Kultura i biznes w perspektywie globalnej

BIZNES I KULTURA W PERSPEKTYWIE GLOBALNEJ

WPROWADZENIE: SPECYFIKA WYKŁADU I BLOKI PROBLEMOWE

Specyfika i główne cele wykładu

Bloki problemowe:

  1. Globalizacja ekonomiczna i globalny kontekst korporacji wielonarodowych – charakterystyka ogólna i analiza porównawcza (część I i II)

  2. Jak działa globalny biznes – reguły i strategie globalnych korporacji

  3. E-biznes – strategie sukcesu w gospodarce internetowej

  4. Kultura i struktura organizacyjna korporacji wielonarodowych

  5. Przywództwo i władza w korporacjach

  6. Problem odpowiedzialności korporacji wielonarodowych za przestrzeganie i promocję praw człowieka

  7. Etyka gospodarcza i etykieta biznesu

  8. Biznes i kultura – model japoński i koreański

  9. Wschodnioazjatycki sposób prowadzenia interesów: Chiny

  10. Ekonomia islamska - alternatywa dla gospodarki światowej?

  11. Tradycja żydowska (Tora i Talmud) wobec ekonomicznych wyzwań współczesności

Wykład 1:

GLOBALNY BIZNES – CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA I ANALIZA PORÓWNAWCZA (część I)

Problematyka wykładu:

  1. Polityczne, ekonomiczne i technologiczne uwarunkowania globalnego biznesu: dwie fale globalizacji - krótki rys historyczny

  2. Globalna obecność korporacji wielonarodowych i jej znaczenie

  3. Główne przejawy uniezależnienia się korporacji wielonarodowych od państw

  4. Potencjały korporacji i środki, jakimi dysponują

  5. 100 najbogatszych ludzi świata

1. Polityczne, ekonomiczne i technologiczne uwarunkowania globalnego biznesu

W historii gospodarczej świata, okresy pogłębiania się tendencji globalizacyjnych i ich hamowania były uwarunkowane:

Dwie fale globalizacji ekonomicznej:

Przełom XIX i XX wieku w gospodarce światowej charakteryzował się:

(Źródło: R. Cameron, Historia gospodarcza świata, KiW, Warszawa 1999, s. 331nn.)

Zwiększenie aktywności przedsiębiorstw na rynkach międzynarodowych było wynikiem polityki gospodarczej poszczególnych państw, sprzyjającej:

Czynniki niesprzyjające:

Zwiększenie międzynarodowej aktywności przedsiębiorstw doprowadziło do wzrostu powiązań i zależności gospodarczych pomiędzy państwami, co uznano z przejaw globalizacji

(Źródło: M. Ghertman, M. Allen, An Introduction to the Multinationals, St. Martin Press, New York 1984, s. 7nn.)

Pierwsza połowa XX wieku – niekorzystny splot uwarunkowań politycznych i ekonomicznych spowodował gwałtowny spadek aktywności gospodarczej przedsiębiorstw międzynarodowych:

Proces integrowania gospodarek zastąpiony został przez działania protekcjonistyczne: ,,Poszczególne kraje odgrodziły się od siebie protekcjonistycznymi barierami utrudniającymi przepływ towarów, kapitałów i ludności’’

(A. Gwiazda, Globalizacja i regionalizacja gospodarki światowej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 1998, s. 31-33)

Po zakończeniu II wojny światowej zmiana uwarunkowań politycznych i gospodarczych spowodowała ponowne zwiększenie aktywności przedsiębiorstw międzynarodowych. Miała ona jednak charakter niesymetryczny:

Jakościowa zmiana nastąpiła dopiero w latach 90 w wyniku głębokich przemian politycznych, gospodarczych, społecznych i technologicznych

Czynniki sprzyjające:

Przemiany te zaowocowały wzrostem aktywności zagranicznej przedsiębiorstw i zwiększeniem przepływów handlowych i kapitałowych na niespotykaną dotąd skalę

W okresie 1990-2000 średnia roczna wartość inwestycji wynosiła prawie 500 mld dolarów

Wykres 1. Wartość światowych przepływów inwestycyjnych w latach 90 (w mld USD)

Źródło: UNCTAD, World Investment Report 2001, s. 303

(http://www.unctad.org)

Rezultatem tej sytuacji było zwiększenie skumulowanej wartości zagranicznych inwestycji bezpośrednich w skali całego świata

z 1,7 biliona dolarów w 1990 r. do 6,6 bilionów w roku 2001

(Źródło: UNCTAD – Konferencja Narodów Zjednoczonych do spraw Handlu i Rozwoju, World Investment Report 2002, Nowy York, Genewa 2002, s. xv.)

