PODEJŚCIE DO PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH

• C. W. Mills – „Zawodowa ideologia patologów społecznych” (w: J. Mucha „C.W.Mills”)

• Kazimierz Frieske – „Teoretyczne opcje socjologii problemów społecznych”

• Frieske, Poławski: „Opieka i kontrola – instytucje wobec problemów społecznych”

1. Konstruktywizm w podejściu do problemów społecznych

2. krytyka socjologii dewiacji Millsa -1) wszyscy od dewiacji mieli taki sam zywot, wiec w sumie gadali to samo; 2) nie zwracali uwagi na struktury spoleczne, badali tylko pojedyncze przypadki, oderwane od siebie; 3) do tych dwóch punktów trza dodać, że Mills patrząc na struktury chciał o wiele szerzej spojrzeć na aspekt badany i uważał, że jest to ważne, żeby zwrócić uwagę, że zmiana jednego elementu może mieć wpływ na drugi i że wszystko jest powiązane!)

3. jawne i ukryte problemy społeczne; Klasyfikacja problemów społecznych wg Mertona. (to było na pierwszym wykładzie, na którym byłam, więc miałam w notatce :P Jeżeli eksperci wiedzą o problemie i wie opinia publiczna to jest problem jawny. Jeżeli eksperci wiedzą, a nie wie opinia publiczna to jest problem ukryty. Jeżeli wie opinia publiczna, a eksperci nie to jest to problem pozorny. A jeżeli nie wie opinia publiczna i nie wiedzą eksperci to problemu nie ma :)) jawne, ukryte, pozorne i brak problemu - malutka tabelka z pierwszego wykładu (nie ma jej w konspekcie chyba)

4. strategie radzenia sobie z problemami, czy problemy można rozwiązywać rynkowo (np. prostytucja- tak, bieda moim zdaniem nie). Chodziło o to, że można ich regulację pozostawić wolnemu rynkowi. Tak np. postuluje Korwin Mikke.

BIEDA I WYKLUCZENIE

• Oscar Lewis: Sanchez i jego dzieci; autobiografia rodziny meksykańskiej, PIW, Warszawa 1964 , str. 7-36 ("Od autora"))

• Stanisława Golinowska, Elżbieta Tarkowska red.: Ubóstwo i wykluczenie społeczne, badania, metody, wyniki?, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2005. str. 55-62, 163-186.

• Amartya Sen, "Nierówności. Dalsze rozważania"; Warszawa, Znak 2000; str. 55-73 (rozdz. "Funkcjonowanie i zdolność") i 124-140 ("Ubóstwo i zamożność")

• „Ubóstwo jako niedostatek możliwości”

1. Mierniki biedy i ubóstwa:minimum egzystencji, ustawowa granica ubóstwa i relatywna granica ubóstwa.

2. Funkcje jawne i ukryte biedy.

3. Kultura biedy - opisać czynniki powstania, składniki (Lewis) (kultura biedy jest reakcją na niemożność na rynku pracy, np ktoś pije bo nie ma innych rozrywek,w konspekcie z wykładów jest o tym mini wzmianka na samym dole str36. :)

4. feminizacja biedy

5. juwenalizaca biedy; bieda na wsi

6. Bieda jako probem wystpująy w polączeniu z innyi czynnnkami – niepełnosprawość, niski poziom wksztłcenia, wileodzietnść, dziedzczenie niemożliwości, zły bszr zamieszkania. Społeczne wykluczenie

7. 2 wymiary marginalizacji (wykluczenie i underclass).Czymsię od sieie różnią? Jak ma się pojęcie underclass do kultury ubóstwa?

8. Rodzaje wykluczenia społecznego; fizyczne strukturalne normatywne

9. Koncepcja ubóstwa i wykluczenia społecznego u Sen; z jaką def wykluczenia społ ma coś (i co) wspólnego, czy workfare wyklucza społ, co o tym pisał Frieske - jakie funkcje ma pojęcie wykluczenia, czy myślę że to dobre

10. Porównanie Europy i USA; europejski system socjalny – charakterystyka, jaka jest dynamika wydatków na politykę socjalną w europie; underclass - czym jest, i jaka perspektywa teoretyczna spowodowała takie myślenie o underclass u amerykanów

