OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA

ZAKRES TEMATYCZNY

1. ORGANIZACJA OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ W POLSCE

2. PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE

3. ELEMENTARNE PROCESY POWSTAWANIA I ROZWOJU POŻARU ORAZ WYNIKAJĄCE Z TEGO ZAGROŻENIA.

4. REGULACJE PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ W POLSCE

5. SPRZĘT I ŚRODKI GAŚNICZE

6. PODRĘCZNY SPRZĘT GAŚNICZY

7. ZASADY POSTĘPOWANIAPODCZAS POŻARU

I. ORGANIZACJA OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ W POLSCE

• Sposób organizacji

• Definicje

• Jednostki ochrony przeciwpożarowej

• Organizacja Państwowej Straży Pożarnej (PSP), Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego (KSRG)

Akty prawne i zawarte w nich przepisy określają sposób funkcjonowania ochrony ppoż. w 3 głównych płaszczyznach:

• Przeciwdziałanie – jest to zespół nakazów, zakazów i obowiązków dotyczących głównie podmiotów, osób prawnych i cywilnych

• Wyposażenie techniczne (normatywy, PN) - dotyczą zarówno podmiotów (gaśnice, wyposażenie obiektów w instalacje itp.) jak i PSP

• Funkcjonowanie systemu dot. funkcjonowania systemu (kto i jaki zakres kompetencji, funkcjonowanie i nadzór nad KSRG, powoływanie i rozwiązywanie jednostek ochrony ppoż.

II. DEFINICJA

CO TO JEST OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA?

• Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez:

1. zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia

2. zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia,

3. prowadzenie działań ratowniczych.

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej - Dz. U. z 2009 r. Nr 178, poz. 1380 z późn. zm.).

Jednostki ochrony przeciwpożarowej

Art. 15. Jednostkami ochrony przeciwpożarowej są:

1. jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej,

1. jednostki organizacyjne Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej,

1. zakładowa straż pożarna,

2. zakładowa służba ratownicza,

3. gminna zawodowa straż pożarna,

1. powiatowa (miejska) zawodowa straż pożarna,

1. terenowa służba ratownicza,

2. ochotnicza straż pożarna,

3. związek ochotniczych straży pożarnych,

4. inne jednostki ratownicze.

Organizacja Państwowej Straży Pożarnej (PSP)

1. rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń;

2. organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pożarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń;

3. wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynności ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze;

4. kształcenie kadr dla potrzeb Państwowej Straży Pożarnej i innych jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności;

5. nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych;

6. prowadzenie prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony ludności;

7. współpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych;

8. współdziałanie ze strażami pożarnymi i służbami ratowniczymi innych państw oraz ich organizacjami międzynarodowymi na podstawie wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych oraz odrębnych przepisów;

9. realizacja innych zadań wynikających z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych na zasadach i w zakresie w nich określonych.

Jednostkami organizacyjnymi Państwowej Straży Pożarnej są:

1. Komenda Główna

2. Komenda Wojewódzka – 16

3. Komenda Powiatowa (miejska) - 335

JRG -495 w tym 5 szkolnych + 30 wydzielonych posterunków

1. Szkoła Główna Służby Pożarniczej oraz pozostałe szkoły;

• Centralna Szkoła PSP Częstochowa

• Szkoły Aspirantów PSP – 2 (Poznań, Kraków)

• Szkoła Podoficerska PSP – Bydgoszcz

1. Jednostki badawczo-rozwojowe

2. Centralne Muzeum Pożarnictwa

• Odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w ust.1, stosownie do obowiązków i zadań powierzonych w odniesieniu do budynku, obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje - w całości lub w części - ich zarządca lub użytkownik, na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej ustanawiającej zarząd lub użytkowanie. W przypadku gdy umowa taka nie została zawarta, odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na faktycznie władającym budynkiem, obiektem budowlanym lub terenem.

2. Czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej mogą wykonywać osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje.

1. Osoby wykonujące czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej, polegające na zapobieganiu powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, niezatrudnione w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt. 1a-5 i 8, powinny posiadać wykształcenie wyższe i ukończone szkolenie specjalistów ochrony przeciwpożarowej albo mieć wykształcenie wyższe na kierunku inżynieria bezpieczeństwa pożarowego lub tytuł zawodowy inżyniera pożarnictwa lub uzyskać uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu inżyniera pożarnictwa w toku postępowania o uznanie nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, w państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub w Konfederacji Szwajcarskiej kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego - inżyniera pożarnictwa.

