Zadanie 1. FUNKCJE DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH

I. Działania profilaktyczne muszą zawierać
1.Diagnozę
2.Opis problemu
3.Od czego problem zależy
4.Opis czynników szkodliwych
5.Opis czynników chroniących
II. Określenie celów
1.Muszą być mierzalne(co i o ile zostanie zmienione w trakcie działań profilaktycznych w stosunku do jednostki i całej grupy społecznej)
III. Sposoby określania celów
1.Jakie działania zostaną podjęte
2. Dlaczego te działania w tej sytuacji
IV.Monitorowanie realizacji
1.Czy i jak zostały zaplanowane działania
2. Jak zrealizowano dotychczasowe działania
3.Jak będzie kontrolowana realizacja działań bieżących
V. Ewaluacja
1. Jakie są dowody na to ze planowane działania będą skuteczne
2. Czy cele zostały osiągnięte
3 . W jakim zakresie zostały zrealizowane
4. Jakim kosztem zostały zrealizowane

Funkcje profilaktyki (z neta):
1) funkcja diagnostyczna
Ma na celu rozpoznanie istniejącego stanu rzeczy, co do którego istnieje ewentualność zastosowania działań interwencyjnych. Służy także wykrywaniu czynników wpływających na destrukcyjną zmianę zachowań jednostki lub grupy społecznej.
2) funkcja opiekuńczo – wychowawcza
Jej zadaniem jest z kolei przygotowanie adresata profilaktycznych działań do przyszłego życia w społeczeństwie, zapewniając mu możliwość optymalnego rozwoju życia osobistego i zawodowego. Funkcja ta ściśle wiąże się ze sferą opieki wychowawczej oraz potrzebą wyrównania braków strukturalnych i funkcjonalnych danego środowiska. W praktyce polega to na objęciu opieką indywidualną jednostek niedostosowanych społecznie lub zagrożonych takim. Dla młodzieży mającej problemy wychowawcze oraz szkolne, w ramach działalności pozalekcyjnej, można organizować różnorodne formy pomocy wychowawczo – kompensacyjnej. Można udzielać potrzebującym pomocy materialnej, kierować ich do specjalistycznych porani wychowawczo – zawodowych, a w poważniejszych przypadkach – do placówek ratujących stan zdrowia lub życie.
3) funkcja profilaktyczno – resocjalizacyjna
Funkcja ta wykracza poza powyższe działania mające na uwadze ochronę jednostki przed „społecznym wykolejeniem”, a jej sens tkwi również w zabezpieczaniu przed przykrymi doświadczeniami. Wychodzi się bowiem z założenia, iż każdy ma prawo do opieki oraz wychowania, zapewniającego możliwości najpełniejszego rozwoju jego potencjału, zarówno intelektualnego, jak i osobowościowego.

PYTANIE 2. Etapy diagnozy zjawiska

Wyróżnia się następujące etapy stawiania diagnozy resocjalizującej:
1. Rozpoznanie stanu nieprzystosowania społecznego jednostki.
2. Opis tego stanu.
3. Wyjaśnienie przyczynowe lub teleologiczne.
4. Ocena z punktu widzenia istniejących standardów pedagogicznych i społecznych w celu zaprojektowania oddziaływania profilaktycznego lub korekcyjnego.

Można wymienić trzy rodzaje diagnoz cząstkowych, wchodzących w skład diagnozy resocjalizującej. Są to:
1. diagnoza konstatująca fakty - to analiza aktywów pozytywnych stanów zachowania jednostki, oraz opis i wyjaśnienie zaburzeń na podłożu genetycznym, społecznym i osobowościowym.
2. diagnoza projektująca - to dokonanie szeregu ocen stwierdzonych stanów. Poszukuje się związku między aktualnym stanem , czyli skutkiem, a przyczynami tego stanu.
3. diagnoza weryfikująca - ma na celu sprawdzenie prawdziwości uzyskanego obrazu przystosowania społecznego jednostki oraz jej zaburzeń. W ten sposób weryfikuje się skuteczność wprowadzonych rozwiązań praktycznych oraz trafność samego rozpoznania.


PYTANIE 3.Działania profilaktyczne na 1,2 i 3 poziomie profilaktyki

Profilaktyka pierwszorzędowa:
Ma charakter proaktywny i przedterapeutyczny. Adresowana jest do szerokiej populacji dzieci i młodzieży uznanych za zagrożone zjawiskami patologii społecznej, do grupy niskiego ryzyka (programy informacyjne, edukacyjne).
Celem tych działań jest:
• promocja zdrowego stylu życia i uczenie sposobów radzenia sobie z sytuacjami trudnymi
• opóźnienie wieku inicjacji, a przez to zmniejszenie zasięgu zachowań ryzykownych.
Dewizą w tej pracy jest ukazanie alternatywy w stosunku do zachowań ryzykownych i problemowych (sport, rekreacja, muzyka, zajęcia w kółkach zainteresowań, nie w przedmiotowych – w takich, gdzie dzieci mogą odreagować napięcia)
Realizatorzy programu: wszyscy nauczyciele i wychowawcy klas wspierani przez psychologów.
Teren działań: szkoła.

Profilaktyka drugorzędowa:
Ma charakter reaktywny i terapeutyczny. Działania i programy skierowane do grupy młodzieży po inicjacji: alkoholowej, narkotykowej, utrzymującej sporadyczny kontakt z grupami przestępczymi itp. Jest to grupa wysokiego ryzyka (uczniowie w trakcie leczenia psychiatrycznego, „weekendowi bracze”, dzieci po próbach samobójczych)

Cel działań:
• ograniczenie głębokości i czasu trwania dysfunkcji
• umożliwienie wycofania się z zachowań ryzykownych.
Ta grupa młodzieży powinna być objęta zajęciami socjoterapeutycznymi, poradnictwem rodzinnym, zawodowym, pomocą w pokonywaniu problemów rodzinnych, osobistych, szkolnych.
Realizatorzy programu: pedagog szkolny, psychologowie, terapeuci, doradcy rodzinni.
Teren działań: szkoła, poradnie psychologiczno – pedagogiczne, placówki służby zdrowia, kluby, świetlice.
Dla osiągnięcia skuteczności programów pomocy konieczne jest współdziałanie ze szkołą wielu instytucji wspomagających oraz organizacji środowiskowych (MOPS, MONAR itp.).
Każdy program zbudowany na tym poziomie powinien być zbudowany w oparciu o pogłębioną diagnozę.

