w25. Poznawanie siebie poprzez interakcję społeczną i rola w tym procesie „ja
odzwierciedlonego” i porównań społecznych.
Wiele dowiadujemy się o sobie od innych ludzi. Może to się odbywać w sposób subtelny, ale
nieraz przyjmuje formy bardziej otwarte. Ludzie mówią ci, co o tobie myślą. Te komunikaty
pojawiają się w najwcześniejszym dzieciństwie i są obecne w toku całego życia; ocenia cię
rodzina, przyjaciele, a czasem także obcy To jest tak, jak gdyby trzymali przed tobą lustro, w
którym możesz się przejrzeć. Czasem obraz w nim utwierdza twoje przekonania o sobie.
Czasem jest on niespodzianką, być może nawet bolesną.
Def.

Ja odzwierciedlone – spostrzeganie siebie oczami innych ludzi i włączanie opinii do

własnego pojęcia Ja.
Przyjmowanie ocen innych oznacza zrozumienie tego, że mogą oni spostrzegać rzeczywistość
inaczej niż ty i że ich spostrzeganie ciebie jest różne od twojego. Ja odzwierciedlone jest
konstruowane w miarę, jak z biegiem czasu przyjmujemy opinie innych ludzi o nas.
Zdefiniowanie naszego Ja zależy od informacji zwrotnej i opinii uzyskiwanych od innych
ludzi. Kontakty społeczne są kluczowe dla rozwoju pojęcia Ja.
Def. Teoria porównań społecznych – koncepcja zgodnie z którą poznajemy swoje własne
zdolności i postawy poprzez porównywanie się z innymi ludźmi.
Do wiedzy o sobie dochodzimy również poprzez porównywanie się z innymi.
Dokonujesz porównań społecznych gdy nie ma obiektywnego standardu, według którego
mógłbyś siebie ocenić i kiedy nie masz pewności, jaki jesteś pod określonym względem. Jeśli
nie masz pewności, jaka jest wartość twojego działania lub jakie dokładnie są twoje uczucia,
będziesz obserwował innych ludzi i porównywał siebie z nimi. Ludzie najczęściej porównują
się z osobami, które są do nich podobne pod względem istotnej cechy bądź wymiaru. Zatem
to z kim się porównujemy, zależy od tego, co chcemy osiągnąć. Gdy chcemy uzyskać trafną
ocenę naszych zdolności i poglądów, porównujemy siebie z ludźmi podobnymi do nas
samych.
Tworzenie trafnego obrazu siebie samego jest wprawdzie zasadniczym, ale nie jedynym
powodem dokonywania przez nas porównań społecznych. Kiedy próbujemy określić, gdzie
się lokujemy w zakresie cechy, która jest dla nas ważna, wykorzystujemy porównania
społeczne także dla pobudowania ego.
26. Krótko scharakteryzuj teorie porównań społecznych.
Teoria porównań społecznych – koncepcja, zgodnie z którą poznajemy swoje własne
zdolności i postawy poprzez porównywanie się z innymi ludźmi.
Założenie wyjściowe tej teorii głosi, że mamy potrzebę oceniania własnych poglądów i
zdolności, poznawania swoich mocnych i słabych stron dla uzyskania trafnego obrazu siebie.
Teoria porównań społecznych koncentruje się na dwóch ważnych zagadnieniach a) k i e d y
angażujesz się w dokonywanie porównań społecznych; b) k o g o wybierasz jako tego, z kim
się porównujesz.
Porównanie społeczne w górę – porównywanie siebie z ludźmi, którzy lokują się wyżej niż
my w zakresie jakiejś zdolności czy cechy, mające na celu określenie standardu doskonałości.
Porównanie społeczne w dół – porównywanie siebie z ludźmi, którzy lokują się niżej w
zakresie jakiejś zdolności czy cechy, mające na celu uzyskanie poczucia większego
zadowolenia z siebie.
Jeżeli jest nam potrzebna informacja, ku czemu możemy zmierzać, dokonujemy porównań
społecznych w górę. Wreszcie kiedy naszym celem jest wsparcie samych siebie,
porównujemy się z tymi, którym szczęści się mniej niż nam; w świetle takich porównań w dół
wypadamy lepiej.
27. Autoprezentacja i jej rola budowania wrażenia, jakie wywołujemy na innych.
Autoprezentacja – próba zakomunikowania poprzez nasze wypowiedzi, zachowania
niewerbalne i działania, kim jesteśmy, albo za kogo chcielibyśmy być uważani przez innych.

