1. Opisz cechy państwa jako organizacji społecznej

W państwie jako organizacji społecznej możemy wymienić wiele grup ludzkich. Z punktu widzenia socjologii podstawowa grupą jest zbiorowość ,którą stanowią ludzie oddzieleni od
innych zespołów ludzkich w określonym czasie i na określonym obszarze.
Zbiorowość tworzą stali mieszkańcy jakiegoś obszaru (państwa).
Pomiędzy ludźmi należącymi do tej zbiorowości dochodzi do oddziaływań społecznych. W zbiorowości wytwarzają się podobne sposoby oceniania i odnoszenia do określonych spraw. Poprzez to między ludzmi dochodzi do stosunków społecznych. Mamy dwa rodzaje stosunków społecznych:
1. faktyczny - powstają między dwoma osobami , gdzie jedno
oddziaływuje na drugą
2. teoretyczny � jest to stosunek wyznaczony przez normy prawne i
religijne , np. małżeństwo
Zbiorowość , w której wytworzyły się liczne i powiązane stosunki społeczne nazywamy społecznością. Jest wiele rodzajów społeczności , takich jak państwowa , lokalna , parafialna
lub osiedlowa. Ludzi, których często łaczą stosunki społeczne , jakaś więź społeczna nazywa się grupą społeczną. Spójne funkcjonowanie grupy społecznej wymaga powierzaniu jej członkom ról społecznych. Podział ról musi istnieć w każdej grupie. Ze względu na pełnione role jednostka może mieć większy lub mniejszy wpływ na sprawy grupy. Oddziaływanie
jednostki na grupę nosi nazwę funkcji społecznej. Możemy wyróżnić funkcję taką jak
1. jawna � jednostka sprawuje ważne miejsce w grupie , np.
przy wódce
2. ukryta � jednostka niczym się w grupie nie wyróżnia.
Grupa społeczna społeczna może kształtować się w sposób spontaniczny , a stosunki , które powodują jej wyodrębnienie mogą powstać w sposób nie sformalizowany , ale mogą być
ujęte w określone normy postępowe.

2. Wskaż róznice między normą prawną a moralną, podaj przykłady

norma moralna uznanie co dobre inaczej co złe, dezaprobowane, uznane przez społecznośc na przestrzeni czasu i oceny, a

Norma prawna, jest popartą przymusem państwowym ogólną regułą postępowania skierowaną do

abstrakcyjnego adresata, określającą jego postępowanie w przewidzianej tą normą sytuacji. Każda

norma prawna określa, jak mają się zachować ci, do których jest skierowana, jeżeli znajdą się w

sytuacji określonej w danej normie. Norma prawna może być regułą nakazującą, bądź zakazującą,

bądź tez upoważniającą do określonego postępowania. Jest ona regułą o charakterze ogólnym i

skierowana jest nie do konkretnej osoby, lecz zawsze do pewnego kręgu adresatów.

Róznice:

1. na straży norm prawnych stoi aparat państwowy ze środkami przymusu. Natomiast do przestrzegania norm morlanych skłania ludzi presja wywierana przez opinie publiczna, a także wpojone nawykiw trakcie wychowywania, sumienie i inne bodźce

2. normy prawne maja charakter dwustronny, moralne jednostronny. Z normy prawnej wynika wiec dla jedenj osoby obowiązek a dla drugiej prawo będące korelatem tego obowiązku. Natomiast normy moralne nakładają tylko obowiązki, nie dając innym osobom żądania wypełnienia tego obowiązku.

3. Normy prawne odnoszą się tylko do czynów i słów człowieka, nie zajmuje się sfera psychiki. Moralność ingeruje także w dziedzine mysli i uczuc. Np. nienawiść nie jest przestępstwem, jednak może stanwoic przekroczenie morlanosci

4. Normy prawne reguluja bardzo dokladnie postepowanie człowieka. Moralność jest nieprecyzyjna, wskazuje jedynie na kierunek postępowania.

Podaj przykłady

• dekalog-norma moralna, zakaz topienia kotów, zakaz kradzieży czy zabijania itp,

• Normy prawne formułować mogą w sposób bezwzględny obowiązek postępowania w

sposób przewidziany w danej normie. Normy takie nazywamy imperatywnymi (bezwzględnie

obowiązującymi). Do takich nalezą na przykład normy prawa karnego. W niektórych jednak

gałęziach prawa, przede wszystkim w prawie cywilnym i handlowanym, obok norm o

charakterze imperatywnym występują także normy, które - mimo ustalonych pewnych reguł

postępowania - pozostawiają jednak stronom swobodne ukształtowania swoich stosunków w

sposób odmienny od wskazanego w normie. Normy takie nazywamy dyspozytywnymi

(względnie obowiązującymi). Normą imperatywną jest na przykład norma zawarta w Art 99 &

2 k.c. stanowiąca ze: "Pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności

udzielona na piśmie"- norma ta mówi ze pełnomocnictwo powinno być przedstawione w formie pisemnej pod rygorem nieważności.. Norma zawarta w art. 642 & 1 k.c. stanowiąca iż, :"W braku odmiennej

umowy przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła", jest

natomiast przykładem normy dyspozytywnej.- norma ta mówi ze osoba wykonująca prace na umowe o dzielo dostaje wynagrodzenie w momencie kiedy owe wykonane dzielo oddaje przyjmującemu zamówienie, o ile w umowie o dzielo nie przewidziano inaczej.

3. Przepis prawa a norma prawna . omów na przykładach

PRZEPIS PRAWA - to zdanie w tekście aktu prawnego zredagowane w postaci

artykułu, paragrafu, ustępu punktu czy litery, w którym prawodawca ustanowił

normę prawną: przykład: art. 80 kodeksu cywilnego „Jeżeli osoba nie mogąca

czytać ma złożyć oświadczenie woli na piśmie, oświadczenie powinno być

złożone w formie aktu notarialnego” - to jest przepis prawa.

Norma prawna zawarta w tym przepisie brzmi: „Człowieku jeżeli

z jakichkolwiek powodów nie możesz czytać, a chcesz złożyć swoje

oświadczenie woli na piśmie (hipoteza) musisz udać się do notariusza i przed

nim oświadczyć swoją wolę (dyspozycja) jeżeli tego nie uczynisz twoje

oświadczenie woli będzie nieważne (sankcja).

Normę prawną składamy czasami z wielu przepisów. Normę podaną wyżej

złożymy nie tylko z przepisu art. 80, lecz także z przepisu art. 73 § 2 kodeksu

cywilnego, który brzmi: „Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną

formę szczególną, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna”.

Akt notarialny jest formą szczególną czynności prawnej.

4. Organy państwa- omów wybrany

Głowa państwa

PREZYDENT RP

Zgodnie z art. 126 konstytucji RP, Prezydent jest najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej i gwarantem ciągłości władzy państwowej, czuwa nad przestrzeganiem konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium. Prezydent pełni zatem najwyższy urząd w państwie, stanowiąc - obok Rady Ministrów - organ władzy wykonawczej. Ze względu na szczególną pozycję, jaką wśród organów państwowych zajmuje Prezydent, Konstytucja określiła sposób wyboru Prezydenta, zasady sprawowania tego urzędu, oraz wynikające z niego prawa i obowiązki.