Druga fala globalizacji objęła swym zasięgiem prawie wszystkie, choć w nierównym stopniu, kraje świata i dotyczy nie tylko dziedziny ekonomicznej, ale także politycznej, społecznej i kulturowej:

Globalizacja ekonomiczna to proces likwidacji barier granicznych dla działania rynku, w którego konsekwencji następuje proces integrowania się gospodarki światowej:

Proces globalizacji trafnie ujmuje tzw. Grupa Lizbońska – zespół 19 ekspertów z różnych krajów świata, którzy przygotowali na ten temat raport: Granice konkurencji.

Raport został wydany w formie książki w 1995 r. przez MIT, a w wersji polskiej w 1996 r. przez Polską Fundację Promocji Kadr

Autorzy raportu wyszczególniają trzy różne procesy:

Autorzy Granic konkurencji uznają, że globalizacja ma dzisiaj wiele form, a każda z nich zawiera czynniki zarówno narodowe, jak i globalne. Wymieniają i charakteryzują sześć obszarów globalizacji:

(Granice konkurencji, Grupa Lizbońska, seria: ,,Euromanagement’’, PFPK – Poltext, Warszawa 1996, s. 44-48nn.)

2. Globalna obecność korporacji wielonarodowych i jej znaczenie

Proces otwierania gospodarek i rozszerzanie idei wolnego handlu zwiększyły możliwości międzynarodowego działania przedsiębiorstw, zapewniając im prawie nieograniczony dostęp do zasobów i czynników produkcji

Wzrost pozycji i siły ekonomiczno-politycznej korporacji na scenie międzynarodowej jest efektem:

Terminologia:

przedsiębiorstwa, firmy, kompanie, korporacje

narodowe, międzynarodowe, wielonarodowe, transnarodowe, ponadpaństwowe

(J. Symonides, Odpowiedzialność korporacji wielonarodowych za przestrzeganie i promocję praw czlowieka, [w:] E. Haliżak i inni (red.), Globalizacja a stosunki międzynarodowe, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Warszawa 2004, s. 265)

Anna Zaorska definiuje korporację transnarodową jako organizację, która ,,koordynuje działalność produkcyjno-handlową różnych jednostek w różnych krajach z jednego ośrodka podejmującego strategiczne decyzje’’ (A. Zaorska, Ku globalizacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 50)

Według World Investment Report 2000: Cross-border Mergers & Acquisitions and Development (UNCTAD – Konferencja Narodów Zjednoczonych do spraw Handlu i Rozwoju, New York 2000)

w 1999 r. było 63 000 transnarodowych korporacji

i ponad 690 000 ich filii zagranicznych

W stosunku do roku 1992 ich ilość uległa podwojeniu

W 1970 r. było ich 7000, a w 1995 – 40 000

W 2002 r. działało na świecie około 65 000 tego typu podmiotów gospodarczych, które dysponowały rozległą siecią ponad 850 000 filii i zatrudniało 54 miliony pracowników (UNCTAD – World Investment Report 2002 – Transnational Corporations and Export Competitiveness, United Nations, New York, Geneva 2002, s. xv)

Globalna obecność – to szczególna cecha wyróżniająca korporacje wielonarodowe spośród innych podmiotów gospodarczych sceny międzynarodowej i pozwalająca traktować je jako ważnych partnerów lub konkurentów państw

Globalna obecność korporacji wielonarodowych przejawia się w formie:

Dokonywanie zagranicznych inwestycji bezpośrednich jest najbardziej zaawansowaną formą globalnej obecności korporacji wielonarodowych i oznacza trwałe zaangażowanie zagranicznej jednostki w gospodarkę danego kraju (A. Jarczewska-Romaniuk, Relacje polityki i ekonomii w peocesie globalizacji, [w:] E. Haliżak i inni (red.), Globalizacja a stosunki międzynarodowe, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Warszawa 2004, s. 38-39)