Należąc do wysoce uspołecznionego gatunku, przedstawiasz siebie innym. Twoje pojęcie Ja
ma wiele aspektów; możesz być wieloma osobami. Tak więc podstawowym przejawem
twojej egzystencji społecznej jest autoprezentacja: za pomocą słów, zachowań niewerbalnych
i działań komunikujesz, kim jesteś (albo kim w oczach innych chciałbyś być).
Autoprezentacja nie zawsze jednak jest procesem prostym i jasnym; niekiedy chcesz, by
ludzie tworzyli sobie określony obraz twojej osoby. W takich przypadkach angażujesz się w
kierowanie wrażeniem, świadomie bądź nieświadomie aranżując starannie skonstruowaną
prezentacje Ja, która wytworzy u innych określone wrażenie, zgodne z twoimi celami czy
potrzebami w interakcji społecznej.
Techniki autoprezentacji:
Ingracjacja – proces polegający na tym, że ludzie schlebiają jakiejś osobie, często o
wyższym statusie wychwalają ją i w ogóle próbują wzbudzić w niej sympatię do siebie.
Zachowania ingracjacyjne mogą przybierać formę prawienia komplementów, przytakiwania,
wyrażania swojego współczucia i gotowości pomocy itd. Ingracjacja stanowi skuteczną
technikę, ponieważ wszyscy lubimy, gdy ktoś jest dla nas miły, a to ingracjator potrafi. Mimo
to taka taktyka może obrócić się przeciwko tobie, jeśli obiekt zabiegów ingracjacyjnych
domyśli się twoich intencji.
Promowanie siebie – proces polegający na tym, że ludzie próbują wywrzeć pozytywne
wrażenie na innych, opisując własne talenty i manifestując swoją wiedzę.
Czyli aktywne eksponowanie zalet własnej osoby, poprzez opisywanie własnych zdolności.
Ci którzy podejmują takie działania musza być bardzo ostrożni. Jeśli słuchacze znają ich
słabsze strony, należy o nich uczciwie wspomnieć i dopiero potem przejść do swoich zalet.
Oczywiście w promowaniu siebie można przebrać miarę; nikomu nie podoba się nadęty,
butny pyszałek.
Pławienie się w cudzej chwale – dążenie do poprawienia własnego wizerunku przez
wiązanie się z ludźmi, którzy odnieśli sukces lub są sławni.
Nie możesz być dobry we wszystkim, a zatem nie zdołasz promować siebie skutecznie na
wszystkich polach. Możesz jednak zbliżyć się do osób, które mają talent lub odniosły sukces i
pławić się w ich sławie i chwale. Innymi słowy, możesz imponować innym, ponieważ znasz
imponujących ludzi lub też się z nimi wiążesz.
Kreowanie usprawiedliwień dla możliwej porażki – tworzenie utrudnień i wymyślanie
usprawiedliwień dla samego siebie, żeby w wypadku niepowodzenia dysponować gotowym
wytłumaczeniem.
Jest ona połączeniem atrybucji w służbie Ja i kierowania wrażeniem. Działanie niezbyt udane
albo też nieradzenie sobie z zadaniem wpływa negatywnie na twoją samoocenę. W istocie
nawet dobre rezultaty mogą wzbudzić niepokój, jeśli są gorsze od oczekiwanych osiągnięć
czy też od tych, które uzyskiwałeś w przeszłości. W jaki sposób za pomocą atrybucji możesz
sobie radzić z tym rozczarowaniem? Kreowanie usprawiedliwień dla możliwej porażki jest
dość zaskakującym rozwiązaniem: możeś kreować powody niepowodzenia, zanim ono
nastąpi, tzn., zanim jeszcze zaangażujesz się w wykonywanie zadania, możesz zapewnić sobie
gotowe wytłumaczenie ewentualnych niezadowalających rezultatów.
Są dwa sposoby kreowania usprawiedliwień możliwej porażki. Pierwsza metoda polega na
tym, że ludzie tworzą utrudnienia, które zmniejszają prawdopodobieństwo sukcesu. Jeśli
człowiek poniesie porażkę, może winę za nią składać na te właśnie utrudnienia (alkohol,
zmniejszony wysiłek w wykonanie zadania...), a nie na swój brak zdolności. Drugi sposób ma
charakter mniej radykalny. Ludzie nie tworzą przeszkód na drodze do sukcesu, tylko
wymyślają gotowe usprawiedliwienia na wypadek porażki.
28. Dlaczego dokonujemy autoprezentacji, czyli o jej roli w życiu społecznym???

