1. Pojęcie transportu, charakterystyka procesu transportowego.

Transport, przedmiot i cel transportu – Transport jest to przemieszczenie ludzi i ładunków (przedmiot transportu) przy wykorzystaniu odpowiednich środków (środków transportowych). W znaczeniu czynnościowym transport oznacza proces technologiczny celowego przemieszczenia osób, ładunków lub energii. W znaczeniu podmiotowym to techniczne, organizacyjne i ekonomiczne wydzielone z innych czynności, celowe (w celach zarobkowych) przemieszczenie osób
i ładunków. Przedmiot: dobra materialne (strefa handlowa-towary, strefa transportowa – ładunki). Cel: przemieszczenie osób i ładunków w przestrzeni i czasie.

Charakterystyka Procesu transportowego –szereg złożonych czynności organizacyjnych, wykonawczych i handlowych mających na celu przemieszczanie ładunku lub ludzi z jednego lub kilku punktów nadania do jednego lub kilku punktów odbioru. Czynności wykonawcze to proces przewozowy: dojazd do miejsca naładunku, wyładunek oraz zabezpieczenie ładunku, przewóz wyładunek/przeładunek i powrót pojazdu z miejsca wyładunku do bazy lub nowego miejsca załadunku.

2. Łańcuch transportowy –racjonalizacja procesów w łańcuchach, przykład łańcucha transportowo - magazynowego.

• Łańcuchy transportowe obejmują procesy technologiczne przemieszczania ładunków od nadawcy do odbiorcy:

-występują w formie prostej lub rozwiniętej,

-mogą angażować środki przewozowe jednej lub wielu gałęzi transportu,

-może wystąpić różna liczba ogniw,

Ogniwa wzajemnie ze sobą powiązane w punktach początkowych i końcowych angażują środki przewozowe, urządzenia ładunkowe i środki pomocnicze.

• Wybór rodzaju łańcucha transportowego dokonuje się w zależności od:

-rodzaju ładunku i jego postaci transportowej,

-rodzaju punktu skoncentrowanego przeładunku,

- rodzaju i technologii pracy maszyn i urządzeń ładunkowych oraz taboru.

• Następnie jest ANALIZA (racjonalizacja) pod względem:

-technologicznym,

-organizacyjnym,

-prawnym,

-ekonomicznym,

ANALIZA obejmuje:

-rodzaj ładunku, masę i jego postać transportową,

-środki techniczne,

-zaplecze obsługowo-naprawcze,

-infrastrukturę techniczną punktów ładunkowych,

-organizację przewozów i przeładunków,

-przepisy prawne,

-powiązania kooperacyjne.

PRZYKŁAD:

Ogniwa łańcucha transportowego dla węgla w relacji KOPALNIA – ODBIORCA:

-naładunek na wagony (na bocznicy kolejowej)

-przewóz taborem kolejowym

-wyładunek w punkcie skoncentrowanego odbioru (np. skład opału)

-naładunek

-przewóz

-wyładunek

3. Miejsce występowania prac ładunkowych – cel i przesłanki mechanizacji prac ładunkowych.

Miejsce występowania prac ładunkowych – miejsce obsługi ładunkowej środków przewozowych (stanowiska obsługi technicznej, punkty ładunkowe, stacje ładunkowe, porty rzeczne, morskie itp.)

Cel mechanizacji – skrócenie czasu trwania operacji ładunkowych; wyeliminowanie ciężkiej pracy fizycznej przy zachowaniu warunków bezpieczeństwa i higieny pracy personelu oraz bezpiecz. Ładunków, środków przewozowych
i urządz. Ładunkowych.

Przesłanki mechanizacji prac ładunkowych – zwiększenie tempa przeładunków; redukcja robocizny; poprawa BHP; zwiększenie ochrony ładunków podczas czynności ład.; zmniejszenie uszkodzeń taboru przewozowego; zwiększenie stopnia wykorzystania powierzchni i przestrzeni magazynowej; zmniejszenie udziału czasu trwania operacji ładunkowych; obniżenie kosztów przeładunku.

4. Pojęcie opakowania oraz ich funkcje.

Opakowanie to wyrób przeznaczony do ochrony innych wyrobów przed uszkodzeniem, a także do ochrony otoczenia przed szkodliwym oddziaływaniem zapakowanego wyrobu.