Profilaktyka trzeciorzędowa:
Ma charakter reaktywny i terapeutyczny. Ukierunkowana na grupy wysokiego ryzyka.
Wymaga psychoterapii zorientowanej na kryzys.
Cel działania:
• przeciwdziałanie pogłębianiu się procesu chorobowego i degradacji społecznej młodych
• ukazanie szansy na powrót do normalnego życia w społeczeństwie
• ochrona innych (dzieci, młodzieży, rodziny) przed skutkami choroby (alkoholu, narkotyków).
Realizatorzy programów: specjaliści terapeuci. Lekarze, psychoterapeuci, psychologowie, specjaliści z zakresu resocjalizacji.
Miejsce realizacji: placówki specjalistyczne (poradnie odwykowe, zakłady lecznictwa zamkniętego, zakłady resocjalizacyjne i wychowawcze, zakłady karne itp.).
Duże koszty (leczenie, specjaliści), mała niekiedy skuteczność działań, a tym samym mała szansa na powrót do normalnego życia.
Działania na tym poziomie wymagają współpracy wielu resortów

PYTANIE 4. Zaplanować pracę pedagoga z indywidualnym przypadkiem na wybranym przez siebie przykładzie

Indywidualny program wychowawczy
I. Zadania związane z przestrzeganiem Regulaminu Wychowanka Pogotowia Opiekuńczego:
1. Wdrażanie do dbałości o rzeczy osobiste i mienie placówki.
2. Czuwanie na prawidłowym realizowaniem zadań w ramach regulaminów: kieszonkowego, samooceny, czystości pomieszczeń grupy.
3. Mobilizowanie do systematyczności w realizowaniu czynności higieniczno – porządkowych.

II. Zadania wychowawcze w obszarze relacji z rodziną:
1. Podtrzymywanie kontaktów z rodziną (ciocia, siostry Karolina i Patrycja będące z ciocią w rodzinie zastępczej, ze starszą siostrą Moniką).
2. Czuwanie nad prawidłowymi relacjami z rodzeństwem przebywającym w placówce: Małgosią, Kasią, Basią, Andrzejem.
3. Podtrzymywanie pozytywnych więzi z osobami znaczącymi dla dziecka (wolontariuszka).

III. Zadania wychowawcze w obszarze nauki własnej:
1. Systematyczna współpraca ze szkołą.
2. Wdrażanie do systematycznej nauki własnej w celu niwelowania trudności szkolnych – współpraca z wolontariuszką.
3. Wdrażanie do dbałości o podręczniki, zeszyty i pomoce szkolne oraz estetykę wykonywanych prac, prowadzenia zeszytów przedmiotowych.
4. Zachęcanie do samokształcenia i samodoskonalenia się (czytanie książek, czasopism, rozwiązywanie krzyżówek, korzystanie z komputera).

IV. Zadania wychowawcze w obszarze funkcjonowania społecznego w placówce i poza nią:
1. Zachęcanie dziewczynki do zaangażowania się w życie grupy, wspólne realizowanie zadań i obowiązków grupowych.
2. Motywowanie do aktywności w zakresie dbania o ład i porządek w pokoju i innych pomieszczeniach grupy.
3. Rozmowy wychowawcze na temat umiejętności właściwej komunikacji z koleżankami i kolegami w grupie (przeciwdziałanie agresji słownej i fizycznej, stosowanie form grzecznościowych).
4. Budowanie właściwych relacji z wychowankami placówki i osobami dorosłymi.

V. Zadania wychowawcze w obszarze rozwoju psychofizycznego:
1. Rozmowy wychowawcze na temat dbania o własne zdrowie – właściwy ubiór, prawidłowe odżywianie, higiena.
2. Systematyczna współpraca z pielęgniarką placówki w zakresie kontrolowania stanu zdrowia dziecka( wizyty w poradniach specjalistycznych np.okulistycznej).
3. Zachęcanie do udziału w imprezach środowiskowych i na terenie placówki( wzrost poczucia własnej wartości, kształtowanie prawidłowych zachowań).
4. Współpraca ze specjalistami ( logopeda, psycholog, pedagog) w zakresie udzielanej terapii indywidualnej i grupowej.
5. Stymulowanie rozwoju własnych zainteresowań w ramach zajęć pozalekcyjnych (plastyczne, taneczne, sportowe, komputerowe).

Zadanie 5. Wymienić metody pracy, które wykorzystasz w pracy z osobami uzależnionymi (a. Młodzieżą nadużywającą alkoholu; b. alkoholikami; c.Współuzależnionymi)

a) młodzieżą uzależniona:

- Grupy samopomocy

-Kliniki leczenia otwartego;

-Poradnie i prywatne gabinety oferujące leczenie grupowe jak i indywidualne;

-Wszechstronne ośrodki otwartego leczenia uzależnień, w których dziecko spędza dni i wieczory, chociaż nadal mieszka w swoim domu z rodzicami; -

- Wszechstronne ośrodki zamkniętego leczenia uzależnień, w których dziecko spędza od czterech do sześciu tygodni;

-Ośrodki rehabilitacji gdzie dziecko może spędzić okres: od trzech miesięcy do roku czasu w specjalnej zamkniętej klinice odwykowej;

-Szpitale psychiatryczne, które posiadają specjalne oddziały dla dzieci i młodzieży uzależnionej;

-Specjalne ośrodki dla młodocianych narkomanów lub alkoholików (także dla bulimiczek czy anorektyczek lub dzieci i młodzieży uzależnionej od Internetu) gdzie dziecko jest kierowane na rok lub dwa lata stałego pobytu.

b) Alkoholicy:

- Oddziaływania nie farmakologiczne

- Psychoterapia poznawcza/behawioralna.

- Grupy samopomocy (wspólnota AA, kluby abstynenta).

- Trening umiejętności społecznych (np. TAZA - trening asertywnych zachowań abstynenckich).

Rozpoczynanie procesu zdrowienia:

• Nawiązanie wstępnego kontaktu, rozpoznanie problemów życiowych i ich związku z piciem,
  wzbudzenie motywacji do zmiany i leczenia.

• Uznanie własnego uzależnienia i powstrzymywanie się od picia:
  -zrozumienie uzależnienia i zasad terapii,

-rozpoznanie własnego uzależnienia i bezsilności wobec alkoholu,

-zmiana tożsamości alkoholowej pacjenta,
-wspieranie wczesnej abstynencji,
-wycofywanie się z sytuacji wysokiego ryzyka, budowa konstruktywnego środowiska osobistego.

• Rozbrajanie mechanizmów uzależnienia:

- zmiana mechanizmu nałogowej regulacji emocji,

-zmiana mechanizmu iluzji i zaprzeczania,

-zmiana mechanizmu rozpraszania i rozdwajania JA,

-uczenie konstruktywnych form kontaktu z emocjami,

-uczenie racjonalnego myślenia,

-budowanie realistycznego obrazu siebie i integracja JA.

• Radzenie sobie z nawrotami:

-rozpoznawanie nawrotu,

-zatrzymywanie nawrotu,

-uczenie się umiejętności zapobiegania nawrotom.

• Rozwijanie umiejętności życiowych pacjenta:

-rozwijanie umiejętności interpersonalnych,

-rozwijanie umiejętności zadaniowych.

• Rozwiązywanie problemów osobistych:

-zmiana tendencji autodestrukcyjnych,

-zmiana destrukcyjnych form relacji z otoczeniem,

-praca nad innymi problemami emocjonalnym,

-budowanie pozytywnej wizji własnego życia,

-rozwój osobisty i realizacja wartości.

c) Współuzależnieni:

• Psychoterapia indywidualna jest to metoda rozwiązywania problemów i leczenia zaburzeń emocjonalnych w trakcie solowych spotkań z psychoterapeutą.

• Terapia Współuzależnienia – jest kilkuetapowa, pozwala na wyzwolenie się z niszczących schematów funkcjonowania.