KOMPETENCJE PREZYDENTA

Prezydent jest reprezentantem państwa w stosunkach zewnętrznych i w związku z tym do jego kompetencji należy:- ratyfikowanie i wypowiadanie umów międzynarodowych, mianowanie i odwoływanie pełnomocnych przedstawicieli Polski w innych państwach i organizacjach międzynarodowych (np. ambasadorów), przyjmowanie tzw. listów uwierzytelniających i odwołujących akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i organizacji międzynarodowych, współdziałanie w zakresie polityki zagranicznej z Prezesem rady Ministrów i właściwym ministrem (min. spraw zagranicznych).

Prezydent pełni również funkcję najwyższego zwierzchnika sił zbrojnych. W czasie pokoju Prezydent sprawuje to zwierzchnictwo za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej, natomiast na czas wojny mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych - na wniosek Prezesa Rady Ministrów. Prezydent mianuje także m.in. Szefa Sztabu Generalnego, dowódców rodzajów Sił Zbrojnych, nadaje - na wniosek Ministra Obrony Narodowej - stopnie wojskowe. Organem doradczym Prezydenta w zakresie zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa państwa jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego.

Prezydent pełni również rolę w zakresie postępowania legislacyjnego. Może on wydawać rozporządzenia i zarządzenia, zgodnie z ustalonymi w konstytucji zasadami.

5. Stosunek administracyjno-prawny

Stosunkiem administracyjno - prawnym jest stosunek społeczny uregulowany przez przepisy prawa administracyjnego.
Stosunek administracyjno - prawny charakteryzuje się kilkoma cechami, które decydują o jego odmienności od innych rodzajów stosunków prawnych.
Cechy te są następujące:
• Jedną ze stron stosunku jest zawsze organ administracji państwowej wyposażony w uprawnienia władcze, czyli tzw. imperium (drugą stroną jest obywatel, przedsiębiorstwo, inny organ administracyjny itd.). Stosunek administracyjny - prawny jest, więc stosunkiem nie równorzędnych partnerów. Jeden z nich reprezentuje państwo i może w danej sprawie narzucić swoją wolę, drugi zaś jest mu - w określonym stopniu i zakresie - podporządkowany. Organ administracji w zasadzie sam określa prawa i obowiązki wzajemne obu stron stosunku. Nie ma tu charakterystycznej dla prawa cywilnego czy prawa pracy równorzędności podmiotów.
• Przedmiotem stosunku administracyjnego są jedynie sprawy należące do kompetencji organów administracji państwowej
• Stosunki administracyjno - prawne powstają najczęściej z mocy aktów administracyjnych pomiędzy organem wydającym akt i adresatem aktu. (tak nawiązuje się stosunek np. wskutek rozebrania szopy skierowanego przez kompetentny organ administracji do jej właściciela). Niekiedy nawiązują się one z mocy samego prawa (np. obowiązek zgłoszenia się do rejestracji wojskowej).

Wreszcie przyczyną powstania stosunku administracyjno - prawnego może być zgłoszenie przez obywatela (lub inną jednostkę prawną) pod adresem organu roszczenia o określone zachowanie się.

Oto kilka przykładów omawianych stosunków:
- Właściciel prywatnego samochodu otrzymuje nakaz przewożenia lekarza, włączonego do akcji pomocy ofiarom powodzi. Powoduje to powstanie stosunku między właścicielem samochodu i organem kierującym akcję przeciwpowodziową.
- Powołanie do odbycia zasadniczej służby wojskowej stwarza stosunek między poborowym i organem administracyjnym, który wystosował wezwanie.
- Nakaz poddanie się szczepieniu ochronnemu stwarza stosunek między organem administracji zdrowia i zainteresowaną osoba.

6. Pojęcie i postacie osoby prawnej.

Art. 33 Kodeksu cywolnego . Osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym

przepisy szczególne przyznają osobowość prawną.

Osoba prawna to jeden z rodzajów podmiotów prawa cywilnego. Osobę prawną definiuje się

zazwyczaj jako trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych w celu realizacji określonych

zadań, wyodrębnione w postaci jednostki organizacyjnej wyposażonej przez prawo (przepisy

prawa cywilnego) w osobowość prawną. Taka jednostka organizacyjna ma wtedy pełnię

podmiotowości prawnej, w szczególności nabywa zdolność prawną oraz zdolność do

czynności prawnych (atrybuty przysługujące osobom fizycznym z racji samego istnienia).

Wśród osób prawnych nauka prawa (nie samo prawo!) rozróżnia dwa rodzaje: korporacje

(związki osób) i fundacje (masy majątkowe). Osoba prawna jest tworem abstrakcyjnym - nie

istnieje namacalnie. W związku z tym w nauce prawa istnieje kilka teorii wyjaśniających

istotę osoby prawnej.

W Polsce kwestie wspólne dla wszystkich osób prawnych są regulowane przez kodeks

cywilny, który też ustanawia jedną z tych osób, o specjalnym statusie - skarb państwa. Inne

kategorie osób prawnych są ustanawiane przez ustawy szczególne. Do najważniejszych z

nich należą:

• spółki kapitałowe (Kodeks spółek handlowych):

- spółka akcyjna,

- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,

• spółdzielnia (Prawo spółdzielcze),

• przedsiębiorstwo państwowe (ustawa o przedsiębiorstwach państwowych),

• jednostki samorządu terytorialnego: gmina, powiat, województwo (ustawy o

samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym i o samorządzie województwa),

• kościół i poszczególne jego jednostki organizacyjne - diecezje, parafie, organizacje

kościelne itp. (ustawy regulujące status poszczególnych wyznań),

• wyższa uczelnia (Prawo o szkolnictwie wyższym),

• fundacja (ustawa o fundacjach),

• partia polityczna (ustawa o partiach politycznych),

• stowarzyszenie rejestrowe (Prawo o stowarzyszeniach)

• samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej (ustawa o zakładach opieki

zdrowotnej),

• związek zawodowy (ustawa o związkach zawodowych).

Istnieje wiele innych rodzajów osób prawnych, spośród których większość pojawiła się w

polskim prawie cywilnym na fali gorączkowej legislacji ostatnich lat. Mają one raczej

marginalne znaczenie.

Osobami prawnymi nie są m.in.:

• spółka cywilna,

• spółki osobowe:

-spółka jawna,

-spółka partnerska,

-spółka komandytowa,

- spółka komandytowo-akcyjna,

• stowarzyszenie zwykłe

• organy władzy państwowej z aparatami towarzyszącymi (z niektórymi wyjątkami, jak

np. fundusze celowe, jednostki samorządu terytorialnego),

• oddział osoby prawnej.

Osoby prawnej nie należy również mylić z przedsiębiorcą i z zakładem pracy lub

pracodawcą. Zakresy tych pojęć się krzyżują - można być przedsiębiorcą / pracodawcą /

zakładem pracy nie będąc osobą prawną i odwrotnie.

U nas osoby prawne wpisuje się do Krajowego Rejestru Sądowego

7. źródła prawa

ŹRÓDŁA PRAWA - są to akty prawne wydawane przez organy władzy

państwowej, w których zawarte są normy prawne. Istnieje hierarchia źródeł

prawa. Jedne akty prawne mają wyższą moc prawną niż inne, co oznacza, iż akty

prawne o niższej mocy prawnej muszą być zgodne z aktami o wyższej mocy

prawnej.

