Ustawodawcy. Prawo stanowioneFilozofia społeczna Opracowała ; Maria Kucharska

1- prawo niepisane – wynika z prawa naturalnego, jest odbiciem prawa wiecznego w umyśle i pośrednio przez wnioskowanie oddziałuje na świadomość i działania człowieka i nie wymaga potwierdzenia przez państwo.2. Sprawiedliwość Arystotelesa. Koncepcja Prawa natury – Jedna z klasycznych koncepcji prawa. Prawo istnieje nie zależnie od czasu i przestrzeni, nie zależnie od woli człowieka, jest założone w porządku tego świata, w budowanie w ten porządek przez Boga, lub wynika z natury człowieka i społeczeństwa. Ludzie usiłują tylko je rozpoznać i spisać, w ten sposób, żeby jak najlepiej je dodać. Według Arystotelesa „ Sprawiedliwość jest znamieniem państwa, wymiar jej jest podstawą porządku istniejącego we wspólnocie.3. Trzy ustroje właściwe wg Arystotelesa. – Monarchia-(jednowładztwo) ustrój polityczny lub forma rządów, gdzie suwerenem jest jeden człowiek. Monarchia sprawuje władzę dożywotnio, iż jest to funkcja dziedziczna i stanowisko jest nie usuwalne. Arystokracja – ( gr. Aristo – najlepszy, Kreatero – rządzę). W ustroju arystokratycznym podmiotem władzy była grupa „ najlepszych” nie odpowiedzialna przed narodem, sprawująca rządy wg własnego uznania. Politeja – wg. Arystotelesa to idealny ustrój polityczny, iż byłby to ustrój, przy równowadze bogatych (oligarchia) i ludu (demokracja), dominującą pozycję zajmuje umiarkowany stan średni, który zapewnić ma rządy rozsądne i uczciwe.4. Trzy wg Arystotelesa ustroje zwyrodniałe. Tyrania – ( gr. Tyrannos – osoba sprawująca nieograniczoną władzę zgodnie lub nie zgodnie z prawem). W starożytnej Grecji forma rządów powstała w wyniku zamachu stanu. Tyrania – wczesnogrecka powstała VII – VI w p.n.e.).Forma przejściowa miedzy oligarchią rodową a demokracją. Tyrani wywodzili się zazwyczaj z arystokracji, a do władzy dochodzili przy poparciu.5. Oligarchia – ( gr. Oligos – nieliczny – Arche – władza). Ustrój polityczny, którą władzę sprawowała nieliczna grupa społeczna wywodząca się z arystokracji lub warstw bogatych. Demokracja – (gr. Demos – lud, Krateo – rządzę). Ludowładztwo; termin określający rodzaj rządów, w których władza należy do ogółu obywateli. Za kolebkę demokracji uważa się Grecja. Podwaliny Państwa demokratycznego w Atenach powstały po ustanowieniu w 594 p.n.e. przez Solona praw, które uwalniały chłopów od długów i dzieliły mieszkańców na klasy majątkowe. Najważniejszym organem władzy było Zgromadzenie ludowe, każdy obywatel miał prawo osobiście do wypowiadania się. Rada licząca 500 członków wybranych w drodze głosowania zajmowała się zarządzaniem państwa. Większość urzędów obsadzono w wyniku wyborów.6. Podział sprawiedliwości wg. Arystotelesa – Sprawiedliwość jest fundamentalną zasadą myślenia Arystotelesa, przy czym wyróżnia dwie postacie sprawiedliwości, A- sprawiedliwość ogólna, jest przewidziana i zagwarantowana normami prawnymi, czyli sprawiedliwość która podlega prawu. B – Sprawiedliwość szczegółowa opowiada poczuciu obywatela w zakresie podziału praw i obowiązków. Pojecie sprawiedliwości szczegółowej dzieli Arystoteles na dwie grupy. 1- Sprawiedliwość wyróżniająca „ wyróżniająca” tzn. przyznająca każdemu obywatelowi pewne prawa i obowiązki nie zależne do zasług konkretnej jednostki społecznej czyli powinny być równe dla każdego. Cztery wymiary wartości – a- Niesprawiedliwa równość b- Sprawiedliwa nierówność c – Sprawiedliwa równość, d – Niesprawiedliwa równość. 2 - Sprawiedliwość „ wymierzająca” ( proporcjonalna). Biorąca za podstawę wartości obywatela, oraz wkład jaki wnosi on w ramach interesów polis, a także innym grupą ludzkim 7 --Sprawiedliwość polityczna wg. Arystotelesa. Jest bądź przyrodnicza bądź stanowiona. Przyrodnicza – odpowiada pojęciu prawa naturalnego, a więc jest to dzisiejsza filozofia praw naturalnych. SPRAWIEDLIWOŚĆ STANOWIONA. Opiera się na decyzjach ustawodawcy. Prawo stanowione tylko w takim stopniu jest autentycznym prawem, w jakim zakorzenione jest w prawie naturalnym.8 Problemy sprawiedliwości współczesne. Sprawiedliwość dystrybutywna ( Peyton Young). 1- zasada proporcjonalności wywodzona od Arystotelesa, podział ma być proporcjonalny w stosunku do istotnych różnic miedzy obdzielanymi, np: podział proporcjonalny do różnic wkładu pracy.9 Sprawiedliwość proceduralna – to bezstronność i kontr aktualizm jako warunki racjonalności decyzji co do sprawiedliwości, a – pierwotna równość, b – bezstronność jako odpowiednik stanu natury, c – strategia minimalnego ryzyka jako najbardziej prawdopodobna w sytuacji niepewności co do własnej pozycji, d – refleksyjna równowaga.10 Sprawiedliwość korygująca – czyli formalna, zasada działania, w myśl której osoby należące do tej samej kategorii istotnej, powinny być traktowane jednako, słuszność,( prawość), jest zasadą korygująca. Sześć reguł sprawiedliwości materialnej, a – każdemu po równo, b – każdemu wg pracy, c – każdemu wg zasług, d - każdemu wg prawa.