11. Bieda w Polsce (cyferki, topografia, korelaty) krótka, punktowa charakterystyka biedy w Polsce i pytanie, jak można skrytykować podejście zakładające że największa bieda występuje na wsi (czego statystyki dot. biedy nie obejmują) dynamika biedy; ile mamy biednych w Polsce (wg jakiej miary jaki procent społ. jest biedny, co mierzy relatywna granica ubóstwa, czy możliwa jest sytuacja, w której w społ. nie ma biednych) (to zależy, ale ok. 20%)’ dlaczego teraz w Polsce jest tak popularny termin „wykluczenie społeczne” (tekst Frieskego)

12. krytyka państwa opiekuńczego (krytyka workfare sate - praca mechanizmem kontroli.Główne pukty tej kryrtyki 1)w dalszymciąguposługiwani się kijem i machewką 2)emancpacja bzalternatywna 3) wrunkowość świadceń 4) owartość na niebezpieczne deformacje 5)skromność rezultatów 6)zwiększa istnienie tzw. Poverty gap.

13. Charles Murray negatywne prawa publicznej opiekuńczości

14. zarzuty Hirschmana wzgledem programow pomocowych(+podać przykład z polskiego prawa)

15. aktywna polityka (ALMP): formy, charakterystyka efektywnosci, skuteczność

16. aktywna polityka spoleczna - co do niej zaliczamy

RYNEK PRACY, BEZROBOCIE I SZARA STREFA

• Kazimierz W. Frieske: Dwa oblicza rynku pracy. w: Andrzej Kojder (red.): Jedna Polska? Dawne i nowe zróżnicowania społeczne. WAM, Kraków 2007

• Maciej Bukowski (red.): Zatrudnienie w Polsce 2006 – Produktywność dla pracy. Raport MPiSS. Str. 163-200 http://www.ibs.org.pl/site/upload/publikacje/ZWP2006/ZWP2006.pdf?PHPSESSID=6a6260258eb045009580d483a01cb488

• Kazimierz W. Frieske – „Zamienię porsche na gorsze: o biedzie, wykluczeniu i społecznej reintegracji”

• Referat: Mieczysław Kabaj – „Aktywna polityka zatrudnienia i środki walki z bezrobocie”

• „ŻYCIE NA SZARO. ZRÓZNICOWANIE NIEFORMALNEJ AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ”

• „ZASADA WZAJEMNOŚCI – istotne przesłanki deregulacji rynku pracy” Frieske

1. czynniki powstania szarej strefy

2. bezrobocie- liczby, poziom bezrobocia w Polsce

3. ile procent Polaków pracuje na czarno

4. programy pomocowe dla bezrobotnych

5. workfare – charakterystyka + aktywna polityka rynku pracy (co to jest; jakie są przykładowe działania; które są skuteczne - np. szkolenia, a które nieskuteczne - np. roboty publiczne)

6. aktywna polityka na rynku pracy (przykłady, skuteczność) krytyka workfare przez frieske (cwiczenia z dr Zalewskim)

7. Szara strefa(przyczyny- bo opłaca się, mentalność Polaków, wchodzimy tam, gdy koszty są za duże) zahaczył też o tekst o korupcji

8. przykłady aktywnej polityki na rynku pracy w Polsce (najwyższa i najniższa efektywność

9. skuteczne metody aktywnej polityki rynku pracy, wskaźniki skuteczności

10. efektywność netto i brutto – wyjaśnić (netto jest, kiedy mamy do czynienia z sytuacją eksperymentalną, możemy badać wpływ samej zapomogi od państwa i kontrolujemy inne czynniki, w przypadku brutto są wymieszane różne czynniki.) inna odpowiedź : brutto to porównanie z grupą kontrolną a netto bierze jeszcze pod uwagę wpływ innych czynników... (trochę się wykluczają)

11. korelaty pracy w szarej strefie

12. underemployment - formy zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasowym lub na czas określony. Musiałem jeszcze powiedzieć ile proc. ludzi jest w ten sposób zatrudnionych w Polsce (ok.8% na w niepełnym wymiarze i ~25% na czas określ.)

13. wskaźnika minimum egzystencji i miary relatywnego ubóstwa (chodzi o to, ze podobnie do współczynnika Giniego pokazuje rozwarstwienie:)

14. ilu jest bezrobotnych, czyli wskaźniki bezrobocia i jaki jest sens (co nam daje?)