Wskaźnik umiędzynarodowienia działalności gospodarczej wielu korporacji (transnationalization index) – jest mierzony przez UNCTAD na podstawie średniej trzech składników:

Tabela 1. Wskaźnik umiędzynarodowienia działalności gospodarczej korporacji wielonarodowych

Źródło: UNCTAD – World Investment Report 2002, rozdz. IV, s. 87-89 (http://www.unctad.org)

Tabela 2. Wskaźnik umiędzynarodowienia gospodarek państwowych

(Transnationality index of host economies, 2001)

Źródło: UNCTAD – World Investment Report 2004, rozdz. 1, s. 10 (http://www.unctad.org)

3. Główne przejawy uniezależnienia się korporacji wielonarodowych od państw

(Źródło: UNCTAD – World Investment Report 2002, s. 7-12)

Działanie rynkowego mechanizmu alokacji czynników produkcji i dochodów ponad granicami, swoboda przepływu kapitału, towarów, technologii, zmienia rolę i zakres działalności państwa. Państwo ma coraz mniejsze możliwości oddziaływania na:

Państwo traci możliwości dokonywania redystrybucji, a zmuszone jest przez rynki kapitałowe do konkurencji o warunki lokalizacji kapitału i redukcji zabezpieczeń socjalnych

(W. Szymański, Interesy i sprzeczności globalizacji, Difin, Warszawa 2004, s. 166nn.)

4. Potencjały korporacji i środki, jakimi dysponują

Najbardziej znaczącym sposobem określania potencjałów korporacji wielonarodowych jest tworzenie rankingów i zestawień na podstawie analizy ekonomicznych parametrów funkcjonowania na rynku (ilościowych). Szczególny walor mają wskaźniki o charakterze finansowym:

Celem rankingu jest określenie pozycji korporacji na rynku lub w sektorze, jej wartości rynkowej, pokazanie potencjału rozwojowego i aktualnej sytuacji ekonomicznej.

W związku z tym listy zawierają dane o wynikach finansowych, rentowności i zyskowności, efektywności wykorzystania kapitału, wielkości zatrudnienia, skali emisji akcji, wartości giełdowej akcji

Najstarsze i najbardziej prestiżowe są listy rankingowe amerykańskiego czasopisma ,,Fortune’’, opracowywane od ponad 50 lat.

Najpopularniejszy jest ranking 500 największych przedsiębiorstw świata: ,,Fortune Global 500’’ sporządzony w oparciu o wskaźniki ekonomiczno-finansowe.

,,Fortune’’ przygotowuje również listy branżowe, firm usługowych, handlowych, high-tech.

Od 1982 r. wydawana jest lista najbardziej cenionych i uznawanych korporacji: ,,Fortune World’s Most Admired’’, w których do oceny używa się kryteriów zarówno ilościowych, jak i jakościowych

Uznawane za wiarygodne i kompleksowe rankingi przedsiębiorstw są opracowywane również przez czasopisma amerykańskie ,,Forbes’’ i ,,Business Week’’ oraz angielski ,,Financial Times’’, i UNCTAD (,,Forbes 2000’’, ,,Business Week Global 1000’’)

Znacznie bardziej wartościowe są zestawienia, w których uwzględnia się zarówno czynniki o charakterze ilościowym, jak i jakościowym:

Badania takie prowadzone są przez firmy analityczne przy współpracy z prestiżowymi wydawnictwami finansowymi (np. Financial Times i Price Waterhouse-Coopers czy Fortune)

Podstawą badań są ankiety, w których menedżerowie i analitycy oceniają korporacje nie tylko w odniesieniu do finansowych wyników ich działalności, ale również w zakresie:

W wyznaczeniu siły i pozycji korporacji wielonarodowych ogromne znaczenie mają pozaekonomiczne aspekty ich działalności, takie jak:

(A. Jarczewska-Romaniuk, Relacje polityki i ekonomii w procesie globalizacji, wyd. cyt., s. 42)

Zwstawienia i listy rankingowe korporacji są prowadzone w wielu krajach.