11. Spór filozoficzny – powstał już w średniowieczu o prawo moralność. Św. Augustyn ( 354 – 430), przetworzył platoński dualizm świata idei i świata rzeczywistości zmysłowej w wizje dwóch państw Bożego i ziemskiego iż chrześcijaństwo potrzebowało w ówczesnej sytuacji właśnie takiej idei która by łączyła świat ziemski z tym co czeka ich po śmierci.

12. Państwo prawne – Pozytywistyczna koncepcja prawa – Termin „ Państwo Prawne” jest określeniem państwa, którego celem jest zabezpieczenie największej wolności człowieka. Z ogólnego punktu widzenia państwo prawne charakteryzuje się tym, „że prawo stoi nad państwem, wiąże ono władzę państwową oraz ją sprawujących”

13. Państwo etyczne – etyka to dziedzina filozofii, którą zajmuje się szeroko pojętą moralnością. Wizję „ Państwa moralnego” można dziś traktować tylko w kategoriach myślenia, wg. Kanta państwo etyczne miałoby polegać na wcieleniu w życie praw moralnych co za tym idzie, stopniowe wyzwalanie się od presji świta empirycznego. Prawo etyczne powinno zawierać wewnętrzną moralność. Prawo nie etyczne, brak praw w ogóle, gdzie każdy przypadek rozpatrywany jest od tak sobie. Gdy prawo jest nieopublikowane jest nie etyczne. Nadużycie praw z mocy wstecz – prawo nie powinno działać wstecz jest to formowanie praw w sposób niezrozumiały.

14. Jaskinia Platońska – ukrywa nie jedno znaczenie, pozwala oglądać z różnej perspektywy. Niewątpliwie wciąż zawiera jakąś tajemnicę. A więc jaskinia to próba wyrwania się z chaosu zdarzeń. Pragnienie uporządkowania świata nadania mu sensu, poszukiwanie czegoś stałego.

