Pojęcie prawa. Prawo a inne systemy normatywne.
Prawo to zespół norm wydanych lub usankcjonowanych przez państwo i zagwarantowanych przymusem państwowym.
Wzajemny wpływ prawa i moralności. Prawo powstaje w sposób określony prawem. Normy prawne obowiązują nas wszystkich. Normy moralne – powstają spontanicznie, gdy większość danej społeczności uzna jakieś zachowanie za dobre lub za złe.
Rodzaje norm poza prawnych:
- normy etyczne (dotyczą zawodu)
- normy religijne (obowiązują wyznawców)
- normy moralne (odróżniają dobro od zła)
Normy prawne są usankcjonowane przymusem państwowym.
Norma prawna i przepis prawny. Rodzaje przepisów prawa.
Norma prawna to wynikająca z przepisów reguła postępowania, wydana lub usankcjonowana przez państwo, zagwarantowana przymusem państwowym.
Przepisem nazywamy elementarną część ustawy lub innego aktu normatywnego. Przepisem jest więc artykuł, paragraf, punkt, ustęp itd.
Rodzaje przepisów prawa:
Ze względu na treści:
- przepisy prawa materialnego
- przepisy prawa formalnego
Przepisy obowiązujące:
- bezwzględnie
- względnie
Wg kryterium interesu:
- publiczne
- prywatne
Źródła prawa.
Źródłem prawa jest sformalizowany akt władzy państwowej zawierający przepisy prawne.
Źródłami powszechnie obowiązującego prawa polskiego są:
Konstytucja
Ustawy
Ratyfikowane umowy międzynarodowe
Rozporządzenia
Akty prawa miejscowego
Akt normatywny. Budowa.
Akt normatywny to każdy akt państwa zawierający normy prawne.
Budowa:
Określenie rodzaju aktu normatywnego
Data ustanowienia danego prawa
Tytuł aktu
Preambuła
Część ogólna
Część szczegółowa
Przepisy końcowe
Podpis osoby uprawnionej
Stosowanie prawa.
Stosowanie prawa polega na posługiwaniu się przez organy publiczne przepisami prawnymi jak instrumentami, służącymi do podejmowania decyzji.
Wykładnia prawa. Rodzaje wykładni.
Wykładnią prawa jest zespół czynności zmierzających do ustalenia właściwej treści norm prawnych zawartych w przepisach.
Rodzaje wykładni ze względu na podmiot:
Wykładnia autentyczna
Wykładnia legalna
Wykładnia praktyczna
Wykładnia doktrynalna
Rodzaje wykładni ze względu na metodę:
Wykładnia słowna
Wykładnia celowościowa
Wykładnia systematyczna
Wykładnia historyczna
Rodzaje wykładni ze względu na wynik:
Wykładnia rozszerzająca
Wykładnia ścieśniająca
Wykładnia stwierdzająca
Obowiązywanie prawa w czasie i przestrzeni.
Przepisy prawa cywilnego obowiązują na terenie całego państwa na którym zostały one ustanowione, ale nie zawsze.
Kolizja prawa cywilnego w przestrzeni gdy:
- brak jest jednolitości przepisów w danym państwie
- stosunek cywilno-prawny wykracza w pewien sposób poza granice państwa
obowiązywanie prawa cywilnego w czasie:
- żaden przepis nie obowiązuje w nieskończoność
Moment w którym normy prawne obowiązują przesądza akt normatywny. Warunkiem wejścia w życie aktu normatywnego jest ich promulgacja (ogłoszenie).
System prawa.
Systemem prawa nazywamy całokształt obowiązujących w państwie przepisów, z uwzględnieniem ich podziału na gałęzie, oraz zespół zasadniczych idei przewodnich, na których opiera się ustrój państwa, a także podstawowe idee prawne.
Zdarzenie prawne.
Zdarzenie prawne to każde zdarzenie pociągające za sobą powstanie, zmianę lub rozwiązanie stosunku prawnego.
Stosunek prawny.
Stosunkiem prawnym jest stosunek społeczny uregulowany przez prawo.
Podmiot prawa. Osoby fizyczne i prawne.