- W pierwszym etapie następuje poznanie sytuacji i zrozumienie schematów swojego postępowania w związku. Celem wykrycia tych schematów jest ich zmiana, niezbędne do tego jest odkrycie zasobów własnych, umiejętności radzenia sobie z problemami.

-W drugim etapie poznaje się przekonania na temat małżeństwa, rodziny, relacji między kobietą a mężczyzną, sposobu oceniania siebie i swoich możliwości. Praca zmierza w kierunku zmiany obrazu życia, umiejętności dokonywania wyborów.

-Czasem potrzebny jest jeszcze jeden etap terapii – głębsza psychoterapia dotycząca problemów osobistych, których źródeł należy poszukiwać w wychowaniu w rodzinach z różnego rodzaju dysfunkcjami.
Współuzależnienie nie jest chorobą. Jest to zespół cech i zachowań wynikających z nieprawidłowego przystosowania się do sytuacji problemowej (picie partnera).
Jest, to głównie problem psychologiczny i dlatego podstawową metodą leczenia są oddziaływania psychoterapeutyczne.
W przypadku gdy objawy lękowe, depresyjne, oraz szereg dolegliwości somatycznych mających podłoże psychogenne.
W przypadku, gdy, te objawy osiągną nasilenie kliniczne utrudniające funkcjonowanie społeczne i zawodowe stosowane bywa leczenie farmakologiczne w celu ich złagodzenia.

• Leczenie farmakologiczne jest również stosowane, gdy objawy utrudniają lub wręcz uniemożliwiają efektywne korzystanie z psychoterapii.
  Jak widać leczenie farmakologiczne jest tylko metoda wspomagającą oddziaływania psychoterapeutyczne.

PYTANIE 6. Wykaż znaczenie strategii w postępowaniu metodycznym w działaniach profilaktycznych

STRATEGIE PROFILAKTYCZNE I ICH SKUTECZNOŚĆ

Strategie informacyjne – mają na celu dostarczenie odpowiednich informacji na temat skutków zachowań ryzykownych, ponieważ młodzież ma zbyt małą wiedzę na temat skutków podejmowania przez nią zachowań ryzykownych w postaci palenia papierosów, spożywania alkoholu czy używania narkotyków.

Strategie edukacyjne – rozwijają umiejętności psychologiczne i społeczne, ponieważ brak tych umiejętności uniemożliwia ludziom wejście w bezpośrednie interakcje społeczne.
W ramach tych strategii podejmuje się ćwiczenia, by wzmocnić postawę asertywności.

Strategie alternatyw – celem ich jest stworzenie młodzieży odpowiednich warunków, by podnieść jej samoocenę i osiągnięcie satysfakcji życiowej. Działania alternatywne mają stworzyć przeciwwagę dla picia, używania narkotyków czy agresji.

Strategie interwencyjne – działania te są głębsze i bardziej zindywidualizowane. Celem ich jest pomoc tym, którzy mają problemy z własną identyfikacją oraz wspieranie młodzieży w sytuacjach kryzysowych.

Strategie zmniejszania szkód – adresatami są grupy najwyższego ryzyka, wobec których zawiodła profilaktyka, interwencja czy resocjalizacja. Są to zazwyczaj ludzie z marginesu społecznego: narkomani, prostytutki czy recydywiści. Podnosi się konieczność izolacji ich od społeczeństwa, a także niesienie im niezbędnej pomocy medycznej, przywracającej chociaż w niewielkim stopniu im motywację do życia.

Środki masowego przekazu są to urządzenia, instytucje, za pomocą których kieruje się pewne treści do bardzo licznej i zróżnicowanej publiczności, są to : prasa, radio, telewizja, Internet. Jest to sposób zapisywania, odtwarzania i rozpowszechniania dźwięków i obrazów, które stosuje się w komunikowaniu masowym w celu odbioru indywidualnego lub masowego.

PYTANIE 7. Podaj sposoby zapobiegania narkomanii wśród młodzieży

ZAPOBIEGANIE NADUŻYWANIU NARKOTYKÓW

Ogólnym celem zapobiegania nadużywaniu narkotyków jest doprowadzenie do sytuacji, w której członkowie danej społeczności nie używają narkotyków (z wyjątkiem konieczności ze względów medycznych), a przez to nie krzywdzą siebie i społeczności, w której żyją. Cel ten musi być w rzeczywistości podzielony na pośrednie, bardziej szczegółowo określone cele.
Można to zrobić poprzez przeanalizowanie natury problemów, jakie mają być rozwiązane, oraz możliwości realizacji i społecznej akceptacji proponowanych działań.
Zapobiegawcze przesłania powinny pociągać za sobą poczucie solidarnością i angażować całą społeczność w ponowne odkrywanie nowych kluczowych wartości oraz w proces prowadzący do pełnej niezależności i odpowiedzialności jej członków. Innymi słowy, zamiast zapobiegania nadużywaniu narkotyków, powinno mówić się o promocji wartości, które ludzkość uważa za istotne dla wspólnej, pokojowej egzystencji, to znaczy tych, które wymienione zostały w Deklaracji Praw Człowieka (Universal Declaration of the Human Rights) w 1984 roku.
Profilaktyka składa się z różnych działań, w szczególności:
− z działań psychologicznych i zdrowotnych, ukierunkowanych na poszczególne jednostki,
− z działań prawnych ,ukierunkowanych na jednostki i grupy,
− z działań socjalnych, pedagogiczno – edukacyjnych oraz rehabilitacyjnych, ukierunkowanych na grupy.