15. Rzymski myśliciel Cyceron – Prawo natury – Jest autorem dzieła o prawach. Początek praw wyprowadzany od jednej najważniejszej racji zawartej w naturze, nakazuje ona pewne działania a innych zabrania. Racja ta utwierdzona i rozwinięta w rozumie człowieka jest prawem. Mądrość polega więc na prawie, gdzie mieści się moc zabraniająca postępować źle i nakazująca dobro. Moc prawa zyskujemy z jego przestrzegania. Prawo nie zawsze musi się stosować do reguł. Moc obowiązująca wynika z rozumu, a nie z jego pożyteczności.

16 Filozofia Nowożytność I VI w, w.n.e. Nurt apologetyczny – obrona wierzeń chrześcijańskich przed pogaństwem. Konflikt ideologiczny – Ataki pogan, starożytne społeczeństwo oparte na podstawach religijnych. Istnienie Bogów rozumiało się przez się. Byli opiekunami państwa, miasta i domu. Dlatego władze uważały, że mają prawo narzucać wyznawanie kultu tych Bogów wszystkim obywatelom. Pogaństwo nie było wymagające w sprawach wiary wobec swych obywateli. Nie było katechizmu, credo. Nie angażowało serca i umysłu, nie badało dusz trzeba było tylko poddać się rytuałom religii przodków. Praktyka religijna nie musiała być wynikiem wewnętrznego przekonania, to obowiązek obywatela i dobrze wychowanego człowieka. Wyjątkiem byli Żydzi mieli status religii oficjalnej, ale zawsze byli traktowani z podejrzliwością. Kiedy pojawiło się chrześcijaństwo Żydzi oświecali poganów w celu zniechęcenia do nowo powstałej religii chrześcijańskiej.

17. Orygenes – mówił że, Cesarstwo Rzymskie jest pogańskie, ale ma chrześcijańskie cele, opór dopuszczał wtedy gdy prawa były sprzeczne z wolą Bożą. TEKTURIA – krytykuje Rzymską kulturę pogańską nazwał Cesarza największym wrogiem. Św. Augustyn – jego teologia ma istotny wpływ na postrzeganie na władze państwowe. Po przez złych ludzi Bóg realizuje swoje plany. Normy prawa ludzkiego naruszają prawa Boskie. Państwo istnieje z powodu grzechu a władza to Boski instrument karania. Św. Augustyn - dwa pojecia Civitas dei – obywatele zbawieni, Civitas terena – obywatele ziemi, wszyscy grzeszni. Żeby nie grzech pierwotny, niepotrzebne by były państwa, św. Augustyn usprawiedliwia Boga od odpowiedzialności.

18 Myśliciel społeczny Marsyliusz z Padwy – 1- zasada suwerenności, 2 – uzasadnienie demokracji Państwa. Ludzie chętnie podporządkowują się prawom które sami ustanowili. I to lud ma mieć prawotwórczą moc, lud a nie jednostka, ma rozpoznawać dobro to wola legalizacji która stanowi rejkojmie by stanowić co raz lepsze normy. Marsyliusz z Padwy teza pozytywistyczna – jeśli lud sam stanowi prawo to nie jest ograniczona. Wolności nie można pozbawić lecz ograniczyć.

19. Nicolo Machiavelli – Wzór Władcy – władca powinien dotrzymywać słowa i postępować w życiu szczerze a nie podstępnie. Są dwa sposoby prowadzenia walki – jeden prawem drugi – siłą. Dobry władca powinien umiejętnie posługiwać się zarówno naturą ludzką jak i zwierzęcą. Natura zwierzęca – lis i lew. Trzeba być lisem, aby widzieć co to za sidła i zasadzki; a lwem aby budzić postrach wilkom. Władca nie musi mieć tych cech, ważne żeby tak myśleli. Władca powinien dbać o swój wizerunek aby ludzie nie wiedzieli o nim wszystkiego. Musi również unikać ściągania na siebie pogardy i nienawiści. Aby ludzie byli zadowoleni władca nie może oszukiwać ich i swoje wyroki musi traktować jako nie odwołalne. Największą rzeczą przysparzającą władcy szacunek są wielkie przedsięwzięcia i dawanie dobrego przykładu. Musi być religijny, musi zachować pozory pobłażliwości, dobroci, te pozory może złamać w razie zaistniałej potrzeby. Jeśli jest skuteczny może czynić wszystko jeśli jest to niezbędne dla państwa.

