Anakruza – rozpoczęcie wersu od jednej, rzadziej od dwóch sylab, które pozostają poza schematem rytmicznym.

Asonans – zgodność samogłosek – zgaś – gwiazd.

Aton – wyraz nieakcentowany.

Cezura – średniówka wewnątrz stopy metrycznej.

Diereza – średniówka między stopami metrycznymi.

Enklityka – jeśli wyraz akcentowany poprzedza aton.

Heterosylabizm – brak izosylabizmu.

Hiperkataleksa – dodanie sylaby nieakcentowanej na końcu wersu ponad potrzebę rachunku stopowego.

Intonacja – nadaje naszej mowie specyficzną melodię.

Izosylabizm – powtarzanie takiej samej liczby sylab w każdym wersie.

Kataleksa – wypadek usunięcia, stłumienia ostatniej sylaby ostatniej stopy w wersie.

Klauzula – zamknięcie wersu.

Kolon, zestrój intonacyjny (skupienie syntaktyczne) – człon zdania (wypowiedzenia), który zorganizowany jest pod jednym intonemem.

Konsonans – zgodność spółgłosek – mitra – metry.

Konstanty metryczne – sylaba, akcent, rym, przedział międzywyrazowy.

Logaed – mieszanie stóp w wersie.

Metr – porządek językowy wersu, ujawniony przez jego powtórzenie: we wszystkich, w kolejnym bądź niezbyt odległym wersie tekstu-utworu.

Monorym – rymowanie tym samym współbrzmieniem więcej niż dwu kolejnych wersów.

Oktawa – układ rymów sposób abababcc, odmianą oktawy jest oktostych.

Paradygmat wiersza – pauza wersyfikacyjna, sylaba, akcent, przedział międzywyrazowy, rym.

Paroksytoneza – kiedy akcent pada na przedostatnia sylabę (akcent paroksytoniczny).

Pauza – zero dźwięku w systemie znaków akustycznych, przerwa w strumieniu mowy.

Perintegracja – przesunięcie granic jednostek leksykalnych.

Proklityka – jeśli aton poprzedza wyraz akcentowany.

Rym – fonetyczna zgodność dwu wyrazów na przestrzeni od akcentu do końca wyrazów.

Rym dokładny – dolina – brzezina.

Rym nagłosowy – umieszczamy go na początku wersu.

Rym niedokładny – chleb – potrzeb.

Rym oksytoniczny – męski, tlen – sen.

Rym paroksytoniczny – żeński, zdrowie – dowie.

Rytm – regularne lub z przemienną regularnością powtarzanie w każdym wersie identycznych porządków językowych.

Skansja – skłonność do skandowania (sposób wygłaszania utworu, kładący nacisk na jego regularność rytmiczną).

Stopa metryczna – odcinek wersu organizowany przez jedne akcent wyrazowy.

Stopa zestrojowa – kiedy stopa jest tożsama z wyrazem lub zestrojem akcentowym.

Strofa – powtarzająca się grupa wersów utworu – minimum dwa, maksimum kilkanaście, stanowiąca jego jednostkę kompozycyjną, w obrębie której powtarza się na ogół układ rymów. Strofy mniejsze odpowiadają wypowiedzeniom w prozie, większe – akapitom. Rozdaje strof: dystych, tercet, tetrastych, kwintylla, sekstyna, septet, oktostych, decyma.

Strofa saficka – 11(5+6), ostatni wers kończy się po sylabie piątej, aabb, abab.

Strofa stanisławowska – 10(5+5)a, 8b.

Strofa mickiewiczowska – 14(7+7)a, 10b.

Strofoid – segment w tekście wierszowanym w postaci akapitu.

Sylaba – odcinek strumienia mowy, którego ośrodkiem i podstawą jest samogłoska.

Sylabotonizm – rytm oparty na metrze stopowym.

System prozodyjny – zespół czynników brzmieniowych mowy, tworzony przez intonację, akcent i pauzę, służących do akustycznej delimitacji tekstu. Formacje prozodyjne: proza, skandowanie, wiersz.

System wersyfikacyjny – sposób sytuowania arbitralnej pauzy wersyfikacyjnej w stosunku do działów składniowych.

Średniówka – stabilizowany przedział międzywyrazowy.

Tok dierezowany – tworzy go szereg stóp zestrojowych.

Wers – odcinek (segment) mowy wierszowanej zawarty między dwoma pauzami wersyfikacyjnymi, które są dla niego czynnikiem konstytutywnym.

Wers o charakterze składniowym – kiedy pauza wersyfikacyjna pojawia się po każdym zdaniu i wersy są równe zdaniom

Wers o charakterze składniowym – kiedy wersy nie są tożsame ze zdaniami, bo pauza pada w obrębie zestroju intonacyjnego czy wyrazu.

Wiersz – sposób prozodyjnej segmentacji tekstu za pomocą arbitralnie użytych pauz, których tekstową wydolność określają reguły systemu prozodyjnego języka.

Wiersz biały – wiersz nierymowany.

Wiersz stychiczny – parzyście rymowany.

Wyrazy oksytoniczne – jednosylabowe wyrazy akcentowane.

Zdanie oznajmujące rozpoczyna się antykadencją, a kończy kadencją. Zdanie pytajne posiada wyłącznie antykadencję. Zdanie rozkazujące ma wyłącznie kadencję.

Zestrój akcentowy – jednostka tekstowa albo odcinek tekstu organizowany przez akcent wyrazowy.

Zestrój akcentowy rozpadowy – zestrój akcentowy, który posiada akcent poboczny.

Zwrotka hetero metryczna – na różne sposoby łączy wersy w pary.