PODSTAWY EKONOMII WYKŁAD 1.
Ekonomia jako nauka
Systemy gospodarcze. Model gospodarki rynkowej i podstawowe podmioty gospodarcze
Popyt i jego determinanty
Podaż i jego determinanty
Równowaga rynkowa i modele jej zmian
Sposoby konkurencji rynkowej. Struktury rynkowe.
Teoria postępowania producenta – wprowadzenie. Formy prowadzenia działajności gospodarczej
Koszty – wprowadzenie. Koszty stałe i zmienne. Koszty jednostkowe
Przychody, zyski, straty w działalności gospodarczej, efekt skali.
Pieniądz, kursy walutowe. System bankowy i rynki finansowe.
Rynek pracy i zjawisko bezrobocia. Skutki i sposoby przeciwdziałania nadmiernemu bezrobociu
Inflacja – wprowadzenie. Skutki i sposoby kontrolowania inflacji
Mierniki dochodu narodowego. Polityka monetarna i fiskalna państwa. Budżet centralny. Interwencjonizm państwowy
Cykle koniunkturalne w gospodarce
Specyfika uwarunkowań ekonomicznych w przyrodzie i gospodarce żywnościowej
Etymologia słowa EKONOMIA
EKONOMIA – pochodzi od starożytnego greckiego słowa oikos wprowadzonego przez Arystotelesa.
Oikos (z greckiego) – gospodarstwo domowe, gospodarować
Nomos (z greckiego) – zasady
Oikos oznacz dom czyli gospodarstwo domowe,którego podstawą był gospodarz czyli ekonom, jego żona oraz wół roboczy.
Słowo EKONOMIA pojmowano szeroko. Nie tylko jako wspólnotę rodzinną ale również jako wspólne gospodarowanie, tzn. zorganizowanie, zaspokojenie potrzeb.
EKONOMIA – nauka o prawach rządzących produkcją wymianą, rozdziałem dóbr w społeczeństwie. Ekonomia oznacza umiejętne gospodarowaniem czymś: oszczędność, gospodarczość.
Ekonomia jest nauką która zajmuje się oznaczalnością pojedynczych osób, grup i całych społeczeństw, skierowaną na osiągnięcia określonych celów głównie w odniesieniu do produkcji.
Ekonomia dzieli się na:
Mikroekonomia – bardzo realne postępowanie lub reakcje indywidualnych uczestników gospodarki rynkowej, tzn. konsumentów i producentów oraz analizę rynków poszczególnych produktów. Bada w jaki sposób ludzie dokonują wyborów opisywanych pytaniami:
Co konsumować?
Co produkować?
Jak wykonywać posiadane zasoby czynników produkcji?
Jakim zmianom podlegają decyzje gospodarcze po odkryciu nowych sposobów wytwarzania dóbr czyli nowych technologii?
Makroekonomia – zajmuje się współzależnościami między wielkimi agregatami ekonomicznymi, takimi jak: dochód narodowy, konsumpcja, inwestycje, oszczędności, globalne zasoby kapitałowe, bilans narodowy, budżet państwa.
W jaki sposób są wytwarzane dobra?
W jaki sposób następuje podział wytwarzanych dóbr?
W jaki sposób polityka gospodarcza wpływa na stan gospodarki?
Przyczyny m.in. takich zjawisk jak bezrobocie czy inflacja.
Ekonomia pozytywna – koncentruje się na opracowaniu niwersalnych narzędzi i metod analizy ekonomicznej w celu możliwie obiektywnego uogólnienia procesów gospodarczych i mechanizmów ekonomicznych.
Przykłady:
Rachunek ekonomiczny
Metoda dyskontowa
Metodologia obliczania dochód narodowy
Ekonomia normatywna – koncentruje się na tworzeniu określonych systemów poglądów wartościujących, czyli kreowania pewnej ideologii, które mają umożliwić interpretację różnych zjawisk i procesów gospodarczych.
Do tych celów wykorzystuje się także dorobek ekonomii pozytywnej i próbuje się tworzyć własne narzędzia analizy dostosowane do głoszonych poglądów. Np. ekonomia czyli cecha specjalizmu.
Wykład 2.
Podstawowe zagadnienia ekonomiczne.
Podstawowe problemy ekonomiczne wiążą się z pojęciem rzadkości dóbr ekonomicznych i koniecznością gospodarownia nimi.
Rzadkość w ekonomii wynika z nierówności zapotrzebowania zdolności.
Ilość dóbr, które ludzie chcieliby posiadać jest większa, niż ilość dóbr, które ludzie są zdolni wytworzyć.
