Wojny domowe po 1989r.
| Przyczyny | Lokalizacja | Okres walk | Strony walczące | Status (skutki) |
|---|---|---|---|---|
| Walka o niepodległość Erytrei | Etiopia | 12.1974-12.1991 | Etiopia, Erytrea (wsparta wojskami państw arabskich) | Zakończona - Erytrea stała się niepodległa |
| Uchodźcy palestyńscy vs chrześcijańska Falanga | Liban | 1975-05.1991 | Syria, Liban | Zakończona - Liban znalazła się pod kontrolą Syrii |
| Spór o władzę | Angola | 08.1975-05.1991 | Partia UNITA (wojska RPA), partia marksistowska (wojska kubańskie) | Zakończona - zawarto pokój |
| Spór o władzę | Mozambik | 1976-10.1992 | Front Wyzwolenia Mozambiku, Narodowy Ruch oporu | Zakończona - podpisano porozumienie - pod kontrolą ONZ |
| Spór o władzę | Afganistan | 1989 | Ugrupowania partyzanckie | Zakończone - objęcie władzy przez talibów |
| Spór o władzę | Salwador | 1981-1992 | Prawicowy rząd (USA), lewicowa partyzantka (Kuba) | Zakończona - podpisano porozumienie - mediatorem było ONZ |
| Spór o władze | Algieria | 1991-2002 | Islamscy feudaliści, algierski rząd | Konflikt nie został zażegnany - powstanie Salafickiej Grupy Modlitwy i Walki (GSPC) |
| Walka o autonomię | Osetia Południowa | 1991-1992 | Gruzja, Osetia Południowa (Osetia Północna i Rosja) | Zakończona - podpisano zawieszenie broni - Osetia nadal jest formalnie częścią Gruzji |
| Odłączenie się Słowenii od Jugosławii | Jugosławia | 1991 | Słowenia, Jugosławia | Zakończona - powstanie Słowenii |
| Odłączenie się Chorwacji od Jugosławii | Chorwacja | 1991-1995 | Chorwacja, Republika Serbskiej Krainy (Jugosławia) | Zakończona - powstanie Chorwacji |
| Odłączenie się Bośni od Jugosławii | Bośnia i Hercegowina | 1992-1995 | Bośnia i Hercegowina, Serbia | Zakończona - zbrojna interwencja NATO |
| Spór o władzę | Tadżykistan | 1992-1997 | Demokratyczna opozycja, islamskie władze komunistyczne | Zakończona - podpisanie pokoju (wymuszonego przez Rosję i Iran) |
| Ludobójstwo ludności pochodzenia Tutsi przez Hutu | Rwanda | 1994 | Tutsi, Hutu | zakończona - obalenie rządów Hutu - ucieczka ludności Hutu |
| Spór o władzę | Kongo (I) | 1996-1997 | Obecny rząd, rebelianci (Uganda, Ruanda) | Zakończona - objęcie rządów przez rebeliantów (Kabil) - zmiana nazwy z Zair na Demokratyczna Republika Konga |
| Spór o władzę | Kongo (II) „Afrykańska Wojna Światowa” „Wielka Wojna Afrykańska” |
1998-2003 | DRK (Zimbabwe, Namibia, Angola, Czad), Uganda, Ruanda, Burundi | Zakończona - Kabil pozostał na stanowisku prezydenta - uchwalono konstytucję |
| Różnice religijne | Darfur (Sudan) | 2003- nadal | Ludność arabska, ludność niearabska | Trwająca - czystki etniczne |
| Sfałszowanie wyników wyboru prezydenta | Ukraina „Pomarańczowa rewolucja” |
2004-2005 | Obywatele Ukrainy, rząd | Zakończona - W.Juszczenko został prezydentem - nie było rozlewu krwi |
- walka o złoża naturalne, - konflikty etniczne |
Prowincja Kiwu (DR Konga) | 2005- 2009 | Narodowy Kongres obrony Ludu (Rwanda), DR Konga (ONZ, Zimbabwe, Angola) | Zakończona |
| Sprzeciw wobec polityki rządu i prezydenta | Uzbekistan | 2005 | Obywatele Uzbekistanu, rząd | Zakończona |
| wybory prezydenckie niespełniany wymogów demokratycznych | Kirgistan „Tulipanowa rewolucja” |
2005 | Opozycja, rząd | Zakończona |
| niezadowolenie środowisk związanych z organizacjami pracodawców i prywatnymi mediami z ogólnego kierunku polityki Chaveza, | Wenezuela | 2002 | Opozycja, rząd Chaveza | Zakończona - Chavez pozostał na stanowisku prezydenta |
| - niewypłacanie żołnierzom zaległego żołdu – zmiany w konstytucji | Czad | 2004 | Grupa wojskowych, rząd | Zakończona - stłumienie rebelii - |
| Totalitarny reżim prezydenta Taji | Mauretania | 2005 | Grupa wojskowych | Zakończona - zmiana konstytucji |
Konflikty międzynarodowe po 1989r.
