notatka z HSM:
1. Kongres wiedeński i jego postanowienia
Kongres wiedeński IX 1814- VI 1815 został zwołany w celu ustalenia nowego ładu politycznego po pokonaniu Napoleona Bonaparte. Zdecydowano się odtworzyć zasadę równowagi sił (nazwaną równowagą europejską). Chciano powrócić do stanu sprzed rewolucji. Na przebieg obrad i na postanowienia kongresu największy wpływ wywarły państwa, które najbardziej przyczyniły się do pokonania Cesarstwa Francuskiego: Rosja, Austria, Prusy i Anglia. Akt końcowy kongresu z 9 VI 1815r. został uzupełniony po ostatecznym pokonaniu Napoleona i zawarciu z Francją nowego traktatu pokojowego (29 XI 1815).
Postanowienia kongresu zostały oparte na 3 podstawowych zasadach:
- legitymizmu- monarcha nie może być pozbawiony władzy przez swoich poddanych gdyż posiada ją z woli Boga
- restauracji- wszyscy władcy, którzy utracili tron na skutek rewolucji lub wojen napoleońskich winni go odzyskać
- równowagi europejskiej- żadne państwo nie powinno uzyskać hegemonii na kontynencie europejskim
Ustalenia kongresu:
a)w sprawie polskiej:
- Austria otrzymała część Galicji Wschodniej utraconą na rzecz Rosji w 1809r oraz część Galicji Zachodniej
- Prusy: otrzymały departamenty poznański i bydgoski, część kaliskiego ( z których utworzono Wielkie Księstwo Poznańskie) oraz Gdańsk i Toruń
- Rosja: pozostałe ziemie Księstwa Warszawskiego, z których utworzyła Królestwo Polskie wchodzące w skład Cesarstwa Rosyjskiego
b) pozostałe postanowienia:
- w miejsce rozwiązanego Związku Reńskiego powołano Związek Niemiecki jako nową formę połączenia Niemiec
- utworzono Królestwo Niderlandów (Belgia, Holandia) oraz Królestwo Obojga Sycylii
- przyłączono Norwegię do Szwecji (formalnie na zasadzie unii personalnej)
- Rosja utrzymała Finlandię i Besarabię
- Austria uzyskała prowincje iliryjskie oraz Królestwo Lombardzko- Weneckie, a także Salzburg i Tyrol
- Francji przywrócono granice z 1790r. oraz nałożono wysoką kontrybucję
- We Włoszech przywrócono państwo kościelne
- W celu utrzymania nowego ładu europejskiego cesarz Aleksander I zaproponował utworzenie Świętego Przymierza. 
- Trwałym dziełem kongresu było uchwalenie regulaminu dyplomatycznego, który określał zasady postępowania we wzajemnych stosunkach.
Motywacje do stworzenia kodeksu:
• zapobiec kłopotom o charakterze międzynarodowym
• nie będzie rządzić zasada wagi państwa, ale data przybycia do danej stolicy (obowiązuje go zasada pierwszeństwa)
• uregulowano kwestię szefów misji; podział na 3 klasy:
1. ambasadorowie, legaci (wyjeżdżał w celu załatwienia misji), nuncjusze (przedstawiciel państwa kościelnego)
2. posłowie, ministrowie lub inni akredytowani przez suwerena
3. charge d’affaires

2. Święte Przymierze i jego znaczenie
Powstało ono 26 XI 1815r. w wyniku podpisania przez Aleksandra I, Franciszka I i Fryderyka Wilhelma III tzw. „Aktu wzajemnej pomocy monarchów chrześcijańskich”. Przystąpiło do niego kilkanaście państw europejskich ( bez Anglii, papieża i Turcji) jednakże jego działalność opierała się głównie na współdziałaniu Rosji, Prus i Austrii, skierowanym przeciwko ruchom rewolucyjnym, narodowowyzwoleńczym i liberalnym w Europie. Święte Przymierze miało stać na straży porządku naturalnego (które miało zapewnić zasada legitymizmu, święte przymierze i zasada równowagi) i pilnować, aby postanowienia kongresu wiedeńskiego miały charakter trwały; a ponadto Austria będzie dążyć do tego, aby eliminować szanse na odbudowanie rewolucyjnych nastrojów. 