Hierarchia źródeł powszechnie obowiązującego prawa wygląda następująco:

· KONSTYTUCJA - akt prawny o najwyższej mocy prawnej określający

ustrój polityczny, gospodarczy i społeczny państwa, kompetencje organów

władzy państwowej i samorządu terytorialnego oraz pozycję jednostki

w państwie poprzez wyznaczenie wolności, praw i obowiązków;

· USTAWA - akt prawny realizujący postanowienia konstytucji;

· UMOWA MIĘDZYNARODOWA - porozumienie między państwami lub

organizacjami międzynarodowymi w zakresie praw i obowiązków państwa

i ich obywateli lub członków;

· ROZPORZĄDZENIE - akt prawny regulujący w szczegółowy sposób

materię określoną przez ustawę;

· AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO - są źródłem norm prawnych

obowiązujących powszechnie na obszarze jednostki samorządu terytorialnego,

który dany akt wydał;

Przykłady:

Art.38 Konstytucji

„RP zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia” rozdz. wolność i prawa osobiste

Ustawa z dnia 29 wrzesnia 1994r. o rachunkowości ( Dz. U. 1994 Nr./ 121 poz. 591)

Umowa międzynarodowa w sprawie oliwy z oliwek i oliwek stołowych z 2005r.

Rozporządzenie ministra edukacji narodowej i sportu z dnia 1 grudnia 2004r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli ( dz. U. nr 260 poz. 2593 z 8 grudnia 2004r.)

Uchwała rady gimny w Kraszewicach ( nr XXIII/109/2005) z dnia 31 marca 2005r. w sprawie regulaminu udzielania pomocy materialnej dla uczniów.

8. Przepis przejściowy

Rozporządzenie (WE) nr 1348/2007 europejskiego banku centralnego centralnego dnia 9 listopada 2007r. dot. Przepisów przejściowych przejściowych zakresie stosowania rezerw obowiązkowych przez europejski bank centralny po wprowadzeniu waluty euro na Cyprze i Malcie ( EBC/2007/11)

Przepis szczególny

Nie znalazłam przykładu…

9. Pojęcia

deseutudo- długo niestosowany przepis przestaje obowiązywać

lex retro non agit- prawo nie działa wstecz

lex posteriori derogat legi priori- ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą

clara non sunt interpretanda- klarowne przepisy nie wymagają objaśnień

10. Gałęzie prawa w Rzeczpospolitej Polskiej

· prawo państwowe (konstytucyjne)

· prawo cywilne

· prawo rodzinne

· prawo pracy

· prawo administracyjne

· prawo finansowe

· prawo gospodarcze

· prawo karne

· prawo procesowe

1) Prawo państwowe (konstytucyjne)- podstawowym jego źródłem jest ustawa zasadnicza, czyli

Konstytucja, oraz inne akty prawne z nią związane, np. ordynacje wyborcze do Sejmu i Senatu. Prawo

to reguluje działania najważniejszych instytucji wymienionych w Konstytucji oraz podstawowe prawa

i obowiązki obywateli.

2) Prawo cywilne - wprowadza ład w stosunki majątkowe między podmiotami prawa oraz w niektóre

sprawy niemajątkowe, jak np. prawo do nazwiska, ochrony czci, praw autorskich i związane z nimi

roszczenia majątkowe.

3) Prawo rodzinne - normuje stosunki osobiste i majątkowe między małżonkami, stosunki między

rodzicami i dziećmi oraz wynikające z przysposobienia, opieki i kurateli.

4) Prawo pracy - zawiera normy prawne regulujące stosunki pracy i płacy. W jego zakresie znajdują

się także zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.

5) Prawo administracyjne - stanowi zbiór norm prawnych regulujących stosunki społeczne powstałe w wyniku działalności organów administracji publicznej.

6) Prawo finansowe - jest zbiorem norm dotyczących finansów publicznych i zajmujących się nimi

instytucji. Dotyczy ono budżetów, podatków i opłat, działalności banków, zakładów ubezpieczeń i

innych instytucji finansowych.

7) Prawo gospodarcze - stanowi swego rodzaju ujęcie w odrębną całość zagadnień z dziedziny prawa

cywilnego, administracyjnego i finansowego. Przedmiotem jego regulacji są przedsiębiorcy, ich

działalność oraz środki służące realizacji tej działalności, jak umowy, weksle, czeki, akcje, obligacje,

itp.

8) Prawo karne - jest zbiorem norm określających, co w świetle prawa jest przestępstwem i jaka kara

grozi za jego popełnienie. Z prawem tym łączy się problematyka wykroczeń (ujęta w odrębnym

kodeksie) oraz prawo karne wykonawcze.

9) Prawo procesowe - ( cywilne, karne ) - stanowi zespół norm regulujących postępowanie przed

sądami w sprawach cywilnych i karnych. Odmiennym systemem regulującym tok postępowania przed

organami administracji publicznej są normy zawarte w kodeksie postępowania administracyjnego. Z

prawem procesowym łączy się zbiór przepisów dotyczących organów ochrony prawnej, sądownictwa,

prokuratury, adwokatów, radców prawnych, notariuszy oraz organów wykonawczych sądownictwa i

organów ścigania.

Gałęzie prawa wymienione w punktach 1-8 są dziedzinami prawa materialnego . Oznacza to, że

określają obowiązki i prawa oraz regulują zachowania ludzi i różnych instytucji w społeczeństwie.

Normy prawne, określające organizację i strukturę organów wymiaru sprawiedliwości i administracji

oraz tryb postępowania przed nimi, kompetencje co do rodzaju miejsca postępowania (własność

rzeczową i miejscową ), procedury postępowania , pisma procesowe, wnioski, dowody, środki

odwoławcze itp. są normami prawa procesowego, określanego mianem prawa formalnego .

11. Zasady współżycia społecznego - oznaczają minimum powszechnie przyjmowanych zasad

poprawności i uczciwości w relacjach z innymi osobami. Jest to zwrot niedookreślony, używany zwłaszcza w przepisach regulujących stosunki cywilnoprawne; stosując go, ustawodawca tworzy klauzulę generalną odsyłająca do norm pozaprawnych. To, czy określone zachowanie jest zgodne z zasadami współżycia społecznego ocenia się w odniesieniu do konkretnego przypadku i całości towarzyszących mu okoliczności, czego weryfikacja jest zadaniem sądu ( patrz art. 5 KC - Art. 5. Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. ).

KC Art.5, 58, 94, 412, 440, 1008

Kodeks Rodzinny art. 56 & 2

12. rodzaje wykładni

Ze względu na podmiot:

- autentyczna

- legalna

- praktyczna

- sądowa

- doktrynalna

ze względu na metodę:

-słowna

-celościowa

-systematyczna

-historyczna

ze względu na wynik:

- rozszerzająca

- ścieśniająca

- stwierdzająca

Opisy ksiązka ( Elementy prawa dla ekonomistów) str. 24-26

Przykłady wykładni słownej :

Ustawa z 26.01.1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2003 r., nr 112, poz. 1118 z późn. zm.) modyfikuje znaczenie terminu "nauczyciel". W myśl tej ustawy, "nauczycielami" są także osoby, które nie zajmują się bezpośrednio przekazywaniem wiedzy (np. bibliotekarze lub logopedzi zatrudniani w szkołach), a równocześnie nie są nimi dla ustawodawcy np. prywatni korepetytorzy.

Art. 201 § 1 kodeksu spółek handlowych: Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. - spójnik "i" (podobnie jak "oraz") oznacza koniunkcję (zarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być upoważniony tylko do prowadzenia spraw spółki albo tylko do reprezentacji. Zawsze jest umocowany zarówno do działania "wewnątrz", jak i "na zewnątrz" spółki, tzn. także do zawierania czynności prawnych ze skutkiem bezpośrednio dla samej spółki. Odpowiada więc za całokształt jej bieżącej działalności).