Funkcje opakowania:

• Produkcyjne-polegające na umożliwieniu ilościowego dzielenia produktu;

• Marketingowe-będące istotnym elementem polityki rynkowej;

• Użytkowe-wiążące się z ułatwieniem lub wręcz umożliwieniem użytkowania zawartości opakowań;

• Logistyczne-dzięki, którym opakowania powinny ułatwiać lub nawet umożliwiać realizację procesów logistycznych

Z punktu widzenia logistyki:

• Magazynowe-sprowadzają się do ułatwienia procesów przyjmowania, składowania, kompletowania i wydawania towarów;

• Kompletacyjne-wiążą się ze sporządzeniem zestawów asortymentowych w poszczególnych partiach dostawy;

• Transportowe-wiążą się z przebiegami towarowymi;

• Ochronne;

• Informacyjne-stymulują przepływy opakowań towarów w całym łańcuchu dostaw;

• Recyklingowe i klasyczne

5. Klasyfikacja opakowań.

Funkcja jaką spełnia opakowanie w stosunku do zawartości:

• opakowania jednostkowe- chronią wyroby przed ubytkami ilościowymi, często także przed zmianami jakościowymi, nie zapewniają jednak ochrony zawartości przed zniszczeniem podczas transportu
i magazynowania;

• opakowania zbiorcze- stanowią opakowanie pośrednie między jednostkowymi i transportowymi;

• opakowanie transportowe- zapewniają ochronę zawartości przed narażeniem uszkodzenia mechanicznego, klimatycznego, biologicznego w czasie magazynowania i transportu;

Zasadniczy kształt opakowania:

• opakowanie jednostkowe częściowo osłaniające wyrób (np. kubki);

• opakowanie jednostkowe całkowicie osłaniające wyrób (np. butelki);

• opakowanie transportowe częściowo osłaniające wyrób (np. skrzynki bez wieka)

• opakowanie transportowe całkowicie osłaniające wyrób (np. bańki, beczki, butle).

Materiał, z którego wykonane są opakowania:

• papierowe, tekturowe,

• szklane,

• metalowe,

• z tworzyw sztucznych,

• ceramiczne,

• drewniane,

• tkaninowe,

• z materiałów kompleksowych.

Z punktu ochrony środowiska:

• ulegają naturalnemu procesowi rozkładu,

• nie ulegają biodegradacji.

Forma własności opakowań:

• własna (producenta),

• obce (dostawcy),

• dzierżawione (producenta lub firmy usługowej).

Forma obrotu opakowaniami:

• sprzedawane-wartość wkalkulowana jest w cenę wyrobu lub fakturowana w odrębnej pozycji;

• wypożyczane;

Sposób wykorzystania opakowań:

• jednorazowego użytku- ulegają zniszczeniu oraz opakowania nie podlegające skupowi do opróżnieniu;

• zwrotne do wielokrotnego użytku- podlegające skupowi po opróżnieniu.

6. Pojęcie ładunku – podatność transportowa ładunków, klasyfikacja i jej charakterystyka

Ładunek to określona ilość dobra materialnego podlegająca procesom transportowo-magazynowym.

Podatność transportowa ładunku jest to jego wrażliwość na czynności w transporcie, przy jednoczesnej odporności na ujemne skutki tych czynności i warunki działania. Miarą podatności transportowej jest nakład pracy niezbędnej dla umożliwienia dokonania przewozu w sposób bezpieczny dla przedmiotu pracy.

Podatność transportowa obejmuje:

• Podatność do przewozu;

• Podatność do czynności ładunkowych;

• Podatność do okresowego składowania

Rodzaje (klasyfikacja i charakterystyka):

• Naturalna- określa odporność ładunków na warunki i skutki przemieszczania, uwzględniając ich cechy
i właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne;

• Techniczne- nadanie ładunkowi innej postaci transportowej, wynika z jego cech wewnętrznych i właściwości, czyli stanu skupienia;

• Ekonomiczne- wynika z cech: właściwości ładunku, jest związana z przenoszeniem wartości produkcji transportowej na wartości przemieszczanego ładunku. Jest to stosunek kosztów transportu do wartości przewożonego ładunku.

7. Klasyfikacja ładunków ze względu na stan skupienia i ich postaci oraz podatność transportową – charakterystyka.

Za względu na postać ładunki stałe dzielimy na:

• Bezkształtne;

• Sztukowe;

• Żywe zwierzęta.

