Dorota Dąbrowska

II rok SM

245941

UE A INNE ORGANIZAJCJE

Współpraca ONZ i Unii Europejskiej

Organizacja Narodów Zjednoczonych i Unia Europejska kierują się wspólnymi podstawowymi wartościami i realizują podobne cele. Obydwie organizacje podkreślają znaczenie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, rozwijania przyjaznych stosunków między narodami oraz ochrony praw człowieka. Promują również międzynarodową współpracę w rozwiązywaniu problemów gospodarczych, społecznych i humanitarnych.

Działalność ONZ jest ważna dla Unii Europejskiej, ponieważ spełnia ona rolę forum, na którym rządy oraz przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego negocjują i uzgadniają wspólne stanowisko w celu rozwiązania kluczowych problemów współczesnego świata. Wszystkie państwa tworzące Unię Europejską są członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych. W 1974 roku Wspólnocie Europejskiej przyznano status stałego obserwatora w Zgromadzeniu Ogólnym NZ. Państwa członkowskie Unii Europejskiej z Komisją Europejską na czele koordynują swoje działania i współpracują z ONZ na wielu płaszczyznach. Współpraca ta obecnie obejmuje zagadnienia sześciu głównych komitetów Zgromadzenia Ogólnego NZ, a także innych organów pomocniczych Zgromadzenia Ogólnego oraz Rady Gospodarczej i Społecznej (ECOSOC). Unia Europejska współpracuje również z wieloma organizacjami wyspecjalizowanymi i innymi jednostkami systemu Narodów Zjednoczonych. Są to na przykład: UNESCO, WHO, FAO, WTO, UNDP (- The United Nations Development Programme), UNICEF, UNEP (United Nations Environment Programme). Unia Europejska często odgrywa też kluczową rolę w międzynarodowych konferencjach organizowanych przez ONZ.

Współpraca ONZ i Unii Europejskiej rozszerzała się stopniowo i kolejno obejmowała nowe kwestie ważne dla całej społeczności międzynarodowej. Obecnie odbywa się ona przede wszystkim w następujących dziedzinach: rozwój, utrzymywanie pokoju i zapobieganie konfliktom, ochrona środowiska i zrównoważony rozwój, pomoc humanitarna, prawa człowieka, handel i kultura. Biura Narodów Zjednoczonych działające w Brukseli przy pomocy Komisji Europejskiej wydają coroczne raporty dotyczące współpracy ONZ i UE.

Unia Europejska jest głównym źródłem finansowania pomocy udzielanej przez organizacje wyspecjalizowane, programy i fundusze Narodów Zjednoczonych. Dla przykładu tylko w 2008 roku Unia przekazała ONZ ponad miliard euro na działania związane ze wspieraniem rozwoju i udzielaniem pomocy humanitarnej.

Unia Europejska wnosi także największy wkład finansowy w budżet ONZ. W 2007 roku wkład Unii wyniósł blisko 40% całego budżetu i w ostatnich latach utrzymuje się na tym samym poziomie.

Przedstawicielstwa organizacji należących do systemu Narodów Zjednoczonych mieszczące się w Brukseli wydają coroczne raporty na temat współpracy ONZ z Komisją Europejską. Przygotowanie raportów ma umożliwić lepsze zrozumienie charakteru współpracy podejmowanej przez obydwie organizacje.

• Pierwszy raport wydano w 2006 roku pod tytułem "The partnership between the UN and the EU: the United Nations and the European Commission working together in Development and Humanitarian Cooperation".

• Drugi raport o podobnej tematyce został wydany w 2007 roku pod tytułem: "Improving lives: Results from the partnership of the United Nations and the European Commission in 2006".

• Trzeci raport wydany w 2008 roku został zatytyłowany: "Improving lives: Results from the partnership of the United Nations and the European Commission in 2007".

• Czwarty raport wydano w 2009 roku pod tytułem: "Renewing Hope, Rebuilding Lives: Partnership between the United Nations and the European Commission in Post-Crisis Recovery".