Art. 35 ust. 2 ustawy o finansach publicznych: Głównym księgowym może być osoba, która: 4) ukończyła: a) ekonomiczne jednolite studia magisterskie, ekonomiczne wyższe studia zawodowe, uzupełniające ekonomiczne studia magisterskie lub ekonomiczne studia podyplomowe i posiada co najmniej 3-letnią praktykę w księgowości, lub b) średnią, policealną lub pomaturalną szkołę zawodową o kierunku rachunkowość i posiada co najmniej 6-letnią praktykę w księgowości. - spójnik "lub" oznacza, że wystarcza spełnienie jednej z alternatywnych przesłanek (alternatywa nierozłączna), ale mogą być także jednocześnie spełnione obie przesłanki (główny księgowy jednostki sektora finansów publicznych może być absolwentem liceum ekonomicznego i jednocześnie spełniać wymaganie wyższego wykształcenia na kierunku ekonomicznym).

13. Racjonalny prawodawca

U podstaw tworzenia i stosowania prawa leży założenie racjonalnego prawodawc, a więc przyjęcie ze prawodawca jest w swym dzialaniu zoptymalizowany ze względu na posiadaną wiedzę językową i merytoryczną w danej dziedzinie oraz dysponuje uporzadkowanym i rozwiniętym systemem wartości.

Tak, na przykład, ustawodawca uznaje (wie), iż
własność ma być (jest społecznie) wartością wysoko
cenioną. Dla jej ochrony ustanawia zatem, między
innymi, przepis art. 278 ust. 1 kk i szereg innych,
sądząc (np. na podstawie zgromadzonej wiedzy
kryminologicznej), że prawny zakaz kradzieży,
wsparty sankcją pozbawienia wolności od 3 miesięcy
do 5 lat, będzie skutecznym środkiem prowadzącym
do zabezpieczenia własności.

racjonalne prawodawstwp wymaga sprostowania w tworzeniu prawa nastepującym warunkom:

1. uzyskanie pełnej i spójnej wiedzy o fragmencie rzeczywistości, który ma być poddany regulacji prawnej

2. określenie celów i kierunków oraz skutków i kosztów społecznych i ekonomicznych koniecznych zmian

3. zestawienie wszelkich środków ( także poza prawodstawem) niezbędnych dla osiągnięcia założonego stanu rzeczy

4. analiza wartości leżących u podstaw tworzonego prawa oraz przewidywanych postaw adresatów norm prawnych

5. wybór właściwej formy aktu prawodawczego.

 

 

14. Praworządność

Praworządność - zasada przestrzegania prawa przez organy państwa.

Pojęcie praworządności, według dominującego stanowiska nauki prawa, dotyczy wyłącznie

przestrzegania prawa przez organy władzy publicznej, natomiast nie odnosi się do zachowań

obywateli. Wiąże się ono z kwalifikacją prawną władczych działań organów władzy, zarówno w sferze stanowienia, jak i stosowania prawa.

Gwarancją materialną praworządności jest wysoki stopień rozwoju społecznego i zamożność społeczeństwa oraz jego ustabilizowana sytuacja międzynarodowa, poszanowanie tradycji i poziom kultury prawnej w społeczeństwie.

Gwarancją formalna praworządnośći są wsyztskie instytucje i procedury służące zabezpieczeniu stanu praworządnośći w strukturze tworzenia i stosowania prawa, w budowie i funkcjonowaniu systemu organów władzy publicznej.

Rozróznia się praworządność formalną polegającą na tym , że organy państwa działają na podstawie prawa i zgodnie z jego postanowieniami, przy czym abstrahuje się od oceny treści tego prawa, oraz praworządność materialna, kiedy nadto stawia się wymóg, aby nakazy i zakazy prawne były oceniane dodatnio w odczuciu społeczeństwa.

15. PRAWO CYWILNE

Osoba fizyczna - człowiek. Rozpoczyna swój byt prawny w chwili urodzenia tj. odłaczenie od ciała matki. A kończy go w chwili śmierci. (art.8)

Zdolnośc prawna osoby fizycznej- możność posiadania praw i obowiązków. Każdy człowiek w chwili urodzenia je nabywa zdolność prawną , aż do śmierci.

Do chwili uzyskania pełnoletności ( 18 lat) dziecko jest reprezentowane prze rodziców( ewentualnie opiekunów). Zdolność prawną ma tez Płód ludzki, jednak prawa majątkowe uzyskuje pod warunkiem , że urodzi się żywe.

Osoba która nie ukończyła 18 lat lub przez małżeństwo wczesniej nie osiągnęła pełnoletności nie może być wykonawca testamentu ( art.968 &2 kc), nie może być opiekunem a ni kuratorem,( art. 148 i 178) nie może tez mieć szeregu innych praw i obowiązków.

Zdolność do czynności prawnych- możność zawierania umów, dokonywanie jednotronnych czynności ptrawnych np. sporządzenie testamentu. Osoba fizyczna dzial tu za pomocą wlasnych oswiqadczen woli. Niemowle może być np. strona w umowie dzierżawy ale musi mieć pełnoletniego pośrednika czyli swego rodzica.

Osoba fizyczna może

- mieć pelna zdolność do czynności prawnych - ukończenie 18 lat

- ograniczona zdolność do czynności prawnych- osoby które ukończyły 13 lat lub osoby częściowo ubezwłasnowolnione.

- brak zdolność do czynności prawnych- osoby które nie ukończyły 13 lat lub całkowicie ubezwłasnowolnione.

Osoba prawna-

Art. 33 Kodeksu cywolnego . Osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym

przepisy szczególne przyznają osobowość prawną.

Osoba prawna to jeden z rodzajów podmiotów prawa cywilnego. Osobę prawną definiuje się

zazwyczaj jako trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych w celu realizacji określonych

zadań, wyodrębnione w postaci jednostki organizacyjnej wyposażonej przez prawo (przepisy

prawa cywilnego) w osobowość prawną. Taka jednostka organizacyjna ma wtedy pełnię

podmiotowości prawnej, w szczególności nabywa zdolność prawną oraz zdolność do

czynności prawnych (atrybuty przysługujące osobom fizycznym z racji samego istnienia).

Wśród osób prawnych nauka prawa (nie samo prawo!) rozróżnia dwa rodzaje: korporacje

(związki osób) i fundacje (masy majątkowe). Osoba prawna jest tworem abstrakcyjnym - nie

istnieje namacalnie. W związku z tym w nauce prawa istnieje kilka teorii wyjaśniających

istotę osoby prawnej.

W Polsce kwestie wspólne dla wszystkich osób prawnych są regulowane przez kodeks

cywilny, który też ustanawia jedną z tych osób, o specjalnym statusie - skarb państwa. Inne

kategorie osób prawnych są ustanawiane przez ustawy szczególne

Rodzaje osob prawnych:

- skarb panstwa

- spolki kapitałowe

- przedsiębiorstwa państwowe

- banki

- panstwpwe jednostki organizacyjne

- spoldzielnie

- fundacje

- stowarzyszenia

- inne jednostki org. O zróżnicowanym charakterze.

Osoba prawna dokonuje czynności prawnych za pomocą swych organów.