Ze względu na naturalną podatność transportową ładunki dzielimy na:

• Niebezpieczne;

• Wrażliwość na długość czasu transportu;

• Wrażliwe na czynniki klimatyczne;

• Wydzielające intensywny zapach lub zapachochłonne;

• Podatne na rozsypywanie, wylewanie i wyparowywanie.

Ze względu na techniczną podatność transportową ładunki dzielimy na:

• Drobne;

• Całopojazdowe;

• Nienormatywne:

• Ponadwymiarowe;

• Szczególnie ciężkie;

• Specjalne.

8. Klasyfikacja ładunków na potrzeby prac ładunkowych i ich charakterystyka.

- sypkie luzem – o granulacie do 125mm (węgiel kamienny, piasek, żwir, ruda) w tym pyliste o granulacie 0,5mm (nawozy sztuczne, mąka, sól),

- kawałkowe- o granulacie > 125mm (kamienie, pustaki, cegła, węgiel brunatny),

-sztukowe- o masie do 1t (maszyny, pojazdy, elementy konstrukcji),

-wielowymiarowe- przekraczające dopuszczalne wymiary gabarytowe pojazdów transportowych,

- dłużycowe- długość wielokrotnie przekracza średnicę lub większy wymiar przekroju poprzecznego (deski, rury, szyny),

- jednostki ładunkowe- ładunki spaletyzowane, spakietyzowane? i skontenerowane,

- półpłynne i płynne luzem- ropa, benzyna, kwasy, alkohol, propan-butan pod ciśnieniem,

-gazowe luzem.

9. Charakterystyka narażeń mechanicznych ładunków.

- mechaniczne - występują w formie obciążeń, które mogą spowodować uszkodzenie lub zniszczenie ładunku lub opakowania,

Narażenia:

• statyczne:

  • piętrzenie,

  • składowanie.

• dynamiczne:

  • do uniknięcia:

    • drgania (nieodpowiednie amortyzatory, środki transportu, opakowania),

    • uderzenia (przechył, upadek, zgniecenia).

• nie do uniknięcia:

  • drgania (napęd, resory, nierówności terenu),

  • uderzenia (rozrząd, wyboje, przejazdy).

-klimatyczne - wywołane przez czynniki klimatyczne i zjawiska fizyczne, pod wpływem których może nastąpić uszkodzenie albo zniszczenie materiałów lub wyrobów (temperatura, opady, promieniowanie łoneczne, sfery klimatyczne),

-biotyczne - czynnik działania żywych organizmów (owady, szkodniki zwierzęce, bakterie).

10. Pojęcie jednostki ładunkowej i ich klasyfikacja – komentarz.

Jednostka ładunkowa- określa ilość ładunku zestawionego w jedną całość:

• przy wykorzystaniu pomocniczych środków wiążących lub urządzeń transportowych (paleta, kontener);

• od miejsca jej zestawienia poprzez cały łańcuch transportowy aż do chwili rozformowania umożliwiająca pełną mechanizację przeładunku na drodze swego przebiegu, z zachowaniem warunków bezpieczeństwa i higieny pracy przy przewozie, przeładunku i rozładunku.

Jednostki ładunkowe:

• paletowa-ładunek na palecie,

• pakietowa- ładunek zestawiony w pakiet,

• kontenerowa- ładunek w kontenerze,

• nadwozia wymienne,

• naczepy siodłowe do transportu kombinowanego i bimodalnego,

• pojemniki transportowe.

11. Pojęcie palety ładunkowej i ich klasyfikacja – komentarz.

Paleta ładunkowa- jest to pomocnicze urządzenie magazynowo- transportowe, służące do formowania jednostek ładunkowych i przeznaczona do:

• manipulowaniu wraz z ładunkiem za pomocą mechanicznych urządzeń przeładunkowych z osprzętem widłowym;

• przewożeniem środkami transportu w obrocie magazynowo- transportowym.

