodą. Używano do tego pracy ludzkiej i zwierzęcej: Jihlava, Kutna Hora. W XV wieku rozkwit techniki przed zalewaniem wód przy wydobywaniu rud. Początki budowy sztolni. Najsłabiej znane dzieje Siedmiogrodu. Obfite złoża złota ważne dla gospodarki europejskiej. Złoto i srebro było na tych terenach wydobywane z Rodna, Zalatna i na tzw. Rumunii Karpatach Zachodnich. W XIV wieku wydobycie rtęci. Mało wiadomo o miedzi i żelaza.

4.Strefa Bałtycka- Wieki XIII i XIV są okresem tworzenia się i dominacji Hanzy niemieckiej na wybrzeżach Morza Bałtyckiego. Od XV wieku zaczęły odgrywać znacz

ną rolę także bretońskie, hiszpańskie i portugalskie wybrzeża Atlantyku. Z tego dużego regionu morskiego, ale głównie znad brzegów Bałtyku i Morza Północnego, handel hanzeatycki promieniował zwłaszcza na północ i południe. Już od drugiej połowy XII w. kupcy niemieccy osiedlali się za zgodą i przy poparciu książąt pomorskich w istniejących miastach słowiańskich. Największe znaczenie dla początków Hanzy nad Bałtykiem, miało zalozenie Lubeki, przez hrabiego Adolfa II von Schauenburga. To ona przyczyniła się do powstania miast niemieckich nad Bałtykiem. W 1234 r. prawa miejskie otrzymuje Szczecin, wkrotce tez Kołobrzeg, Kamień Pomorski i inne miasta. Na Pomorzu Wschodnim, zaczyna się rozwijać Gdańsk jako ośrodek handlu i rybołówstwa - XII oraz XIII w. Należy pamiętać iż, w nowo powstałych ośrodkach miejskich, pojawiały się skupiska przybyszów z Niemiec, które z biegiem czasu uzyskają tam zadecydowaną przewagę. Zakon Krzyżacki ( początek XIII - XIV w.) i jego inflancką gałąź, były przez długi okres, trwający przynajmniej do końca XIV w., tym czynnikiem dzieki któremu mogły rozwijać się miasta hanzeatyckie w strefie bałtyckiej. Ta okoliczność z kolei stała się ważna przesłanką dużego znaczenia gospodarczego i politycznego Hanzy, przy czym najistotniejsza funkcja tej organizacji polegała na opanowaniu i długotrwałym utrzymaniu wyłączności w zakresie handlu między północno- wschodnią i zachodnią Europą. Wazne jest tez miasto Visby na wyspie Gotland.Miasto Visby pozostawało w ścisłych stosunkach gospodarczych zarówno z Lubeką, jak i z Rusią. Ekspansja na Ruś była dziełem kupców gotlandzkich, którzy działali na linii łączącej południowe wybrzeże Bałtyku z Nowogrodem. Jednakże już w poł. XIII w. ten szlak handlowy traci znaczenie na rzecz miast w których, niemiecki element kupiecki uzyskał decydujące stanowisko, to znaczy przede wszystkim Visby i Lubeki. W 1280 r. podpisały one umowę w celu ochrony handlu na linii Nowogród – cieśnina Sundu. Tez Ryga przystąpiła do tego układu. A wszystko dzięki ogromnym sukcesom kupiectwa północnoniemieckiego osiągniętym w XIII wieku. Lubeczanie i Hamburczycy dysponowali zbożem z Brandenburgii, Meklemburgii i Pomorza Zachodniego, uzyskawszy monopol na dostawne podstawowego produktu z Norwegii i dzięki temu opanowali eksport sztokfisza, futer i tłuszczów norweskich.W 1237 r. król Henryk III nadał przywileje Osterlingom- kupcom przybywającym