15. flexicurity - flexicurity (flexible + security): połączenie elastycznej formy pracy z bezpieczeństwem socjalnym. Friske pisał na ten temat w "zamienię porshe na gorsze" jesli sie nie myle. inne: flexicurity=flexible+security (połączenie elastycznej formy pracy z bezpieczeństwem socjalnym, np. w Danii i Holandii); flexicurity to połączenie flexible i security na rynku pracy; chodzi o to, żeby była możliwość elastyczności w zatrudnieniu (nowy typy umów-o dzieło, zlecenie, praca w niepełnym wymiarze itp) a jednocześnie, żeby zwiększyć bezpieczeństwo takiego zatrudnienia (zagwarantowanie opieki socjalnej takiej jak tym, którzy pracują na pełen etat i na umowę o pracę) Nie wiem czy to było na wykładzie, ale miałam do napisania o tym pracę na inne zajęcia, więc się dzielę :)

16. czynniki powstania, wchodzenia do szarej strefy (rynek pracy!) - badania szarej strefy w Afryce. Niejaki Hart badał szarą strefę w Ghanie i okazało się że jego wyniki dot szarej strefy w ogóle :) chodzi o niskie bariery wejścia, niską efektywność, mały zasięg, zwykle rodzinną własność produkcji, dużą konkurencję, niski poziom akumulacji kapitału i brak regulacji (tu spory - niektórzy uważają że regulacji w szarej strefie jest dużo

17. czy bezrobocie może być problemem, na który patrzy się przez pryzmat kryminalizacji i medykalizacji – przykłady, wytłumaczenie i powiedzieć jak się w tych 2 przypadkach będzie reagować na bezrobocie

18. czy zasady kontraktu są fair, czy można zmuszać do pracy, czy to w ogóle jest jakiś wybór

19. underemployment w Pl - jaka jest skala i na czym polega

20. trzy znaczenia undereployment i czy to zjawisko występuje w Polsce

21. Omowic szara strefe pod katem zatrudnienia

22. porównanie workfare i welfare

23. jak mierzyć wielkość szarej strefy. badać szarą strefę można analizami makroekonomicznymi (to nie dla nas:) ankietami i badaniami jakościowymi

24. efektywność netto i brutto i jakie są te efektywne formy przeciwdziałania bezrobociu (szkolenia, dofinansowanie działalności gospodarczej - była taka tabelka na wykładzie) Pamiętajcie, że efektywność netto jest lepsza, bo uwzględnia też inne wskaźniki, np. społeczne a nie jest tylko porównaniem z grupą kontrolną! :)

25. workfare vs.welfare

ALKOHOLIZM I NARKOMANIA

• Jacek Moskalewicz, Łukasz Wieczorek: "Dostępność, konsumpcja alkoholu i konsekwencje picia – trzy dekady doświadczeń"; Alkoholizm i> narkomania, rok 2009, tom 22, nr 4

• Krzysztof Frysztacki: Socjologia problemów społecznych, Warszawa, Scholar 2009, str. 103-130 (rozdz. 6 "Alkohol i przemoc")

1. alkoholizm w Polsce-dynamika

2. ile czystego spirytusu spożywa przeciętny Polak?

3. dynamika picia (co pijemy, jak duzo, trendy, czy kobiety czy mezczyzni) - lekt.egz.

4. alkoholizm - statystyki, ile pijemy, kto? jak zmierzyć nierejestrowane spożycie; skutki spożywania alkoholu

5. ile Polacy piją i jak zmierzyć nierejestrowane spożycie; poprzez korelacje z leczeniem psychiatrycznym uzależnień,

6. Spożycie alkoholu.

7. Narkomania i alkoholizm wśród młodzieży

8. częstotliwość picie u kobiet wzrasta bardzo dynamicznie a u mężczyzn też to rośnie ale nie tak szybko.

PRZESTĘPCZOŚĆ, KRYMINALIZACJA I STRATEGIE KARANIA

• Krzysztof Frysztacki: Socjologia problemów społecznych, Warszawa, Scholar 2009, str. 103-130 (rozdz. 7 "Przestępczość i wymiar sprawiedliwości")

• Susan Rose-Ackerman: Korupcja i rządy. Warszawa, Fundacja S.Batorego 2001. Część II: korupcja jako problem kulturowy.