Klasyfikacja:

• kryterium formy konstrukcji:

• płaskie: dwuwejściowe, czterowejściowe;

• skrzyniowe: szczelne, ażurowe;

• słupkowe

• specjalizowane np. do transportu silników, skrzyni biegów;

• wielokrotnego użytku, jednorazowe;

12. Charakterystyka parametrów technicznych palety EUR.

Paleta EUR to płaska, drewniana - jednopłytowa, czterowejściowa

• 800x1200x144 mm

• Masa własna-25 kg

• Nośność nominalna – 1000 kg i podczas piętrzenia 4000 kg

• Wilgotność drewna nie powinna przekraczać 22%

Nośność nominalna palety-max masa ładunku, jaki może być umieszczony na całej powierzchni palety

Dopuszczalna nośność nominalna drewnianej palety EUR:

• 1000 kg-ładunek ułożony nierównomiernie;

• 1500 kg- ładunek ułożony równomiernie;

• 2000 kg-ładunek zwarty i równomiernie rozłożony.

Nośność przy piętrzeniu-max masa spiętrzonych palet z ładunkiem, która nie powoduje uszkodzenia palety lub nadstawki.

13. Efektywność wykorzystania palety EUR – komentarz.

• Warunek na ocenę wykorzystania powierzchni palety: $W_{p} = \frac{P_{z}*n}{P_{p}}$

(Pz- powierzchnia zewnętrzna podstawy wyrobu lub opakowania ułożonego na palecie ,n- liczba sztuk wyrobów lub opakowań ułożonych na palecie w jednej warstwie, Pp- powierzchnia palety, na której układane są wyroby). Efektywne wykorzystanie powierzchni palety jest wtedy gdy 0, 8 ≤ W_p ≤ 1.

• Warunek na ocenę wykorzystania (Wn) nośności nominalnej palety: $W_{n} = \frac{m \bullet n \bullet w}{N_{n}}$

(m-masa wyrobu lub opakowania ułożonego na palecie, w- liczba warstw sztuk wyrobów lub opakowań ułożonych na palecie). Efektywne wykorzystanie nośności nominalnej palety-gdy 0, 8 ≤ W_n ≤ 1

14. Kontener i ich klasyfikacja – komentarz.

Kontener- urządzenie transportowe:

• o charakterze stałym i odpowiednio mocnej konstrukcji, aby mogło służyć do wielokrotnego użytku;

• skonstruowana specjalnie do ułatwienia przemieszczania ładunku za pomocą jednego lub kilku rodzajów środka transportowego, bez konieczności przeładowywania i rozformowania ładunku;

• wyposażona w urządzenia ułatwiające jego przemieszczanie;

• pojemność nie mniejsza niż 1m³.

Klasyfikacja:

• kryterium rodzaju środka przewozowego: przewożone transportem lądowym i wodnym, transportem lotniczym;

• kryterium max. masy brutto: małe (do 5t brutto), średnie (do 10t), wielkie (pow. 10 t);

• kryterium funkcjonalności: uniwersalne, specjalizowane, specjalne;

• kryterium konstrukcyjne: standardowe, znormalizowane, nietypowe.

15. Klasyfikacja taboru przewozowego samochodowego z komentarzem.

Pojazd samochodowy to pojazd, którego konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h, określenie to nie obejmuje ciągnika rolniczego.

Ciężarowe pojazdy drogowe stanowią grupę środków transportu lądowego przeznaczonych do przewozu ładunków i do poruszania się;

• po drogach;

• a przy zachowaniu odpowiednich warunków technicznych również po bezdrożach

Ze względu na źródło napędu środki transportu samochodowego dzielimy na:

• silnikowe (pojazdy i ciągniki),

• bezsilnikowe ( naczepy i przyczepy).

Do pojazdów silnikowych zalicza się samochody ciężarowe: uniwersalne, specjalizowane i specjalne, które różnią się między sobą ładowności , dopuszczalną masą całkowitą, mocą, pojemnością i specjalizacją.

Samochody ciężarowe uniwersalne- umożliwiające przewóz wszystkich ładunków, oprócz tych , które wymagają specjalistycznej dostawy.

Samochody ciężarowe specjalne – wyposażone są w specjalnie zamontowane urządzenia techniczne, takie jak dźwig, agregat, cysterna, które nie służą do transportu ładunków.

Samochody ciężarowe specjalizowane – umożliwiają przewóz ściśle wybranej grupy ładunków, związanych z konkretną dziedziną produkcji np. budownictwo, handel i przemysł przetwórczy.

Ciągniki samochodowe to samochody przeznaczone do ciągnięcia przyczepy lub naczepy:

• ciągniki siodłowe – służące do ciągnięcia naczep, nie mające stałego nadwozia;

• ciągniki balastowe-służące do ciągnięcia przyczep o dużej ładowności, zwykle wieloosiowych i niskopodłogowych.