20 Współczesna polityka Realizm- legalizm polityczny - Prawo wg Legalistów – Legizm ( legalizm) – Chińska szkoła filozoficzna, wywodząca się z konfucjanizmu, ale przyjmująca odmienne spojrzenie na naturę ludzką. Prawo wg. Legalistów – celem umocnienie państwa, panującej dynastii oraz armii. Legaliści głosili pragmatyczną zasadę przestrzegania wszystkich jasno napisanych i głoszonych publicznie praw wydanych przez prawowitego władcę, nie zależnie od ich moralnego znaczenia. W obliczu prawa wszyscy powinni być równi. W celu ich egzekwowania postulowali w prawdzie rygorystycznego systemu kar i nagród. Realizm polityczny – antyutopia polityczna, czyli dotarcie do samego sedna problemu adekwatności środków i celów politycznych, dopuszcza działanie bezwzględne. Dualizm ontologiczny i aksjologiczny – różnią się wartościami, celami i zadaniami norm działań. Główne cele państwa to, bezpieczeństwo, wielkość i suwerenność państwa.

Realizm legalizm Nicolo Machiavellego – ludzie są źli z natury, dążą do zaspokojenia w pierwszej kolejności potrzeb życiowych. Następnie ambicji ziemskich a dążenia duchowe i moralne stawiają na ostatnim miejscu. Ludzie nie współpracują ze sobą z natury ale pod przymusem i dlatego muszą być rządzeni przy użyciu złych, okrutnych niemoralnych środków.

21- Jean Bodin – próbował zmodyfikować teorie Machivellego. Zbudował teorie suwerenności państwa, zasada suwerenności jest podstawowa i czyni państwo nie zależnym od innych podmiotów. Władca jest twórcą prawa stanowionego dla poddanych, zaś sam stoi ponad prawem. Bodin „suwerenność jest absolutną i nieustającą władzą Rzeczypospolitej” Czasowe sprawowanie władzy w formie reprezentacji nie oznacza sprawowania suwerennej władzy.

22 – Państwo wg. Lutra – Marcin Luter swoje poglądy polityczne wyraźnie zbliżył swój Kościół do państwa. Uznał pełną suwerenność władzy państwowej. Głosił że Państwo niczego nie może zrobić dla zbawienia człowieka, ma jednak nie małe możliwości, by ludzi powstrzymać od dalszego upadku. Państwo kontroluje postępki ludzi i choć nie ma w pływu na wiarę swych poddanych i na ich sumienia, włada ich ciałami. Po to, by państwo mogło przykładnie karać występnych poddanych, konieczne jest wyposażenie władcy w pełnie praw do nieskrępowanego działania. potrzebne jest państwo surowe, władza absolutna dla władcy, a każdy opór wobec niego jest nie dopuszczalne. Państwo jest też protektorem religii, w którą ma prawo ingerować. Książę jest faktycznym dysponentem władzy w sprawach wiary.

23 – Kalwin – uważał że państwo jest instrumentem Boga. Jest jednym suwerenem, podporządkowuje władzę świecką kościołowi. Państwo miało by badać czy obywatele chodzą do kościoła i zachowują przysięgę małżeńską, był również za karą śmierci. Kalwin nie chętny był monarchicznej strukturze państwa, podporządkował władzę świecką kościołowi.

24 - Rozwój prawa natury – natura, prawo naturalne, prawo natury. „ prawo naturalne jest to nakaz prawnego rozumu, który wskazuje, że w każdej czynności, zależnie od jej zgodności z rozumna naturą człowieka, tkwi moralna ohyda lub moralna konieczność” Prawo natury - ( lex naturalis) – jest odbiciem prawa wiecznego w umyśle i pośrednio przez wnioskowanie oddziałuje na świadomość i działania człowieka. Natura – refleksja filozoficzna, określająca coś istotnego, coś znajdującego się, rzeczy, np: Kosmos natura Boga.