• Frieske, Poławski: „Opieka i kontrola – instytucje wobec problemów społecznych”

• Christie N., Dogodna ilość przestępstw, Warszawa 2004, s. 13-23.

1. retrybucja - co to?

2. statystki policyjne - Christie "dogodna ilość przestępstw", czego się dowiadujemy ze statystyk(zawierają tylko te przestępstwa zgłoszone policji i można zaobserwować m.in to jak zmienia się chęć do zgłaszania przestepstw (dynamika w czasie)

3. wady strategii korekcyjnej

4. Prewencja – szczególna (różnica z retrybucją) i ogólna

5. krytyka wykrywania w przestępczości w Polsce na podstawie tekstu Frysztackiego

6. retrybucja (dość szczegółowo, przykład wspólczesnych form retrybucji i różnice pomiędzy retrybucją u Foucalt i dziś). retrybucja u Foucalt - kara dolegliwa, niewspółmierna do popełnionego czynu, współcześnie - kara proporcjonalna do wagi czynu.

7. Kultura kontroli i jej wymiary, według na Garlanda

8. opisać resocjalizację

9. Garland - kiedyś to od kontroli złego zachowania były instytucje, które były "widzalne" - widzisz policję to zachowujesz się dobrze. Teraz jest tak, że na każdym kroku czyha jakiś szpieg - każdy z nas kontroluje - kontrolujemy siebie na wzajem. Widzisz coś złego, podejrzanego to dzwonisz, informujesz, zwracasz uwagę, zgłaszasz itp. Np. kontakt TVN24 - ludzie sami wysyłają filmiki, wstawiają pewne rzeczy do internetu i to nabiera rozgłosu. Juz nie tylko instytucje nas kontrolują. No i z tym związana jest kryminalizcacja - że wszystko postrzegamy przez pryzmat przestępstwa i przez to nawet na błahe rzeczy reagujemy tak, jakby było to nie wiadomo co. Kryminalizacja to to samo co medykalizacja tyle, że tu patrzymy przez pryzmat medycyny,a tu przestępstwa.

10. KRYMINALIZACJA - chodzi o to, że ludzie widzą przestępstwa tam gdzie ich nie ma (tak jak w medykalizacji z problemów robi się choroby, tak tutaj robi się przestępstwa) I w związku z tym, skoro jest tyle przestępstw (bo wszelkie, choć trochę dewiacyjne zachowania uległy kryminalizacji) to społeczeństwo chce być nadzorowane, kontrolowane (np zakładamy monitoring itp), chcemy mieć poczucie że jesteśmy bezpieczni. Poza tym następuje prywatyzacja kontroli (już nie tylko państwo ma monopol na sprawowanie kontroli, ale każdy chce kontrolę sprawować - np. powstają agencje ochrony) Pomoc społeczna sprawuje kontrolę nad tymi, którzy z niej korzystają...

11. wady strategii rehabilitacyjnych

12. czym się różnią strategie korekcyjne od prewencji

13. Czy funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości można uznać za problem społeczny? Statystyki policyjne i problemy związane z wymiarem sprawiedliwości.

14. kulturowe przyczyny korupcji (na podstawie lektury S.Rose-Ackerman); korupcja-co jest wyznacznikiem tego, ze mamy do czynienia z korupcją, a nie prezentami

PROSTYTUCJA

• Paweł Poławski: „ALTERACJE PROSTYTUCJI. SEX WORK I SPOŁECZNA PATOLOGIA”

1. funkcje jawne i ukryte prostytucji

2. Prostytucja nieletnich w Polsce

3. o prostytucji (jakie przyczyny, skala zjawiska, etc.)

MEDYKALIZACJA

• „MEDICALIZATION AND SOCIAL CONTROL” (Peter Conrad)

1. Medykalizacja (wyjaśnić pojecie, negatywne konsekwencje itp)

2. medykalizacja/ plusy i minusy

3. medykalizacja a dokladnie terapeutyczne techniki kontroli

4. jaki jest procent osób korzystających z usług psychiatry, psychologa

1. panika moralna: opisać zjawisko i jakie czynniki świadczą o jej występowaniu? mechanizm zjawiska, przyczyny powstawania, skąd wiemy, że coś jest już paniką moralną

2. co to bon edukacyjny

3. Zalety bonów edukacyjnych;