• Osoby wymienione w ust.2a, wykonujące czynności wyłącznie w zakresie wynikającym z ust.1, powinny posiadać co najmniej wykształcenie średnie i ukończone szkolenie inspektorów ochrony przeciwpożarowej lub mieć tytuł zawodowy technika pożarnictwa lub uzyskać uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu technika pożarnictwa w toku postępowania o uznanie nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, w państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub w Konfederacji Szwajcarskiej kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego - technika pożarnictwa

III. FIZYKO-CHEMIA PROCESÓW POWSTAWANIA I ROZWOJU POŻARU ORAZ WYNIKAJĄCE Z TEGO ZAGROŻENIA

DEFINICJA POŻARU - „POŻAR JEST TO PROCES NIEKONTROLOWANEGO PALENIA SIĘ W MIEJSCU DO TEGO NIEPRZEZNACZONYM”

Zagrożenia pożarem i wybuchem

1. Zapłon

2. Rozwój (rozprzestrzenianie) się pożaru

3. Rozgorzenie

4. Rozkład temperatur w pomieszczeniu

5. Składniki dymu

PRZYKŁADY

III. REGULACJE PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ W POLSCE

1. PODSTAWOWE AKTY PRAWNE, ORAZ PRZEPISY W ZAKRESIE OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ

2. PODSTAWOWE OBOWIĄZKI WŁAŚCICIELA, ZARZĄDCY LUB UŻYTKOWNIKA OBIEKT

3. INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO

1. PODSTAWOWE AKTY PRAWNE, ORAZ PRZEPISY W ZAKRESIE OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ.

AKTY PRAWNE REGULUJĄCE SPRAWY OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ

• Akty i przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej możemy podzielić na 2 podstawowe grupy:

• Resortowy MSWiA - „ochrona przeciwpożarowa”

• Branżowe innych resortów - dot. podmiotów – „bezpieczeństwo pożarowe”

PODSTAWOWE AKTY PRAWNE REGULUJĄCE ORGANIZACJĘ OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ W POLSCE TO:

• Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej - Dz. U. z 2009 r. Nr 178, poz. 1380 z późn. zm.).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2006r. Nr 80, poz. 563).

PRZEPISY MSWiA

• Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (tj. Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68).

• Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej - Dz. U. z 2009 r. Nr 178, poz. 1380 z późn. zm.).

PRZEPISY WYKONAWCZE DO USTAWY 24 SIERPNIA 1991 R. O OCHRONIE PRZECIWPOŻAROWEJ - PRZYKŁADY

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 grudnia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo - gaśniczego (Dz. U. z 31.12.1999r. Nr 111, poz. 1311 ze zmianami).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2006r. Nr 80, poz. 563 ze zmianami).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 października 1998 r. w sprawie książki obiektu budowlanego (Dz. U. Nr 135, poz. 882).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 121, poz. 1137 ze zmianami).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 kwietnia 1998 roku w sprawie wyrobów służących do ochrony    przeciwpożarowej, które mogą być wprowadzone do obrotu i stosowania wyłącznie na podstawie certyfikatu zgodności (Dz. U. Nr 55, poz. 362 ze zmianami).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. Nr 121, poz. 1139 ze zmianami).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 października stycznia 2005 r. w sprawie czynności kontrolno - rozpoznawczych z zakresu ochrony przeciwpożarowej oraz osób uprawnionych do ich przeprowadzania (Dz. U. z 2005r. Nr 225, poz. 1934 ze zmianami).

SYSTEM PRZEPISÓW BRANŻOWYCH DOTYCZĄCYCH OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ OBIEKTÓW BUDOWLANYCH I TERENÓW

• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126 z późn. zm.).

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690).

• Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 15 października 2003r. w sprawie zabezpieczenia zbiorów w muzeach przed pożarami, kradzieżami i innymi niebezpieczeństwami grożącymi zniszczeniem lub utratą muzealiów oraz sposobów przygotowania zbiorów do ewakuacji w razie powstania zagrożenia (Dz.U. z 2003r. nr 193, poz. 1892)

• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późn. zm.).

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 czerwca 2003 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać plany operacyjno-ratownicze (Dz. U. z 2003 r. Nr 131, poz. 1219).

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie wymagań, jakim powinien odpowiadać raport o bezpieczeństwie zakładu o dużym ryzyku (Dz. U. z 2003 r. Nr 104, poz. 970).

2. Podstawowe obowiązki właściciela, zarządcy lub użytkownika obiektu

W ZAKRESIE OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ
Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej

• Art. 3.1. Osoba fizyczna, osoba prawna, organizacja lub instytucja korzystające ze środowiska, budynku, obiektu lub terenu są obowiązane zabezpieczyć je przed zagrożeniem pożarowym lub innym miejscowym zagrożeniem.

• 2. Właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu, a także podmioty, o których mowa w ust. 1, ponoszą odpowiedzialność za naruszenie przepisów przeciwpożarowych, w trybie i na zasadach określonych w innych przepisach.

