W tej integracji najważniejsze są 3 elementy:

1. Zainicjowanie ruchu dowolnego (dokonuje się głównie za pośrednictwem drogi piramidowej)

2. Dostosowanie postawy ciała do zamierzonego ruchu(pozapiramidowy)

3. Właściwe współdziałanie czyli koordynację odnośnych grup mięśniowych (móżdżek)

• Narząd ruchu obejmuje stawy więzadła mięsnie, które łącznie stanowią efektory czynności ruchowych

• Uszkodzenie tego układu, znamionujące upośledzeniem ruchu stanowią domenę zainteresowania reumatologii, ortopedii traumatologii

• W praktyce lekarskiej istotne jest zorientowanie się od początku, czy dane zaburzanie ruchowe są związane z chorobą narządu ruchu czy tez następstwem uszkodzenia układu nerwowego

Neuron ruchowy obwodowy

• Komórki ruchowe rogów przednich rdzenia kręgowego ich wypustki osiowe które tworzą przedni korzeń rdzeniowy, a następnie wchodzą w skład neuronu obwodowego, stanowią tzw. Neuron ruchowy obwodowy

• Neuron ten przewodzi pobudzenia płynące z wyższych ośrodków ruchowych

• W rogach przednich rdzenia kręgowego istnieje kilka rodzajów komórek ruchowych

• Motoneurony alfa unerwiają mięsnie za pośrednictwem swych wypustek grubych szybko przewodzących

• Do motoneuonów alfa dociera część włókien drogi korowo rdzeniowe zwłaszcza te, które przewodzą bodźce dla precyzyjnych ruchów dowolnych

• Inne włókna tej drogi kończą się w neuronach pośredniczących

• Motoneurony zaopatrują wrzecionka mięśniowe i regulują ich pobudliwość

Uszkodzenie

• Porażenie lub niedowład odpowiednich mięsni

• Ma charakter wiotki ponieważ towarzyszy mu obniżenie napięcia mięśniowego

Objawy uszkodzenia neuronu ruchowego

• Porażenie lub niedowład

• Zniesienie odruchów

• Obniżenie napięcia mięśniowego

• Zanik mięśni

• Drżenie pęczkowe mięśni

Zniesienie odruchów

• Jest jednym z podstawowych objawów uszkodzenia

• Wynika ono z faktu, że podczas tego uszkodzenie tego neuronu występuje przerwanie łuku odruchowego rdzeniowego

Napięcie mięśni

Napięcie mięśniowe – jest to zdolność do przeciwdziałania kurczom i biernemu rozciąganiu. Podstawę napięcia mięśniowego stanowi odruch na rozciąganie

Uszkodzenie neuronu obwodowego, pociągające za sobą przerwanie łuku odruchowego, powoduje osłabienie lub zniesienie napięcia mięśniowego Zmiany napięcia mogą również ujawniać się w uszkodzeniu ośrodkowym.

Zanik mięśni

• Wskutek braku wszelkiej impulsacji całkowitej nieczynności w przypadku uszkodzenia neuronu obwodowego następują w odpowiednich mięśniach zmiany wsteczne i zanik

• Pojawia się on zwykle 3-6tyg od momentu uszkodzenia

• Niektórzy sądzą, iż komórki rogu przedniego rdzenia wywiera pewien wpływ na metabolizm włókien mięśniowych, wzmiankowany czynnik nie jest spowodowany jedynie brakiem impulsacji ruchowej, lecz również wynikiem zniesienia bodźców troficznych

Drżenie pęczkowe

• Inaczej fascykulacje- są to szybkie i krótkotrwałe skurcze całe pęczków mięśniowych

• Mechanizm tego zjawiska nie został dokładnie wyjaśniony. Być może następuje tu spontaniczne wyładowanie w neuronach w początkowym okresie ich zwyrodnienia, nie jest wykluczona nadwrażliwość odnerwionych włókien mięśni na acetylocholinę

• Nie zawsze jest to skutek uszkodzenia nerwów, występuje tez u osób zdrowych, jest to zjawisko przemijające wtedy

Neurony ruchowy ośrodkowy (centralny, piramidowy, górny)

• Komórki ruchowe zakrętu przed środkowego, pole wg Brodmana i okolicy przedruchowej (pole6) położnej ku przodowi od pola 4, wypustki komórki płata ciemieniowego; pole ruchowe drugo rzędowe (wieczko ciemieniowo- czołowe) i dodatkowe oraz wywodząca się z nich droga piramidowa, czy likorowo-rdzeniowa

Droga piramidowa

• Przebiega przez:

• Wieniec promienisty –torebka wewnętrzna – część brzuszna pnia mózgu, krzyżuje się w znacznej mierze w skrzyżowaniu piramid a idąc dalej w sznurach bocznych rdzeniach(drogi korowo-rdzenia) boczna dociera do komórek rogów przednich (motoneuron alfa) i neuronów pośredniczących rdzenia