Przed wprowadzeniem w życie Traktatu Lizbońskiego Unia Europejska w Organizacji Narodów Zjednoczonych była reprezentowana przede wszystkim przez państwa członkowskie kolejno sprawujące Prezydencję (Urząd Przewodniczącego Rady Unii Europejskiej) i Komisję Europejską. Po wprowadzeniu zmian określonych w Traktacie Lizbońskim funkcje reprezentacyjne pełni delegatura Unii Europejskiej przy Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku w imieniu Wysokiego Przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

Pierwszym ciałem reprezentującym Wspólnotę Europejską w Nowym Jorku było biuro informacyjne Komisji Europejskiej utworzone w 1964 roku. Wraz z przyznaniem Wspólnocie Europejskiej statusu stałego obserwatora ONZ w 1974 roku, biuro zaczęło funkcjonować, jako oficjalna delegacja Komisji Europejskiej przy ONZ. Po wejściu w życie Traktatu Lizbońskiego delegacje Komisji Europejskiej działające we wszystkich rejonach świata, również te funkcjonujące przy ONZ, zostały przekształcone w delegatury Unii Europejskiej.

Obecnie Unia Europejska posiada przedstawicielstwa przy siedzibach ONZ w Nowym Jorku, Genewie, Paryżu, Rzymie, Wiedniu i Nairobi.

NATO i Unia Europejska – współpraca i bezpieczeństwo

Unia Europejska i NATO działają razem by przeciwdziałać i rozwiązywać zbrojne kryzysy w Europie jak i poza nią. NATO wspiera UE w jej dążeniach do wzmocnienia Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony (ang. European Security and Defence Policy – ESDP).

Oficjalne relacje instytucjonalne rozpoczęły się w 2001 r. jednak cały proces rozpoczął się już w 1990 r. Celem wspólnych działań jest promowanie większej odpowiedzialności europejskiej w kwestiach obronnych. Najważniejsze zasady funkcjonowania owego partnerstwa pomiędzy tymi dwoma podmiotami prawa międzynarodowego zostały określone w Deklaracji UE – NATO na temat ESDP (podpisanej 16 grudnia 2002 r.) oraz w tzw. porozumieniu Berlin Plus z 2003 r.

Porozumienie „Berlin Plus”

W marcu 2003 r. UE i NATO podpisały pakiet porozumień "Berlin-Plus", na które składają się: umowa w sprawie wymiany informacji niejawnych; zapewnienie UE dostępu do planowania operacyjnego NATO oraz określonych sił i wspólnych zasobów NATO; europejskie opcje dowodzenia w ramach NATO dla operacji prowadzonych przez UE, w tym rozwinięcie europejskiej roli Zastępcy Naczelnego Dowódcy Sił Sojuszniczych NATO w Europie (SACEUR), a także adaptacja systemu planowania obronnego NATO uwzględniającego dostępność sił dla operacji UE. Mechanizm jest w praktyce wykorzystywany w Bośni i Hercegowinie (BiH) na potrzeby wojskowej operacji UE (EUFOR Althea).

Przyczyny nieorozumień w relacjach UE – NATO.

Politycznie stosunki NATO – UE znajdują się w stanie wstrzymania. Współpracę operacyjną uniemożliwia brak zgody Turcji na zawarcie przez Cypr technicznego porozumienia o wymianie informacji niejawnych z NATO oraz błędna interpretacja przez Ankarę pakietu porozumień z Nicei dotyczących współpracy UE – NATO, który Turcja chce rozszerzyć na misje cywilne.

Stosunki na linii wschód-zachód – które były między innymi pośrednią przyczyną wystąpienia Francji ze struktur NATO. USA, które ma dominująca rolę w NATO nie mogła dojść do porozumienia z państwami europejskimi w latach 60 ubiegłego stulecia.