Rzeczy i ich podział:

Rzeczy - przedmioty materialne na tyle wyodrębnione ze w obrocie mogą być traktowane jako dobra samoistne.W znaczeniu cywilnoprawnych rzeczami nie sa dobra niematerialne np. utwory literackie, dzieła naukowe, wynalazki itp.

Części składowe to te elementy które mogą być odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo przedmiotu odłączonego art. 47 kc.

Przynależność- odrębne rzeczy potrzebne do korzystania z rzeczy głównej.

Podzial rzeczy

1. ruchome - każda rzeczy która nie jest nieruchomością

2. nieruchomości- czesc powierzchni ziemskiej stanowiaca przedmiot odrębnej własności wraz ze wsyztskim, co jest z nia trwale związane

Podziedlic je można także na : podzielone i niepodzielne. Fizycznie kazda rzecz można podzielic. Jednak chodzi tu o utrate wartości.. np. chleb nie utraci jej zas maszyna do pisania tak..

Rzeczy dziela się tez na indywidualnie oznaczone i gatunkowo oznaczone.

Indywidualnie oznaczona to taka rzecz która posiada wlasne cechy, jej tylko właściwe np. ksiazka podpisana przez autora właczona do biblioteki.

Gatunkowo oznaczona to taka rzecz która jest okrewslona jedynie przez wskazanie gatunku oraz oznaczenie ilości, miary, ciężaru ( zboze, wegiel).

Podzial na rzeczy w obrocie i wyjęte z obrotu. W zależności od tego czy mogę być swobodnie sprzedawane, wynajmowane. Sa te ograniczone w obrocie, które mogą stanowic przedmiot obrotu tylko w ograniczonym zakresie.

W stosunkach gosp. Występują srodki trwale i obrotowe.

Rzeczy zużywalne i niezużywalne.

Pierwsze to takie które polegaja na zuzyciu lub zbyciu. Zas drugie które sa niezuzywalne, jednak z biegiem czasu i tak się zuzyja np maszyny.

WŁASNOŚĆ

Własność to najszersze prawo do rzeczy, pozwalające właścicielowi korzystac z niej i rozporządzać nia z wylaczeniem innych osob.

Prawo do korzystania z rzeczy- faktyczne władanie rzecza, na możności jej uzywania i przetwarzania i wreszcie, co ma istotne znaczenie n pobieraniu wszelkich pożytków, jakie rzecz przynosi.

Prawo do rozporządzania rzecza polega na możności swobodnego dokonywania czynności prawnych, skutkiem których jest wyzbycie się własności.

Ochrona własności- jeśli prawo własności zostalo naruszone przez zagarniecie rzeczy właścicielowi przysluguje roszczenie windykacyjne, czyli roszczenie o wydanie rzeczy. Istnieje tez roszczenie negatoryjne- zaprzestanie naruszania prawa własności np. ktos rozpedza bydlo na polu.

WSPÓŁWŁASNOŚĆ

Szczególna odmiana własności, charakteryzujaca się wielością podmiotów prawa własności.

Współwłasność łączona- całość przysluguje się właścicielom ( małżeństwo)

Wspolwasnosc w czesciach ulamkowych- własność tej samej rzeczy przysluguje niepodzielnie kilku osobom. Z tym ze każdy ma nim ulamkowy udzial.

Nabycie i utrata praw własności

Sposoby nabycia praw własności:

1. pierwotne

2. pochodne

Pierwotne- nastepuje w sposób niezależny od prawa poprzedniego właściciela i jakichkolwiek uprawnien. Prawo poprzedniego właściciela wygasa np. nacjonalizacja, zasiedzenie, wywłaszczenie, znalezienie itd.

Pochodne- prawo własności nie ustaje, tylko przechodzi na nowego właściciela.np umowa sprzedazy, dziedziczenie, nabycie majatku

Przeniesienie własności- nabyce własności na podstawe umowy

Zasiedzenie

Sposób nabycia własności w drodze długotrwałego posiadania. Art. 172-176.

Nieruchomość - 20 lub 30 lat chyba ze w zlej wierze

Ruchomość po 3 latach chyba ze w zlej wierze

Znalezienie

Kiedy znajdzie się jakas rzecz, należy ja oddac odpowiedniemu organowi państwowego na przechowanie. W ciagu 2 lat od znalezienie, kiedy nie zgłosi się właściciel przedmiot przechodzi w własność panstwa.

Znalazca, który wypełnił obowiązki, może żądać znaleźnego 10 % wartości znalezionego

Znalazcy nie przysluguje znaleźne gdy przedmiot zostal znaleziony w budynku.

Połączenie, pomieszanie i przeistoczenie rzeczy- przekształcenie rzeczy w inna

PRAWA RZECZOWE OGRANICZONE

Są to prawa przysługujące osobie fizycznej lub prawnej względem rzeczy będących własności innej osoby.

Rodzaje ograniczen:

1. użytkowanie

2. zastaw

3. służebność

4. służebność

5. wlasnosciowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego

6. spółdzielcze prawo do lokalu uzytkowego

7. prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej

8. hipoteka

Uzytkowanie- obciazona może być rzecz ruchoma lub nieruchoma. Polega na pobieraniu pożytków z tej rzeczy. Jeśli przez 10 lat użytkownik nie wypelnia swego prawa uzytkowanie wygasa/.

Zastaw- ustanowiony przez zawarcie odpowiedniej umowy miedzy stronami lub powstaje w określonych okolicznościach okolicznościach mocy samej ustawy.

Gospodarczym celem zastawu jest zabezpieczenie wierzytelności.

Służebność- ograniczone prawo rzeczowe ustanowione na nieruchomościach.

Istota służebności:

1. osoba uprawniona może korzystac z cudzej nieruchomości w określony sposób. Np. przejazd przez posesje

2. Osoba uprawniona może żądać by właściciel obciążonej nieruchomości nie wykonywal swojego prawa własności w pewien oznaczony sposób np. zasedzenie drzew, wznoszenie zabudowan.

Służebność powstaje w drodze umowy pomiedzy osobami zainteresowanymi. Lub sąd na wniosek osoby zainteresowanej ustanawia służebność na nieruchomości należącej do innej osoby.

Podlega to wpisowi do ksiegi wieczystej.

Służebność gruntowa polega na sprzęgnięciu interesem gospodarczym 2 nieruchomosci. Służebność obciąża jeden grunt a prawo do korzystania z niej ma każdorazowy właściciel drugiej nieruchomości.

Służebność osobista- jest ustanawiana na korzysc oznaczonej osoby. Jest niezbywalna i gasnie wraz ze śmiercią osoby uprawnionej.

Spółdzielcze prawo do lokali i domów art. 244 kc a le uregulowana jest w prawie spółdzielczym.

Spoldzielne prawo do lokali i domów może być obciążone hipoteką.

Hipoteka jest to ograniczone prawod rzeczowe podobne do zastawu. Ta sama funkcja gospodarcza. Jednak obciąża się tu rzeczy nieruchome. Istnieje tak długo jak długo istnieje wierzytelność. Hipoteki dokonuje się w formie aktu notarialnego.