25 - Kant prawo naturalne – prawo jest ściśle określona wartością, wyraża dążenie do idei dobra, piękna i sprawiedliwości. Normy moralne dane człowiekowi od Boga, wynikają z natury ludzkiej i zasad współżycia zbiorowości, posiadają moc wiążącą.

26 – Pozytywizm prawniczy Hart – Nurt XIX i XX wiecznej filozofii prawa, przeciwstawny prawu naturalnemu. Do podstawowych tez pozytywizmu należą dwa pojęcia prawa 1 – sprawdza się do normy czy też do( reguły). 2 – nie ma koniecznego związku między prawem a moralnością. Prawo obowiązujące jedynie na określonym terenie w określonym czasie, jest ustanowione przez uznawany autorytet czyli państwo. Najsłynniejsi przedstawiciele – John Austin, Rudolf von Ihering, Georg Jellinek, Herbart Hart, Hans Kelsen. Pozytywiści uważali, że zespół norm moralnych jest systemem normatywnym, który odrębny jest od prawa pozytywnego. Dla pozytywistów moralna ocena prawa nie jest zadaniem nauk prawa.

27 - Pozytywista Hans Kelsen – Punktem wyjścia teorii Kelsena jest radykalny rozdział prawa i moralności. Granice tego rozdziału wyznacza dualizm bytu (SEIN) i powinności ( SOLLEN). Moralność mieści się w sferze bytu, a prawo w sferze powinności. Za mieszanie krytykował pozytywizm prawniczy. Normy nie można ostatecznie dookreślić bez pojęcia systemu prawnego. H. Kelsen – opracował trzy koncepcje systemu statycznego, dynamicznego i mieszanego. W systemie statycznym, powiązania między normami mają charakter treściowy. W systemie dynamicznym, relację miedzy normami mają charakter, kompetencyjny. Normą najwyższą jest norma podstawowa ( Grundnorm), która określa jako „ często pomyślną lub sfingowaną.

28 – GROCJUSZ 3 księgi o prawie i wojny – odrzuca konwencjonalizm „ nic z rzeczy fundamentalnych nie może mieć swej podstawy w umowie” Za błędy uznaje także pogląd Karneadesa – który naucza iż Ludzie dla własnej korzyści ustanowili różne prawa, zależnie od obyczajów, i że prawa zmieniały się często u tych samych ludzi, prawo zaś naturalne nie istnieje w ogóle, natura bowiem skłania wszystkich i inne żywe istoty do szukania własnej korzyści, ( 3 księgi o prawie i pokoju). Grocjusz – wg. niego prawo nie może zależeć od obyczajów, stałoby się wówczas jedynie namiastką prawa. Dla niego najważniejsze są prawa nie zmienne „ szukanie własnych korzyści” nie stanowi jedynego motywu ludzkiego działania. za najistotniejszy uznaje „ popęd społeczny” ( appetitus societatis). Popęd do życia wspólnocie z innymi ludźmi, i to nie w jaki bądź sposób, ale sposób pokojowy i zorganizowany odpowiednio do właściwości ludzkiego umysłu. Tego rodzaju wspólne życie stoicy nazwali wspólnotą domową. Człowiekowi zależy na utrzymaniu związków z innymi ludźmi, czerpie przyjemność z ich obecności dzięki nim może rozwijać swoje talenty.

29 - MONTESKIUSZ – Trój podział władzy – to podział sfer funkcjonowania państwa, spopularyzowany przez francuskiego myśliciela oświecenia, Monteskiusza. Wedle założeń władza dzieli się na: władze ustawodawczą – stanowioną obecnie najczęściej przez parlament. Władzę wykonawczą – będącą w rękach króla / monarchy/ prezydenta lub rządu, który wprowadza prawo w życie. Władzę sądowniczą – sprawowaną przez sądy i trybunały, wydające wyroki na podstawie obowiązującego prawa

