Historia myśli ekonomicznej

Bulionizm

teoria o lepszym rozwoju handlu w kraju, który gromadzi duże ilości złota i srebra.

stworzenie zrębów teorii pieniądza, handlu zagranicznego i bilansu płatniczego.

Merkantylizm

podstawową miarą bogactwa i siły gospodarczej narodu jest ilość posiadanego przez niego kruszcu, uzyskiwanego na drodze handlu z zagranicą,

eksport towarów przemysłowych i rolnych, przy równoczesnym ograniczeniu ich importu, np. przez wysokie bariery celne.

Protekcjonizm

ochrona rynku krajowego przed konkurencją zagraniczną poprzez ograniczenie importu

pobudzanie i ułatwianie eksportu.

Liberalizm ekonomiczny

całkowita neutralność państwa i innych organizacji gospodarczych i politycznych wobec przebiegu procesów gospodarczych.

Pełna swoboda działalności podmiotów gospodarczych,

wolna konkurencja

nienaruszalności własności prywatnej

Konserwatyzm

przywiązanie do tradycyjnego systemu wartości oraz powolne wprowadzanie wszelkich zmian.

Fizjokratyzm

Jego twórcą był F. Quesnay, który istotę fizjokratyzmu zawarł w słynnej tablicy ekonomicznej, przedstawiającej reprodukcję i cyrkulację kapitału społecznego.

uznanie zgodności porządku gospodarczego z porządkiem naturalnym, wynikającym z praw natury.

Ziemia jest jedynym źródłem bogactwa, a rolnictwo - jako jedyna działalność produkcyjna - jest zdolna do pomnażania tego bogactwa.

Socjalizm utopijny

propagujący ideę równości i sprawiedliwości społecznej.

Za główną przyczynę nierówności ekonomicznej i społecznej przedstawiciele socjalizmu utopijnego uznawali prywatną własność czynników wytwórczych, czasem także pieniądz.

zasada wspólnej własności, społecznego wytwarzania i społecznej konsumpcji.

Polityka budżetowa (bywa określana jako fiskalna) - część polityki finansowej państwa wyodrębniona ze względu na jej przedmiot, a nie na szczególne cele, tożsame z celami przyjętej aktualnie polityki gospodarczej;

Obejmuje:

- decyzje dotyczące poziomu i struktury wydatków państwowych,

- opodatkowania

- zadłużania się przez państwo.

Zajmuje się:

- gromadzenie dochodów,

- dokonywanie wydatków,

- finansowanie deficytu budżetowego

3.Stopy:

procentowa

- jest to rynkowy koszt kapitału, albo inaczej cena, którą płaci się za pożyczenie kapitału na określony czas. Koszt ten wyraża się zazwyczaj jako procent od pożyczonej sumy, mierzony w ujęciu rocznym (tzn. gdyby suma została pożyczona – i zwrócona – dokładnie po roku).

b) dyskontowa,

- stopa zrzeczenia się przyszłych środków finansowych na rzecz aktualnie dostępnych środków.

c) redyskontowa,

- określa cenę, po jakiej bank centralny udziela kredytów bankom komercyjnym (kupuje weksle od banków komercyjnych).

Polityka handlowa

- ogół decyzji rządowych dotyczących odpłatnej wymiany dóbr i usług pomiędzy państwami.

- do osiągania planowanych celów stosuje się konkretne narzędzia

Instrumenty:

cło importowe;

- środek ograniczający negatywne efekty gospodarcze zbyt wzmożonego importu towarów z zagranicy

- zmuszają importera do zapłaty na rzecz państwa określonej sumy pieniędzy

- podnoszą cenę krajową dóbr importowanych przez co sprzyjają rodzimym producentom

- pozwalają chronić strategiczne gałęzie gospodarki oraz nowo powstające spółki i przedsiębiorstwa.

b) ograniczenia ilościowe;

- kontyngenty, embargo i kwoty ilościowe.

- cel to wyznaczenie górnego pułapu importu określonych towarów do danego kraju.

c) bariery pozataryfowe;

- ustalenia i przepisy, które nie oddziałują bezpośrednio na handel zagraniczny i ograniczenie importu,

- lecz pośrednio poprzez przepisy administracyjne, akty prawne i inne ustalenia dyskryminujące towary zagraniczne w konfrontacji z dobrami i usługami krajowymi.

d) subwencje eksportowe

- forma pomocy finansowej,

- udzielana przez państwo krajowym eksporterom w celu wzmacniania ich pozycji konkurencyjnej wobec producentów zagranicznych.