29. Opisz wartości, które realizujemy poprzez autoprezentacje.

30. Czy ludzie są konformistyczni? Na czym polega zjawisko konformizmu?
Konformizm – zmiana w zachowaniu na skutek rzeczywistego lub wyimaginowanego
wpływu innych ludzi.
Jedną z konsekwencji faktu, że człowiek jest istotą społeczną, stanowi to, iż żyje on w stanie
napięcia między wartościami związanymi z indywidualnością a wartościami związanym z
konformizmem.
Większość ludzi sądzi, że im samym chodzi głównie o to, aby postąpić właściwie, podczas
gdy innym zależy przede wszystkim na tym, żeby zachować życzliwość otoczenia. Każdy z
nas od czasu do czasu wykazuje oznaki konformizmu. Konformizm sam w sobie nie jest ani
dobry ani zły. Ludzie dają się złapać w pułapkę wpływu społecznego. W odpowiedzi na
żądania wyrażone wprost albo i nie, ludzie zmieniają swoje zachowanie i podporządkowują
się oczekiwaniom innych. Rezultat ich konformistycznego zachowania jest zróżnicowany –
od użyteczności i szlachetności do histerii i tragedii. Ale dzieje się tu o wiele więcej i dlatego
nie możemy ograniczyć się tylko do pozytywnej lub negatywnej oceny konformizmu.
Dlaczego ludzie podporządkowują się? Czym kusi nas grupa, że nie możemy się jej oprzeć i
zmieniamy swoje zachowanie, dostosowując się do innych?
Niektórzy tak postępują, ponieważ nie wiedzą co zrobić w zaskakującej ich i niezwykłej
sytuacji. Zachowanie innych traktują jako użyteczną informację i decydują się reagować tak
samo. Być może podporządkowują się, gdyż nie chcą być ośmieszeni lub ukarani za
odmienność. Wybierają taki sposób działania, jakiego oczekuje od nich grupa, aby nie być
odrzuconym czy źle potraktowanym poprzez jej członków.
31. Omów informacyjny wpływ społeczny.
Informacyjny wpływ społeczny – wpływ innych ludzi, który prowadzi nas do konformizmu,
ponieważ spostrzegamy te osoby jako źródło informacji, dające wskazówki dla naszego
zachowania; dostosowujemy się , ponieważ wierzymy, że cudza interpretacja niejasnej
sytuacji jest bardziej poprawna niż nasza.
Interakcja z innymi ludźmi przynosi przede wszystkim informację. Świat społeczny jest
często niejasny i nieokreślony. Życie nie daje nam instrukcji jak się zachować i co zrobić. W
wielu sytuacjach życia codziennego często nie wiemy jak zareagować albo co myśleć. Nie
mamy wystarczającej wiedzy by podejmować decyzje, ale za to mamy na szczęście dostęp do
bardzo dobrego i użytecznego źródła wiedzy, jakim jest zachowanie innych ludzi. Pytanie
innych o to co myślą oraz obserwacja tego, co robią, pozwala nam na zdefiniowanie sytuacji.
Gdy później będziemy działać tak jak każdy inny człowiek, będziemy zachowywać się
konformistycznie, ale wcale nie dlatego, że jesteśmy słabymi osobami, które nie mogą
polegać na samym sobie. Będziemy się zachowywać tak jak inni, ponieważ ich zachowanie

jest dla nas informacją. Definiuje ono niejasne dla nas sytuacje i pomaga obrać właściwy
kierunek działania. Nazywamy to właśnie informacyjnym wpływem społecznym.
Ważną cechą informacyjnego wpływu społecznego jest to, że wpływ ten może doprowadzić
do prywatnej akceptacji, kiedy ludzie zaczynają wierzyć w definicje sytuacji, której
nauczyli się od innych.
Prywatna akceptacja – dostosowanie się do zachowania innych ludzi bez prawdziwego
przekonania o tym, że to, co oni robią albo mówią jest słuszne.
Publiczny konformizm – dostosowanie się publiczne do zachowania innych ludzi, bez
konieczności wiary w to, co robimy lub mówimy.
Przemiany i kryzysy....
Informacyjny wpływ społeczny jest niewątpliwie częścią codziennego życia. Jednak ta forma
społecznego wpływu uderza w nas czasem w daleko bardziej dramatyczny sposób. I tak np.,
wchodzi ona w grę, kiedy człowiek doświadcza przemiany – nagłej zmiany w pojmowaniu
swojego życia, opartej na nowej wiedzy otrzymanej od grupy. Przemiany mogą się dokonać w
stosunku człowieka do religii, do ideologii politycznej albo do któregokolwiek kultu spośród
wielu, które pojawiły się w ostatnich dziesięcioleciach. Często dzieje się tak, że przed ową
zmianą człowiek odczuwa niezdecydowanie i zakłopotanie, niezadowolenie z własnego życia,
a często nawet desperację. Spotkanie członków nowej grupy to często poznanie całkowicie
nowej definicji sytuacji, radykalnie różniącej się od dotychczas uznawanej. Te nowe
przekonania postrzegane są przez człowieka jako lepsze i bardziej użyteczne od tych, które
żywił dotąd. Przemiana wymaga by jednostka podporządkowała się systemowi przekonań
nowej grupy odniesienia.
Dramatyczna forma informacyjnego wpływu społecznego pojawić się może w czasie
kryzysów. Człowiek staje wówczas w obliczu niepokojącej, potencjalnie niebezpiecznej
sytuacji i nie ma wystarczającej wiedzy, by na nią zareagować. Kiedy zagrożone jest
bezpieczeństwo jednostki, uzyskanie informacji staje się konieczne. Wtedy właśnie
zachowanie innych bywa bogatym źródłem. Kiedy sytuacja jest w wysokim stopniu niejasna,
a ludzie zaczynają wierzyć w to, że wiedzą co się dzieje, będą tak interpretować potencjalne
nie pasujące fakty, że dostosują je do swojej definicji sytuacji.
Indukowanie – szybkie rozprzestrzenianie się emocji lub zachowań w tłumie.
Wtedy gdy człowiek znajdzie się w niejasnej dla siebie sytuacji, najprawdopodobniej będzie
się odwoływał do interpretacji innych ludzi. Niestety w prawdziwie wieloznacznej i
pogmatwanej sytuacji także oni mogą być niewiele lepiej zorientowani i działać niewiele
bardziej adekwatnie niż my sami.
Kiedy konformizm informacyjny się nie sprawdza...
Wykorzystywanie innych ludzi jako źródła informacji może być niebezpieczne. Jeżeli są źle
poinformowani, będziemy przejmować te same pomyłki i ich złą interpretację. Zależność od
innych, którzy mają pomóc w określeniu sytuacji, może czasami doprowadzić do
sformułowania rzeczywiście nieadekwatnej definicji.
Innym przykładem krańcowego i źle skierowanego informacyjnego wpływu społecznego jest
psychoza tłumu.
Psychoza tłumu – pojawienie się w grupie ludzi podobnych fizycznych symptomów bez
znanej fizycznej przyczyny.
Ta forma indukowania zwykle zaczyna się tak, że jedna osoba lub więcej osób informuje
innych o pojawieniu się u nich pewnych dolegliwości fizycznych. Najczęściej są to ludzie,
którzy żyją pod wpływem jakiegoś stresu. Nowa definicja sytuacji, rozprzestrzenia się i coraz
więcej osób zaczyna sądzić, że odczuwa te same objawy. Wraz ze wzrostem liczby ludzi
dotkniętych owymi dolegliwościami – tak fizyczne symptomy jak i ich domniemane
wyjaśnienie stają się bardziej wiarygodne i tym samym coraz szerzej rozpowszechnione.