CO MOŻNA ROBIĆ W RAMACH ZAPOBIEGANIA UZALEŻNIENIOM

Poniżej wymienionych jest 36 propozycji dotyczących zapobiegania uzależnieniom, zasugerowanych przez organizację Ludzie na rzecz Profilaktyki (People for Prevention).
1. Rozpowszechniać ulotki zawierające informacje dotyczące konsekwencji używania alkoholu oraz innych narkotyków i zachęcające do prowadzenia stylu życia wolnego od narkotyków.
2. Udostępniać przy wejściach do szkół ulotki, broszury i podobne publikacje, opisujące skutki używania narkotyków.
3. Inicjować rozprowadzanie po domach plakatów i broszur, dostarczających podstawowych informacji o zapobieganiu.
4. Poinformować lokalną prasę o działalności profilaktycznej i udostępni c jej materiał informacyjny oraz kopie publikacji.
5. wyprodukować półminutowy program telewizyjny lub radiowy z prośbą o współpracę w kształtowaniu wolnego od narkotyków społeczeństwa. Udostępnić program stacjom radiowym i telewizyjnym, żeby został nadany w czasie przeznaczonym dla spraw publicznych.
6. Zorganizować jednodniowe seminarium, podczas którego kilka znanych osobistości przedstawi pomysły i propozycje, w jaki sposób stosować zasady profilaktyki.
7. Rozdać ulotki dotyczące profilaktyki w sklepach samoobsługowych, sklepach spożywczych i centrach handlowych.
8. Zebrać artykuły z gazet dotyczące uzależnień i wydrukować je na plakatach, żeby podkreślić potrzebę zapobiegania.
9. Umieścić plakaty na tablicach informacyjnych w szkołach, centrach społecznych i instytucjach publicznych.
10. Odwiedzić lokalne więzienie i rozdać broszury oraz przedstawić programy wideo.
11. Zachęcać do uczestnictwa w seminariach, dotyczących praktycznych sposobów na rozwinięcie twórczego stylu życia.
12. Zdobyć pozwolenie na wprowadzenie punktu o zapobieganiu do projektów społecznych, zakładowych lub politycznych zebrań.
13. Naciskać w formie pisemnej osoby reprezentujące legislaturę i władzę wykonawczą na wprowadzenie obowiązku umieszczania na butelkach z alkoholem i na produktach tytoniowych informacji o zagrożeniu.
14. Zaprosić lokalnych przedstawicieli ochrony zdrowia do publicznego wypowiadania się przeciwko używaniu alkoholu i narkotyków oraz przeciwko paleniu.
15. Poprosić lekarzy o przepisywanie mniej narkotyków, o kształcenie pacjentów w prawidłowym używaniu leków i o częstsze zalecanie leków naturalnych.
16. Zachęcić agendy telewizyjne do eliminacji jakiejkolwiek, nawet pośredniej promocji alkoholu, tytoniu i narkotyków podczas programów.
17. Nawiązać kontakty ze stowarzyszeniami motorowymi w celu popierania ich kampanii przeciwko prowadzeniu pojazdów pod wpływem alkoholu.
18. Zapewnić współpracę Policji w kampaniach przeciwko prowadzeniu pojazdów pod wpływem alkoholu.
19. Pozyskać współpracę nauczycieli w promowaniu pozytywnego stylu życia. Mają oni pozycję, która może znacznie wspomóc wysiłki przeciwko używaniu substancji uzależniających.
20. Wydelegować kilka lokalnych osobistości, by wypowiedzieli się pozytywnie o programie zapobiegania i zaproponować im, by zaangażowali się w te sprawę. Do tych osób należą na przykład: prezydent miasta, komendant Policji, kuratorzy oświaty, sędziowie, wpływowi przedsiębiorcy.
21. Zjednać do współpracy lokalnych prawników i członków innych grup profesjonalnych w celu szerzenia informacji o programach zapobiegających używaniu alkoholu, tytoniu i innych narkotyków.
22. Skontaktować przedstawicieli Policji z innymi reprezentantami prawa, w celu zapoznania ich z metodami zapobiegania i z potrzebami w zakresie dbania o lokalną społeczność.
23. Zachęcać grupy rehabilitowanych do szerzenia idei zapobiegania.
24. Porozmawiać z dyrektorami firm i kierownictwem sklepów, by zgodzili się na pokazy filmów wideo dotyczących zapobiegania, po których mogłyby odbywać się dyskusje z pracownikami.
25. Poinformować służby socjalne o profilaktyce uzależnień i zaoferować im współpracę.
26. Skontaktować się z członkami lokalnych instytucji prawnych i zaoferować im współpracę.
27. Zapewnić sobie współpracę urzędników, którzy mogą – na szczeblu centralnym – podjąć kroki, by dostosować prawo do zapobiegania uzależnieniom. Zachęcić społeczeństwo do wzięcia udziału w takich inicjatywach i do śledzenia ich rozwoju. Można tego dokonać poprzez wysyłanie listów.
28. Wywierać nacisk na środowiska religijne, by przeprowadziły seminaria, które koncentrowałyby się na uniwersalnych wartościach duchowych i na popieraniu idei zapobiegania uzależnieniom.
29. Zaproponować, by artykuły zawierające praktyczne rady dotyczące sposobów walki z alkoholizmem, nikotynizmem i innymi uzależnieniami znalazły się w publikacjach religijnych.
30. Zorganizować specjalną linię telefoniczną dla kontaktów z ludźmi w danym regionie, dostarczać im informacje dotyczące zapobiegania i zaproponować stały listowny kontakt.
31. Przeprowadzić pogłębiona analizę rozwoju idei abstynencji od alkoholu, tytoniu i innych narkotyków.
32. Zorganizować grupy rodziców, by popierały programy krajowe dotyczące problemów związanych z alkoholem i innymi narkotykami.
33. Popierać powstawanie klubów młodzieżowych.
34. Zorganizować biuro zajmujące się kontaktami ze społeczeństwem w celu szerzenia informacji o zapobieganiu i wprowadzania inicjatyw w życie.
35. Zdobyć fundusze od zainteresowanych lokalnych firm i organizacji na cele propagowania idei zapobiegania w telewizji, radiu i prasie.
36. Wyszkolić spikerów i wyprodukować programy wideo dla klubów. Szukać pomocy finansowej od instytucji, firm i samych klubów.

PYTANIE 8. Jakie metody pracy należy wykorzystać w postępowaniu profilaktycznym z młodzieżą

-metoda przerobionego tekstu:
*metoda problemów i rozwiązywania zadań
-burza mózgów
-psychodrama
-metoda sytuacyjna:
*analiza problemów,
*różne rozwiązania,
*przedstawienie skutków
-programy profilaktyczne:
*ART,
*Spójrz inaczej na agresję
-pokaz
-metoda okrągłego stołu, swobodna wymiana poglądów
-indywidualne rozmowy
-pogadanki
-nadzór nauczycieli nad zachowaniami uczniów .
-metodę uświadamiania skutków zachowań
-metodę treningu

PYTANIE 9 Wymienić zasady postępowania z podopiecznymi

Bogusław Śliwerski podał sposoby postępowania wychowawcy, które powinien on rozpatrzyć zanim rozpocznie prace z podopiecznym . Są to zasady dziania wykorzystywane w ujęciu Gestalt:

1) Zasada pierwszeństwa relacji uczeń-nauczyciel.

Chodzi w niej, aby na pierwszym miejscu stawiać bezpośredni kontakt i porozumienie ucznia i nauczyciela. Jest to ważniejsze niż od nauki i realizacji tematu lekcji.

Najpierw należy zadbać o pozytywne relacje między podopiecznymi, ale i podopiecznym, a nauczycielem. Poszczególni członkowie należący do danej klasy powinni znać i stosować się do zasad poprawnego zachowywania się i kultury. Jeżeli coś takiego osiągniemy, dopiero wtedy można przejść do realizacji zadań powziętych w procesie kształcenia.

W toku kształcenia podopieczni powinni zrozumieć, iż każdy posiada pewien potencjał swoich umiejętności zarówno tych wrodzonych jak i nabytych w sytuacjach kształceniowych. Najważniejsza w ujęciu Gestalt jest nauka odbywająca się za pomocą doświadczania w rzeczywistej czasoprzestrzeni.

2) Zasada stwarzania prostych warunków nauczania i uczenia się.

Proces przekazywania i przyswajania wiedzy ma dwa piętra. Pierwsze z nich obejmuje płaszczyznę społeczno-emocjonalną, a drugie treściową. Ważniejsze jest pierwsze piętro. To zupełnie jak w przypadku budowy domu. Najpierw należy wybudować fundamenty i pierwsze piętro, aby z powodzeniem mogło powstać drugie. Priorytetem jest powstanie podstaw emocjonalno-społecznych, dzięki którym podopieczny będzie wiedział, co jest dla niego dobre i jak powinien się zachowywać, aby jego życie nosiło status szczęśliwego. Dopiero potem, gdy zauważymy, że dziecko jest już przygotowane do przyjmowania wiedzy możemy rozpocząć etap nauczania. Podstawową zasadą, o której nie wolno zapomnieć jest przekazywanie wszelkich informacji w atmosferze miłości i zaufania.