ze wschodu i zdobywającym pozycję w Anglii oraz Flandrii (szerokie zwolnienia celne w zakresie importu do Anglii i eksportu stamtąd oraz zapewniono im bezpieczeństwo w handlu). W Bułgarii powstała najważniejsza placówka zagraniczna, czyli kantor Hanzy, gdzie wyraźnie dominowała Lubeka. W okresie późniejszym handel hanzeatów obejmuje stopniowo obszar rozciągający się od Norwegii, Islandii do Karpat, Kotliny Czeskiej, do granic Górnych Niemiec, a jego posty sięgały wybrzeży Morza Czarnego, Wenecji, Hiszpanii i Portugalii. ale trzon obejmował w dalszym ciągu przede wszystkim baseny mórz Bałtyckiego i Północnego.Prusy Krzyżackie i Inflanty w XIV w. stały się eksporterem drzewa,przede wszystkim jako budulca, z terenów własnych oraz w coraz większej ilości z Polski, zwłaszcza z Mazowsza. Ogromne znaczenie miał wywóz smoły i dziegciu z Polski - Były to wówczas artykuły niezbędne do budowli statków bo je uszczelnialu.byl tez bursztyn, jedyny obok drogich futer „luksusowy” artykuł eksportu, zmonopolizowany całkowite przez Zakon Krzyżacki i odbierany głównie przez producentów różańców w Lubece i Brugii. Metale i kruszce pochodziły z odległego zaplecza strefy nadbałtyckiej, z Węgier i z Czech, skąd transportowano je drogami lądowymi, głównie przez Polskę do Torunia i Gdańska. Był to w XIII i XIV w. istotny element dla rozwoju Torunia, a także Krakowa. największymi statkami na Bałtyku dysponował Zakon ( pojemność ok. 250 ton). Prusacy i Infalndczycy wysyłali co roku, floty złożone z kilkudziesięcioleciu statków do Bretanii, zaś sól z tego kraju opanowała w ciągu dwóch wieków rynki nadbałtyckie i ich zaplecze. Zdołała jeszcze długo utrzymać się nawet w północnej Polsce, opierając konkurencji soli kamiennej z kopalń w rejonie Krakowa i na Rusi.W XV w. hanzeaci znaleźli się z złej sytuacji politycznej- Na zachodzie dotyczyło to przede wszystkim Niderlandów, zjednoczonych pod władzą dynastii burgundzkiej. W strefie nadbałtyckiej dotyczyło to zmian jakie zaszył w Polsce, na Litwie i na Rusi ( wiąże się to z unia polsko-litewską, a także zwycięstwem pod Grunwaldem – co daje szybki rozwój gospodarczy Polski, więc o dominacji Zakonu w tym rejonie nie było już mowy. Decydujące wypadki nastąpiły w drugiej połowie XV w. gdy Hanza znalazła się w obliczu gwałtownie wzrastającego państwa moskiewskiego. Biorąc pod uwagę upadek Brugii w szybki rozwój Antwerpii jako wolnego rynku światowego, wzrost znaczenia Holandii i Anglii oraz zmiany nad Bałtykiem, należy stwierdzić iż pozycja większości miast hanzy zmieniła się na niekorzyść. Już XIII w. istniała silna strefa gospodarcza obejmująca część wschodnich Niemiec, śr Polskę, Litwie i cz. Rusi. W ciągu XIV, a w szczególnie w XV sytuacja strefy środkowej ulega polepszeniu bo Handel bałtycki jednym z wielu czynników rozwoju już choćby z tego względu, że wchłaniał część nadwyżek produkcji, stwarzając jednocześnie możliwość pokrywania wielu potrzeb ludności przez importu towarów, których brakowało na miejscu.