Zespół pojazdów samochodowych – pojazdy złączone ze sobą w celu poruszenia się po drodze jako całości, z wyłączeniem pojazdów złączonych w celu holowania. Dzielą się na:

• pojazdy silnikowe z przyczepą,

• ciągniki siodłowe z naczepą.

Przyczepa to pojazd drogowy przystosowany do ciągnięcia za samochodem lub ciągnikiem.

Przyczepy ze względu na rodzaj przewożonego ładunku dzielimy na:

• uniwersalne,

• dłużycowe,

• najazdowe,

• niskopodłogowe,

• platformy,

• dźwigowe.

Naczepa to odmiana konstrukcyjna przyczepy, przednia część opiera się na ciągniku, a tylna na osiach jezdnych naczepy.

Naczepy ze względu na rodzaj przewożonego ładunku dzielimy na:

• uniwersalne,

• specjalizowane,

• niskopodłogowe,

• rożnym taborze.

Ze względu na zróżnicowany rodzaj przewożonego ładunków, jego przeznaczenia i rodzaj opakowania towaru, tabor bezsilnikowy dzielimy na:

opończa – plandeka, jumbo – do przewozu ładunków uniwersalnych,

termiczne – izoterma, chłodnia – do przewozu art. spożywczych,

wywrotka – do przewozu ładunków sypkich ( żwir, piasek),

cysterna- do przewozu ładunków płynnych ( paliwa, płyny),

kontenerowy – do przewozu kontenerów.

16. Charakterystyka wskaźników wykorzystania taboru przewozowego samochodowego.

• Wskaźnik wykorzystania ładowności k - tego typu środka przewozowego: Cq(k)=(Q(k)/q(k))*100%,; K - zbiór typów środków przewozowych gdzie: , Q(k)- masa ładunku przewożonego k- tym typem środka przewozowego, q(k)- ładowność k- tego typu środka przewozowego.

• Wskaźnik wykorzystania powierzchni ładunkowej k- tego typu środka przewozowego: Cp(k)=(P(k)/p(k))*100%; , P(k)- powierzchnia jednostek ładunkowych paletowych znajdujących się na k- tym typie środka przewozowego; p(k)- powierzchnia ładunkowa k- tego typu środka przewozowego.

• Wskaźnik wykorzystania przestrzeni ładunkowej k- tego typu środka przewozowego: Cr(k)=(R(k)/r(k))*100%; , R(k)- kubatura jednostek ładunkowych paletowych znajdujących się na k- tym typie środka przewozowego; r(k)- przestrzeń ładunkowa k- tego typu środka przewozowego.

17. Tabor przewozowy kolejowy i jego klasyfikacja.

Kolejowy wagon towarowy jest to pojazd szynowy bez własnego napędu, przeznaczony do kursowania po torach kolejowych w celu przewożenia ładunków bądź wykonywania czynności technicznych związanych z działalnością kolei. Pod względem własności wagony towarowe znajdujące się w powszechnej eksploatacji dzielą się na wagony stanowiące własność kolei i wagony prywatne włączone do zbioru wagonów danego zarządu kolejowego na podstawie umowy zawartej między właścicielami wagonów i właściwym terenowo zarządami kolejowymi.

W transporcie kolejowym z uwagi na cechy i właściwości techniczno – eksploatacyjne stosowane są wagony towarowe:

• uniwersalne (wagony kryte -do transportu ładunków drobnicowych (np. zboże w workach, węglarki- do przewozu ładunków masowych luzem (węgiel), platformy-do przewozu rożnego rodzaju urządzeń, pojazdów i drewna)

• specjalizowane(uniwersalne przystosowane dodatkowo do przewozu określonych rodzajów lub grup ładunków, np. kryte z lukami załadowczymi w dachu, węglarki typu „gondola” z klapami podłogowymi, wagony chłodnie, do przewozu cementu, samowyładowcze, do przewozu żywych zwierząt

• specjalne (cysterny – do przewozu ładunków płynnych, talboty – samowyładowcze do przewozu ładunków sypkich, w tym głównie drobnego węgla, hoppery – wagony samowyładowcze do przewozu podsypki kolejowej i tłucznia, dumpcary – samowyładowcze z przechylnym pudłem do przewozu ładunków sypkich jak ziemia czy tłuczeń, chłodnie – z izolacją cieplną -wagony specjalnego przeznaczenia nie przewidziane do przewozu ładunków – wagony pogotowia technicznego, do tarowania wag wagonowych , wagony z żurawiami itp.