3) Zasada pojmowania człowieka jako całości składającej się z ciała, psychiki i duszy.

W myśl tej zasady wychowawca powinien sobie zdawać sprawę z samodzielności każdego człowieka. Nie powinien, więc manipulować wychowankiem, ale dawać mu jak najwięcej swobody. Pomagać tylko w nagłych sytuacjach. Należy również pamiętać o trzech częściach składowych każdego człowieka oraz, że równomierny rozwój zarówno w kwestii społecznej jak i psychicznej pozwoli człowiekowi całym sobą doświadczać wszystkiego, co go otacza.

4) Zasada wysunięcia na pierwszy plan w nauczaniu, tematów absorbujących uczniów.

Każdy człowiek interesuje się pewnymi kwestiami bardziej, pewnymi mniej. Dzięki tej zasadzie nauczyciel, będzie nadążał za pragnieniami i potrzebami wychowanków i wykorzystywał do nauki, akurat tego, co dla nich jest najciekawsze. Takie stopniowanie umożliwi zaciekawienie każdego z osobna. Treści powinny być dobierane również według zasady wieku, poziomu, istoty i wartości merytorycznej.

5) Zasada wysuwania na pierwszy plan relacji jednostka- otoczenie.

Dzięki tej zasadzie wychowankowie rozwiążą kwestię bycia odpowiedzialny w zależności, w jakim środowisku się przebywa. Czy jest to środowisko, które się lubi, czy też nie. Powinno się tu pojawić wyjaśnienie różnorodnych relacji panującym w środowisku klasowym.

6) Zasada nauki przy wykorzystaniu empirycznych doznań, autopsji.

Osoby młode tak jak i dorośli mają swoje problemy, których muszą się uczyć rozwiązywać. Nauczyciel powinien przygotowywać symulacje problemów do rozwiązania. Taki rodzaj zajęć aktywizuje całą klasę. Są one ciekawe i a uczniowie poznają coś przez działanie, dzięki czemu łatwiej jest im to zapamiętać i zinterioryzować.

Nauczyciel chcąc prowadzić tego rodzaju zajęcia musi się do nich odpowiednio przygotować. Myślenie dzieci bywa nieprzewidywalne, dlatego musi on dbać by nie zdarzyło się tak, że nie będzie potrafił odpowiedzieć na pytanie dziecka.

PYTANIE 10. Etapy budowania strategii lokalnej

Proces ten jest czynnością ciągłą a to oznacza że czynność ta powinna być realizowana nieprzerwanie/niezależnie od tego, czy zmieni się zespół pracujący czy nie, strategia musi być realizowana nadal.

1) Diagnoza
Etap wstępny rejestracji i gromadzenia danych. Należy tu uwzględnić warianty:
• Stan rzeczy aktualnych, czyli ten, którym twórcy strategii chce się zajmować. Jest on wynikiem już jakiś działań.
• Stan rzeczy przyszły-jest on rozumiany jako taki, którego rozwój przewiduje się w przyszłości
a) jeżeli nie zostaną podjęte żadne działania o charakterze profilaktycznym
b) gdy takie działania zostaną wdrożone za pomocą projektu przewidzianego w strategii

W tym drugim przypadku przyszły stan rzeczy możemy ujmować jako postulowany lub osiągnięty.
• Stan rzeczy postulowany-to wyobrażony, akceptowany przez otoczenie i oczekiwany stan rzeczy, który pojawić się ma w przyszłości w następstwie wdrożenia działań profilaktycznych przewidzianych w strategii.
• Stan rzeczy osiągnięty-to taki, który faktycznie ujawni się w przyszłości w następstwie wdrożenia działań profilaktycznych przewidzianych w strategii. Zależy od realizatorów, działań które będą przydatne i zrozumiałe społeczeństwu, samej motywacji wychowanków, podopiecznych do zmiany

2) Formułowanie i wybór celów strategicznych.
Musi być sformułowany cel ogólny dotyczący zmiany świadomości społecznej, ocen i oczekiwań wobec danego zjawiska, wywołanie zmian. Cel szczegółowy –Dotarcie do określonych grup i podgrup z określonymi działaniami. Strukturalizacja celów ułatwia wybór priorytetów tzn. takich zamierzeń, które w projektowanej strategii mają pierwszoplanowe znaczenie.

3) Formułowanie zadań
To etap planowania, uzasadniania i uzgadniania metod i sposobów działania. Na tym etapie twórcy lokalnej strategii decydują co trzeba zrobić.

4) Projektowanie działań
To określenie realizatorów odpowiedzialnych za wdrożenie zaplanowanych strategii działań oraz podział zasobów i środków do realizacji tych zadań (etap ten obejmuje przypisanie konkretnych zadań odpowiednim instytucjom, organizacjom, zespołom oraz wyznaczenie osób odpowiedzialnych za ich realizację i współpracę w przypadkach gdy zadanie jest realizowane jednocześnie przez kilka podmiotów).

5) Ocena procesu budowania strategii
• Ocena istniejącego i przyszłego stanu rzeczy
• Ocena postulowanego stanu rzeczy
• Ocena projektu
• Ocena skutków przewidywanych
• Ocena kosztów
• Ocena skutków zrealizowanych
Ewaluacja ta pozwala ocenić przebieg konstruowania strategii i jego realizację łącznie ze skutkami. W trakcie realizacji strategii lokalnej mogą wystąpić 1) niezamierzone negatywne skutki działań co zmusza do poszukiwania nowych rozwiązań, 2)niezamierzone pozytywne skutki.

6) Promocja strategii
Składa się na nią:
• Przychylność władz lokalnych
• Przychylność autorytetów społecznych
• Proponowanie korzyści z uczestnictwa w tej strategii (np. praktyczne rozwiązanie)

7) Współpraca z mediami
Polega na tym, że media są podmiotem danej strategii. Funkcje mediów:
• Perswazyjna- przekonanie mieszkańców o potrzebie zapobiegania problemom
• Mobilizująca-organizowanie poparcia dla strategii (propagowanie działań tworzenia sprzyjającego klimatu, włączanie mieszkańców do działań)
• Informacyjna- propagowanie strategii poprzez wykorzystanie informacji w TV, prasie, wiadomościach lokalnych, broszury, ulotki, plakaty, uczestnictwo w imprezach.