Ochrona własności - powództwo windykacyjne i negatoryjne

Materialnoprawna podstawa powództwa windykacyjnego określona jest w art.222§1 Kodeksu cywilnego (KC). Zgodnie z tym przepisem właściciel może żądać od osoby, która włada jego rzeczą, aby mu ją wydała, chyba, że osobie tej przysługuje skuteczne uprawnienie wobec właściciela do władania rzeczą. Przepis ten stosuje się najczęściej wtedy, gdy określona osoba odbiera właścicielowi jego rzecz albo, kiedy rzecz posiadała legalnie, ale wygasł jej do tego tytuł prawny.
Ta druga sytuacja ma na przykład miejsce, gdy wygasła umowa cywilnoprawna na podstawie, której użytkownik władał rzeczą legalnie, lecz po jej wygaśnięciu nie chce zwrócić rzeczy właścicielowi.
Skuteczne prawo przeciwko żądaniu właściciela o wydanie rzeczy istnieje wtedy, gdy określona osoba włada rzeczą pod jakimś tytułem prawnym. Na przykład dzierżawi działkę rolną i nie zaszły okoliczności, które uzasadniają żądanie właściciela do wydania rzeczy.
Właściciel wnoszący powództwo do sądu w tej sprawie powinien wykazać, iż jest właścicielem rzeczy, której wydania żąda. W art. 339 i 341 KC uregulowane są domniemania pomagające mu wykazanie tej okoliczności.

Materialnoprawna podstawa powództwa negatoryjnego określona jest w art.222§2 Kodeksu cywilnego (KC). Zgodnie z tym przepisem właściciel może żądać przywrócenia stanu zgodnego z prawem i zaniechania dalszych naruszeń w sytuacji, gdy naruszenia własności następują w inny sposób niż przez pozbawienie właściciela władania rzeczą. Przepis ten dotyczy w zasadzie wszelkich naruszeń prawa własności poza zakresem określonym w §1 art.. 222 KC. Na przykład może dotyczyć sytuacji korzystania z nieruchomości przez przechód lub przejazd. Często stosujemy ochronę negatoryjną, gdy zaistnieje przywłaszczenie określonego prawa względem rzeczy. W podanym przykładzie będzie to służebność gruntowa. Ochrona ta dotyczyć może jednak jakichkolwiek naruszeń ograniczających możliwość korzystania z prawa własności.

Oba opisywane roszczenia nie ulegają przedawnieniu, jeżeli dotyczą nieruchomości. Właściwym do rozpoznania sprawy będzie jedynie sąd położenia nieruchomości. Właściwość rzeczową sądu określa się na podstawie przepisów ogólnych. Powództwa podlegają opłacie sądowej stosunkowej, obliczonej od wartości przedmiotu sporu (wartości rzeczy).

Powstanie zobowiązań:

Zobowiązania powstają w wyniku zdarzeń prawnych:

1. czynności prawne- dwustronne np. umowy

2. czyny niedozwolone- w wyniku których powstaje szkoda i naruszenie czyjegoś prawa podmiotowego. Treścią zobowiązania jest naprawienie szkody.

3. Akty administracyjne- jednostronne indywidualne decyzje organów administracji państwowej

4. Inne zdarzenia- sa to szczególne rodzaje zdarzeń prawnych, powodujących powstanie zobowiązań np. : prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia, bezpodstawne wzbogacenie.

Wygaśnięcie zobowiązań:

Zobowiązanie przestaje istnieć gdy zostaje osiągnięty cel, dla którego powstalo. Celem tego jest zaspokojenie roszczen wierzyciela.. Najczęstszym zgaśnięciem jest wykonanie zobowiązania.

Inne przyczyny wygaśniecia:

1. świadczenie w miejsce wykonania- dłużnik proponuje wierzycielowi inne świadczenie w miejsce tego , do którego był zobowiązany, a wierzyciel wyrazi na to zgodę.

2. Potrącenie- powstaje wtedy gdy 2 osoby sa względem siebie wierzycielami i dłużnikami., dłużnikami jedna z nich odlicza kwotę od świadczenia, które jej się należy.

3. Odnowienie-art. 506 kc.- jest wtedy gdy dłużnik w celu umorzenia zobowiązania zobowiązuje się za zgodą wierzyciela świadczyć co innego niż był zobowiązany albo chociażby to samo, ale z innej podstawy prawnej. ( umorzenie zobowiązania i powołanie nowego w to miejsce).

4. Złożenie do depozytu sądowego- można się uwolnić od zobowiązania poprzez złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego. Jest dopuszczalna gdy dłużnik nie może spełnić świadczenia do rąk wierzyciela. Np. gdy nie wie kto jest wierzycielem.

5. Zwolnienie z długu- art. 508 kc. Zobowiązanie może nie wygasnąc gdy z powodów ambicjonalnych dłużnik nie wyrazi zgody na umorzenie.

6. Zmiana wierzyciela lub dłużnika- cesja czyli zmiana wierzyciela. Zmiana dłużnika czyli przejecie długu.

RODZAJE DELIKTÓW:

• działanie (zawinione lub nie), w wyniku którego wynikła szkoda, odpowiedzialny za nia jest osoba która to wyrządziła lub osoba która skolnila dana osobe to owego czynu.

• zdarzenie za które prawo czyni kogoś odpowiedzialnym (np. odpowiedzialność za zwierzęta i rzeczy). Odpowiedzialność ponosi właściciel.

RODZAJE ODPOWIEDZIALNOŚCI I ZASADY ODPOWIEDZIALNOŚCI

Odpowiedzialność za własne czyny niedozwolone art. 415 kc

Kto z winy swojej wyrządził komus szkode , zobowiązany jest do jej naprawienia. Jest to oprate na zasadzie winy.

Wina- wadliwy stosunek psychiczny osoby do podjętego przez nią działania. Z wina nieumyślną mamy do czynienia w przypadku niedbalstwa świadomego.

Odpowiedzialność za złe czyny ponosi osoba lub zbiór osób które się dopuściły owego czynu.

Także odpowiada osoba która nakłoniła do wyrządzenia szkody . Odpowiedzialnośc także obciąża osobe , która skorzystała na wyrządzonej szkodzie.

Nie ponosi odpowiedzialności za szkody osoba niepoczytalna, osoba która nie ukończyła 13 lat oraz osoba która wyrządziła szkode w obronie koniecznej. Jeśli pokrzywdzony zgodzi się na wyrządzenie szkody, wtedy on sam odpowiada za wine a z odpowiedzialności wylaczony jest sprawca.

Odpowiedzialność za cudze czyny.

Obejmuje ona rózne pod względem faktycznym i prawnym sytuacje :

1. odpowiedzialność za czyny osób niepoczytalnych

2. odpowiedzialnosc za czyny osob, którym powierzono dokonanie czynności

3. odpowiedzialność za czyny podwładnych

Odpowiedzialność za czyny osob niepoczytalnych ( chorzy, wiek poniżej 13 lat) obciaza tych, na których ciazy obowiązek sprawowania nad nimi nadzoru. Odpowiedzialność osob zobowiązanych do nadzoru opiera się na zasadzie domniemanej winy.

Odpowiedzialność za szkode wyrzadzona przez osobe , której powierzono dokonanie czynności ponosi ten kto czynność powierzyl. Ten rodzaj odpowiedzialności również opiera się na zasadzie domniemanej winy. . Przepisy kaza domniemywac ze wina tkwi w wyborze niewłaściwej osoby.

Podwładnym jest osoba, która przy wykonywaniu czynności na polecenie drugiej osoby i na jej rachunek podlega kierownictwu tej osoby i jest obowiązana stosować się do jej wskazówek. Odpowiedzialność ta oparta jest na zasadzie ryzyka. Nie można się uwolnic od odpowiedzialności. Jednak wine także ponosi podwładny za zasadzie winy.

Odpowiedzialnośc skarbu państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy państwowych.