• Art. 4.1. Właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany:

1. przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych,

2. wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice,

3. zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie,

4. zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji,

5. przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej,

6. zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi,

7. ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

• 1a. Odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w ust. 1, stosownie do obowiązków i zadań powierzonych w odniesieniu do budynku, obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje - w całości lub w części - ich zarządca lub użytkownik, na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej ustanawiającej zarząd lub użytkowanie. W przypadku gdy umowa taka nie została zawarta, odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na faktycznie władającym budynkiem, obiektem budowlanym lub terenem.

• Art. 5. Właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu budowlanego lub terenu, objętych obligatoryjnym stosowaniem systemów sygnalizacji pożarowej wyposażonych w urządzenia sygnalizacyjno-alarmowe, w przypadku gdy w tym budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie nie działa jego własna jednostka ratownicza, jest obowiązany połączyć te urządzenia z obiektem komendy Państwowej Straży Pożarnej lub obiektem, wskazanym przez właściwego miejscowo komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej

Art. 9.

• Kto zauważy pożar, klęskę żywiołową lub inne miejscowe zagrożenie, obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić osoby znajdujące się w strefie zagrożenia oraz jednostkę ochrony przeciwpożarowej bądź policję lub wójta albo sołtysa!!!

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów

Czynności zabronione

1. W obiektach oraz na terenach przyległych do nich jest zabronione wykonywanie czynności, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji.

2. Używanie otwartego ognia, palenie tytoniu i stosowanie innych czynników mogących zainicjować zapłon występujących materiałów:

   1. w strefie zagrożenia wybuchem,

   2. w miejscach występowania materiałów niebezpiecznych pożarowo

   3. w miejscach występowania innych materiałów palnych, określonych przez właściciela lub zarządcę i oznakowanych zgodnie z Polskimi Normami

3. Garażowanie pojazdów silnikowych w obiektach i pomieszczeniach nieprzeznaczonych do tego celu, jeżeli nie opróżniono zbiornika paliwa pojazdu i nie odłączono na stałe zasilania akumulatorowego pojazdu.

4. Składowanie poza budynkami, w odległości mniejszej niż 4 m od granicy działki, materiałów palnych, w tym pozostałości roślinnych, gałęzi i chrustu.

5. Użytkowanie elektrycznych urządzeń ogrzewczych ustawionych bezpośrednio na podłożu palnym, z wyjątkiem urządzeń eksploatowanych zgodnie z warunkami określonymi przez producenta.

6. Przechowywanie materiałów palnych oraz stosowanie elementów wystroju i wyposażenia wnętrz z materiałów palnych w odległości mniejszej niż 0,5 m od:

   1. urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogą nagrzewać się do temperatury przekraczającej 373,15 K (100 °C),

   2. linii kablowych o napięciu powyżej 1 kV, przewodów uziemiających oraz przewodów odprowadzających instalacji piorunochronnej oraz czynnych rozdzielnic prądu elektrycznego, przewodów elektrycznych siłowych i gniazd wtykowych siłowych o napięciu powyżej 400 V;

7. Składowanie materiałów palnych na drogach komunikacji ogólnej służących ewakuacji lub umieszczanie przedmiotów na tych drogach w sposób zmniejszający ich szerokość albo wysokość poniżej wymaganych wartości.

8. Zamykanie drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ich natychmiastowe użycie

9. Rozpalanie ognisk lub wysypywanie gorącego popiołu i żużla, w miejscu umożliwiającym zapalenie się materiałów palnych albo sąsiednich obiektów oraz w mniejszej odległości od tych obiektów niż 10 m.

10. Rozgrzewanie za pomocą otwartego ognia smoły i innych materiałów w odległości mniejszej niż 5 m od obiektu, przyległego do niego składowiska lub placu składowego z materiałami palnymi, przy czym jest dopuszczalne wykonywanie tych czynności na dachach o konstrukcji i pokryciu niepalnym w budowanych obiektach, a w pozostałych, jeżeli zostaną zastosowane odpowiednie, przeznaczone do tego celu podgrzewacze.

Obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej

1. Właściciele, zarządcy lub użytkownicy budynków oraz placów składowych i wiat, z wyjątkiem budynków mieszkalnych jednorodzinnych:

• utrzymują urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice w stanie pełnej sprawności technicznej i funkcjonalnej;

• wyposażają obiekty, zgodnie z wymaganiami przepisów techniczno-budowlanych, w przeciwpożarowe wyłączniki prądu;

• umieszczają w widocznych miejscach instrukcje postępowania na wypadek pożaru wraz z wykazem telefonów alarmowych;

• oznakowują, znakami zgodnymi z Polskimi Normami dotyczącymi znaków bezpieczeństwa:

1. drogi ewakuacyjne (z wyłączeniem budynków mieszkalnych) oraz pomieszczenia, w których w myśl przepisów techniczno-budowlanych wymagane są co najmniej dwa wyjścia ewakuacyjne, w sposób zapewniający dostarczenie informacji niezbędnych do ewakuacji,