Inicjatywy dotyczące poprawy relacji UE – NATO

1. Podczas seminarium zorganizowanego w Paryżu w dniu 7 lipca 2008 r. francuska Prezydencja UE przedstawiła koncepcję powołania „Grupy wysokiego szczebla” ds. koordynacji działań operacyjnych UE i NATO w Kosowie i Afganistanie. W skład GWS mieliby wejść: Sekretarz Generalny NATO, Wysoki Przedstawiciel UE ds. WPZiB oraz dowódcy operacji UE - zależnie od przedmiotu rozmów – oraz przedstawiciel Komisji Europejskiej. Spotkania miałyby charakter nieformalny (bez agendy i zapisu).

2. W listopadzie 2008 r. państwa nordyckie (Dania, Finlandia, Islandia, Norwegia i Szwecja) przedstawiły non-paper dotyczący relacji UE – NATO. Zawarte w nim zostały między innymi postulaty:

• pełniejszego udziału państw pozaunijnych w misjach i operacjach;

• zacieśnienia współpracy w ramach ćwiczeń zarządzania kryzysowego;

• ustanowienia cyklicznych wspólnych sesji grup roboczych UE i NATO;

• zacieśnienia współpracy Europejskiej Agencji Obrony z NATO (z uwzględnieniem udziału Turcji w poszczególnych programach Agencji);

• zaktywizowania istniejących komórek łącznikowych i uruchomienia programów wymiany urzędników.

1. W grudniu 2008 r. non-paper na temat relacji UE – NATO przedstawiła Turcja. Propozycje Ankary obejmują następujące kwestie:

• przegląd dotychczasowej realizacji Nice Implementation Document, dotyczącego współpracy operacyjnej UE z państwami trzecimi;

• zintensyfikowanie współpracy w ramach Grupy UE – NATO ds. Rozwoju Zdolności;

• powołanie Nieformalnej Grupy Konsultacyjnej NATO-UE (NATO-EU Informal Consultation Group; nawiązanie do propozycji francuskiej);

• zwołanie nieformalnego spotkania „grupy przyjaciół Afganistanu” (na wzór spotkania „przyjaciół Kosowa” z lipca 2008 r.).

Przedstawione inicjatywy nie zostały dotychczas zmaterializowane.

Te dwie organizacje powinny przyjąć holistyczne podejście do kwestii bezpieczeństwa i współpracować ze sobą w tej dziedzinie. Chociaż ani geograficzny, ani funkcjonalny podział pracy nie jest rozsądną opcją, w wielu kręgach obecnie akceptowany jest pogląd, że pewne formy operacji prowadzonych w oddalonych regionach, na przykład działania pokojowe w Afryce i na Bałkanach, powinny być firmowane przez Unię Europejską, podczas gdy inne, jak obecnie prowadzone operacje w Afganistanie przeciwko talibom, powinny podlegać NATO.

Jednym z przykładów udanej współpracy pomiędzy NATO i Unią Europejską w dziedzinie bezpieczeństwa było Porozumienie Ramowe z Ochrydy, mające zapobiec wybuchowi wojny w byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii. W lutym 2001 roku, w szczytowym momencie międzyetnicznych sporów pomiędzy siłami bezpieczeństwa w tym kraju, a uzbrojonymi rebeliantami albańskimi, NATO i Unia Europejska skoordynowały negocjacje, które doprowadziły do podpisania porozumienia z Ochrydy w sierpniu tego roku.

Kolejnym pozytywnym przykładem jest Bośnia i Hercegowina. W grudniu 2004 roku NATO zakończyło dziewięcioletnią misję Sił Implementacyjnych (IFOR)/Stabilizacyjnych (SFOR) i przekazało ją Unii Europejskiej, która niezwłocznie rozpoczęła operację Althea

(EUFOR (European Union Force in Bosnia and Herzegovina) – misja pokojowa prowadzona przez Unię Europejską w Bośni i Hercegowinie. Rozpoczęta 2 XII 2004 roku zastąpiła wycofujące się wojska NATO (misja SFOR). Misja ma dwa podstawowe cele: zapewnienie bezpieczeństwa ludności BiH oraz wypełnianie zadań określonych w aneksach 1A i 2 Porozumienia z Dayton/Paryża (Dayton/Paris Agreement) z 1995 roku, czyli m.in. ochrona granic BiH. Jednym z pobocznych celów jest wspieranie Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii (ICTY) w poszukiwaniu serbskich zbrodniarzy wojennych.)

w sile 6 tysięcy żołnierzy.