3. Sytuacja międzynarodowa w latach 1815- 1848
Kongres wiedeński i Święte Przymierze narzuciły porządek przedrewolucyjny, feudalny i reakcyjny. Musiało to budzić opór w różnych grupach społeczeństwa europejskiego. Program walki zwracał się przeciw porządkowi narzuconemu Europie traktatem wiedeńskim i strzeżonemu przez Święte Przymierze. 
W Europie w 1. połowie XIX wieku uformował się liberalizm.
Wzywał on do wolności, oparcia na niej systemu politycznego, ograniczenia roli monarchy przez konstytucję; naród powinien dać prawo władcy do rządzenia państwem, więc powinien ograniczyć jego prerogatywy; narody zaczynają kwestionować monarchę jako suwerena. W 1. połowie XIX wieku rozwinął się w Wielkiej Brytanii, we Francji, Niemczech i Włoszech, gdzie hasła walki o swobody polityczne łączył z hasłami narodowymi.
Warto wspomnieć o spiskach rewolucyjnych. W przeciwieństwie do liberałów opozycja demokratyczna musiała działać na ogół konspiracyjnie. Tworzyli ją karbonariusze i organizacja Młoda Europa. 
Karbonariusze zapoczątkowali swą działalność we Włoszech. Ruch narodowy włoski skierowany był przeciwko Austrii. Na drodze zamachu rewolucyjnego chcieli obalić przywrócony po 1815r. absolutyzm, zdobyć konstytucję, w krajach zaś pozbawionych niepodległości usunąć najeźdźcę. Ich działalność doprowadziła w 1820r. do wybuchu rewolucji w Hiszpanii przeciwko absolutystycznym rządom Ferdynanda, w Królestwie Neapolu i Sycylii, a w 1821r. w Piemoncie. Interwencje Świętego Przymierza obaliły zwycięskie początkowo przewroty rewolucyjne. 
Młoda Europa była tajną organizacją utworzoną w 1834r. w Bernie przez Mazziniego do walki o wyzwolenie narodowe, ustrój republikański i odrodzenie moralne społeczeństw. W jej skład wchodziły grupy narodowe: Młode Niemcy (1830- 1849), Młode Włochy (zał. 1831; twierdzenie, że bez pokonania Austrii zjednoczenie Włoch nie jest możliwe). W Rosji przeciwko carskiemu samodzierżawiu zbuntowali się szlacheccy liberalni demokraci (powstanie dekabrystów). Rewolucja i okres napoleoński ożywiły ruchy narodowe na Bałkanach- najsilniej wśród Greków. Sprzyjały temu rozkład państwa otomańskiego i rywalizacja rosyjsko- turecka o wpływy w tym rejonie oraz filohelenizm inteligencji europejskiej. We Francji antyburżuazyjna i ultra lojalistyczna postawa Burbonów (Ludwik XVIII i Karol X) wywołała powstanie lipcowe 1830. Natomiast przeciwko dominacji Holendrów w Niderlandach wybuchło powstanie Belgów w Niderlandach w 1830.
Rosja zażyczyła sobie monopolu na cieśninach Bosfor i n Dardanele. W 1846 we Włoszech za pontyfikatu Piusa IX państwo kościelne odgrywa bardzo ważną rolę; następuje złagodzenie cenzury, wprowadzona zostaje Rada Doradcza w sprawach państwowych.
W styczniu 1848 powstanie na Sycylii (Palermo) Ferdynand II ogłasza konstytucję, wprowadza dwuizbowy parlament, równość obywateli wobec prawa, odpowiedzialność parlamentarną. W marcu 1848 wybucha powstanie antyaustriacki w księstwach płn. Włoskich, w lipcu bitwa pod Kustową, kończy się klęską wojsk włoskich, Austriacy zajmują płn. Włochy.
We Francji w lutym 1848 po rewolucji dochodzi do abdykacji Ludwika Filipa. Francja staje się Republiką. Prawa wyborcze uzyskują mężczyźni powyżej 21 roku życia, wprowadzona zostaje wolność prasy, zgromadzeń. W listopadzie 1848 Francja ma nową konstytucję.
W marciu 1848 wybucha powstanie w Wiedniu- Niemcy austriaccy walczą o republikę pod hasłami liberalnymi. Dochodzi do powstań antyniemieckich w Pradze w czerwcu, na Węgrzech we wrześniu, oraz powstanie antywęgierskie w Siedmiogrodzie (przez Austriaków).