2. miejsca usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic,

3. miejsca usytuowania elementów sterujących urządzeniami przeciwpożarowymi,

4. miejsca usytuowania przeciwpożarowych wyłączników prądu, kurków głównych instalacji gazowej oraz materiałów niebezpiecznych pożarowo,

5. pomieszczenia, w których występują materiały niebezpieczne pożarowo,

6. drabiny ewakuacyjne, rękawy ratownicze, pojemniki z maskami ucieczkowymi, miejsca zbiórki do ewakuacji, miejsca lokalizacji kluczy do wyjść ewakuacyjnych,

7. dźwigi dla ekip ratowniczych (przeciwpożarowych),

8. przeciwpożarowe zbiorniki wodne.

2. Właściciele lub zarządcy terenów utrzymują znajdujące się na nich drogi pożarowe w stanie umożliwiającym wykorzystanie tych dróg przez pojazdy jednostek ochrony przeciwpożarowej, zgodnie z warunkami określonymi w przepisach dotyczących przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych.

3. Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części stanowiących odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich, opracowują instrukcje bezpieczeństwa pożarowego zawierające:

1. warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia obiektu, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego i jego warunków technicznych, w tym zagrożenia wybuchem;

2. sposób poddawania przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym stosowanych w obiekcie urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic;

3. sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia;

4. sposoby wykonywania prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, jeżeli takie prace są przewidywane;

5. sposoby praktycznego sprawdzania organizacji i warunków ewakuacji ludzi;

6. sposoby zaznajamiania użytkowników obiektu z treścią przedmiotowej instrukcji oraz z przepisami przeciwpożarowymi

1. Dopuszcza się, aby instrukcja, o której mowa w ust.1, stanowiła w obiektach produkcyjnych i magazynowych część instrukcji technologiczno-ruchowej, a w obiektach znajdujących się na terenach zamkniętych, służących obronności państwa - część planu ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych.

2. Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego powinna być poddawana okresowej aktualizacji, co najmniej raz na dwa lata, a także po takich zmianach sposobu użytkowania obiektu lub procesu technologicznego, które wpływają na zmianę warunków ochrony przeciwpożarowej.

INNE WAŻNE KWESTIE REGULOWANE PRZEZ W.W. ROZPORZĄDZENIE

• Zasady używania i przechowywania materiałów niebezpiecznych

• Ewakuacja

Z każdego miejsca przeznaczonego na pobyt ludzi w obiekcie powinny być zapewnione odpowiednie warunki ewakuacji, zapewniające możliwość szybkiego i bezpiecznego opuszczenia strefy zagrożonej lub objętej pożarem, dostosowane do liczby i stanu sprawności osób przebywających w obiekcie oraz jego funkcji, konstrukcji i wymiarów, a także być zastosowane techniczne środki zabezpieczenia przeciwpożarowego. Instalacja wodociągowa przeciwpożarowa.

• Stosowanie stałych urządzeń gaśniczych, systemów sygnalizacji pożarowej, dźwiękowych systemów ostrzegawczych i gaśnic

• Prace niebezpieczne pod względem pożarowym oraz ocena zagrożenia wybuchem,

a także:

• Instalacja wodociągowa przeciwpożarowa

• Instalacje i urządzenia techniczne

• Zabezpieczenie przeciwpożarowe lasów

• Zabezpieczenie przeciwpożarowe zbioru, transportu i składowania palnych płodów rolnych

• Przepisy przejściowe i końcowe

W ZAKRESIE PRAWA BUDOWLANEGO
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126 z późn. zm.).

Art. 62. 1. Obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli:

1. okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego:

• elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu,

• instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska,

• instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych).

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI1) z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. NR 80 POZ. 563, z dnia 11 maja 2006 r.)

Rozdział 7

Instalacje i urządzenia techniczne

• § 30.1. W obiektach, w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, usuwa się zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych:

1. od palenisk zakładów zbiorowego żywienia i usług gastronomicznych - co najmniej raz w miesiącu, jeżeli przepisy miejscowe nie stanowią inaczej;

2. od palenisk opalanych paliwem stałym niewymienionych w pkt. 1 - co najmniej cztery razy w roku;

3. od palenisk opalanych paliwem płynnym i gazowym niewymienionych w pkt. 1 - co najmniej dwa razy w roku.

2. W obiektach, o których mowa w ust.1, usuwa się zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych co najmniej raz w roku, jeżeli większa częstotliwość nie wynika z warunków użytkowych

1. okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia; kontrolą tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów;

2. Kontrolę stanu technicznego instalacji elektrycznych, piorunochronnych i gazowych, powinny przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych i gazowych.