PYTANIE 11. podaj metody pracy z osobami niedostosowanymi społecznie

1) Metody Wpływu osobistego – metody te wymagają takiego zachowania się wychowawcy, które inspiruje wychowanka do wykonywania odpowiednich reakcji naśladowczych. Im silniej reaguje wychowanek na zachowanie wychowawcy, tym większa szansa, że wytworzy się między nimi więź wewnętrznej zależności. W dalszej fazie wychowanek powinien zaakceptować te walory wychowawcy, których na razie sam osiągnąć nie potrafi, ale pragnie je osiągnąć. Metody te wymagają od wychowawcy nie tylko rzeczywistych starań o dobro wychowanka, potrzebne jest również odpowiednie, choć dyskretne i nie sentymentalne manifestowanie aprobaty. Do metod wpływu osobistego należą:

a) Metoda przykładu własnego, polega ona na odwzorowywaniu przez wychowanka postępowania wychowawcy. Chodzi tutaj o naśladowanie nie tylko cech zewnętrznych, ale poglądów, przekonań i postaw. Naśladowanie oznacza zarówno odwzorowywanie jak i modelowanie oraz identyfikację z modelem;

b) Metoda doradzania wychowawczego, czyli stwarzanie przez wychowawcę odpowiednich sytuacji, w których podopieczny będzie oczekiwał od niego rad, wskazówek i propozycji postępowania. Wymaga to istnienia wewnętrznego związku między wychowawcą, a wychowankiem. Integralnym elementem doradzania jest krytyka zachowań wychowanka;

c) Metoda przekonywania, sposób kształtowania i przekształcania przekonań wychowanka o rzeczywistości. Rezultaty tej metody zależą od czterech czynników: cech wychowanka, cech wychowawcy, rodzaju argumentów oraz sytuacji w jakich odbywa się przekonywanie.

2) Metody oddziaływania sytuacyjnego, polegają one na manipulowaniu sytuacjami i ich poszczególnymi elementami, aby przyczyniły się one do wykonania określonych zadań resocjalizacji. Manipulowanie polega na wprowadzaniu i utrzymywaniu takich zmian sytuacji, które eliminują niepożądany wpływ na wychowanka i są zgodne z życzeniami wychowawcy. Polega to również na organizowaniu odpowiednich nowych sytuacji, w zależności od potrzeb wyznaczonych przez zadania resocjalizacji. Do metod opartych na wpływie sytuacji zalicza się:

a) Metodę organizowania doświadczeń uczących wychowanka, polega ona na stwarzaniu takich sytuacji, w których pożądane zachowania wychowanka wywołują naturalne następstwa dodatnie, a zachowania niepożądane powodują naturalne następstwa ujemne. Źródłem kar i nagród jest sytuacja, w której znajduje się wychowanek. Metoda ta kształtuje takie normy postępowania, praw i obyczajów społeczności wychowanka, aby jego czyny sprzeczne z tymi zasadami były piętnowane przez społeczność, zaś postępowanie zgodnie z nimi – aprobowane.

b) Metodę nagradzania i karania wychowawczego, możemy również nazwać metodą dyscyplinowania. Chcąc skutecznie operować karą i nagrodą trzeba znać aktualne potrzeby i dążenia wychowanków, a także brać pod uwagę sytuację w jakiej odbywa się karanie i nagradzanie. Metoda ta stanowi pomocniczy, a nie zasadniczy sposób oddziaływań wychowawczych.

c) Metodę uświadamiania skutków zachowań – jej podstawą jest prawidłowość zgodnie z którą, wyobrażanie sobie przez człowieka następstw swego postępowania, przez porównywanie go z dotychczasowymi doświadczeniami, wpływa na formy aktualnej i przyszłej aktywności jednostki. Uświadomienie wychowankom skutków różnych zachowań zawsze musi odwoływać się do takich konsekwencji, które mają dla nich wartość nagrody lub kary.

d) Metodę treningu – polegającą na celowym stwarzaniu odpowiednich warunków i sytuacji, w których powtarzałyby się te zachowania wychowanka, które zamierzamy utrwalić. Sytuacje te mogą być organizowane w sposób naturalny lub sztuczny. Sytuacje naturalne dotyczą włączania jednostki w zasięg odpowiednich wpływów codziennego życia. Warunkiem skuteczności takiego treningu jest systematyczne i częste powtarzanie doświadczeń uczących w danych sytuacjach oraz kontrola, która uniemożliwia uniknięcie kary lub pozbawienie nagrody. Sztuczne sytuacje natomiast są organizowane specjalnie tylko w celach treningowych. Możemy więc wyróżnić cztery odmiany treningu:
trening autogenny, dotyczy nabywania przez wychowanka umiejętności kontrolowania własnych uczuć, wywierających wpływ na jego zachowanie. Zadaniom tym służą specjalne programy tzw. sesji treningowych, w trakcie których jednostka poznaje samą siebie;
trening interpersonalny, służy nabywaniu umiejętności uczuciowego reagowania jednostki w kontaktach z innymi ludźmi. Dotyczy więc kształtowania stosunków międzyjednostkowych poprzez działania interpersonalne;
socjodrama - to metoda, w której kształtuje się społeczne zachowania w grupach już istniejących, wprowadza się improwizowane dramatyzacje oddziałujące na osobowość ludzi. Przedmiotem oddziaływań jest sama grupa. Gdy wychowawca chce wprowadzić jakieś zmiany w grupie, posługuje się socjodramą;
psychodrama - to ćwiczenia sposobów konstruktywnego wyrażania swoich stanów emocjonalnych w specjalnie utworzonych do tego celu grupach. Gdy wychowawca chce wywołać określone zmiany w osobowości jednostki, stosuje psychodramę.

3) Metody oparte na wpływie różnych grup społecznych, wykorzystują one fakt zależności człowieka od grupy społecznej, która staje się środkiem wychowania. Wyróżniamy tutaj trzy metody:

a) Metoda samorządu i zarządzania, jest to sposób postępowania zmierzający do realizacji wychowawczej zasady samorządności, a więc doprowadzenie wychowanka do samodzielnego i świadomego kierowania swoim postępowaniem i do samodyscypliny. Grupa jest samorządna, gdy samodzielnie planuje, organizuje i kieruje oraz przestrzega zasad działalności grupy.

b) Metoda kształtowania celów, norm i struktury grupy, polega ona na zwiększaniu wpływu grupy na wychowanków, prowadzącą do uwewnętrzniania przez nich wartościowych celów grupy. Dokonuje się to poprzez przyjęcie tych celów grupy, które nie są sprzeczne z celami wychowawcy i podsuwanie grupie nowych atrakcyjnych celów konstruktywnych w atrakcyjnej formie. Kształtuje się także normy i przekształca dawne, poprzez: uświadomienie członkom grupy norm, organizowanie sytuacji sprzyjających zmianie istniejących i wprowadzenie nowych norm oraz powoływanie organów egzekwujących przestrzeganie określonych norm. Dokonuje się również przekształceń w strukturze grupy, poprzez: przydzielenie wychowankom zadań o różnym znaczeniu dla grupy, modyfikowanie kryteriów ocen postępowania członków grupy, ukazywania następstw ich zachowań oraz nadawanie i pozbawienie określonych funkcji.

c) Metoda podnoszenia spoistości i prestiżu grupy, polega na zwiększaniu jej możliwości zaspokajania potrzeb wychowanków poprzez: tworzenie grup elitarnych, przyjmowanie do nich nowych członków, zmianę cech grupy aby w większym stopniu zaspokajała potrzeby członków oraz podnoszenie jej atrakcyjności.