- wpływa na pobudzenie eksportu a nie na ograniczenie importu towarów zagranicznych.

Inflacja - proces wzrostu ogólnego poziomu cen.

Negatywne skutki inflacji:

- Obniżenie siły nabywczej pieniądza waluty (społeczeństwa)

- Ograniczenie skłonności do inwestowania ze względu na nieprzewidywalność wyniku

- Ograniczenie opłacalności handlu zagranicznego

- Obniżenie opłacalności produkcji, czyli zysku przedsiębiorstwa

Zwalczanie:

stopniowe działania
- podjęcie działań pro podażowych, deflakcyjnych i inflacyjnych służących przyśpieszeniu równoważenia rynku wewnętrznego.
- zmierzaniu do redukcji stopy inflacji o ile nie pociągnie to za sobą pogłębiania się nierównowagi na rynku towarów niekonsumpcyjnych.
b) coś za coś

- wskazywanie które grupy społeczne w jakim stopniu oraz formie poniosą konsekwencje działań dostosowawczych.

Rodzaje:

inflacja jawna

- objawia się wzrostem cen rynkowych,

- występuje w krajach o gospodarce rynkowej, gdzie ceny kształtują się pod wpływem ścierania się popytu z podażą

inflacja tłumiona

- przymusowe oszczędności wywołane niedostateczną podażą w stosunku do efektywnego popytu.

- wzrost cen jest tłumiony odgórnie.

Inflacja ukryta różni się od inflacji jawnej tym, że trudności z nabyciem produktów nie są spowodowane wzrostem ich cen, lecz brakiem towarów w sklepach i niemożliwością ich zakupu.

Deficyt budżetowy

- występuje , jeśli wydatki są wyższe niż wpływy.

Sposobem wypełnienie deficytu jest:

- Zaciąganie długu publicznego

- zaciąganie kredytów i pożyczek krajowych i zagranicznych

- Ograniczenie wydatków np., zamrażając wynagrodzenia pracowników sfery budżetowej

- Zwiększenie podatków np. akcyza

- Zniesienie ulg w podatku dochodowym

Dług publiczny

-suma nie spłaconych przez rząd lub in. związki publicznoprawne zobowiązań zarówno wobec wierzycieli krajowych, jak i zagranicznych.

Rozwiązania:

- negocjacje z wierzycielami, zwł. zagranicznymi, w sprawie częściowego umorzenia, wydłużenia okresu spłat, obniżenia oprocentowania,

- zawieszenie okresowo obsługi długu

- całkowicie zaniechać spłaty długu, uznać go za niebyły

- ogranicznie wydatków

- zwiększenie dochodów

Cykl koniunkturalny

- występujące na przemian okresy przyspieszenia i spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego.

- nie daje się im zapobiec.

- Celem polityki makroekonomicznej we współczesnych gospodarkach jest jednak ograniczenie skali tych wahań (czyli spowodowanie, aby w okresach przyspieszenia wzrost PKB nie był nadmiernie wysoki, a w okresie spowolnienia dynamika PKB nie ulegała zbytniemu obniżeniu).

Wzrost gospodarczy – zwiększenie się rocznej produkcji dóbr i usług w kraju. Jeśli w kolejnym roku w całej gospodarce uda się sprzedać więcej towarów i usług niż w roku poprzednim – mamy do czynienia ze wzrostem gospodarczym

Subwencja ) – nieodpłatna i bezzwrotna pomoc finansowa udzielana najczęściej przez państwo określonym podmiotom (np. jednostkom samorządu terytorialnego, prywatnym przedsiębiorstwom, organizacjom społecznym i osobom fizycznym) dla poparcia ich działalności.

Krzywa Laffera – koncepcja teoretyczna, która za pomocą krzywej ilustruje zależność między stawką opodatkowania dochodów a dochodami budżetowymi państwa z tytułu podatków; bywa używana jako argument za zmniejszeniem podatków^[1].

Dumping to polityka polegająca na sprzedaży swoich produktów za granicę po cenach niższych niż na rynku krajowym lub po cenach niższych od kosztów ich wytworzenia

15. Krzywa Phillipsa to w ekonomii krzywa ilustrująca związek pomiędzy stopą bezrobocia a stopą inflacji, przy założeniu pewnej oczekiwanej stopy inflacji. Ukazuje ujemnąkorelację inflacji i bezrobocia, to znaczy im wyższa inflacja tym niższe bezrobocie i na odwrót.