W Polsce rankingi firm publikuje: ,,Wprost’’, ,,Polityka’’, ,,Rzeczpospolita’’, ,,Gazeta Bankowa’’, ,,Nowe Życie Gospodarcze’’, ,,Home & Market’’

Na uwagę zasługuje mniej znany ranking ,,100 najlepiej zarządzanych firm na świecie’’, opracowywany corocznie na zamówienie ,,Industry Week’’.

Selekcji dokonuje się spośród 1000 największych korporacji notowanych na giełdach.

Dane o nich zbierane są przez firmy Dun & Bradstreet i Moody’s Investor Service.

Ranking przygotowuje się metodą ekspercką i list kontrolnych (informacyjnych).

Procedura wyboru najlepszych składa się z czterech etapów selekcji:

W kwestionariuszach ankiety pytania uwzględniają:

Wybór 100 najlepszych korporacji odbywa się przez głosowanie

(G. Gierszewska, B. Wawrzyniak, Globalizacja. Wyzwania dla zarządzania strategicznego, wyd. cyt., s. 201)

Ranking 100 największych korporacji wielonarodowych pod względem zysków: Fortune Global 500 (2002 r.)

Ranking 100 największych korporacji wielonarodowych pod względem obrotów, zysków, aktywów i wartości rynkowej: Forbes 2000 (2004 r.)

Ranking korporacji najbardziej uznanych i podziwianych: Fortune World’s Most Admired

Ranking korporacji wielonarodowych: Fortune Best for Minorities

The world’s top 100 non-financial TNCs, ranked by foreign assets, 2000

(millions of dollars and number of employees)

(UNCTAD – World Investment Report 2002, rozdz. IV, s. 87-88)

http://www.unctad.org

Ranking porównawczy 100 największych potęg gospodarczych świata (państw i korporacji wielonarodowych (1)

How large are the top TNCs vis-a-vis economies in 2000?

(UNCTAD – World Investment Report 2002, rozdz. IV, s. 91

http://www.unctad.org

Największe korporacje wielonarodowe porównywane są z państwami z uwagi na:

W rankingu Fortune 100 największych potęg gospodarczych świata w 2000 roku sklasyfikowanych zostało 51 korporacji i 49 państw

Ranking porównawczy 100 największych potęg gospodarczych świata (2)

(Źródło: Fortune 31.06.2000, World Bank, World Development Report 2000)

Zestawienie PKB z obrotami przedsiębiorstw nie jest precyzyjne z uwagi na porównanie nieprzystających do siebie kryteriów. Spółki klasyfikowane są według wartości sprzedaży, natomiast gospodarki narodowe według PKB, który mierzy wartość dodaną, bardziej przypominającą zysk spółki

(A. Rubner, The Might of the multinationals: the rise and fall of the corporate legend, Praeger, New York 1990, s. 31-37; S. Anderson, J. Cavanagh, Top 200: The Rise of Corporate Global Power, Institute for Policy Studies, Washington 2000)

(http://www.ips-dc.org)

5. 100 najbogatszych ludzi świata

(http://www.forbes.com)


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Problemy współczesnej kultury, zagrożenia w perspektywie globalnej (1)
CECHY GŁÓWNYCH KULTUR BIZNESOWYCH
TURYSTYKA KULTUROWA I BIZNESOWA, Turystyka
Kapuściński Kultura narodowa w erze globalizacji
kultura narodowa contra globalizacja
KULTURA BIZNESU czyli biznesowy savoir vivr’e
KULTURA BIzNESU NORMY I FORMY IRENA KAMINSKARADOMSKA
Lisowska, Renata; Ropęga, Jarosław Współpraca sfery nauki i biznesu z perspektywy funkcjonowania oś
etyka i kultura w biznesie
KULTURY ORGANIZACYJNE PRZEDSIĘBIORSTW W BIZNESIE MIĘDZYNARODOWYM [Rozkwitalska M ]
Globalizacja kulturowa i jej konsekwencje dla tożsamości jednostkowej, Politologia, Prace i referaty
1 Rasa i rasizm z perspektywy antropologii kulturowej
segmentacja, Kulturowe uwarunkowania biznesu międzynarodowe go, Duliniec, Kulturowe uwarunkowania bi

więcej podobnych podstron