• Niewielka część włókien nie skrzyżowanych biegnie w sznurach przednich

• Neuron ruchowy ośrodkowy przewodzi bodźce dla ruchów dowolnych zwłaszcza precyzyjnych z kory do rdzenia. Bodźce te osiągają ostatecznie mięsnie za pośrednictwem neuronu obwodowego

Uszkodzenie neuronu ośrodkowego

• Porażenie lub niedowład kurczowy (spastyczny

• Cechy tego niedowładu:

  • Porażenie lub niedowład

  • Wzmożenie odruchów głębokich

  • Zniesienie odruchów powierzchownych

  • Odruchy patologiczne

  • Wzmożenie napięcia mięśniowego

  • Współruchy patologiczne

• Wzmożenie odruchów głębokich w obrębie kończyn objętych niedowładem

• Mechanizm jest związany ze zniesieniem hamującego wpływu ośrodków mózgowych na odruchy rdzeniowe

• Obserwuje się osłabienie lub zniesienie odruchów powierzchownych np. skórnych, brzusznych

Odruch patologiczne

• Bp. Odruch Babińskiego (ekstenzja palucha przy drażnieniu podeszwy) lub Rossolimo(zgięcie palców stopy przy uderzeniu w opuszki. Nie występują u osób zdrowych

Spastyczność:

• Wzmożenie napięcia mięśniowych

• Obniżenie progu pobudliwości odruchów własnych mięśni

• W obrazie klinicznym spastyczności znamienna jest przewaga napięcia w mięśniach zginaczach KG i prostowników KD

• Przy wykonywaniu ruchów biernych i odczuwa się na początku znaczny opór w mięśniach kończyny objętej niedowładem, później opór ten nagle słabnie (objaw scyzorykowy)

Współruchy patologiczne

• W uszkodzeniu neuronu ruchowego ośrodkowego, mogą zanikać współruchy fizjologiczne a pojawić się patologiczne

Diagnostyka topograficzna uszkodzeń

• Uszkodzenie korowe:

  • Przeciw stronny niedowład lub porażenie ograniczone do jednej kończyny lub jej części

  • Najczęstsza przyczyna - sprawy naczyniowe lub guzy, a także następstwa urazów mózgu

• Uszkodzenie torebki wewnętrznej

  • Przeciwstronny bezwład lub niedowład połowiczy, gdyż włókna ruchowe są skupione na małym obszarze, wskutek czego proces chorobowy uszkadza je łącznie. Znamienne jest ośrodkowe zajęcie nerwu twarzowego i podjęzykowego

• Uszkodzenie drogi piramidowej w obrębie pnia mózgu współistnieje zwykle z uszkodzeniem jąder nerwowych czaszkowych, wskutek czego powstają tzw. porażenie połowicze naprzemienne

  • W wyniku obustronnego uszkodzenia rozwija się porażenie czterech kończyn

• Porażenie naprzemienne, zespoły naprzemienne powstają w wyniku jednostronnego uszkodzenia pnia mózgu

  • Dochodzi w tedy do uszkodzenia jąder nerwu czaszkowego (lub kilku nerwów)po stronie ogniska chorobowego oraz do niedowładu piramidowego kończyn po stronie przeciwnej (droga piramidowa ulega uszkodzeniu przed skrzyżowaniem)

  • Do najważniejszych zespołów należą

    • Zespół webera występuje przy uszkodzeniu konaru mózgu

      • Po stronie ogniska występuje porażenie nerwu okoruchowego, a po przeciwnej niedowład połowiczy

    • Zespół Millard Gublera jest znamienny dla uszkodzenia mostu

      • Po stornie ogniska występuje obwodowe porażenie nerwu twarzowego, a po przeciwnej stwierdza się niedowład połowiczy

    • Zespól Foville’a obok objawów zespołu j.w dołącza się po stornie ogniska chorobowego porażenie nerwu odwodzącego lub porażenie spojrzenia

  • Zespół Wallenberga (boczny puszki)

    • występuje przy zamknięciu światła tętnicy móżdżku dolnej tylnej lub tętnicy kręgowej tuz przed połączeniem z tętnicy podstawną

    • ognisko zajmuje boczna część rdzenia przedłużonego. Istnieje różne odmiany kliniczne tego zespołu, zależnie od rozległości uszkodzenia. Po stronie ogniska występuje ataksji móżdżkowej, niedowład podniebienia (zaburzenia mowy i połykania), Objaw Honetam zaburzenia czucia bólu na twarzy zniesienie odruchu rogówkowego. Po stronie przeciwne stwierdza się rozszczepienne zaburzenia czucia w kończynach i tułowiu

• w wyniku obustronnego uszkodzenia pnia mózgu rozwija się porażenie 4 kończyn

• w przypadkach zajęcia dróg piramidowych w rdzeniu objawy są zwykle obustronne, tzn. niedowład czterech kończyn albo obu kończyn dolnych

Układ pozapiramidowy

• reguluje napięcie mięśni i postawę ciała

• zarazem bierze udział we wszystkich dowolnych czynnościach ruchowy, które może zarówno pobudzać jaki hamować