Jest to specjalne zagadnienie, nie mieszczące się w ramach reguł odp. Cywilnej. Art. 417-421 kc.

Odpowiedzialność ponoszona jest na tej samej zasadzie jak inne podmioty prawa. Przesłanką odpowiedzialności jest zazwyczaj wina funkcjonariuszy, chyba ze przepisy przewidują w danym przypadku odpowiedzialność za zasadzie ryzyka.

Gdy szkodę wyrządził funkcjonariusz państwowej osoby prawnej to wtedy odpowiedzoialnosc ponosi ta osoba prawna.

Odpowiedzialność przedsiębiorstw stosujących siły przyrody

Te przedsiębiorstwa ponoasz odpowiedzialność za wyrządzone szkody osobom trzecim w związku z ruchem przedsiębiorstwa.

Oparta jest na zasadzie ryzyka. Ryzyko powinien ponosic W odpowiedzi właściciel firmy. Ta zasada jest bardzo rygorystyczna. Gdyz poszkodowany może zadac naprawienia szkody, bez względu czy wine ponosi przedsiębiorstwo.

Można uciec od odpowiedzialności w następujących okolicznościach:

1. szkoda powstala wskutek dzialania siły wyższej

2. szkoda powstała z wyłącznej winy poszkodowanego

3. poszkodowanegoszkoda powstała z wyłącznej winy osoby, za którą przedsiębiorstwo nie odpowiada np. klient fabryki.

Omówione wyżej zasady także dotyczą się przedsiębiorstwa produkującego środki wybuchowe, bez względu na to czy wykorzystują siły przyrody czy tez nie.

Odpowiedzialność posiadaczy mechanicznych środków komunikacji

Posiadacze srodków komunikacji odpowiadaja na zasadzie ryzyka. , za wszelkie szkody wyrządzone w skutek ruchu ich pojazdów.( nie dotyczy rowerów, zaprzęgów konnych).

Odpowiedzialność także jest ponosza gdy oni sami nie dopuścili się czynu, lecz inna osoba posługujaca się danym srodkiem komunikacji.

Można uciec od odpowiedzialności w następujących okolicznościach:

1. szkoda powstala wskutek dzialania siły wyższej

2. szkoda powstała z wyłącznej winy poszkodowanego

c) szkoda powstała z wyłącznej winy osoby, za którą posiadacz pojazdu nie odpowiada

Jeśli pojazd zostanie wynajętylub użyczony to odpowiedzialność spada na posiadacza zależnego.

Inne przypadki odpowiedzialności za czyny niedozwolone

1. odpowiedzialność za zwierzęta

2. odpowiedzialność za szkody wyrządzone wyrzuceniem rzeczy lub wylaniem płynu z pomieszczenia

3. odpowiedzialność za szkody wyrządzone zawaleniem się budowli.

Wszystkie te odpowiedzxialnosci sa na zasadzie ryzyka.

RODZAJE DZIEDZICZENIA

Dziedziczenie ustawowe- jest wtedy gdy spadkodawca nie zostawi testamentu, wtem dziedzicza wszystkie osoby , które sa zawarte w prawie spadkowym. Dziedziczenie ustawowe zachodzi także, gdy testament okaże się nieważny, gdy wszyscy powolani w testamencie odrzucili spadek, gdy spadkobiercy testamentowi zostali uznani za niegodnych.

Dotyczy to także pewnych czesci majatku, których spadkodawca nie objął testamentem. Art. 931-940 kc.

Spadkobiercami ustawowymi sa najbliżsi zmarłego: małżonek, dzieci i krewni. W pierwszym rzędzie dziedziczą dzieci i małżonek- małżonek częściach równych. Potem dziedziczą jego rodzice i rodzeństwo. Jeżeli w chwili otwarcia spadku nie istnieje żadna z wymienionych osób to spadek przypada skarbowi panstwa.

Dziedziczenie testamentowe- istnieje testament, w którym znajduje się rozporządzenie majątkiem. Sporządzić go może tylko osoba mająca pelna zdolność do czynności prawnych. Testament może być zawsze odwolonay w całości lub w czesciach. Nowy uchyla poprzedni. Nie można się posłużyć pełnomocnikiem. Musi być sporządzony osobiście.

Rodzaje testamentów

1. testament zwykły-:

- testament holograficzny- własnoręcznie wykonany, z podpisem i datą. Nie można zastsowac do napisania wszelkich maszyn. Może zostac schowany w dowolnym miejscu.

- testament notarialny- spadkodawca ustnie oswiadcza notariuszowi swoja ostatnia wolę, a ten nadaje jej formę aktu notarialnego

- testament allograficzny- popwstaje poprzez zlozenie oświadczenia woli wójtowi lub innemu członkowi władz gminy, w obecności 2 świadków. Oświadczenie to spisuje się w protokole z podaniem daty. Protokol podpisuje osoba sporzadzajaca, spadkodawca i świadkowie.

2. testament szczególny art. 952-955 kc.

- testament ustny- może być sporządzony gdy jest obawa rychlej śmierci spadkodawcy lub gdy jest niemożliwe lub bardzo utrudnione ze względu na okoliczności zachowanie zwyklej formy testamentu np. spadkodawca jest zamkniety na oddziale dla zakaźnie chorych. Spadkodawca oswiadcza swoja wole ustnie jednoczesnie w obecności co najmniej 3 swiadków, nastepnie tresc jest spisana i podpisana przez spadkodawca i świadków.

- podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym można sporządzić testament, ustnie oświadczając swoja ostatnią wole dowódcy statku lub jego zastępcy w obecności 2 swiadków. Zostaje on spisany i podpisany przez spadkodawce świadków i dowódce lub zastepce.

- testament wojskowy może być sporządzony jedynie w czasie mobilizacji wojny albo przebywania w niewoli, przez osoby określone w rozporządzeniu ministra obrony kraju. Art. 954 kc.

ZACHOWEK

Jest to instytucja prawa spadkowego, która w pewien sposób ogranicza swobodę spadkodawcy. Zachowek służy ochronie interesów członków rodziny spadkodawcy. Istotą zachowku jest przyznanie niektórym spadkobiercom ustawowym, którzy nie zostali powołani do dziedziczenia w testamencie, prawa żądania spadkobiercy lub spadkobierców oznaczonego świadczenia.

Każdy spadkobierca ustawowy może żądać połowy wartości udziału spadkowego. Jeżeli uprawniony do zachowku jest bez pracy lub jest to osoba małoletnia to mogą żądać 2/3 spadku.

Można tez wydziedziczyc spadkobierce ustawowego, gdy ten zachowuje się nagannie. Jedynie nie można wydziedziczyc , gdy danej osobie się przebaczylo.

16. PRAWO KARNE

Przestępstwo- zawiniony czyn człowieka, społecznie niebezpieczny, zabroniony pod groźbą kary.

Inne czyny zabronione, nie zagrożone sankcją, są tylko deliktami.

Materialna definicja

Zwraca uwage na fakt społecznej szkodliwości przestępstwa, pozostawiając na dalszym planie naruszenie przepisów.

Formalna definicja

Przyjmuje za kryterium wyłącznie stosunek popełnionego czynu do przepisów prawnych, bez względu na charakter czynu i jego społeczne znaczenie.

Cechy charakterystyczne przestępstwa- znamiona. Np. kradzieży : zabranie cudzej rzeczy, celem sprawcy jest przywłaszczenie rzeczy.