18. Klasyfikacja maszyn ładunkowych i ich charakterystyka.

Maszyna ładunkowa- urządzenie ładunkowe z własnym napędem (np. wózek widłowy)

Podział:

• funkcja: do naładunku, do przeładunku, do wyładunku, uniwersalne

• forma konstrukcyjna: suwnica, żurawie, wózki podnośnikowe, ładowarki kołowe, pompy, rampy

• rodzaj napędu: ręczny, parowy, elektryczny, spalinowy

• mobilność: stacjonarne, przejezdne szynowe z ograniczoną lub pełną mobilnością

• miejsce pracy: pracujące poza lub wewnątrz środka transportowego

• charakter pracy: ciągłe, cykliczne

• rodzaj podwozia: kołowe drogowe, kołowe torowe, gąsienicowe

• punkty ładunkowe: na otwartym powietrzu, w pomieszczeniu zamkniętym

Podstawowe grupy maszyn ładunkowych:

1. dźwignice – suwnice(torowo-pomostowe, półbramowe, bramowe, jezdniowe); żurawie(stacjonarne: przyścienne, wieżowe, przejezdne szynowe; samojezdne samochodowe), dźwigi(windy)

2. ładowarki (naładowarki, wyładowarki, ładowarki wywrotnicowe, wagonowe i samochodowe)

3. koparki (przedsiębierne, podsiębierne, chwytakowe)

4. wózki podnośnikowe (niskiego i wysokiego podnoszenia, z napędem: ręcznym, elektrycznym, spalinowym, gazowym)

5. łopaty mechaniczne

6. żurawie samochodowe (montowane na samochodach towarowych)

7. przenośniki (taśmowe, płytowe, kadłubkowe, ślimakowe, rolkowe)

8. układy pneumatyczne: ssące(np. do przeładunku zbóż); tłoczące (do przeładunku ładunków sproszkowanych/ drobnoziarnistych pod ciśnieniem)

9. układy hydrauliczne – przepompownie do ładunków płynnych

19. Wydajność konstrukcyjna, techniczna, praktyczna – charakterystyka, zapis formalny.

Wydajność maszyny określa się masą lub objętością ładunku przemieszczanego przez maszynę ładunkową w określonym czasie (na ogół w t/h lub m³/h).

Rozróżnia się następujące rodzaje wydajności:

• konstrukcyjną (teoretyczną) Wk; jest to wydajność maszyny założona przez konstruktora i możliwa do osiągnięcia w najbardziej korzystnych warunkach pracy maszyny;

• Dla maszyn o pracy cyklicznej wydajność konstrukcyjną określa się według wzoru: Wk=3600Q/tc[t/h, kg/h], gdzie: i - liczba cykli na godzinę[n/h]; t_c - czas trwania jednego cyklu [s/cykl]; Q - udźwig (nośność) maszyny lub urządzenia [kN]; Czas trwania cyklu obejmuje: tc = tz + tp + ts + top + tod + to;(uchwycenie ładunku, podniesienie ładunku, przemieszczenie poziome ładunku, opuszczenie ładunku, uwolnienie ładunku, powrót urządzenia do pozycji wyjściowej.

• dla maszyn i urządzeń o pracy ciągłej(np. przenośniki taśmowe) wydajność konstrukcyjna określa sie według wzoru: Wk=3600Fv[m³/h], gdzie: F - przekrój strumienia ładunku[m²], v - prędkość strumienia ładunku[m/s],

• pod względem masy objętościowej ładunku: Wk= 3600Fv gdzie - masa objętościowa(usypowa ) ładunku [t/m³]

• techniczną Wt; jest to wydajność konstrukcyjna Wk zredukowana przez zbiorczy współczynnik φ1, wynikający z technicznych warunków pracy (np. niepełne wykorzystanie udźwigu w zależności od cech i właściwości przeładowywanego ładunku oraz jego opakowania, dla żurawi udźwig zależny od wysięgu; zwiększone w stosunku do warunków optymalnych drogi przemieszczania się poszczególnych mechanizmów, np. mostu suwnicy, wciągarki, unoszenia; miejsce pracy maszyny itp.); Wt = Wk φ1