Średniowiecze to czas kreacji, a od czasów reformacji zanik jedności religijnej i kulturowej jest tez w XVI wieku nowe zagrożenie- ekspansja turecka. W średniowieczu w szkole uczono łaciny, potem w protestanckim szkolnictwie jest język narodowy. W 1515 zagrożony przez Turków Wiedeń ,więcej obcych przybyszów np. Ormianie, Żydzi, pojawiają się nowe świątynie- chrześcijańska jedność ulega rozbiciu. W XX wieku koncepcje budowania jedności: malej enetanty,miedzymorza ,trojkat wyszehradzki i za tym idą koncepcje to uzasadniające. W 1935 w Brukseli apelują o badanie tego regionu- dużą role maja polscy historycy np. Oskar Halecki(duzo tych polskich historyków pochodzi ze wschodu-i stad pomysl,żeby pojecie Europa Sr-wsch rozciągnąć na Ukrainie i Białoruś)Placówki zajmujące się badaniem hist eur śr-Uniwersytet Centralnej Europy, centrum w Krakowie, na Harvardzie albo tez poza uniwersytetami albo przy uniwersytetach. Wielka postacia był Miarian Małowist działał on duzo- historia gospodarcza, metoda porownawcza pokazywal jedność europy srodkowej w gospodarce; w poznaniu był zespol Łowmiańskiego i jego uczniowie np.profesor Błaszczyk; w Krakowie-Baczkowski. Podczas 13 zjazdu historyków w poznaniu wskazywano by badac region ten całościowo. na 17 powszechnym zjezdzie historykow było sympozjum o eropie Sr-wsch- moderował je Kłoczkowski.w 2012 był kongres a tematem była polska w eur srodkowek.Szukano cech wspolnych dla europy srodkowej i roznic z Europa zachodnia i wschodnia. Kiedy ten region się ukształtował? przelom XIII/XIV wieku decentralizacja, w XIII wieku na tym obszarze proces pierwszej integracji europejskiej, kształtują się państwa. Cechy charaktersytczyne europy sro- próbowano wiele razy definiować, zaczeto mowic,ze w średniowieczu pojawiają się idee żeby łączyć pod berłem np. jednej dynastii, te inicjatywy wychodzą od samych dynastii i to staranie dyplomatyczne a nie narzucanie np. Kazimierz wielki prowadzi szeroka dyplomacje bo to okres dyplomacji europejskiej, sa wojny ale szybkie, zaczepne, naciskowe. Ksiazka Haleckiego „historia europy Sr-wsch –granice i podziały’ ma wielkie znaczenie, potem dwa lata później po angielsku, w pracach Haleckiego jest fascynacja kresami, tam dużą rola unii polsko litewskiej, jest ona dla niego wzorem. Z NIEJ JEST ZROBIONE 1 ZAGADNIENIE!. Jest koncepcja po I WS i II WS jaki ma być ten podział i na tej bazie praca Haleckiego ,żeby się wzorować na unii Pol-lit.Po 1989 tez powstaja nowe panstwa (wtf-co z tego)w sierpniu 1989 historycy polscy, Czechosłowacji, Węgier, jest plan by współpracować przy badaniach eur Sr-wsch, chcą tez historyków z Ukrainy, Białorusi, Litwy by współpracować i jest plan, niezrealizowany, żeby w Lublinie 3 uniwersytet . JAK MOWIC: Czesi wola mowic Europa srodkowa a nie Europa Sr-wsch.Kocnepcje Kłoczkowskiego jest taka,by mowic ‘mlodsza europa’ a Halecki-eur Sr-wsch. Jest tak,ze szuka się w uzasadnieniu pojecia głębszych idei ,a nie tylko podboje np. unia polsko czeska za waclawa-jeden opat pisze,ze dobrze się zylo,ze to dwa narody o tak podobnym jezyku. Pojecie federalizmu to XVIII i XIX wiek, koncepcje te się wiaza z ustrojami poszczególnych panstw,przeciwstawiane z unitaryzmem,ale koncepcje federalistyczna sa stare-już w starożytności bylynp.w starym testamencie o 12 plemonach tylko po prostu nie było tego pojecia.Tez jest to w czasach Ottona III-prowincje sclavinia,germania,Romania ze to idee federacyjne,albo tez Chrbry