W celu skonsolidowania współpracy, zarówno NATO, jak i Unia Europejska powinny skoncentrować się na wzmacnianiu swoich kluczowych zdolności, zwiększaniu interoperacyjności oraz koordynowaniu doktryny, planowania, technologii, wyposażenia i szkolenia.

Jest szansa, że partnerstwa na poziomie globalnym zaszczepią kulturę współpracy na rzecz bezpieczeństwa pomiędzy Sojuszem a innymi podmiotami, ograniczą nieporozumienia i mylne wyobrażenia oraz zwiększą wiedzę i świadomość w zakresie regionalnych uwarunkowań kluczowych do zorganizowania skutecznych reakcji na bieżące i pojawiające się zagrożenia. W tych warunkach rozszerzającego się współdziałania operacyjnego z geograficznie oddalonymi globalnymi partnerami, współpraca NATO-UE powinna stać się osią rozwoju silnej społeczności euroatlantyckiej.

Nowe obszary współpracy

Obecnie ugrupowania terrorystyczne i siatki przestępcze działają ponad granicami państw, korzystając z łączności w czasie rzeczywistym, współużytkowania informacji oraz stosunkowej swobody podróżowania. Kluczowy, zatem jest poziom współpracy pomiędzy państwami i organizacjami takimi jak NATO i Unia Europejska w zakresie wymiany informacji, współdziałania w wyłapywaniu takich grup oraz angażowania się w zwalczanie terroryzmu i zorganizowanej przestępczości.

W obliczu groźby ataków bioterrorystycznych i wybuchu pandemii, zarówno NATO, jak i Unia Europejska są obecnie aktywnie zaangażowane w podnoszenie w swoich państwach członkowskich świadomości potrzeby współdziałania oraz korzyści, jakie mogą stad wynikać.

Kolejnym obiecującym obszarem przyszłej współpracy EU-NATO jest bezpieczeństwo energetyczne. Dla wielu państw Unii Europejskiej znaczące uzależnienie od zagranicznych źródeł energii jest od długiego czasu faktem, dla innych - nową, choć szybko zbliżającą się perspektywą. W miarę jak zmienia się geografia dostaw energii, rośnie na nią globalny popyt. Wyłanianie się Chin i Indii, jako głównych potęg gospodarczych zwiększy globalny popyt o prawie 60% w ciągu najbliższych 20 lat oraz zaostrzy konkurencję wśród państw importujących energię.

Podsumowując, NATO i Unia Europejska stoją wobec wielu tych samych kluczowych wyzwań dla bezpieczeństwa. Większa współpraca w tych dziedzinach byłaby logiczna i z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że przyniosłaby ona lepsze rezultaty im obu.

UNESCO

Integracja europejska nie jest tylko polityczną i ekonomiczną integracją. Kulturalny, naukowy i edukacyjny wymiar są ważnymi czynnikami w europejskiej konstrukcji. Te czynniki są niezbędnymi narzędziami dla ekonomicznego rozwoju uni i dlatego zachodzi potrzeba współpracy UE z UNESCO.

Od 1996 roku liczba czynności powziętych przez UNESCO z finansowym udziałem UE wzrosła.

W lutym 2004 roku zostało podpisane nowe porozumienie pomiędzy unesco i ke. Była to nowelizacja porozumienia z 1996 roku. Porozumienie utorowało nową drogę intensyfikacji współpracy między ue i unesco.

Partnerstwo pomiędzy nimi bazuje na regularnych wymianach informacji pomiędzy głównymi kwaterami/siedzibami, jak również na płaszczyźnie, ktora ułatwiłaby określenie potencjalnych akcji, które można by zainicjować w patrnerskich krajach.