3. Kontrolę stanu technicznego przewodów kominowych, o której mowa w ust.1 pkt.1 lit. c, powinny przeprowadzać:

1. osoby posiadające kwalifikacje mistrza w rzemiośle kominiarskim — w odniesieniu do przewodów dymowych oraz grawitacyjnych przewodów spalinowych i wentylacyjnych;

2. osoby posiadające uprawnienia budowlane odpowiedniej specjalności — w odniesieniu do przewodów kominowych, o których mowa w pkt. 1, oraz do kominów przemysłowych, kominów wolno stojących oraz kominów lub przewodów kominowych, w których ciąg kominowy jest wymuszony pracą urządzeń mechanicznych.

Art. 64.1. Właściciel lub zarządca jest obowiązany prowadzić dla każdego budynku oraz obiektu budowlanego niebędącego budynkiem, którego projekt jest objęty obowiązkiem sprawdzenia, o którym mowa w art. 20 ust. 2, książkę obiektu budowlanego, stanowiącą dokument przeznaczony do zapisów dotyczących przeprowadzanych badań i kontroli stanu technicznego, remontów i przebudowy, w okresie użytkowania obiektu budowlanego.

2. Obowiązek prowadzenia książki obiektu budowlanego, o którym mowa w ust. 1, nie obejmuje właścicieli i zarządców:

1. budynków mieszkalnych jednorodzinnych;

2. obiektów budowlanych:

1. budownictwa zagrodowego i letniskowego,

2. wymienionych w art. 29 ust.1;

1. dróg lub obiektów mostowych, jeżeli prowadzą książkę drogi lub książkę obiektu mostowego na podstawie przepisów o drogach publicznych.

IV. SPRZĘT I ŚRODKI GAŚNICZE

• Rodzaje środków gaśniczych i ich działanie

• Rodzaje, sposób działania oraz obsługa podręcznego sprzętu gaśniczego

2. Rodzaje środków gaśniczych i ich działanie

PODZIAŁ POŻARÓW NA GRUPY

GRUPA POŻARU	RODAJ PALNEGO MATERIAŁU
A	pożary ciał stałych pochodzenia organicznego gdzie występuje czynnik żarzenia np. drewna, papieru, gumy,
B	pożary cieczy palnych oraz ciał stałych topiących się pod wpływem temperatury np. benzyny, polietylenu, smoły,
C	pożary gazów palnych np. metanu, acetylenu, propanu,
D	pożary metali palnych np. magnezu, sodu, uranu,
E	pożary urządzeń i instalacji elektrycznych,
F	pożary łatwopalnych środków gotujących (oleje roślinne, tłuszcze zwierzęce).

III. PODSTAWOWE ŚRODKI GAŚNICZE – zasada działania

• WODA

• PIANA GAŚNICZA

• PROSZKI GAŚNICZE

• DWUTLENEK WĘGLA

• HALONY

• TETRA

JAKIM ŚRODKIEM, KTÓRE GRUPY POŻARÓW MOŻEMY GAŚIĆ

Rodzaj środka gaśniczego	Grupa pożaru (rodzaj pożaru)
WODA	A
PIANA GAŚNICZA	A, B
PROSZKI GAŚNICZE	A, B, C, d + E
DWUTLENEK WĘGLA	a, B, C + E
HALONY
TETRA

2. Rodzaje, sposób działania oraz obsługa podręcznego sprzętu gaśniczego

V. PODRĘCZNY SPRZĘT GAŚNICZY – podział, rodzaje, obsługa

Podział podręcznego sprzętu gaśniczego

• Tłumica

• Sito kominowe

• Tłumica

• Hydronetka

• Gaśnice

+ hydranty wewnętrzne /szafka hydrantowa/

GAŚNICE - rodzaje

GAŚNICE
Podział ze względu na sposób magazynowania czynnika roboczego (gazu napędowego) wyróżniamy gaśnice

• pod stałym ciśnieniem X

• z dodatkowym zbiornikiem (zawierającym gaz napędowy) Z

Z kolei środek gaśniczy może być magazynowany

• w zbiorniku G

• w oddzielnym zbiorniku

OZNAKOWANIE GAŚNIC

tylko palące się ciała stałe + rozżarzające się, np. drewno

ciecze łatwopalne oraz ciała topiące się, np. benzyna

gazy palne, np. gaz (metan, propan, butan)

metale palne, np. magnez, sód, potas

urządzenia pod napięciem

palące się tłuszcze, np. olej roślinny, smalec, oliwa

Gaśnica proszkowa

Środek gaśniczy: - proszek wyrzucany za pomocą sprężonego gazu (dwutlenek węgla lub azot)

Działanie gaśnicze proszku - polega na przerwaniu reakcji spalania w wyniku antykatalizy. Ponadto proszki typu ABC topią się i pienią w wysokiej temperaturze odcinając dopływ tlenu. Dodatkowo występuje efekt tłumienia płomieni strumieniem niepalnego gazu, będącego nośnikiem proszku.