30 - Hobes stan natury – uważał że ze względu na egoizm, który prowadzi do chęci zdobywania władzy i zaszczytów. Ludzie w stanie natury nieustannie walczyli. Jednocześnie obawa przed śmiercią w nieustannych walkach i brak możliwości rozwoju, doprowadził ludzi do wniosku że muszą się oni poddać pewnej, wspólnej dla wszystkich władzy. W ten sposób ze stanu natury powstał twór łączący cechy społeczeństwa i państwa opisany w Lewiatanie. Umowa społeczna – zdaniem Hobesa jednym sposobem na zaprzestanie wojny każdego z każdym, jest z zrzeczenie się wolności jednostkowej, przez zawarcie umowy społecznej, przekazującej całą władzę suwerenowi. Umowa taka tworzy wspólnotę i państwo. Prawo naturalne – wg. Hobesa, rodzi się z powodu groźby unicestwienia tych, którzy nie podporządkują się mocy przyszłego suwerena. Przyczyną narodzin państwa jest tu wola władcy. Państwo polityczne wg. Hobesa – powstaje na wskutek podwójnego zobowiązania, po pierwsze wobec obywateli, po wtóre wobec suwerena. Dopiero republikańską teorię narodzin państwa ustanowionego, inaczej politycznego, możemy nazwać mianem kontr aktualizmu. Pakty jednostek stają się elementem umowy społecznej.

31 - J. Locke prawo natury – jest obowiązujące że ludzie są wolni i równi, dlatego że prawa natury zostały nadane przez Boga. Uważa się go za ojca tolerancji, przy czym wykluczył ateistów iż byli nie porządni w państwie. Społeczeństwo poddaje się rządowi. Umowa społeczna musi wywodzić się od zgody społecznej i dzieli na dwa rodzaje władzy, a – wykonawcza, b – federacyjna, polityczno – zagraniczna. W umowie społecznej dopuszcza się opór przeciw władzy, ale w ostateczności, dopuszcza zmiany ustrojowe, tz. że społeczeństwo wypowiada sprawowania władzy rządowi. TRAKTAT OBIEKTYWNEGO SEDZIEGO, Prawo własności – człowiek miał prawo zagarnąć tyle ziemi, aby dla innych żyjących w pobliżu pozostało dosyć równie dobrego gruntu „ prawo natury” Każdy ma obowiązek dbać o zachowanie własnego, istnienia nabiera aspektu obiektywnego, inni mają taki sam obowiązek i takie same prawo, które muszą respektować. Człowiek mógł uczynić swą własnością tylko taką część ziemi, jaką sam zdołał uprawiać. Sprawa zmieniła się radykalnie odkąd został wynaleziony pieniądz.

32 - J.J. Rousseau – ludzie żyjący w stanie natury nie odczuwali swego szczęścia, gdyż nie byli go świadomi, wg. Rousseau tym bardziej nie znają go ludzie współcześni. Uważa że jest możliwe w przyszłości zaistnienie społeczeństwa szczęśliwego. Krytyka cywilizacji w tym dziele „ Umowa społeczna” staje się punktem wyjścia, do projektu nowego ładu społecznego. Cywilizacja mimo zła, jakie przyniosła człowiekowi, ma swoje walory pozytywne. Nie tylko pozwoliła mu wyzwolić się z poziomu egzystencji zwierzęcej, ale także umożliwiła refleksję nad stopniem swego rodzaju, prowadząca do negacji. Racjonalność państw jest gwarantem wolności. Państwo projektowane przez Rousseau miało być swego rodzaju organizmem skupiającym wszystkie części, zgodne, zjednoczone i solidarne podstawą jego funkcjonowania, miało być nie tylko prawo, ale także moralność.

33 - E. BURKE – jeden z twórców Konserwatyzmu, twierdził że przerywa ona ciągłość procesu historycznego, i nazwał ją „ zbrodniczą i złowróżbną ” Krytykował teorie umowy społecznej. Centralne miejsce w jego rozważaniach zajmował naród który jako organiczna całość rozwija się ewolucyjnie, opierając się na tradycji i wzorach kulturowych. W etyce rozwinął teorie opartą naprzeciw stawianiu wzniosłości i piękna jako obiektywnych własności przedmiotów.