W każdym przestępstwie wystepują 4 elementy:

a) podmiot przestępstwa sprawca

b) przedmio przestępstwa dobro przeciwko któremu przestępstwo było skierowane

c) strona przedmiotowa przestępstwa czas, miejsce, uzyte narzędzia, slady

d) strona podmiotowa przestępstwa subiektywne okolicznosci sprawy

Rodzaje przestępstw

1. ze względu na wysokośc grożącej kary:

- zbrodnia- czyn zagrożony kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 3 lat albo kara surowsza

- występek- to czyn, za który grozi kara przekraczająca 3 miesiące pozbawienia wolności, 3 miesiące ograniczenia wolności lub grzywna.

Zbrodnie i wystepki są ścigane w trybie postępowania karnego i sądzone przez sądy.

2. ze względu na skutek przestępstwa

- materialne- to takie na które składa się działanie sprawcy, skutek tego działania. Należa do nich: kradzież, rozbój, zabójstwo, uszkodzenia ciała

- formalne- od ich popełnienia dochodzi przez samo działanie sprawcy, bez względu na skutek. Np. nieudzielanie pomocy człowiekowi, któremu grozi niebezpieczeństwo utraty zycia lub zarazenie kogos chorobą weneryczną.

3. ze względu na rodzaj winy sprawcy

- umyślne- w postaci zamiaru bezpośredniego lub ewentualnego

- nieumyślne- w postaci lkkomyslności lub niedbalstwa

4. ze względu na sposób zachowania się sprawcy

- popełnione przez działanie

- popełnione przez zaniechanie wykonania obowiązku

5. inny podział:

- zasadnicze- przestpestwa podobne do siebie, przy czym jedno z nich odgrywa role zasadniczą

- kwalifikowane- - posiadające takie cechy dodatkowe, ze staje się ono niebezpieczniejsze od zasadniczego

- uprzywilejowane- odwrotność kwalifikowanego

6. ze względu na sposób ścigania

- ścigane z urzędu- przez oskarzycielapublicznego np. prokurator. Dot. Powaznych przestepstw

- ściganie z oskarżenia prywatnego- przestępstwa popełnione na szkode jednostki, oskarżycielem jest pokrzywdzony

7. ze względu na rodzaj dóbr chronionych przez prawo karne

- polityczne- skierowane przeciwko ustroju panstwa, sprawca dziala z pobudek politycnych

- pospolite- przeciwko zyciu i zdrowiu, mieniu,. Wolności, obyczajności, wymiarowi sprawiedliwości, dokumentom i szereg innych

OKOLICZNOŚCI WYŁĄCZAJĄCE WINE !

1. niepoczytalność- określony stan psychiczny człowieka, który powoduje ze osoba nie rozpoznaje znaczenia swych czynów.

Wina jest uwarunkowana prawidłowym funkcjonowaniem świadomości i woli sprawcy.

Istnieje tez ograniczona poczytalność poczytalność- zdolność człowieka do rozpoznawania znaczenia czynów i kierowania postepowaniem nie jest całkowicie wyłaczona, leczy tylko w pewnym stopniu ograniczona. Jednak to nie wyłącza od odpowiedzialności karnej jednak może powodowac złagodzenie kary.

Gdy sprawca był odurzony także ponosi odpowiedzialność karną.

2. błąd-nie popelnia się przestępstwa gdy ktos dopuszcza się czynu pod wpływem błędu. Jest to błąd faktyczny.

Jest tez błąd prawny- gdy człowiek nie wie ze popełniany czyn jest zabroniony. Jednak tonie wylacza odpowiedzialności karnej. Chyba ze sprawca błędu uniknąć nie mogl,

OKOLICZNOŚCI WYŁĄCZAJĄCE BEZPRAWNOŚĆ CZYNU

1. obrona konieczna- dzialanie człowieka do odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na jakiekolwiek dobro. Udaremnienie przestępcy.

Nsilenie obrony musi być proporcjonalne do zagrożenia. Inaczej można przekroczyc tzw granice obrony koniecznej. Sprawca wtedy może odpowiadac za swój czyn.

2. stan wyższej konieczności- poświecenie cudzego dobra w celu zapobieżenia bezpośredniemu niebezpieczeństwu grożącemu jakiemukolwiek dobru społecznemu lub dobru jednostki.

Dopuszczane to jest wtedy, gdy niebezpieczeństwa nie można odwrocic w inny sposób. Nlezy pamiętać tez aby nie przekroczyc granicy wyższej konieczności.

3. rozkaz przełożonego- odpowiedzialność ponosi osoba wydajaca rozkaz, chyba ze przełożony wie o tym ze jest to czyn zabroniony, to ten także może ponieść odpowiedzialność karna.

4. zgoda pokrzywdzonego- okoliczność wylaczajaca bezprawność czynu jedynie w odniesieniu do tych przestępstw, które sa skierowane wyłącznie przeciwko interesom jednostki, nie zas przeciwko intresom społecznym. Jeśli czyn zagraza jednoczesnie interesom jednostki i społecznym- zgoda zainteresowanej osoby nie może wyłączyć karalnmosci.

Art. 188 kk. - zgoda osoby zainteresowanej wylacza karalnośc gdy np. ktos uprowadzi małoletniego.lub osobe nieporadna umysłowo.

Czyn przestępczy dokonany za zgoda zainteresowanego nie podlega karze. Nie dotyczy to przypadkow gdy chodzi o zycie i zdrowie człowieka

5. dzialanie w granicach uprawnien lub obowiązku prawnego. - nie jest bezprawnym dzialanie osób, które dopuszczaja się czynów , czynów innych warunkach zabronionych, realizując ciążący na nich obowiązked urzędowy, zowodowy lub wychowawczy.

6. Ryzyko nowatorstwa- dotyczy postępu technicznego, doświadczeń, prób, eksperymentów. Osoba nie ponosi odpowiedzialności gdy w sposób wyraźny jak najbardziej minimalizuje pewne ryzyko.

PRZESTĘPSTWA P-KO ŻYCIU I ZDROWIU

Zabójstwo- pow. 8 lat, 25 lat lub dożywotnie pozbawienie wolności

Dzieciobójstwo- karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5

Eutanazja- karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. sąd tez może złagodzić kare lub tez jej zaniechac.

Namowa lub pomoc w samobójstwie- karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

Przerwanie ciązy za zgoda kobiety- podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Taka sama kare ponosi osoba, która zmusza kobiete do tego czynu.

Przerwanie ciąży bez zgody kobiety- karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Śmierć kobiety jako następstwo aborcji - gdy aborcja za zgodą kobiety to karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. gdy bez zgody kobiety to sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

ABORCJA- KARE PONOSI OSOBA KTÓRA KAZE USUNĄĆ CIAZE ORAZ LEKARZ USUWAJĄCY CIAZE !!

Nieumyślne spowodowanie śmierci -arze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Ciężki uszczerbek na zdrowiu- pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia, innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej lub znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Jeśli sprawca dziala nieumysle to do lat 3. Jeśli następstwem jest śmierć do od 2 do 12 lat pozbawienia wolności.

Zwykłe i lekkie uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia

Udział w bójce lub pobiciu

Użycie w bójce niebezpiecznego narzędzia

Narażenie na niebezpieczeństwo

Narażenie na chorobę wywołaną wirusem HIV, zakaźną lub weneryczną

Nieudzielenie pomocy w niebezpieczeństwie

Szerzenie narkomanii ( regulacje znajduja się w ustawie ministra zdrowia o przeciwdziałaniu narkomanii)

---