REGION EUROPA ZACHODNIA

Granice regionu:

Geograficzne:

-EZ to region subkontynentalny- znaczna część kontynentu Europy

-granice wyraźne : silne rozczłonkowanie, rozwinięta linia brzegowa, zróżnicowane ukształtowanie powierzchni, duży wpływ morza na klimat

-można przyjąć, że EZ to UE

Kulturowe, językowe, religijne:

- heterogeniczność, podziały, różnice, zaszłości historyczne

Korzenie: greckie, rzymskie, Judeo-chrześcijańskie, oświeceniowe

Główne wartości: swoboda, poszanowanie ludzkiej godności, demokracja, państwo prawa, wolność: myśli, sumienia, religii, pluralizm, sprawiedliwość, solidarność, brak dyskryminacji

Duże różnice między krajami EZ: kraje protestanckie, anglosaskie, katolickie, byłe komunistyczne.

Granice ekonomiczne i polityczne:

EZ jako stara Unia (12-15+EFTA)

Znaczna różnica w potencjale gospodarczym i bogactwie między starymi a nowymi członkami UE, ale rozszerzona UE (27)- najsilniejszy region gospodarczy na świecie o wspólnym rynku wewn.

UE wytwarza ¼ światowego PKB

Gospodarka UE jest jednak uzależniona od źródeł i surowców spoza UE

Problemy gosp EZ: przystosowanie i spójność wewn., konkurencyjność ze strony USA i Azji.

Instytucjonalizacja współpracy i procesy integracyjne:

-Rada Europy (5 maj 1949) główny cel- osiągnięcie większej jedności między jej członkami, 47 państw, zadania: promowanie praw człowieka, obrona demokracji i rządów prawa, promowanie świadomości tożsamości europejskiej, bezpieczeństwo obywateli, popieranie współpracy z organizacjami międzynarodowymi.

-NATO Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

Powstała na podst. Traktatu waszyngtońskiego 4 kw. 1949

Sygnatariuszami 10 państw EZ+USA+Kanada-> teraz 28 państw

Powstała, bo Anglia i Francja bały się ZSRR, upadek ZSRR przyczynił się do przyłączenia państw Europy Wsch.

1999 Polska, Czechy, Węgry

2004 Bułgaria, Estonia, Litwa, Łotwa, Rumunia, Słowacja, Słowenia

2009 Albania, Chorwacja

Oficjalnym kandydatem Macedonia

OBWE (powstała z KBWE w 1994)

Powód: dla dobra Europy trzeba nawiązać współpracę między NATO i Układem Warszawskim

56 państw

Jest największą regionalną organizacją na rzecz bezpieczeństwa kooperacyjnego we współczesnym świecie.

Cele: zapewnienie bezpieczeństwa (prawa człowieka, kontrola zbrojeń), ostrzeganie i zapobieganie konfliktom, działania na rzecz przywrócenia pokoju na terenach wygasłych konfliktów.

Uważana za nieudolną, mało skuteczną, ale ma udane misje pokojowo-stabilizacyjne np. w Bośni i Herc. i Kosowie.

UE

Powody: integracja ściśle gospodarcza, szerzenie pokoju, stabilności i dobrobytu w Europie.

Ojcowie: Spaak, Gasperi, Monnet, Adenauer, Schuman

EWWiS 1951 6 państw

1957 traktat rzymski EWG i Euroatom

1965 traktat fuzyjny

1969 unia ekonomiczna i walutowa-początek działań

1978 europejski system walutowy

1990 Schengen-granice

1991 Mastricht traktat o UE 3 filary: kwestie gosp i społ, zasady współnej polityki zagr i bezpiecz, ścisła współpraca międzyrządowa i sprawach wewn i sprawiedl.

1999 euro

Traktat amsterdamski

2000 strategia lizbońska-cel to unowocześnienie i podniesienie konkurencyjności gospodarczej Unii, promowanie innowacji i inwestycji biznesowych, dostosowywanie systemów edukacyjnych do potrzeb społeczeństwa informatycznego.

2001 traktat z Nicei

Unia wykonała plan integracji Europy w 1 organizm gosp-polit., udało się przezwyciężyć podział na wsch i zach.

EOG Europejski Obszar Gospodarczy

Powstał 1992, obejmuje Europ. Stowarzyszenie Wolnego Handlu (Norwegia Islandia , Lichtenstein) oraz UE i Szwajcarię.

Na jego obszarze obowiązują 4 zasady: ruchu towarów, usług, kapitału, siły roboczej.

Mocarstwa regionalne:

Francja

Jedno z najbardziej nowoczesnych państw świata, lider w UE

Gospodarka-głównie sektor prywatny, ale rząd ma duże wpływy w kluczowych gałęziach: telekomunikacja, lotnictwo, przem. Samochodowy, energetyczny, zbrojeniowy, kolejowy.

Gł. Gałęzią przemysłu jest przemysł: maszynowy, chemiczny, samochodowy, metalurgiczny, samolotowy, elektryczny, tekstylny, spożywczy, turystyczny.

Francja należy do G8- najbardziej uprzemysłowionych państw świata.

Francja ma jedno z najwyższych obciążeń podatkowych

Jedno z najbardziej niezależnych energetycznie państw UE- reaktory jądrowe, jest mocarstwem nuklearnym

Przemysł rolniczy-jeden z najsilniejszych w Eurpie.

Niemcy:

Ich gospodarka- najsilniejsza w Europie i jedna z najsilniejszych na świecie, główny gracz w ekonomii, polityce i obronności, zaawansowana technologicznie.

Przemysł: elektromaszynowy, energetyczny, rafineryjny, chemiczny, stoczniowy, tekstylny.

Mają jedno z najważniejszych centrów finansowych- Frankfurt nad Menem.

Zamożne społeczeństwo

Niemcy są mocarstwem regionalnym i maja ambicje światowe.

Anglia

Równoważy rywalizację Francji i Niemiec

Gospodarka: wysokie zmechanizowanie, intensywność, wydajność produkcji rolnej

Złoża: gaz, ropa, węgiel

Usługi finansowe, ubezpieczenia.

Spory i konflikty zbrojne:

Od początku ’50 XX wieku nie doszło do konfliktu zbrojnego.

Ukryte regionalne konflikty- narodowościowo-etniczne

Ekstremiści: katalońscy, baskijscy, irlandzcy, Włoska Liga Płn, Korsyka

Celem: autonomia lun niepodległość

Inne problemy:

-masowa imigracja z Azji i Afryki: kwestia pracy, bezpieczeństwa socjalnego, tożsamości kulturowej

Mechanizmy obronne państw: zaostrzenie polityki azylowej

postawy ksenofobii, ograniczenie praw obywatelskich, alienacja imigrantów, radykalizacje postaw, zachowań, fundamentalizm, terroryzm.

Znaczenie siły militarnej w regionie:

1999 Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony (EPBiO)

Misje: Bośnia i Herc, Macedonia, Kongo, Gruzja, Irak.

Nato podstawowym gwarantem bezpieczeństwa + OBWE, ONZ, Rada Europy.

Siły UE, które istnieją raczej do operacji pokojowych niż do pełnej funkcji obronnej.