4) Metody wpływu elementów kultury,chodzi tutaj o wzory i wytwory kultury, wywierające wpływ na zachowanie się wychowanków, są to: nauka szkolna, praca społeczna i zorganizowana rekreacja. Do tych metod zalicza się między innymi:

a) Metodę zespołową– uczniów dzieli się na małe 3-6 osobowe zespoły pracujące nad wspólnym problemem.

b) Metodę problemową, która polega na kierowanym rozwiązywaniu problemów przez uczniów.

c) Metody aktywizujące pracę uczniów, wykorzystują one zainteresowania i spontaniczną aktywność uczniów, są to np. metoda projektów, „burza mózgów”, „śniegowa kula”, metaplan, drama, symulacja,dyskusja, metoda wolnych skojarzeń.

d) Metodę indywidualnych przypadków, polegającej na analizie jednostkowych losów wychowanka, uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze. Jest to metoda gruntownego poznania, jego potrzeb, opinii i postaw, potrzeba do indywidualizowania oddziaływań wychowawczych.

e) Metodę organizowania sportu i rekreacji, ponieważ ruch, jako środek wychowawczy jest czynnikiem pobudzającym dynamikę rozwojową, kształtującym osobowość. Również poprzez zabawy i ćwiczenia ruchowe wychowanek lepiej adaptuje się do życia, zdobywa wiarę we własne możliwości, pokonuje obawę i wewnętrzne opory, cieszy się osiągnięciami.

f) Metodę muzykoterapii, ponieważ muzyka i kontakty z nią są ważnym czynnikiem rozwoju uczuć osobistych, społecznych, rozwoju postaw moralnych. Muzykoterapia może być zatem resocjalizacyjnym i profilaktycznym sposobem oddziaływania na wychowanka, na jego psychikę, emocje, stan somatyczny.

PYTANIE 12 Zaplanować pracę pedagoga - kuratora z nieletnim w środowisku lokalnym

INDYWIDUALNY PLAN PRACY Z PODOPIECZNYM

Etap I Funkcjonowanie Łukasza w rodzinie.
Problem I Agresywne zachowanie Łukasza wobec matki wobec matki.
Cel I Wyeliminowanie negatywnych zachowań w relacji syn- matka.
Termin wykonania – 6 miesięcy.
Zadania dla kuratora:
- rozmowa z rodzicami
-rozmowa z podopiecznym
- poznanie przyczyn zachowania agresywnego skonsultowanie podopiecznego z psychologiem
Zadania dla podopiecznego:
- dialog podopiecznego z matką z uwzględnieniem :
a) pełną ekspresją uczuć
b) nazywanie (określanie) uczuć np. Jestem na ciebie zły
argumentowanie agresywnych zachowań np. chciałem cię uderzyć, ponieważ....
Oczekiwany rezultat: Podopieczny ogranicza swoją agresję wobec matki do agresji słownej (przy czym nie używa przekleństw pod jej adresem). Podopieczny potrafi określić swoje negatywne oraz pozytywne emocje, podać ich źródło oraz potrafi rozmawiać z matką o przyczynach swoich agresywnych zachowań oraz o możliwości ich eliminacji ( kierunku zmian).

Etap II Funkcjonowanie Łukasza w szkole.
Problem II Zaniedbywanie nauki szkolnej.
Cel II Poprawienie ocen z przedmiotów zagrożonych.
Termin wykonania – 4 miesiące
Zadania dla kuratora:
- zorganizowanie podopiecznemu potrzebnej pomocy tj. korepetycji, pomocy koleżeńskiej
- kontrolowanie wyników nauczania i wiedzy z zakresu stanu zagrożonych przedmiotów
- konsultowanie sytuacji chłopca z matką, wychowawcą, nauczycielami
Zadania dla podopiecznego:
-uczestniczenie w zajęciach wyrównawczych
-samodzielna praca, opracowanie planu godzin nauki przez podopiecznego i czasu wolnego, który zostanie skonsultowany z kuratorem
Oczekiwany rezultat: Promocja podopiecznego do następnej klasy, rozwijanie motywacji do dalszej nauki. Wyższa średnia świadectwa szkolnego.

Etap III Nadużywanie alkoholu.
Problem III Podopieczny przychodzi na zajęcia szkolne pod wpływem alkoholu.
Cel III Całkowita abstynencja podopiecznego.
Termin wykonania - 1 rok
Zadania dla kuratora:
- zapoznanie podopiecznego ze zjawiskiem alkoholowym (broszury, film, książka, kontakt z członkami A.A.)
- poznanie i w miarę możliwości usunięcie przyczyn skłaniających podopiecznego do spożywania alkoholu, wskazanie kilku innych, alternatyw w zakresie aktywności.
Zadania dla podopiecznego:
- poznanie treści książki Ruth Maxwell „Dzieci alkohol i narkotyki”
-uczestniczenie w spotkaniach A.A. (uwzględnienie emocji, przeżyć, odczuć towarzyszących podopiecznemu na spotkaniach A.A.)
Oczekiwany rezultat: Podopieczny zna treść książki Ruth Maxwell. Potrafi wymienić przyczyny i objawy nadużywania alkoholu. Rozumie istotę swojego problemu, ma pełną świadomość. Zachowuje całkowitą abstynencję na terenie szkoły i poza nią.

PYTANIE 13. Praca w warunkach probacji

Probacja pełni dwie funkcję:
• Kontrolną w celu ochrony społeczeństwa- Kontrola polega na obowiązku utrzymywania przez niego ścisłych kontaktów z kuratorem społecznym lub urzędem probacji. Jeżeli nie dotrzyma słowa, może znaleźć się w więzieniu.
• Pomocową w zapobieganiu recydywie przez ułatwienie adaptacji społecznej skazanego. Pomoc zależy od potrzeb skazanego i najczęściej zmierza do umożliwienia podjęcia przez niego pracy, leczenia itp.

Cała praca w warunkach probacji ma miejsce w sytuacjach, których znaczenie jest określane zarówno przez jej uczestników, jak i innych ludzi.
Wspólnym stadium pracy pomocowej jest:
1. zaangażowanie – decydowanie, czy istnieje problem, który w ramach opieki instytucjonalnej można rozwiązać,
2. pobór – tzn. ustalenie zadań i ról oraz ich wprowadzenie, badanie możliwych rozwiązań, ustalenie źródeł motywacji, ich kategorii i warunków,
3. kontrakt – wyszczególnia cele, środki, role i zadania, dzięki którym można rozwiązać trudności, zapewniając podstawę zarówno dla interwencji, jak i oceny,
4. oszacowanie – studiowanie problemu, osoby skazanego i danej sytuacji w sposób zintegrowany. Oszacowanie jest wynikiem relacji osoby dozorowanej z kuratorem sądowym,
5. planowanie – jest procesem, w którym rozważa się alternatywy postępowania, przewidującym skutki podjętych działań. Plany skierowane są na cele – niezbędne dla podtrzymania motywacji i skoncentrowania uwagi. Cele są zwykle bardzo różnorodne, wielopoziomowe, mogą obejmować wiele strategii, od współpracy do konfrontacji. Aby je osiągnąć, może zaistnieć potrzeba stworzenia rozwijającego się i ulegającego modyfikacjom, odpowiednio do potrzeb wychowawczych skazanego, systemu interwencji,
6. interwencja – jest wprowadzeniem planu w życie. Obejmuje użycie formalnej władzy przez kuratora sądowego, jego zdolności do powiększania źródeł motywacji jednostki, interweniowania w sytuacji kryzysowej, ustalania źródeł pomocy (lub ich tworzenia), odwoływania się od niekorzystnych decyzji i utrzymywania systemu interwencji w działaniu,
7. ocenianie – jest procesem ciągłym. Ocena nie jest tylko sprawą wewnętrzną, jako że wyniki probacji są również oceniane przez innych członków społeczeństwa pod względem efektywności.