• praktyczną Wp; jest to wydajność techniczna Wt zredukowana przez zbiorczy współczynnik φ2, wynikający z: niewłaściwego lub źle zorganizowanego frontu pracy maszyny, rozmieszczenia wagonów, samochodów na placu itp.; nieprzewidzianych trudności przy uchwyceniu ładunku(zróżnicowane kształty, zamrożenie lub skawalenie ładunku itp.); nierytmicznego podstawienia środków transportowych(wagonów, samochodów); niedostatecznego wyszkolenia personelu obsługującego maszynę ładunkową; niepełnej sprawności technicznej maszyny ładunkowej(np. w wyniku zużycia); Wp = Wt φ1=Wk φ1 φ2

20. Wskaźniki mechanizacji prac ładunkowych – charakterystyka, zapis formalny.

Jest to całkowite lub częściowe zastąpienie pracy ręcznej pracą maszyn napędzanych ręcznie lub mechanicznie. Każde urządzenie ładunkowe z założenia powinno ułatwiać, przyspieszać i usprawniać prace ładunkowe. W celu określenia efektu mechanizacji czynności ładunkowych stosowane są następujące wskaźniki mechanizacji:

• Stopień mechanizacji Sm określa efekt zastosowania konkretnego urządzenia (maszyny) do wykonania zadań ładunkowych, wyrażany stopniem zredukowania pracy ręcznej. Oblicza się go wg wzoru: Sm=((tr-tm)/tr) *100%, gdzie tr - pracochłonność niezbędna do wykonania konkretnego zadania ładunkowego, wyrażana w roboczogodzinach pracy ręcznej; tm - pracochłonność niezbędna do wykonania tego samego zadania ładunkowego, wyrażana w roboczogodzinach zaangażowania personelu obsługującego dane urządzenie lub maszynę ładunkową.

• Zakres mechanizacji Zm określa udział masy ładunkowej poddanej obsłudze zmechanizowanej w danym punkcie ładunkowym, czyli procent ładunków objętych mechanizacją. Oblicza się go wg wzoru: Zm = (Suma(Qmi)/Suma(Qi))*100%, gdzie: Qmi - masa (w tonach lub m³) i -tego ładunku przeładowywanego mechaniczne; Qi - łączna masa i -tego ładunku (w tonach lub m³) obsługiwana w danym punkcie ładunkowym.

• Poziom mechanizacji Pm określa łączny efekt zastosowania różnych środków rozwiązań mechanizujących czynności ładunkowe i wyrażany jest stopniem zredukowania prac ręcznych przy stosowaniu różnych maszyn i rządzeń o zróżnicowanych stopniach mechanizacji Sm. Poziom mechanizacji oblicza się wg wzoru: Pm=(Suma(QmiSmi)/Suma(Qi))*100%

Zakres mechanizacji zależy od:

• Stanu skupienia ładunku;

• Wielkości ładunku;

• Rodzaju manipulacji;

Mechanizacja może obejmować:

• Mechanizację małą- ułatwienie lub umożliwienia wykonania pracy poprzez zastosowanie prostych urządzeń;

• Mechanizację częściową- mechanizacja tylko niektórych prac podstawowych lub pomocniczych;

Automatyzację- czynności ładunkowe i sterowanie odbywa się samoczynnie

BONUS 21. Pojęcie urządzenia ładunkowego i rodzaje operacji ładunkowych.

Urządzenie ładunkowe- specjalna konstrukcja pośrednicząca w procesie przeładunków, umożliwiająca przyspieszenie lub wykonanie operacji ładunkowej śr.transp. (np. estakada, mostek ładunkowy, rynna zsypowa).

Rodzaje operacji ładunkowych – charakterystyka

- naładunek – umieszczanie ładunku na lub w środku przewozowym

- wyładunek – usunięcie ładunku ze środka transportowego

- przeładunek: – bezpośredni – np. z samochodu do samochodu

- pośredni - z samochodu do magazynu i następnie znów do samochodu

Od sposobu wykonania czynności ładunkowych zależy bezpieczeństwo:

-ładunku

-użytych maszyn ładunkowych

-taboru użytego do przewozu

-ruchu pojazdów

-pracowników wykonujących czynności ładunkowe