Szczególnie interesująca w rozpowszechnianiu przypadków psychozy tłumu jest ogromna
rola środków masowego przekazu.
Kiedy ludzie podporządkowują się informacyjnemu wpływowi społecznemu....
Kiedy sytuacja jest niejasna - - - - - - - - - - - >>>>>>>
Jest to najbardziej istotna kwestia dla stwierdzenia, czy ludzie wykorzystują siebie nawzajem
jako źródło informacji. Jeśli nie jesteś pewien poprawnej odpowiedzi, właściwego
zachowania czy słusznej idei, będziesz bardziej otwarty na wpływ innych. Im mniej masz
pewności, tym bardziej im ufasz.
Kiedy sytuacja jest kryzysowa - - - - - - >>>>>>>>
Kiedy zaistnieje jakiś kryzys, zwykle nie mamy czasu, aby się dokładnie zastanowić, co
powinniśmy zrobić. Musimy działać natychmiast. Jeżeli jesteśmy przestraszeni albo ogarnięci
paniką i nie wiemy, co czynić, rzeczą naturalną jest obserwowanie innych osób i działanie w
podobny sposób. Niestety ci, których naśladujemy, są przestraszeni i nie zachowują się
racjonalnie.
Kiedy inni ludzie są ekspertami - - - - - - ->>>>>>>>>>>>
Im większym ekspertem jest dana osoba i im większą ma wiedzę, tym jej zachowanie jest
bardziej wartościowe jako wskazówka w niejasnej sytuacji. Eksperci jednak nie zawsze są
rzetelnym źródłem informacji.
Opieranie się informacyjnemu wpływowi społecznemu....
W jaki sposób możemy się dowiedzieć, kiedy inni ludzie są dobrym źródłem informacji, a
kiedy powinniśmy oprzeć się definicji danej sytuacji?
Trzeba pamiętać przede wszystkim, że sprzeciwienie się niesłusznemu i niewłaściwemu
informacyjnemu wpływowi społecznemu jest możliwe. Zamiast sugerować się zachowaniem
innych ludzi, już schwytanych w pułapkę indukcji i masowej paniki, sami powinniśmy szukać
informacji i sami je odnaleźć.
Jeżeli wiesz w jaki sposób działa informacyjny wpływ społeczny w życiu codziennym , masz
większą szansę na ocenianie kiedy jest użyteczny.
32. Omów normatywny wpływ społeczny.
Normatywny wpływ społeczny – wpływ innych ludzi, który prowadzi nas do konformizmu,
ponieważ chcemy być przez nich lubiani i akceptowani.
Normy społeczne – ukryte albo jasno sprecyzowane reguły grupy dotyczące akceptowanych
zachowań, wartości i przekonań jej członków.
W tym przypadku zachowujemy się konformistycznie po to, by być akceptowanym przez
innych ludzi i do nich podobnym. Podporządkowujemy się normom społecznym grupy,
które są ukrytymi regułami. Grupa ma pewne oczekiwania co do zachowania się jej
członków, a członkowie o ustalonej pozycji w grupie dostosowują się do tych reguł. Osoby,
które tego nie robią, są odbierane jako inne, trudno dostępne albo nawet dewiacyjne.
Człowiek spostrzegany jako dewiant może być ośmieszany, karany, a nawet odrzucony przez
pozostałych członków grupy. Jeżeli weźmiemy pod uwagę fakt, iż poczucie społecznej
wspólnoty jest podstawową potrzebą człowieka, nie może dziwić, że często zachowujemy się
konformistycznie po to, by zostać zaakceptowanym. Konformizm z powodów normatywnych
pojawia się wtedy, gdy upodobniamy swoje zachowanie do zachowania innych nie dlatego, że
nie chcemy skierować na siebie czyjejś uwagi, nie chcemy być wyśmiani, popaść w kłopoty
albo zostać odrzuceni. Podporządkowujemy się, bo chcemy nadal być członkami grupy i
zbierać z niej korzyści, jakie wynikają z przynależności do niej. Nazywamy to
normatywnym wpływem społecznym.
Ludzie czasami zachowują się konformistycznie po to, by inni ich lubili i akceptowali. Nie
należy się tez podporządkować, gdy mamy pewność, że nasze zachowanie jest słuszne,
chociaż presja ze strony grupy mówi nam, że nie należy się tak bardzo do tego przekonywania