| Przyczyny, cele | Lokalizacja | Okres walk | Strony walczące | Status (skutki) |
|---|---|---|---|---|
| - powstawanie państwa żydowskiego na terenie Palestyny | Palestyna | 1948- nadal | Palestyna, Żydzi | Trwająca |
- wypędzenie Dalajlamy - różnice religijne |
Tybet | 1950- nadal | Tybetańczycy, Chiny | Trwająca |
- rywalizacja o kontrolę nad ropą - różnice religijne - wprowadzenie w całym kraju prawa koranicznego |
Sudan | 1956- nadal | Chrześcijańska ludność południa, islamska ludność północy | Trwająca |
| Walka plemion o władzę | Rwana | 1962- nadal | Plemiona Tutsi i Hutu | Trwająca |
- różnice religijne - walka o przyłączenie Irlandii Północnej do Irlandii |
Irlandia Północna | 1968-1998 | Anglicy, Irlandczycy | Zakończona |
| Spór o przynależność wysp | Fanklandy (Malediwy) | 1982 | Wielka Brytania, Argentyna | Zakończona |
- polityczna dominacja Sygnelezów - różnice religijne |
Sri Lanka | 1983-nadal | Syngalezi, Tamilowie | Trwająca |
| Usunięcie reżimu gen. Noriegi przez wojska USA | Panama | 12.1989 | USA, Panama | Zakończona |
| Podbój Kuwejtu przez Irak | Zatoka Perska (I) „Pustynna burza” |
1990-1991 | Irak, Kuwejt | Zakończona - działanie ONZ |
- dążenie Albańczyków do autonomii - różnice religijne |
Bałkany | 1991-1999 | Serbia, Albania | Zakończona |
- próby budowania państwa wyznaniowego - wzajemnie oskarżenia o mordowanie cywilów |
Algieria | 1992- nadal | Świecki rząd, islamiści | Trwająca |
| Dążenia niepodległościowe Czeczenii | Czeczeni a (I) | 1994-1996 | Czeczenia, Rosja | Zakończona - podpisano rozejm (na 5 lat) - frontalne zwycięstwo Rosji |
| Spór o kontrolę nad Kosowem | Kosowo | 1996-1999 | Jugosławia, Albania | Zakończona - czystki etniczne prowadzone przez Albanów |
- wkroczenie wojsk czeczeńskich do Dagestanu - zamachy bombowe w Moskwie |
Czeczenia (II) | 1999-2003 | Czeczenia, Rosja | Zakończona - formalne zwycięstwo Rosji |
| Izraelska okupacja Palestyny | Palestyna „Intifada Al.-Aksa” |
2000-2004 | Izrael, Hamas (islamski dżihad) | Zakończona - USA umieściło Brygadę męczenników Al-Aksy na liście terrorystów |
| Odmowa wydania Osamy bin Ladena | Afganistan | 2001-nadal | Talibowie, NATO | Trwająca - obalenie rządów Talibów |
- sponsorowanie terroryzmu przez Irak - potrzeba zlikwidowania broni masowego rażenia |
Zatoka Perska (II)- Irak | 2003- nadal | Irak, armie koalicyjne (USA, Wielka Brytania, Dania, Australia, Polska) | Trwająca - stabilizacja Iraku (2003-2007) - aresztowanie i zabicie Husajna |
| napięcia między Al-Kaidą, a rządem Pakistanu | Pakistan | 2004- nadal | Pakistan (USA), Al-Kaida | Trwająca |
| wspieranie czadyjskich rebeliantów przez rząd Sudanu | Czad, Sudan | 2005- 2008 | Sudan, Czad | Zakończona - zwycięstwo Czadu |
- militarne naciski Chin na władze Tajwanu - 2005- Chiny uchwaliły ustwę o ataku na Tajwan, gdyby ten ogłosił niepodległość |
Tajwan | 2008 | Chiny, Tajwan | Zakończona - USA broni demokracji i wybranych władz |
Ataki terrorystyczne w XXI w.