PYTANIE 14. Podstawy prawne pracy profilaktycznej

Podstawy prawne działań profilaktyki uzależnień w szkole można znaleźć w:
1. Konwencji o prawach dziecka
Art. 33. (aneks): „Państwa – Strony będą podejmowały wszelkie odpowiednie kroki, w tym ustawodawcze, administracyjne, socjalne oraz środki w dziedzinie oświaty, w celu zapewnienia ochrony dzieci przed nielegalnym używaniem środków narkotycznych i substancji psychotropowych, zgodnie z ich zdefiniowaniem w odpowiednich umowach międzynarodowych oraz w celu zapobiegania wykorzystywaniu dzieci do nielegalnej produkcji tego typu substancji i handlu nimi.”
2. Konstytucji Rzeczpospolitej. Art. 72.
3. Kodeksie postępowania karnego z dnia 6 kwietnia 1997 r. Art. 304.
4. Kodeksie postępowania cywilnego, Art. 572 (Dział II, rozdział 2).
5. Ustawach i rozporządzeniach:
• Ustawie o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (tekst jednolity - Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572; obowiązuje od 17 grudnia 2004 r.; z późn. zm. ).
• Ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity - Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473; z późn. zm.).
• Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1485; z późn. zm.: Dz. U. z 2006 r. Nr 7, poz. 47 i 48; Dz. U. z 2006 r. Nr 66, poz. 469; Nr 120, poz. 826).
• Ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity - Dz.U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109; z późn. zm.).
• Ustawie o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r. (tekst jednolity - Dz.U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55; z późn. zm.: 1997 r. Nr 88, poz. 554 i Nr 121, poz. 770; 1999 r. Nr 96, poz. 1107; 2003 r. Nr 229, poz. 2274).
• Ustawie o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 23 lipca 2008 r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 180 poz. 1108). Ustawie o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (Dz.U. Nr 111, poz. 535; z późn. zm. - Dz.U. Nr 113, poz. 731 z 1997 r., Dz.U. Nr 141, poz. 1183 z 2005 r.).
• Ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 180, poz. 1493).
• Rozporządzeniu MENiS z dnia 11 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i innych publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 5, poz. 46).
• Rozporządzeniu MENiS z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 11, poz. 114).
• Rozporządzeniu MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz. U. z 2003 r. Nr 26 , poz. 226).
• Rozporządzeniu MENiS z dnia 26 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletniego w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych oraz młodzieżowych ośrodkach socjoterapii (Dz. U. z 2004 r. Nr 178, poz. 1833).

• Rozporządzeniu MENiS z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 19, poz. 167).
• Rozporządzeniu MEN z dnia 10 stycznia 2008 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz. U. z 2008 r. Nr 7, poz. 3 .
• Rozporządzeniu MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17).
6. Programach narodowych i krajowych:
• Narodowym Programie Zdrowia (2007 - 2015)
• Narodowym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (2006 - 2010)
• Krajowym Programie Przeciwdziałania Narkomanii (2006 - 2010)
• Krajowym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie (2006 - 2016)
• Programie Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV (2007 - 2011)
• Programie Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci
i Młodzieży (2004 - 2014)
• Narodowym Planie Działań na rzecz Dzieci (2004 – 2012)
• Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego (2009 - 2013)
• Programie Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce (2008-2011)
• Rządowym Programie „Bezpieczna i Przyjazna Szkoła” (2008-2013)


PYTANIE 15. Formy pracy profilaktycznej z ofiarami przemocy

1) Wsparcie pedagogiczne i psychologiczne
• Podkreślanie poczucia podmiotowości i znaczenia osobistych praw
• Podwyższanie samooceny i poczucia wartości poprzez odwoływanie się do osobistych zasobów osoby
• Utwierdzanie w słusznych decyzjach i wspieranie w uczestnictwie w procedurach prawnych
• Uświadomienie ofierze, że nie jest odpowiedzialna za przemoc
• Zachęcanie do swobodnego wyrażania przekonań
• Zapewnienie, że może liczyć na naszą pomoc

2) Edukacja
• Pomoc w identyfikacji przemocy i poznaniu mechanizmów rządzących tym zjawiskiem
• Dostarczenie wiedzy o skutkach pozostawania w sytuacji przemocy
• Zwiększenie świadomości praw obywatelskich i osobistych
• Omówienie mitów i stereotypów związanych z rolami poszczególnych członków i ich wpływu na postawy i sposób funkcjonowania rodziny
• Wyposażenie w wiedzę dotyczącą aspektów prawnych przemocy domowej
• Dostarczenie informacji o zadaniach instytucji pomagających ofiarom przemocy, obowiązujących procedurach oraz możliwościach korzystania z pomocy

3) Motywowanie i umożliwianie dostępu do innych form pomocy
• Pokazanie realnych możliwości wyjścia z sytuacji przemocy
• Zachęcanie i wzmacnianie w podejmowaniu samodzielnych decyzji oraz kolejnych kroków w celu wyjścia z sytuacji przemocy
• Zachęcanie do korzystania z innych form pomocy np. psychoterapii, pomocy prawnej i torowanie drogi do innych instytucji. Przydatną zasadą okazuje się kierowanie do osób a nie do instytucji np. poprzez umówienie spotkania z konkretną osobą w instytucji.

4) Rozwijanie zdolności i umiejętności przydatnych w radzeniu sobie z doświadczeniami przemocy.
• Budowanie planu bezpieczeństwa, czyli zaplanowanie kolejnych kroków jakie należy podjąć w sytuacji zagrożenia
• Analiza indywidualnych czynników sprzyjających eskalacji przemocy oraz czynników ułatwiających uwolnienie się spod wpływu sprawcy
• Nauka umiejętności niezbędnych w procesie wychodzenia z przemocy tj. wzywanie policji, gromadzenie dowodów, pisanie pism procesowych itp.

5) Pomoc socjalna
• Zaspokajanie potrzeb socjalno-bytowych osób znajdujących się w sytuacji kryzysu związanego z doznawaniem przemocy
• Zapewnienie schronienia
• Udzielanie doraźnej pomocy materialnej i finansowej

6) Interwencja instytucjonalna jako reakcja na informacje/sygnały o przemocy w rodzinie.
• Wizyty środowiskowe, których celem jest: wstępna diagnoza sytuacji w rodzinie, nawiązanie kontaktu z ofiarą i poinformowanie o przysługujących prawach i możliwościach uzyskania pomocy
W sytuacji zagrożenia zdrowia i życia osób jej celem jest oddzielenie sprawcy od ofiary, zapewnienie doraźnego bezpieczeństwa emocjonalnego i socjalno-bytowego, powiadomienie organów ścigania o podejrzewaniu lub zaistnieniu przestępstwa.