przywiązywać. Ludzie wiedzą, że postępują niewłaściwie, ale zachowują się tak, by nie czuć
się dziwacznie albo nie wyjść na głupców.
W odróżnieniu od informacyjnego wpływu społecznego presja normatywna zwykle prowadzi
do publicznego konformizmu bez udziału prywatnej akceptacji. Ludzie naśladują grupę nawet
wtedy, gdy nie wierzą w to, co robią , albo gdy wiedzą, że postępują niewłaściwie.
Konformizm ze względów normatywnych może pojawić się po prostu dlatego, że nie chcemy
narażać się na dezaprobatę społeczną, nawet ze strony obcych ludzi, których nigdy więcej nie
zobaczymy. Czasami konformizm z powodów normatywnych może być oznaką słabości.
Może też mieć negatywne konsekwencje. Potrzeba bycia akceptowanym jest częścią ludzkiej
natury, ale czasem może mieć tragiczne konsekwencje, przez wpływ ludzi i zachowanie
konformizmu.
33. Opisz mechanizm „bezrefleksyjnego konformizmu normatywnego”.
Bezrefleksyjny konformizm – posłuszne zinternalizowanie norm społecznych, bez
zastanowienia się nad ich działaniem.
Norma wzajemności – norma społeczna, która stwierdza, że jeżeli otrzymujesz coś dobrego
od innej osoby, to jesteś zobowiązany odpłacić jej tym samym (zachować się podobnie).
Wiele norm jest do tego stopnia zakorzenionych, że internalizujemy je bezrefleksyjnie,
Bez zastanawiania się nad tym, co robimy i dlaczego. Działamy tak, jak dział automatyczny
pilot. To dobrze, ponieważ możemy wtedy reagować automatycznie. Dokładnie wiemy, co
powinniśmy robić i nie tracimy czas na rozważanie każdej najmniejszej czynności, którą
musimy wykonać. NP., kiedy ubieramy się rano nie zastanawiamy się nad kolorem każdej
skarpety. Wkładamy obie w tym samym kolorze, ponieważ taka jest norma.
Są tez jednak złe strony zbyt bezrefleksyjnego stosowania się do norm. Niektóre są
restrykcyjne i niesprawiedliwe. Zwalczanie mocno zakorzenionych norm może być bardzo
trudne nawet wtedy, gdy zdajemy sobie sprawę z tego, że są one niesprawiedliwe.
Jest jeszcze jeden ujemny aspekt zbyt bezrefleksyjnego podporządkowania się normom.
Działając jak automatyczny pilot, nie obserwując uważnie co się wokół dzieje, czasami
podporządkowujemy się nieodpowiednim normom społecznym. W rezultacie zachowujemy
się niewłaściwie i wpędzamy się w kłopoty.
Jedną z norm, której często podporządkowujemy się zbyt bezrefleksyjnie, jest norma
wzajemności, która stwierdza, że jeżeli ludzie zrobią dla nas coś miłego, jesteśmy
zobowiązani uczynić coś miłego dla nich.
Bezrefleksyjne podporządkowanie się innej normie – regule, która stwierdza, że powinniśmy
być posłuszni osobie obdarzonej autorytetem – może mieć nawet tragiczne konsekwencje.
34. Opisz sytuację, w których ludzie podporządkowują się „normatywnemu wpływowi
społecznemu”.
Teoria wpływu społecznego – teoria, według której dostosowanie się do wpływu
społecznego zależy od siły, bezpośredniości i liczby innych ludzi w grupie.
Kiedy ulegamy normatywnym naciskom? Odpowiedzi na to pytanie dostarcza nam teoria
wpływu społecznego. Zgodnie z ta teorią prawdopodobieństwo, że zareagujesz na wpływ
społeczny wywierany przez innych, zależy od trzech elementów: siły odwołującej się do tego,
jak ważna jest dla ciebie grupa ludzi; bezpośredniości odwołującej się do odległości, w jakiej
znajduje się ta grupa, oraz do czasu, w którym następują próby wywierania wpływu; liczby
odwołującej się do liczebności grupy.
Kiedy ludzie podporządkowują się normatywnemu wpływowi społecznemu...
Kiedy grupa liczy trzy osoby albo więcej - - - - - >>>>>>
Konformizm wzrasta kiedy rośnie liczba członków w grupie – ale tylko do pewnego
momentu. Wzrost konformizmu jest niewielki, jeżeli grupa liczy więcej niż czterech lub
pięciu członków. Jest więc dokładnie tak, jak sugeruje to teoria wpływu społecznego. Krótko