| Data | Miejsce i cel | Organizacja terrorystyczna |
|---|---|---|
| 01.06.2001 | Izrael- klub nocny w Tel Awiwie | Zamachowiec-samobójca |
| 09.08.2001 | Izrael- pizzeria w Jerozolimie | Zamachowiec-samobójca |
| 10.08.2001 | Luanda- pociąg pasażerski | UNITY |
| 11.09.2001 | -Nowy Jork- World Trade Center -Waszyngton- Pentagon |
Al-Kaida |
| 12.10.2002 | Wyspa Bali | azjatycka organizacja fundamentalistyczna Dżimah Islamija połączona z Al-Kaidą. |
| 22-26.10.2002 | Moskwa- Centrum Teatralne na Dubrowce | Czeczeńscy terroryści |
| 27.12.2002 | Czeczenia- siedziba prorosyjskiego rządu w Groźnym | Czeczeńscy partyzańci |
| 05.01.2003 | Tel Awiwa( Izrael)- 2 wybuchy bombowe | Sprawca nieznany |
| 11.06.2003 | Jerozolima- pobliże bazaru | Hamas |
| 01.08.2003 | Osetia Północna- dziedziniec szpitala Północnokaukaskiego Okręgu Wojskowego. | |
| 07.08.2003 | Nadżaf (Irak)- Meczet | |
| 19.08.2003 | Jerozolima- autobus | Islamski Dżihad |
| 19.08.2003 | Bagdad- siedziba ONZ | |
| 12.11.2003 | Nasiria (Irak)- Siedziba wojskowej policji | |
| 15.11.2003 | Stambuł- 2 synagogi | |
| 06.02.2004 | Moskwa- metro | Czeczeńscy terroryści |
| 11.03.2004 | Madryt- kolejka podmiejska | Al-Kaida |
| 01-03.09.2004 | Biesłana (Północna Osetia)- szkoła podstawowa | Czeczeńscy terroryści |
| 07.04.2005 | Zair- bazar | Zamachowiec-samobójca |
| 07.07.2005 | Londyn- metro (3) i autobus | Tajna Grupa Dżihadu Al-Kaidy w Europie. |
| 21.07.2005 | Londyn- metro i autobus | Brygada Abu Halsa Al-Masriego powiązana z Al-Kaidą |
| 24.04.2006 | Egipt- nadmorskie restauracje (2) i supermarket | Islamscy terroryści |
| 11.07.2006 | Bombaj- pociąg i perony (7 bomb) | Sprawca nieznany |
| 16.10.2006 | Sri Lanka- konwój wiozący żołnierzy na przepustkę | Tamilskie Tygrysy |
| 30.12.2006 | Madryt- lotnisko Barajas | ETA |
| 19.02.2007 | Indie- pociąg kursujący na lini Delhi-Lahaur | Sprawca nieznany |
| 26-29.11.2008 | Bombaj- 10 punktów na południu miasta | Mudżahedini Dekanu |
| 29.03.2010 | Moskwa- metro | Czeczeńscy terroryści |