który był tez wladca w Czechach .Czescy historycy np. Szostak szukaja tak podtekstow politycznych-slask się np.bardzo bogaci na handlu z Czechami. w okresie średniowiecza jest kilka prob tworzenia unii,jest unia Pol-litwa ale sa tez polsko-wegierska,z Czechami proby w koncu XIII wieku(czy to proby unii czy tylko ekspansja),wegry z czechami,wegry z niemcami,wegry z chorwacja od XII wieku-a o tych uniach jest Malo prac,jak funkcjonowaly,jakie były itp. W sreniowieczu była polityka dynastyczna-można postzregac ze to myslenie zjednoczeniowe tez.Halecki w 1940 poza Polska pisze o federacyjnych tradycjach eurpy Sr-wsch… Termin idea jagiellonska-pzrejaw polityki dynastycznej (wegry,polska,Czechy) i obrana przed wspolnymi wrogami Terminy którymi orkeslano-eur srd; Sr-wsch, peryferie cywilizacji zachodniej(tak ci z zachodu w XIX wieku mowia); mitteleuropa-XIX/XX wiek-pisze tak Nauman na tereny gdzie kiedys mialy wplywy Niemcy,ale tez gospodarcze podobieństwo-wzkauje Jozef Pacz; germania slowianska-duza rola w niej Niemiec; mala ententa-polka,wgry Czechy-sojusz obonny to był; miedzymorze-miedzy baltykiem,adriatykiem,a śródziemnym-wzmocnienie przez scalenie; trojkat wyszehradzki-polaczenie wegier,polski i Czech+Słowacji-tesj tez uklad wyszehradzki-wspolne finanse np. na badania,inicjatywy kulturalne; Europa slowianska-termin w międzywojniu stosowany; mlodsza Europa-badacze poszukuja nazwy,tam można zaliczyc tez Skandynawie ze zwgledu n czas przyjecia chrześcijaństwaW 1927 historycy znacznych panstw od finaldii po Grecje tworza Federacje Towarszystw Historykow Europy Wschodniej (do 1939 dziala) Okreslanie Europa wschodnia nie odpowiadalo Czechom, polakom i dlatego jest ten dodatek ‘srodkowa’-srodkowo-wschodnia. W 1935 wegierscy historycy wydaja pismo „archiwum europae centro orientalus’ przez co termin Eu Sr-wsch się rozpowszechnia.

Oskar Halecki bada Sr wschodnia Europe. WYjechal do Londynu,nowe oho Jorku,gdzie umarl.napisal „Granice i podzialy europy’.chce żeby doceniac ta czesc europy-zwraca uwage,ze ejst takie pogranicze miedzy wschodem i zachodem/Podzieli lHalecki Europe na zachodnia-germanska,wschodnia-slowianksrodkowko-wschodnia (jest czesc bardziej wschodnia i czesc bardziej zachodnia,czyli zgermanizowane tereny słowiańskie)Uniwerystet europy centralnej w Budapeszcie skupa się na badaniach tego regionu. Pojecia =Sr-wsch’ i samo ‘srodkowa’ sa zamiennie, np. na Czechach i Węgrzech się mowi srodkowa ,w Rosji nie lubia w ogole tych pojec-tylko jest zachodnia i wschodnia. Jakim obszarem wyznaczyc to pojecie? Czechy,polska,wegry,pozniej slowacja. Piort Wandrycz to nastepca Haleckeigo. Jeno Szuc (???) ma prace ‘trzy europy;’ uzasania wydzielenie tej srodkowej. W Ameryce 11 tomow Historii Eur srodkowej-tam wykluczyli obszary gdzie mowia po niemiecku i wlosku a wlacza się balkany bez czesci tureckiej,wlacza się finow, lotyszow, Ukraińców, Litwinow-ale wtedy, keidy nie były te panstwa wlaczone do Rosji.Badania rpwoadzili Kłoczkowski-zalozyl instytut europy srodkowo-wschodniej przy KULu. Jest pomysl,by Wostal 3 uniwerek w Lublinie-ale upadl. Kloczkowski badal tez I RP,przed rozbiorami,bialorsuu,sukraine,litwe-wszstko,co wchodzil ow sklad korony-uwaza,ze tez eroprpa skordkowa to panstwo krzyzackie rpzed powstaniem Krolestwa Pruskiego, Czechy,wegry-w historycznych granicach,znaczna zcesc Rumunii, slowenia, Chorwacja, co do Serbii i Bułgarii nie ma wątpliwości tak jak co do Mołdawii i woloszczyny