Podział dóbr (kryterium rzadkości)
Dobra – człowiek otrzymuje je od natury lub wytworzona w procesie gospodarowania w celu zaspokojenia swoich potrzeb.
Dobra wolne- teorytycznie występują w nieograniczonych ilościach.
Dóbra rzadkie- są przedmiotem zainteresowania ekonomii.
Dobrami wolnymi obdarzyła nas natura zazwyczaj występują one w obfitości (np. woda, powietrze).
Formalnie za wolne uważa się dobra, których ilość przekracza potrzeby ludzkie więc ich cena wynosi zero.
Jednakże w miarę wzrostu liczby mieszkańców naszego globu dóbr wodnych jest coraz mniej dlatego też zdrowa woda kosztuje.
Dobra ekonomiczna są rzadkie, to znaczy że jest ich za mało w stosunku do naszych potrzeb.
Ekonomia zajmuje się więc wytwarzaniem i podziałem dóbr ekonomicznych. Wybór określonej ilości i jednego dobra oznacza rezygnację z pewnej ilości drugiego dobra.
Podział dóbr ekonomicznych (kryterium materialności):
Produkty: ekonomiczne dobra materialne (fizyczne)
Usługi: ekonomiczne dobra niematerialne
Człowiek w celu zaspokojenia potrzeb i przynajmniej częściowej realizacji zapotrzebowania na dobra zmienia i przetwarza podczas procesu wytwórczego wszystkie posiadane zasoby.
Zasoby ludzkie: ludzie wraz ze swoimi umiejętnościami i doświadczeniami
Zasoby naturalne: dobra dane przez naturę przez człowieka (odwracalne i nieodwracalne)
Zasoby kapitałowe: kapitał rzeczowy i finansowy
W nowoczesnym ujęciu uszczególnia się dodatkowo następujące zasoby:
Przedsiębiorczość
Organizacja
Wiedza
Kapitał społeczny
Ludzie (siła robocza, przedsiębiorczość, umiejętności zarządznia) są najważniejszym zasobem ekonomicznym.
Ogólne metody badań ekonomicznych
W ekonomii przyjmuje się, że przedmioty gospodarcze postępują w sposób racjonalny i umożliwiający, maksymalizację korzyści (wg. Koncepcji postępowania człowieka określonego mianem homo economicus). Teorię racjonalnego gospodarowania ograniczonymi środkami można prezentować w różnych postaciach, np. opisowej za pomocą zapisów matematycznych czy schematów.
Modelem ekonomicznym nazywamy teoretyczne uogólnienia określonego odcinka badanej rzeczywistości, który w sposób syntetyczny i uproszczony stara się odwzorcować zachodzące w nim procesy ekonomiczne.
Gospodarowanie – dokonywanie wyborów ekonomicznych czyli decydowanie na co przeznaczyć stosunkowo rzadkie zasoby, którymi się dysponuje i jakie potrzeby zaspokajać.
Decyzje gospodarcze posiadają zawsze dwa aspekty (pozytywny i negatywny).
Aspekt pozytywny: dokonywanie wyboru celów, które będziemy realizować oraz jakie zasoby przeznaczymy na osiągnięcie tych założeń, tak aby osiągnąć określone korzyści.
Aspekt negatywny: konieczność rezygnacji z innych celów, które można zrealizować, gdybyśmy przeznaczyli na nie posiadane zasoby.
Określona działalność gospodarcza niesie za sobą korzyści (zyski), ale jednocześnie ich osiągnięcie oznacza powstawanie utraconych korzyści.
Granica możliwości produkcyjnych wskazuje na alternatywne kombinacje dwóch grup dóbr, które społeczeństwo jest w stanie wytworzyć w danym czasie używając do tego w całości i w możliwie najlepszy sposób posiadane zasoby oraz technologię produkcji.
Granica możliwości produkcyjnych oddziela dwa zbiory kombinacji (osiągalne i nieosiągalne) oraz wskazuje na stopień wykorzystania posiadanych dóbr.
Wykład 3.
Systemy gospodarcze
Trzy typy gospodarek:
Gospodarka wolnorynkowa (niewidzialnej ręki) – oznacza, że instytucje państwowe w ogóle nie ingerują w procesy rynkowe w gospodarce. Rynek w 100% reguluje się samoistnie, a poszczególne podmioty gospodarcze korzystsją z pełnej swobody ekonomicznej
Gospodarka centralnie sterowana – podporządkowana jest aparatawi państwowemu i planom, które są odgórnie ustalone na szczeblu rządowym. Produkcja, rozdziałi wymiana dóbr są w pełni uzależnione od instytucji państwa. Przykład: gospodarka Polski w okresie 1945-1989 (okres socrealizmu).