• czynność stanowi tło dla ruchów dowolnych

• uszkodzenie układu pozapiramidowego powoduje rozmaite zaburzenia, a przede wszystkim zmiany napięcia mięśniowego i spontanicznej czynności ruchowej

• napięcie mięśni może być obniżane lub wzmożone (hypertonia) czynność ruchowa nadmierna (ruchy mimowolne) lub obniżona (bezruch lub spowolnienie)

Uszkodzenie pozapiramidowy

• sztywność mięśni

  • dotyczy ono w jednakowym stopniu wszystkich grup mięśniowych, obserwuje się je również w spoczynku

  • przy wykonywaniu ruchów biernych opór wyczuwalny przez cały czas(objawy ołowiowej) lub pojawia się skokami (objaw kola zębatego)

  • wzmożenie napięcia mięśniowego typu pozapiramidowego nazywamy sztywnością

• bezruch i spowolnienie

  • zubożenie czynności ruchowe to spowolnienie lub bezruch

  • chorzy siedzą nieruchomi, mimika jest ubogą gestykulacja skąpa, brak fizjologicznych współ ruchów (np. balansowania kończyn przy chodzeniu),pismo drobne, chod powolny

  • wszystkie czynności chory wykonuje w spowolnionym tempie

• ruchy mimowolne

  • niezależnie od woli chorego, przeważnie nie do opanowania

  • do częstych ruchów mimowolnych należą ruchy pląsawicze

  • tiki nie zawsze są wynikiem uszkodzenia układu pozapiramidowego, a często występują na tle psychogennym

najważniejsze ruchy mimowolne w uszkodzeniu układu pozapiramidowego

• ruchy pląsawicze (choreatyczne)

• ruchy atetotyczne

• ruchy torsyjne

• ruchy baliczne

• mioklotyczne (zrywania mięśniowe)

• drżenie (tremor)

• tiki – stereotypowe, krótkotrwałe ruchy określonej części ciała

ZESPOLY POZAPIRAMIDOWE

• objaw uszkodzenie układu pozapiramidowego można ująć w dwa podstawowe zespoły tj. hipertoniczno-hipokinetyczny ( hipokinetyczny czyli parkinsonowski) w którym występują bez ruch i wzmożone napięcie mięśniowego

• …..

Móżdżek

• ISTOTNY W REALZACJI CZYNNOŚCI RUCHOWYCH

• BADANIA EKSPRERYMNTALNE WYKAZUJĄ IŻ ZWIERZETA POZBAWIONE MÓŻDŻKU NIEMOGĄ USTAC, PORUSZAJA SIĘ NIE SPRAWNIE

Uszkodzenia mózgu

• Ataksja móżdżkowa

  • Chory nie może usta, chwieje się lub pada i nie może utrzymać równowagi. Chodzi na rozszerzonej podstawi, zatacza się, co przypomina chód pijanego. Ruchy kończyn Są niezborne, nieskoordynowane właściwie. Są zbyt obszerne (hipermateria) wstępuje przy tym drżenie w końcowej fazie ruchu

  • Chory nie może wykonywać szybko i płynnie ruchów na przemiennych bo nawracania i odwracania przedramienia(adiadochokineza), przebierania palcami. Ruchy gałek ocznych ulega zaburzeniom i pojawia się oczopląs. Brak koordynacji czynności związanych z mowa powoduje występowanie mowy skandowanej. Napięcie mięśni i jest obniżona. Przy bandanie odruchów można stwierdzić objaw wahadłowy.

Twór siatkowaty

• Liczne drobne jądra położne w osi pnia mózgu i połączone ze sobą siatką włókien, tworzą razem tzw. Twór siatkowaty

• Reguluje napięcie mięśni, toruje odruchy rdzeniowe, aktywuje czynność kory mózgu

• Obraz kliniczny cechuje się zaburzeniami świadomości

• przy uszkodzeniu pnia mózgu i tworu siatkowatego i na wysokości wzgórków blaszki pokryw dochodzi do znacznego wzmożenia napięci mięśni

• powstaje tzw. sztywność odmóżdżeniowa

• stan ten występuje w dwóch odmianach:

  • możemy zaobserwować kurczowe i stałe wzmożone napięcie wszystkich prostowników lub tez zginaczy kończyn górnych i prostowników KD. Towarzysza temu głębokie zburzenia świadomości

  • sztywność odmóżdżeniowa wystepujem.in. w ciężkich krwotokach mózgu jako następstwo ciężkich urazów pnia mózgu, ponadto w zapaleniach mózgu i niektórych zatruciach

Korowe ośrodki scalające:

• niektóre części płata czołowego, obszary leżące u styku płatów skroniowego ciemieniowego i potylicznego, zwłaszcza w półkuli lewe, odgrywają istotną rolą w zaplanowaniu celowych ruchów dowolnych

• uszkodzenia tych okolic powodujemy tzw. apraksji, niemożność wykonania celowych ruchów przy braku niedowładów lub ataksji