Współpraca między ue i unesco nawiązuje do priorytetów ustalonych przez kraje beneficjentów, które nawiązują do trzech głównych zasad w ramach polityki zagrancznej unii na szczeblu rozwoju krajowego, regionalnego i ponadregionalnego.

Na poziomie krajowym, przedmiotem umowy dwustronnej są priorytety, po konsultacjach między Unią Europejską a danym krajem. UNESCO angażuje się w działania partnerstwa tylko wtedy, gdy odpowiadają one priorytetom Organizacji i gdy są na wniosek danego kraju.

Na poziomie regionalnym (sub-regionalnym, zgodnie z terminologią z UNESCO), partnerstwo powinno uwzględnić priorytetowość działań, określonych przez zainteresowane kraje, które określają charakter działań do realizacji przez UNESCO.

Wreszcie, na międzyregionalnym poziomie, UNESCO bierze regularnie udział w programach UE, które są publikowane w formie zaproszenia do składania wniosków.

Prawna współpraca

Od Traktatu Rzymskiego w 1957 r., Komisja Europejska miał prawo do otwarcia stałego przedstawicielstwa w organizacjach międzynarodowych i państw trzecich, w celu utrzymania stosunków dyplomatycznych z innymi organizacjami międzynarodowymi.

Od 1964 roku, Komisja Europejska ustanowiła stosunki instytucjonalne z UNESCO (Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury), w którym Unia Europejska ma status obserwatora. Wymiany listów w 1964 r. i w 1973 roku określiły metody współpracy między obiema instytucjami.

W 1996 roku UNESCO i Komisja Europejska zawarły umowę mającą na celu harmonizację procedur administracyjnych i finansowych, podnosząc w ten sposób poziom współpracy między obiema instytucjami w zakresie kompetencji UNESCO: edukacji, kultury, nauk społecznych, informacji i komunikacji. Od tego czasu, szereg działań finansowanych w ramach tego partnerstwa wzrasta prawie dwukrotnie każdego roku.

Po wejściu w życie Traktatu z Lizbony 1 grudnia 2009 r. Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej zostało zmienione na "Delegacja Unii Europejskiej".

Przykłady współpracy finansowanej przez ue:

Rumunia: "Wsparcie wyższe reform edukacyjnych" W odniesieniu do kraju partnerskiego, UNESCO ma status zarządcy, w następstwie którego nakłania do składania ofert, w celu realizacji projektu finansowanego przez Komisję Europejską w ramach programu PHARE w sprawie Centralnej i Wschodniej

Mozambik: "Empresa projektu Joven" Rząd poprosił UNESCO o przejęcie pieczy nad wdrożeniem wspólnej umowy dotyczącej stworzenia ‘centrum rozwoju rzemieślnictwa’. Umowy o dofinansowanie zostały złożone na płaszczyźnie między Biurem UNESCO i Przedstawicielstwa Komisji.

Nauczanie w Somalii: W następstwie kontaktów między Przedstawicielstwem KE w Nairobi i biura UNESCO, dwa projekty zostały wybrane i realizowane przez UNESCO.

Współpraca między Wspólnotą Europejską i UNESCO na szczeblu krajowym: restauracja miejsca Lalibeli w Etiopii (Lalibela jest świętym miejscem ortodoksyjnego kościoła etiopskiego, do którego zmierzają liczne pielgrzymki chrześcijan). Etiopski minister kultury poprosił UNESCO o przygotowanie ogólnego projektu, aby odrestaurować Lalibeli. Praca identyfikacji projektu i renowacji trwała ponad osiem miesięcy. Wniosek został skierowany na wniosek UNESCO, przez międzynarodowych ekspertów. Zatwierdzona został przez rząd Etiopii i Komisję Europejską oraz przez ekspertów krajowych.

WTO

Dlaczego UE współpracuje z WTO?