mówiąc, aby stworzyć normatywny nacisk społeczny, wcale nie potrzeba bardzo wielkiej
grupy.
Kiedy zależy nam na grupie - - - - >>>>>>>
Wielkość konformizmu zależy też od siły grupy odwołującej się do stopnia, w jakim grupa ta
jest dla nas ważna. Normatywny nacisk jest o wiele większy wtedy, gdy pochodzi od ludzi,
którzy nas darzą przyjaźnią, miłością albo szacunkiem, ponieważ w takiej sytuacji istnieje
możliwość niebezpieczeństwa utraty tejże miłości i szacunku. Dlatego grupy z którymi się
identyfikujemy, będą na nas wywierały silniejszy wpływ normatywny niż grupy do których
jesteśmy przywiązani lub nie jesteśmy związani z nimi wcale. Jedną z konsekwencji tego
faktu jest to, że kontrolowanie decyzji silnie zwartej grupy może być bardzo niebezpieczne,
ponieważ troszczy się ona bardziej o przyjemności każdego ze swoich członków i o unikanie
konfliktów niż o logikę i mądrość podejmowanych decyzji.
Kiedy grupa jest jednomyślna - - - - - >>>>>>>>>>>
Normatywny wpływ społeczny jest najsilniejszy wtedy, gdy każdy członek grupy mówi to
samo i wierzy w to samo. Opieranie się takiemu jednomyślnemu wpływowi społecznemu jest
trudne, a czasami nawet niemożliwe, chyba, że masz sprzymierzeńca. Jeśli znajdziesz
sprzymierzeńców, którzy będą się z tobą zgadzać, łatwiej ci będzie opierać się większości i
wierzyć nawet w coś dziwacznego.
Kiedy wyrastasz w pewnej kulturze - - - - >>>>>>>>>

Kiedy jesteś pewnym typem człowieka - - - - - >>>>>>>.
Stwierdzenie, że niektórzy ludzie są typami konformistycznymi, inni natomiast mają
osobowości, które czynią ich odpornymi na naciski normatywne, wydaje się uzasadnione.
Osoby o niskiej samoocenie mogą być w szczególnym stopniu konformistyczne, ponieważ
boją się odrzucenia albo ukarania przez grupę. Osoby spostrzegające u samych siebie dużą
potrzebę aprobaty ze strony innych, są bardziej skłonne do okazywania normatywnego
konformizmu.
Związek pomiędzy cechami osobowości i zachowaniami konformistycznymi nie zawsze jest
wyraźny, jest albo słaby albo w ogóle nie istnieje. Powodem takiego stanu rzeczy może być
to, że ludzie nie są konsekwentni w swoich reakcjach w odmiennych sytuacjach społecznych.
Nie zawsze zachowanie konformistyczne kształtuje się w taki sposób, w jaki wynikałby z
cech osobowości.
Różnice w podatności na wpływy wynikające z płci są nie tylko małe, ale zależą też od typu
wywieranej na ludzi presji społecznej. Różnice w zależności od płci najczęściej ujawniają się
wtedy , gdy grupa wywiera nacisk, a widzowie mogą wprost obserwować, w jakim ty
podporządkujesz się tej presji. Na ten rodzaj nacisku społecznego kobiety reagują istotnie
częściej niż mężczyźni. Również kobiety reagują i wykazują nieco większą podatność na
wpływy niż mężczyźni w sytuacjach grupowych.
35.Przedstaw sytuację, w których ludzie opierają się „normatywnemu wpływowi
społecznemu”.
Zwykle normatywny wpływ społeczny bywa użyteczny i właściwy. Nie zawsze jednak tak
jest. W jaki sposób możemy się oprzeć niewłaściwemu wpływowi społecznemu?
Najlepszym sposobem uchronienia się przed bezrefleksyjnym podporządkowywaniem się
niewłaściwym normom społecznym jest zwrócenie baczniejszej uwagi ma to, co robimy.
Jeżeli zastanowimy się nad tym, czy norma, która wydaje się stosować do naszej sytuacji, jest