Gospodarka mieszana – we współczesnym świecie dominującym typem są gospodarki mieszane, które mają pośredni charakter pomiędzy czystą gospodarką wolnorynkową a gospodarką centralnie sterowaną. Gospodarka mieszana oparta jest o model rynkowej, ale dopuszcza się w niej interwencje państwowe w procesy gospodarcze i odgórne regulowanie części procesów rynkowych.
Rynek – ogół sprzedawców i nabywców, których decyzje kupna i sprzedaży wzajemnie od siebie uzależnione, kształtują popyt i podaż oraz wpływają na poziom cen.
Co oznacza określenie, że gospodarka jest rynkowa?
Gospodarka rynkowa to taka, w której o uwarunkowaniach decyzji podejmowanych przez podmioty gospodarcze (producentów i konsumentów) dotyczących alokacji zasobów decyduje rynek. Przeciwieństwem jest gospodarka nie rynkowa.
Podział rynków:
Zakres branżowy ( rynek zbóż, owoców i warzyw, paliw płynnych, komputerowych itd.)
Zakres przedmiotowo-funkcyjny (rynek pracy, kapitałowy, dóbr konsumpcyjnych)
Rynki :
Legalne
Półlegalne
Nielegalne
Zawieranie rynkowych transakcji kupna i sprzedaży jest możliwe dzięki cenom tworzącyp pewien system.
Cena – określa wartość dóbr ekonomicznych i pomaga w uzyskaniu informacji o stopniu ich żadkości.
System cen – to ogół relacji pomiędzy cenami na wszystkie towary, które informuje rzadkość dóbr.
W ekonomii wyróżnia się: ceny absolutne (nominalne) i ceny relatywne (określają wartościowe relacje między różnymi dobrami).
Do porównań dóbr ekonomicznych między sobą i obiektywnego określenia wartości dóbr powinno się stosować ceny relatywne.
W gospodarce rynkowej można wyróżnić dwa podstawowe rodzaje podmiotów gospodarczych:
Gospodarstwo domowe (konsumenci)
Przedsiębiorstwa (producenci)
Gospodarstwo domowe – zespół kilku osób wspólnie zamieszkujących, które podejmują razem decyzje dotyczące sposobów środków w celu realizacji swoich potrzeb.
Przedsiębiorstwo – podmiot gospodarczy prowadzący sposób zorganizowany działalność gospodarczą (wytwórczą, usługową, handlową) na własną odpowiedzialność i ryzyko, w celu osiągnięcia korzyści gospodarczych.
Warunki uznania gospodarki za rynkową
Nieskrępowanie popytu i podaży przy zawieraniu transakcji kupna-sprzedaży oraz ustaleniu cen.
Stan swobody gospodarczej w zakładaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej.
Większość własności znajduje się w rękach prywatnych.
Minimalna ingerencja państwa w procesy gospodarcze.
Państwo stwarza warunki prawne i instytucjonalne sprzyjające równości szans podmiotów gospodarczych i utrzymaniu korzystnych warunkó konkurencyjnych.
Najczęstszymi formami organizacyjno – prawnymi przedsiębiorstw są jednoosobowe firmy osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą oraz spółki prawa handlowego (np. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna, spółka jawna).
Inne formy spółdzielenie, stowarzyszenie, zrzeszenie, fundacje i inne.
Inne typy podmiotów gospodarczych działające w gospodarce rynkowej:
Państwo i jego instytucje
Banki i parabanki
Towarzystwa ubezpieczeniowe
Giełdy
Zależności rynkowe pomiędzy podmiotami rynkowymi przedstawia się model gospodarki rynkowej (obiegu okrężnego w gospodarce).
Główne założenia modelu:
Gospodarka rynkowa działa w systemie kapitalistycznym
Istnieją dwie grupy podmiotów gospodarczych (gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwo)
Rynek tworzą rynek dóbr i usług konsumpcyjnych oraz rynek dóbr kapitałowych i innych czynników wytwórczych
Współzależności między podmiotami gospodarczymi przedstawione są przy pomocy wykresu kołowego
Wydanie dochodów
Utrzymanie dochodów
Ponoszenie kosztów wytwarzania
Przychody ze sprzedaży
Wielkość dochodów, jakie ma do dyspozycji nabywca w istotny sposób wpływa na wielkość oraz strukturę popytu konsumpcyjnego.