Przeznaczenie: -Gaśnice proszkowe przeznaczone są do gaszenia pożarów z grup A, B i C albo B, C w zależności od rodzaju użytego proszku. Możliwe jest także gaszenie urządzeń elektrycznych pod napięciem, zwykle do 1000V. Nie zachęcam.

Uwagi:

Gaśnice proszkowe są szczególnie polecane do gaszenia pożarów w archiwach, bibliotekach itp. - wynika to z faktu nieniszczenia (niezamakania) gaszonych przedmiotów.

Nie są zbyt wskazane do gaszenia urządzeń mechanicznych w ruchu, mogą spowodować ich zatarcie. Użycie gaśnic proszkowych w roli gaśnic samochodowych wynika z faktu wycofania gaśnic halonowych i jeszcze starszych gaśnic tetrowych z powodu toksycznego wpływu na warstwę ozonową halonów i toksycznego wpływu par czterochlorku węgla na drogi oddechowe człowieka.

Gaśnica śniegowa

Środek gaśniczy: skroplony CO2 (dwutlenek węgla), w wysokociśnieniowej butli, który rozprężając się adiabatycznie oziębia się do ok. -78°C i zestala w formę tzw. suchego lodu.

Działanie gaśnicze: polega na odcinaniu dostępu tlenu i znacznemu obniżeniu temperatury. Jednak ze względu na niewielkie ciepło parowania dwutlenku węgla efekt chłodzący jest mniejszy niż zwykłej wody.

Przeznaczenie: Gaśnice śniegowe służą głównie do gaszenia pożarów z grup B, C, urządzeń elektrycznych zwykle do 1000V a zwłaszcza elektroniki i maszyn precyzyjnych.

Uwagi:

Zaletą gaśnic śniegowych jest brak jakiegokolwiek zanieczyszczenia gaszonych przedmiotów i pomieszczeń. Wadą natomiast duża w porównaniu z innymi gaśnicami o podobnej skuteczności masa. Gaśnicą śniegową nie należy gasić ludzi, gdyż działanie tak niskiej temperatury powoduje dodatkowe obrażenia.

Wadą gaśnicy śniegowej jest również niezbyt wysoka temperatura krytyczna skroplonego CO2 (31,4 °C), przez co gaśnica nie może być przechowywana w pomieszczeniach o podwyższonej temperaturze. Powinna też być chroniona przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych. Przegrzanie gaśnicy powoduje jej rozładowanie przez wbudowany zawór bezpieczeństwa.

Gaśnica pianowa

Środek gaśniczy: piana gaśnicza wyrzucana za pomocą sprężonego gazu (azotu lub dwutlenku węgla). Gaz może być zawarty w specjalnym zbiorniku (gaśnica na pianę mechaniczną) albo powstawać w wyniku reakcji chemicznej (gaśnica na pianę chemiczną).

Działanie gaśnicze: polega na odizolowaniu od dostępu tlenu a także zwilżaniu palnych przedmiotów zawartą w niej wodą.

Przeznaczenie: Gaśnice pianowe służą do gaszenia pożarów z grup A (substancje stałe np. meble) i B (płyny łatwopalne, także lżejsze od wody np. benzyna).

Uwagi:

Gaśnicy pianowej nie wolno używać do gaszenia urządzeń elektrycznych pod napięciem, gdyż strumień piany doskonale przewodzi prąd, ani ciał reagujących chemicznie z wodą (np. karbid).

Nie należy też używać gaśnic pianowych do gaszenia rzeczy drogocennych lub wrażliwych na zamoczenie.

Gaśnice pianowe są wycofywane z użycia. Wynika to nie tylko z uwagi na ograniczony zakres zastosowania czy możliwość zamoczenia gaszonych przedmiotów. Powodem jest utylizacja zużytych ładunków z powodu utraty aktywności środka pianotwórczego (tzw. słaba piana). Wymogi ochrony środowiska podnoszą koszty utylizacji zużytych ładunków co sprawia, iż gaśnice pianowe wychodzą z użycia.

Gaśnica halonowa

Środek gaśniczy: halony - chlorowcopochodne węglowodorów, wyrzucane za pomocą sprężonego azotu albo pod ciśnieniem własnych par.

Działanie gaśnicze: polega głównie na antykatalizie.

Przeznaczenie: do gaszenia pożarów typu B i C a także urządzeń elektrycznych.

Uwagi:

Gaśnice halonowe wyparły z użycia gaśnice tetrowe jednakże nie na długo.

Już w połowie lat 90. XX wieku udowodniono szkodliwy wpływ halonów na górne warstwy atmosfery (zob. dziura ozonowa) i gaśnice te, pomimo dużej skuteczności zostały na przełomie wieków wycofane ze względu na degradację środowiska naturalnego, a także powstawanie w trakcie gaszenia szkodliwych dla człowieka gazów.

