I 3.03.2015r.

CZASOWNIK POSIŁKOWY sum, esse, fui. I DEKLINACJA.

RZECZOWNIKI, PRZYMIOTNIKI. ORZECZENIE IMIENNE

EXERCITIA

(Ego) Romana sum. - Jestem Rzymianką.

(Tu) Graeca es. - Jesteś Greczynką.

Serva Galla est. - Niewolnica jest Galijką.

(Nos) Romanae sumus. - Jesteśmy Rzymiankami.

(Vos) Graecae estis. - Jesteście Greczynkami.

Servae Gallae sunt. - Niewolnice są Galijkami.

FABŪLA

1. Achaia (i.e. Graecia) provincia Romana est.

Achaja (t.j. Grecja) jest prowincją Rzymu.

Multae sunt Romae provinciae.

Liczne są prowincje Rzymu.

Galia, Hispania et Macedonia provinciae Romanae quoque sunt.

Galja, Hiszpania i Macedonia są także prowincjami rzymskimi.

Prima provinciarum Romanarum Sicilia est.

Sycylia jest pierwsza pośród rzymskich prowincji.

2. Flamma rubra e flava est.

Płomień jest czerwony i żółty.

3. Lingua Graeca Latinaque antigua est.

Język grecki i łaciński jest starożytny.

4. Tunīca alba est, terra nigra.

Tunika jest biała, ziemia jest czarna.

5. Studiosa es.

Jesteś studentką.

Tua amica discipula est.

Twoja przyjaciółka jest uczennicą.

6. Graeciae et Romae deae multae sunt.

Boginie Grecji i Rzymu są liczne.

7. Via mea est longa, tua non est longa.

Moja droga jest długa, twoja nie jest długa.

8. Athenae sunt antiquae, Alexandria non est tam antiqua.

Ateny są starożytne, Aleksandria nie jest tak starożytna.

9. Aegra sum. Estisne aegrae? Non sumus aegrae, sumus valīdae.

Jestem chora. Czy jesteście chore? Nie jesteśmy chore, jesteśmy zdrowe.

10. Diana dea lunae est, Minerwa sapientiae, Vesta flammae.

Diana jest boginią księżyca, Minerwa mądrości, Westa ogniska domowego.

11. Luna saepe argentea aut alba, quoque aurea aut flava, raro rubra est.

Księżyc często jest srebrny albo biały, także złoty lub żółty, rzadko czerwony.

SENTENTIAE

Ardura prima via est. - Najtrudniejszy pierwszy krok. / Początki są zawsze trudne.

Aurora Musis amica. - O świcie najlepiej pracuje się głową./ Jutrzenka przyjaciółką muz.

Fortuna caeca est. - Los jest ślepy.

Historia vitae magistra est. - Historia nauczycielką życia jest.

Ubi concordia, ibi victoria. - Gdzie zgoda tam zwycięstwo.

*pius - pobożny

WYMOWA

c[k] qu [ku] ci, ce [c] th, rh - h nieme theatrum ph [f] philosophus

ngu [gw] lingua i [j] maior lub [i] Iulius

i - jest zgłoskotwórcze; dzieli na sylaby

ae - dyftąg; czytamy [e]

oe - dyftąg; czytamy [e]; pochodzi z greki Oeconomia

ā - a długie (nie zaznacza się) ă - a krótkie

*vĭdĕo - krótka z pozycji

*samogłoska przed grupą wydłuża się fragmēntum

PRZECZOWNIKI I PRZYMIOTNIKI - nazwy przypadków z pytaniami

Nominativus (N.)	quis? quid?	kto? co?
Genetivus (G.)	cuius?	czyj? kogo? czego?
Dativus (D.)	cui?	komu? czemu? dla kogo? dla czego?
Accusativus (Acc.)	quem? quid?	kogo? co? (dopełnienie bliższe)
Ablativus (Abl.)	quo?	kim? czym? (narzędnik) jak? gdzie? kiedy? itp. (okolicznik)
Vocativus (V.)	o!	wołacz; nie jest częścią zdania, jest samodzielny

N. sg.-a; G. sg. -ae

	SINGULARIS	PLURALIS
Nominativus (N.)	tabula	tabulae
Genetivus (G.)	tabulae	tabularum
Dativus (D.)	tabulae	tabulis
Accusativus (Acc.)	tabulam	tabulas
Ablativus (Abl.)	tabula	tabulis
Vocativus (V.)	tabula	tabulae

serva, -ae – niewolnica

N.	serva	servaae
G.	servae	servarum
D.	servae	servis
Acc.	servam	servas
Abl.	serva	servis
V.	servaa	servae

-que - i -ne - czy

puer et puella = puer puellaque - chłopiec i dziewczyna