rzeczywiście normą właściwą, to jest bardziej prawdopodobne, że dostrzeżemy te normy,
którym podporządkować się nie powinniśmy.
Uświadomienie sobie obecności normatywnego wpływu społecznego jest pierwszym krokiem
do stawienia oporu. Drugim krokiem jest podjęcie działania. Dlaczego nie działamy??? Z
powodu obawy przed śmiesznością, zakłopotaniem i możliwością odrzucenia. Wiemy jednak,
że posiadanie sprzymierzeńca może nam pomóc w opieraniu się normatywnej presji. Dlatego
jeżeli znajdziesz się w sytuacji, w której nie będziesz chciał iść z tłumem, ale boisz się
reperkusji z tego powodu, staraj się znaleźć inną osobę, która myśli podobnie jak ty.
Konformistyczne zachowanie wobec grupy przez pewien czas powoduje, że grupa ta obdarza
cię kredytem zaufania. Dlatego twój wcześniejszy konformizm pozwala ci w przyszłości
odejść od grupy (działać niezgodnie). Jeżeli np., odmówisz komuś pożyczenia samochodu,
przyjaciele nie będą zaniepokojeni tym, co zrobiłeś, jeśli w przeszłości w innych obszarach
działania podporządkowałeś się obowiązującym normom w grupie przyjaźni. Przez to
podporządkowanie zapracowałeś na prawo bycia innym, na prawo odstępstwa od reguł
normatywnych obowiązujących w tym obszarze. Opieranie się normatywnym wpływom
społecznym może nie być trudne, jeśli zdobyłeś kredyt zaufania grupy.
Kredyt zaufania – zaufanie, które w ciągu długiego czasu zdobywa człowiek, dostosowując
się do norm grupowych; kiedy zdobędzie już dość zaufania, może – jeżeli jest ku temu
sposobność – zachować się niezgodnie z normami, bez groźby odwetu ze strony grupy.
36. Mechanizm posłuszeństwa autorytetowi – eksperyment Milgrama i jego nie tylko
naukowe konsekwencje.
W najsłynniejszej w psychologii społecznej serii eksperymentów Stanley Milgram badał
granice posłuszeństwa osobie cieszącej się autorytetem. Połączone naciski informacyjne i
normatywne spowodowały wysoki poziom posłuszeństwa. Większość osób badanych
podawała w ich mniemaniu prawie śmiertelne wstrząsy elektryczne innym uczestnikom.
Uczestnicy eksperymentu zostali schwytani w pajęczynę norm pozostających ze sobą w
konflikcie. Trudno im się było zorientować, że ta norma, której się podporządkowali na
początku (posłuszeństwo autorytetowi), przestała być norma właściwą. Trudności przysparzał
dodatkowo fakt, że proszono o zwiększenie siły wstrząsów o małą wielkość. Po uzasadnieniu
przed samym sobą podania wstrząsu o pewnym napięciu prądu, ludziom trudno było
stwierdzić, że tylko trochę silniejszy wstrząs jest zły. Niestety warunki, które powodowały
takie ekstremalnie antyspołeczne zachowania w laboratorium Milgrama, powstają także w
realnym życiu, czego przykładem może być holokaust.
37. Krótko scharakteryzuj psychologiczną koncepcję atrakcyjności interpersonalnej.