Gaśnica tetrowa

Środek gaśniczy: czterochlorek węgla wyrzucany za pomocą sprężonego gazu (najczęściej powietrza, rzadziej azotu lub dwutlenku węgla). Gaz jest zawarty w zbiorniku gaśnicy nad lustrem środka gaśniczego.

Tetra (czterochlorek węgla) posiada takie cechy jak:

niskie ciepło parowania

niska temperatura wrzenia

nie przewodzi prądu elektrycznego

ciężar wytworzonych w wyniku parowanie par jest pięciokrotnie większy od powietrza.

Strumień tetry, skierowany na źródło ognia natychmiast paruje a ciężkie niepalne pary izolują źródło ognia od dostępu powietrza.

Działanie gaśnicze: polega na przerwaniu reakcji spalania w wyniku dezaktywacji wolnych rodników w płomieniu.

Przeznaczenie: Gaśnice te służyły do gaszenia pożarów z grup B (płyny łatwopalne, także lżejsze od wody np. benzyna), C (gazy) a także urządzeń elektrycznych pod napięciem i niektórych pożarów urządzeń precyzyjnych.

Uwagi:

Gaśnice tetrowe były masowo stosowane jako gaśnice samochodowe z uwagi na skuteczność i małe rozmiary.

Gaśnice tetrowe zostały całkowicie wycofane z użycia w latach 80. XX wieku. Powodem były istotne wady tetry jako środka gaśniczego. Szczególnie:

pary są drażniące i trujące na drogi oddechowe

tetra rozpuszcza tłuszcze i niszczy gumę

na silnym wietrze działanie gaśnicze tetry jest mało skuteczne

jest podejrzenie odnośnie działania rakotwórczego tetry

Na miejsce czterochlorku węgla zastosowano w gaśnicach halony, związki charakteryzujące się lepszymi własnościami użytkowymi i mniejszą szkodliwością. Obecnie są one również wycofane z powodu niekorzystnego wpływu na dziurę ozonową.

INSTRUKCJA UŻYWANIA GAŚNICY PROSZKOWEJ

• Wyciągnij zawleczkę zrywając plombę

• Naciśnij dźwignię

• Zwolnij ją

• Odczekaj 3 sekundy

• Naciśnij ponownie, kierując dyszę na źródło ognia

Hydranty

• Hydrant - urządzenie, które umożliwia bezpośredni pobór wody z głównych przewodów sieci wodociągowej.

Rozróżnia się hydranty:

• uliczne (na sieciach zewnętrznych):

• nadziemne

• podziemne

• wewnętrzne (szafkowe lub wnękowe - na wewnętrznych instalacjach przeciwpożarowych budynku)

Wszystkie hydranty muszą posiadać aktualną aprobatę techniczną.

Nazwą hydrant określa się również elastyczny wąż służący do wyprowadzania wody z sieci wodociągowej lub zbiornika wody.

VI. ZASADY POSTĘPOWANIA PODCZAS POŻARU

PAMIĘTAJ W RAZIE POŻARU – ZACHOWAJ SPOKÓJ, NIE PANIKUJ!!!

W RAZIE POŻARU

• Powiadom osoby znajdujące się w strefie bezpośredniego zagrożenia

• ZAWIADOM STRAŻ POŻARNĄ – numer 998, lub z telefonów komórkowych 112

• Jeśli możesz gaś pożar GAŚNICĄ lub wodą z HYDRANTU

PODSTAWOWE ZASADY POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU

ZUWAŻENIA POŻARU

1. Zachować spokój

2. Ostrzec osoby znajdujące się w strefie zagrożenia – zadbać o własne bezpieczeństwo (ewentualnie ogłosić alarm i rozpocząć ewakuację)

3. Powiadomić straż pożarną, na numer 998 bezpośrednio, lub alarmowy 112 (ewentualnie osobę wyznaczoną w „Instrukcji bezpieczeństwa pożarowego”)

4. Wyłączyć dopływ gazu i energii elektrycznej jeżeli wiemy gdzie znajdują się zawory i wyłączniki i nie stwarza to zagrożenia

5. Podjąć próbę ugaszenia pożaru posiadanym sprzętem

6. Otworzyć bramy wjazdowe do posesji

7. Zebrać wszystkie osoby w jednym miejscu i sprawdzić, czy wszyscy są obecni

8. Po przyjeździe pierwszego zastępu straży pożarnej dowódcę w miarę możliwości należy poinformować:

• gdzie się pali (w którym miejscu lub pomieszczeniu) i jak można dojść

• co się pali (rodzaj materiału

• gdzie przebywają lub mogą przebywać zagrożone osoby

• czy występują inne zagrożenia np. zagrożenie wybuchem, butle z gazami, niezabezpieczone otwory w podłodze, urządzenia pod napięciem