34 - M. Okeshott – próba porównania dzieła z filozofią św. Augustyna z Hipnozy może być odczytywana jako nie zwykle zaskakująca. Inspiracji i źródeł myśli Oakeshotta zazwyczaj jego badacze dopatrują się zupełnie innych myślicieli, w nurtach refleksji raczej odległych od filozofii augustyńskiej. Jeżeli chodzi o wczesne dzieła Oakeshotta, często identyfikuje się wpływ brytyjskich idealistów takich jak, Francis Bradley, Powiada się o sporym szacunku Oakeshotta dla filozofii niemieckiej naturalnie dla heglizmu.

35 A.F. Modrzewski i jego poglądy polityczne - Filozof ten słynął ze słynnego programu naprawy RP. To w nim zawierały się jego poglądy polityczne. Domagał się wzmocnienia władzy królewskiej. Trzema najistotniejszymi elementami naprawy RP były, a – zniesienie różnic stanowych w prawie szczególnie karnym, równe kary dla wszystkich stanów, b – rozwój edukacji, która musi obejmować wszystkich, a więc także chłopów nie tylko stan szlachecki, c - poszerzenie grono obywateli, czyli osób, które mają wpływ na stanowienie prawa, cenzus majątkowy nie jest właściwym kryterium, gdyż szlachectwo powinno zależeć od cnót, a nie pozycji majątkowej, do grona tego chcieli przyłączyć mieszczaństwo, zapewnić mu udział w apelacyjnym trybunale państwowym, równouprawnienie wyznaniowe oraz miejsce w sejmie. Ponadto Modrzewski podkreślał, że złe traktowanie chłopów doprowadziło do upadku RP. Prawa w państwie muszą być jasne, zrozumiałe i humanitarne. Domagał się ich kodyfikacji. Podstawą skodyfikowanego prawa polskiego miało być prawo rzymskie.

36 – Hegel – filozofia przyrody – w swej koncepcji przyrody do Schellinga, przejmując od niego pogląd o zhierarchizowaniu wewnętrznym natury, przekonanie o tym, że natura ma logiczną strukturę „ stopniu” o co raz większej organizacji wewnętrznej. Przyroda jednak jest dla Hegla formą „ inno bytu idei” a więc ze światem idei łączy ją sensowność, różni zaś sposób istnienia. W świecie natury Hegel wyróżnia trzy stopnie organizacji, a – mechaniczny – świat przyrody zbudowany jest z jednostkowych elementów, które różnią się między sobą położeniem w przestrzeni oraz następstwem czasowym, pozostają wobec siebie w ruchu ( przyciąganie, odpychanie, ciążenie spadanie), b – Fizyczno – chemiczny, świat przyrody zróżnicowany jakościowo, jego składniki sprowadzają się do wzajemnego oddziaływania czterech żywiołów, c – organiczny – organizmy podlegają trzem procesom, rozrostowi do pełnej ( dorosłej), postaci samo zachowaniu ( odżywianie), i prokreacji (rozmnażanie). Hegel wyróżnił trzy stopnie życia, mineralny, roślinny i zwierzęcy i tylko zwierzęcemu nadał status osobnika. W świecie przyrody brak jeszcze samowiedzy, dlatego jest on w duchowości. Nie potrafi także wytwarzać nowych jakości, proces prokreacji, jest dla Hegla tylko powielaniem osobników tego samego gatunku. PAŃSTWO – dla Hegla jest tworem historycznym zmiennym. Jego trwanie i uzależnienie jest od tego, czy włączą się w proces postępu, który stanowi główna zasadę historii. Ideę postępu podporządkował zasadzie wolności. Postęp zatem uwarunkowany jest przyjęciem przez ludzkość przekazania, że tylko ludzie są podmiotem i przedmiotem przemian historycznych, co daje im wolność w kreowaniu w historii, a jednocześnie obarcza ich odpowiedzialnością. Historia dla Hegla to ciąg tworzonych przez ludzi przemian świata, gdzie człowiek uzyskuje świadomość swej wolności. Tak pojętą historię łączy Hegel z ideą państwa, iż takie państwo jest organizacją społeczną, która gwarantuje uwolnienie ludzi od ucisku. W opinii Hegla państwo jest najpełniejszą formą realizacji „ ducha narodu” i tylko w ten sposób, jako suwerenny organizm państwowy, naród może uczestniczyć w historycznym postępie ludzkość

37 – Trzy główne kultury politycznej.