Podmiotem prawa jest ten, kto może posiadać uprawnienia lub obowiązki, a więc ma zdolność prawną.
Osobą fizyczną jest człowiek od chwili urodzenia do chwili śmierci.
Osoba prawna to trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych w celu realizacji określonych zadań, wyodrębnione w postaci jednostki organizacyjnej wyposażonej przez prawo w osobowość prawną.
Zdolność prawna. Zdolność do czynności prawnych.
Zdolność prawna to zdolność do występowania w charakterze podmiotu w stosunkach cywilnoprawnych.
Zdolność do czynności prawnych to zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań za pomocą czynności prawnych.
Formy czynności prawnych.
Forma pisemna zwykła
Forma pisemna z poświadczeniem daty
Forma pisemna z poświadczonym podpisem
Forma notarialna
Forma elektroniczna
Przedstawicielstwo.
Przedstawicielstwo polega na tym, że czynność prawna dokonana zostaje przez osobę zwaną przedstawicielem, w imieniu innej osoby, zwanej reprezentowanym, oraz że pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.
Skutki upływu czasu w prawie.
Zasiedzenie
Przedawnienie
Prekluzja
Przemilczenie
Zobowiązanie.
Zobowiązanie to rodzaj stosunku cywilnoprawnego łączący dłużnika z wierzycielem, który polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić
Źródła zobowiązań.
Czynności prawne
Decyzje administracyjne
Czyny niedozwolone
Bezpodstawne wzbogacenie i nienależne świadczenie
Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia
Odpowiedzialność.
Odpowiedzialność (cywilna) to ujemne konsekwencje ponoszone przez podmioty prawa w związku z zaistnieniem zdarzeń negatywnie ocenianych przez prawo.
Wielość dłużników i wierzycieli.
Podmiotami stosunku zobowiązaniowego są wierzyciel i dłużnik. Gdy w zobowiązaniu występuje kilku dłużników lub wierzycieli zobowiązanie zwykle dzieli się na odpowiednie części, a każdy z nich odpowiada za swoje własne wyodrębnione zobowiązanie nie mające związku z pozostałymi. Inaczej kształtuje się stosunek zobowiązaniowy, gdy:
- zobowiązanie ukształtowane jest jako zobowiązanie solidarne
- świadczenie jest niepodzielne
Prawo własności.
Własność jest najszerszym prawem do rzeczy, pozwalającym właścicielowi korzystać z niej i rozporządzać nią z wyłączeniem innych osób.
Współwłasność.
Współwłasność jest szczególną odmianą własności, charakteryzującą się wielością podmiotów prawa własności. O współwłasności mówimy wówczas, gdy rzecz stanowi jednocześnie własność kilku osób.
Formy współwłasności:
Współwłasność łączna
Współwłasność w częściach ułamkowych
Nabycie i utrata prawa własności.
Przeniesienie własności na podstawie umowy
Zasiedzenie
Przemilczenie
Zrzeczenie
Nabycie w drodze egzekucji sądowej
Ochrona prawa własności.
Środki ochrony własności to tzw. środki ochrony petytoryjnej: roszczenie windykacyjne oraz roszczenie negatoryjne.
Posiadanie.
Posiadanie to stan faktyczny, polegający na władaniu określoną rzeczą przez posiadacza.
Rękojmia i gwarancja.
Rękojmia to odpowiedzialność sprzedającego względem kupującego za wady fizyczne oraz prawne sprzedawanej rzeczy.
Gwarancja (jakości) to ogół dodatkowych uprawnień, których zbywca rzeczy lub prawa może udzielić jego nabywcy.
Umowa sprzedaży. Rodzaje.
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Rodzaje:
Sprzedaż na raty
Sprzedaż z zastrzeżeniem własności
Sprzedaż z prawem odkupu
Sprzedaż z prawem pierwokupu
Sprzedaż konsumencka
Sprzedaż na próbę
Ograniczone prawa rzeczowe.
Ograniczone prawa rzeczowe to prawa przysługujące osobie fizycznej lub prawnej względem rzeczy będących własnością innej osoby.