38. Mechanizmy kształtowania się atrakcyjności interpersonalnej, czyli dlaczego
stajemy się atrakcyjni dla innych?

39. Atrakcyjność fizyczna i jej wpływ na lubienie kogoś.
Czasami kiedy spotykamy jakąś osobę po raz pierwszy, zaczynamy ją natychmiast lubić bądź
nie lubić – i to nawet wtedy gdy niewiele o niej wiemy. Dlaczego? Jedyne co znamy, gdy
widzimy kogoś pierwszy raz, to jego wygląd.
Jaki jest wpływ atrakcyjności fizycznej na nasze pierwsze wrażenie o danej osobie? Z całą
pewnością jest to odzwierciedlenie, ich oczekiwań, a nie rzeczywistych zachowań. Dlaczego?
Większość z nas byłaby niezadowolona z sugestii, że piękno fizyczne odgrywa główną rolę w
naszych sympatiach i antypatiach. Nie chcemy myśleć o sobie, że jesteśmy na tyle
powierzchowni, aby lubić osoby ładne lub przystojne bardziej niż osoby nieatrakcyjne.
Sądzimy, że o naszym stosunku do innych winien decydować charakter i osobowość. Wolimy
myśleć, że wygląd zewnętrzny nie ma znaczenia...Ale czy rzeczywiście?
W eksperymentach naturalnych, w których badano rzeczywiste zachowania, w przytłaczającej
większości studenci poszukiwali osób atrakcyjnych fizycznie. Z wielu możliwych cech, które
mogłyby determinować to, czy ludzie będą się nawzajem lubić – takich jak inteligencja,
męskość, kobiecość, dominacja, uległość, wrażliwość itp. –zdecydowanie dominująca jest
atrakcyjność fizyczna. Badania pokazują, że nie zanotowano dużej różnicy w tym względzie
między opiniami kobiet i mężczyzn.
W badaniach Gregorego White to, podobna atrakcyjność osób tworzących prę decydowała,
czy ich związek miał szansę na stabilizację. Konkretnie po około 20 miesiącach od
pierwszego spotkania te pary, które były dobrze dograne pod względem atrakcyjności, były
bardziej zaangażowane w związek w porównaniu z parami, które tworzyły osoby różniące się
pod względem atrakcyjności fizyczne. Dobranie się na zasadzie atrakcyjności może też
odegrać dużą rolę w powstawaniu przyjaźni.
40. Na czym polega psychologiczna istota „efektu aureoli”?

41. opisz mechanizm „samospełniającego się proroctwa”? (wg. Aronsona, Wilsona i
Akert)
Jedną z najbardziej irytujących konsekwencji stereotypu opartego na fizycznej atrakcyjności
jest możliwość pojawienia się samospełniającego się proroctwa. Dokładnie rzecz biorąc,
sposób, w jaki traktujemy ludzi, wpływa na ich zachowanie i na to, co myślą o sobie.
Ludzie atrakcyjni fizycznie mogą myśleć o sobie jako o osobach dobrych bądź miłych,
ponieważ są konsekwentnie traktowani w taki sposób. I odwrotnie, ludzie mniej atrakcyjni
mogą zacząć traktować siebie jako gorszych czy nie lubianych, ponieważ są ciągle tak
odbierani. Można więc stwierdzić, że ludzie mogą zachowywać się w sposób zgodny z takim
obrazem siebie – tj. w sposób zgodny z tym, jak byli traktowani na początku.
To prawda, że bardziej lubimy ludzi atrakcyjnych fizycznie, lecz prawdą jest również, że to,
jak bardzo kogoś lubimy, wpływa na to, co myślą oni o swojej atrakcyjności.
Chociaż bez wątpienia istnieją obiektywne cechy, które sprawiają, że dana osoba wydaje się
innym ludziom atrakcyjna, to piękno jest cechą patrzącego. Im bardziej kogoś lubimy, tym
przyjemniejszy wydaje się nam jego wygląd.

42. Czym jest postawa? Krótko zdefiniuj rolę każdego z jej komponentów.
Postawa – trwała ocena – pozytywna lub negatywna – ludzi, obiektów i pojęć.
Postawy są trwałe w tym sensie, że często utrzymują się przez dłuższy czas. Chwilowa
irytacja z powodu czegoś, co ktoś powiedział, nie jest postawą, ale trwały, negatywny obraz
tej osoby jest postawą. Postawy są oceną, tzn., że są one pozytywną lub negatywna reakcją na
coś. Ludzie nie są neutralnymi obserwatorami świata, ale stale oceniają to, co widzą.
Na postawę składają się różne komponenty:
Emocjonalny komponent postawy – emocje i uczucia, jakie ludzie kojarzą z obiektem
postawy; czyli twoje reakcje emocjonalne wobec przedmiotu postawy (np. innej osoby lub
problemu społecznego)
Poznawczy komponent postawy – przekonania ludzi na temat właściwości obiektu postawy;
czyli twoje myśli i przekonania o przedmiocie postawy.
Behawioralny komponent postawy – działania ludzi wobec obiektu postawy; twoje
działania, czyli dające się zaobserwować zachowanie wobec przedmiotu postawy.
43. Rola komunikatów perswazyjnych w zmianie postaw.

44. Na czym polega niezwykła skuteczność reklamy.
Jeżeli postawa jest oparta na emocjach, tak jak w przypadku wielu postaw politycznych, to
lepiej jest walczyć emocjami z emocjami niż stosować kampanię reklamową opartą na
faktach. Jeśli postawa jest bardziej związana z poznaniem o dana sprawa ma duże znaczenie
osobiste, to kampania reklamowa oparta na faktach będzie skuteczna. Co jednak zrobić, gdy
postawy ludzi wobec twojego produktu nie opierają się na emocjach i twój towar nie ma dla
nich dużego znaczenia osobistego? W takim przypadku kampania reklamowa będzie
skuteczna, jeśli wykreuje potrzebę posiadania danego artykułu, przekonując ludzi, że ma ona
istotne osobiste znaczenie.