CO NALEŻY PODAĆ ZGŁASZAJĄĆ POŻAR

Przy zgłaszaniu należy podać:

1. Adres gdzie się pali (miejscowość, ulica, numer posesji gdy dotycz budynku)

2. Co jest objęte pożarem – rodzaj obiektu

3. Na której kondygnacji jest pożar w przypadku budynków

4. Czy występuje zagrożenie dla życia ludzkiego (czy widzimy lub słyszymy osoby wzywające pomocy)

5. Czy występują dodatkowe zagrożenia dla ludzi i ratowników (np. wybuch, butle z gazem, urządzenia pod napięciem elektrycznym)

Zgłaszający nie powinien rozłączać się pierwszy

ZASADY WYKORZYSTANIA I OBSŁUGI PODRĘCZNEGO SPRZĘTU GAŚNICZEGO

• Wziąć gaśnice i podejść w pobliże źródła ognia.

• Postawić gaśnicę na ziemi.

• Zerwać plombę.

• Wcisnąć widoczny trzpień /w przypadku gaśnic proszkowych/ lub otworzyć zwór.

• Odczekać ok. 3 – 5 sek./gaśnice proszkowe/

• Skierować dyszę w kierunku ognia i podać strumień środka gaśniczego na płomienie.

• Po zgaszeniu zamknąć zawór w prądownicy /gdy go posiada/ lub gaśnicy jeżeli środek gaśniczy nie został w całości zużyty.

ZASADY WYKORZYSTANIA HYDRANTU WEWNĘTRZNEGO

• Hydrant wewnętrzny powinny obsługiwać 2 osoby

• Otworzyć szafkę hydrantową

• Założyć jeden koniec odcinka węża na nasadę hydrantu w szafce o ile nie jest on na stałe połączony z przewodem wodnym

• Rozwinąć odcinek węża w kierunku ognia i zamontować prądownicę jeżeli nie jest ona na stałe połączona z wężem

• Otworzyć zawór hydrantu

• Skierować strumień wody na źródło ognia

UWAGA! Wodą i gaśnicami pianowymi nie wolno gasić urządzeń pod napięciem elektrycznym!!!

PODSTAWOWE ZASADY BEZPIECZEŃSTWA PODCZAS GASZENIA POŻARÓW

• Podczas gaszenia pożarów w obiektach i pomieszczeniach ze względu na możliwość nagłego rozwoju pożaru należy aby zawsze pamiętać (tak się ustawiać) aby mieć możliwość wycofana się z zagrożonej strefy i nie dopuścić do odcięcia drogi powrotu.

• Na przestrzeni otwartej, aby zbliżyć się do ognia na skuteczna odległość rzutu środka gaśniczego z gaśnicy i nie narazić się na poparzenie należy podchodzić od strony zawietrznej.

ZASADY ZACHOWANIA SIĘ PODCZAS POŻARU W OBIEKTACH I POMIESZCZENIACH ZADYMIONYCH.

1. I zasada: jeżeli możesz unikaj przebywania w pomieszczeniach zadymionych, nie wchodź do pomieszczeń zadymionych lub objętych pożarem.

2. Widząc zadymienie lub pożar udaj się do najbliższego wyjścia na zewnątrz (jednak nie wchodź w strefę silnego zadymienia). Kieruj się oznakowaniem ewakuacyjnym lub oświetleniem awaryjnym.

3. Gdy jest to niemożliwe oddal się w obiekcie w odwrotną stronę niż pożar, zamykając za sobą napotkane drzwi.

4. Ostrożnie otwieraj drzwi do pomieszczeń, tak aby zasłoniło Cię skrzydło drzwi. Przedtem sprawdź, czy nie są nagrzane.

5. Wejdź do pomieszczenia możliwie najdalej oddalonego od miejsca pożaru, zamknij za sobą drzwi, otwórz szeroko okno i wzywaj pomocy.

6. Gdy do pomieszczenia zacznie przedostawać się dym staraj się uszczelnić szpary przygodnymi materiałami (np. ręcznik, obrus, zasłony) lub częściami odzieży, najlepiej wilgotnymi, połóż się na ziemi i zakryj twarz oraz głowę rękoma.

GDY ZADYMIENIA ZASKOCZY CIĘ W POMIESZCZENIU

1. Poruszaj się na czworakach lub pełzając. Dym i temperatura przez pewien czas utrzymują się w górnej części pomieszczenia.

2. Jak możesz zasłoń sobie twarz wilgotną ścierką, chustką lub częścią garderoby.

3. Obserwuj i poruszaj się zgodnie z oznakowanie lub oświetleniem ewakuacyjnym.

4. Nie przechodź przez środek pomieszczeń lecz poruszaj się wzdłuż ścian.

5. Co pewien czas wzywaj pomocy.

PAMIĘTAJ
W RAZIE POŻARU – ZACHOWAJ SPOKÓJ, NIE PANIKUJ!!!