1 - Typ zaściankowy – Charakteryzuje się zdaniem Gabriela Amondi i Sidey Verba, małym zainteresowaniem zagadnieniami politycznymi, w związku z tym małą aktywnością polityczną. Występuje on w społecznościach znajdujących się na niskim szczeblu rozwoju cywilizacyjnego, gdzie panuje model życia plemiennego, a rytuały magiczne dominują nad innymi formami aktywności publicznej. Wodzowie plemienni łączą w swych rękach funkcje, religijne i ekonomiczne, społeczność taka nie jest zainteresowana utrzymaniem stosunków ze światem zewnętrznym, a model życia plemiennego traktowany jest jako nie znany. TYP PODDAŃCZY – cechuje uległość rządzących wobec rządzonych. Ludność nie widzi potrzeby angażowania się w politykę, akceptując, iż to zadanie należy do elity władzy. Jeśli już członkowie społeczeństwa interesują się polityką, mogą mieć własne poglądy polityczne, często krytyczne do władzy. Taki rodzaj kultury politycznej jest charakterystyczny dla społeczeństw rządzonych autorytarnie i totalitarnie. TYP UCZESTNICZĄCY – oznacza gotowość do współdziałania w życiu politycznym, w tym w sprawowaniu władzy. Ten rodzaj kultury jest charakterystyczny dla społeczności o ugruntowanej tradycji demokratycznej. Almond i Vebr, i te trzy typy kultury polityczne, traktowali jako typy idealne.

38 – Media – Komercjalizacja kapitału medialnego – reklam. Komercjalizacja walka po między właścicielami. Podział na formy własności, a – państwowe, komercyjne, publiczne i społeczne ( np: Białoruskie itd.). Komercjalizacja kapitału – internacjonalizacja, - pozioma – instytucja tego samego rodzaju w różnych aspektach, - pionowa – łączenie różnorodnych środków masowych. Kwestia politycznej poprawności, równości słowa. Arystoteles państwo użyteczne, wypaczenie, hipokryzja ogranicza prowadzenie dyskusji, stara się wyeliminować z życia publicznego funkcje emocjonalne oceny krytycznej i funkcje obrazu publicznej. Według Francuskiego filozofa Baudrillard, to całe media niczym potwór pożerający idące na rzeź społeczeństwo. Lata 70 i 80 przyniosły zmiany na tyle dynamiczne, że Baudrillard nie zdołał już ich nadrobić. Może je jedynie odrzucić lub potępić, to już nie jego media. A jeśli on nie potrafi ich ogarnąć to przecież tym bardziej masy. WŁADZA MEDIÓW – najściślej wiąże się bowiem z procesem politycznym. Polityczna poprawność próbuje się przeciwstawić jako aksjomat, co ma przyczynić się do wzrostu życia publicznego w ogóle. Polityczny pogląd jest starożytną ideologią. Jest oparta na dowodach będących na przesłankach, a – uzależnienie myślenia w pełni od języka i kultury etnicznej, b - zawiera polityczną treść, świat człowieka można zmieniać z dnia nadzień za pomocą, radykalnych środków przymusu. Określenie „szeryfowie sprawiedliwości”, walka z nie tolerancją i nie równością, sługa, służąca, pomoc domowa i wspólny pracownik techniczny. Komercyjne media promują zdania krótkie, proste i celne, to media decydują o wizerunku polityka. W telewizji publicznej, przodująca partia obsadza kluczowe stanowiska w mediach swoimi komisarzami, którzy dostają wysokie uposażenia i mają dbać o właściwy wizerunek partii.

39 – Prawo nie pisane – wynika z prawa naturalnego jest odbiciem prawa wiecznego w umyśle i pośrednio przez wnioskowanie oddziałuje na świadomość i działania człowieka i nie wymaga potwierdzenia przez Państwo.