Unia Europejska jest największym światowym handlowym blokiem, który czyni ją głównym uczestnikiem WTO. W jej strukturach KE negocjuje w imieniu 27 krajów członkowskich i stara się tam zapewnić nowe rynki dla europejskich firm i przedsiębiorstw, obserwować przestrzeganie umów i reguł ich wiążących. Wspiera działania WTO oparte na multilateralnych umowach dotyczących liberalizacji handlu i możliwego do podtrzymania rozwoju.

Kto reprezentuje UE w WTO?

UE mówi jednym głosem w WTO. Każdy członek UE jest osobnym członkiem WTO, ale pracując razem jako UE traktują to jako osobną płaszczyznę. KE negocjuje w WTO w imieniu całej UE. Koordynuje ona działania zgodnie z Trade Policy Committee ( Komitet polityki handlowej??) i prowadzi europejską politykę wyznaczoną regułami państw członkowskich w RUE. Również regularnie informuje PE o kluczowych sprawach w WTO.

Kiedy porozumienie jest negocjowane, KE potrzebuje formalnego przyzwolenia Rady i PE do podpisania porozumienia w imieniu całej UE.

Komisja także konsultuje się z innymi zainteresowanymi grupami w tzw. społeczeństwach obywatelskich.

KE reprezentuje UE w Generalnej Radzie tak samo jak w innych jej oddziałach, które spotykają się regularnie. Reprezentuje także Unie w subsydiowaniu innych instytucji WTO takich jak Rada Handlu Towarami (Council for Trade in Goods) albo komitet dla handlu i środowiska (Committee for Trade and the Environment).

UE pomaga w integrowaniu wszystkich krajów w globalny system handlu. Wspomaga również kraje rozwijające się finansowo w takim samym stopniu jak wspiera rozwój polityk handlowych.

W listopadzie 2009 roku, Wspólnoty Europejskie wspomogły finansowo dwoma milionami euro Doha Development Agenda Global Trust Fund (DDAGTF) i the Standards and Trade Development Facility (STDF). Dotacja finansowała techniczną pomoc dla programów i szkoleń dotyczących rozwoju.

Ponownie w listopadzie 2009 roku, WE wparły specjalny fundusz powierniczy ustanowiony dla finansowania kosztów podróży dla najmniej rozwiniętych krajów w kwocie 75 tys. euro podczas siódmej ministerialnej konferencji, która miała miejsce od listopada do grudnia 2009 roku.

W lutym 2010 roku przekazała 180 tys. euro dla WTO Trade Facilitation Trust Fund (wspiera konkurencyjność i obniżanie kosztów handlu).

Ogólnie UE na różnych płaszczyznach wsparła rozwój WTO w kwocie 7 mln EUR.

1. Czy unia powinna współpracować z NATO jako organizacją wojskową czy raczej trzymać się z daleka od kwestii wojskowych i konfliktów zbrojnych?

2. Co myślicie w współpracy UE i ONZ oraz finansowaniu przez UE budżetu ONZ w niemal 60%?

3. Czy UE powinna wspierać pozaeuropejskie projekty w ramach współpracy z UNESCO?

4. Czy każde państwo z osobna czy w granicach działalności UE powinniśmy zawierać umowy z organizacjami międzynarodowymi?

BIBLIOGRAFIA:

- http://www.unic.un.org.pl/ue/index.php

- de Groot Gerard-René, Współpraca między Unią Europejską a Radą Europy: wyzwanie dla całej Europy, http://arno.unimaas.nl/show.cgi?fid=2933

- http://www.nato.int/docu/review/2007/issue2/polish/art6.html

- http://www.nato.int/docu/review/2003/issue3/polish/art2.html

- http://www.psz.pl/Instytucjonalne-relacje-UE-z-NATO

- http://www.msz.gov.pl/Relacje,UE,-,NATO,29343.html

- http://www.pism.pl/index/?id=7a53928fa4dd31e82c6ef826f341daec

- http://www.eeas.europa.eu/organisations/index_en.htm