Analiza struktury wydatków- metoda badania zmian w strukturze popytu pod wpływem zmian w wielkości dysponowanych dochodów ludności.
Ernst Engel (1821-1896) – niemiecki statystyk. Wykorzystał jako jeden z pionierów metodę analizy struktury wydatków i wykazał, że w miarę wzrostu przeciętnego dochodu na 1 członka rodziny rośnie popyt.
Prawo Engla – w miarę wzrostu dochodów na 1 członka rodziny zmniejsza się procentowy udział wydatkó na żywność i dobra wyższego rzędu ( głównie dobra konsumpcyjne trwałego użytkowania).
Gusty i preferencje
Popyt zależy od metody, tradycji, obyczajów, religii, wewnętrznej hierarchii qartości czy przynależności do subkultur oraz innych związków społecznych.
Preferencje ludzi zmieniają się wraz z rozwojem osobistym (fizycznym i psychicznym), np. główną preferencją dla:
Rodziców jest dobro dziecka
Osób starszych – troska o zdrowie
Młodzieży – rozrywka i / lub edukacja
Ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych
Zmiana cen innych dóbr mogą w istotny sposób wpływać na fluktuację poziomu popytu na dobro, które nas szczególnie interesuje.
Dobra substytucyjne – dwa dobra są substytutami jeżeli zmiana ceny ( wzrost, spadek) na jedno z nich przy niezmienionej cenie drugiego, przesuwa popyt konsumentów w kierunku dobra tańszego.
Dobra komplementarne – dwa dobra są komplementarne jeżeli wzrost (spadek) ceny na dane dobro wywołuje spadek (wzrost) popytu na drugie dobro. Np. benzyna i samochód, drukarka i toner.
Dobra niezależne – zmiana cen relatywnych. Kupujący mogą przewidywać dzięki informacją rynkowych, że dobra dla nich istotne mogą w określonym odstępie czasowym zmienić swoją cenę. Gdy przewiduje się wzrost cen tego dobra, przyspiesza się zakup, natomiast w sytuacji odwrotnie czeka się na obniżkę cen.
Wyprzedanie zakupów w czasie nosi nazwę ANTYCYPOWANIA zakupów. Np.:
zwiększenie popytu na cukier przed wejściem Polski do UE
oczekiwanie na wyprzedaż nowych aut pod koniec starego roku.
Liczba i struktura ludności
W uproszczeniu większa liczba ludności to większy globalny popyt (porównaj rozmiar rynku żywności w Polsce i Chinach)
Popyt zmienia się również wraz ze zmianą struktury społecznej
Wpływem zmian liczby i struktury ludności na zjawisko ekonomiczne zajmuje się demografia.
Efekty psychologiczne i socjologiczne ( demonstracji i naśladowania)
Na popyt ma wpływ również ludzka psychika i zachowanie o podłożu socjologicznym.
Tymi zachowaniami zajmują się badania psychologiczne i socjologiczne.
Przykładami najpopularniejszych efektów demonstracji i naśladownictwa wpływającymi na popyt są:
efekt Veblen’a
efekt snoba
efekt owczego pędu
Postęp naukowo technologiczny
Wraz z nowoczenymi zdobyczami nauki i techniki pojawiają się nowe potrzeby, a takżę następująca zmiana struktry popytu.
Wykład 4
Popyt – ilość dobra i usług jaką kupujący chcą i są w stanie kupić przy różnych poziomach rynkowych
Prawo popytu rynkowego – wraz ze wzrostem ceny produktu zmniejsza się popyt na ten produkt, natomiast wraz ze spadkiem ceny popyt rośnie.
Czynniki wpływające na popyt:
Cena danego dobra
O wpływie ceny danego dobra na rozmiar popytu mówi nam prawo popytu rynkowego
Dochody kupujących mają wpływ na poziom zakupów ze względu naposiadanie odpowiedniej siły nabywczej
Siła nabywcza mówi o tym, na jaki poziom zakupów może sobie pozwolić nabywca
Siła ta zależy od :
Dochodów dyspozycyjnych
Średniego poziomu cen na danym obszarze
Generalna zasada:
Im wyższe dyspozycyjne i niższy poziom cen tym potencjanie wyższy popyt
Wielkość dochodów, jakie ma do dyspozycji nabywca w ostotny sposób wpływa na wielkość oraz strukturę popytu konsumpcyjnego.
Analiza struktury wydatków:
Metoda badania zmian w strukturze popytu pod wpływem zmian w wielkości dysponowanych dochodów ludności:
Wpływ dochodów nabywców na popyt uwidacznia się na podziale dóbr na:
Podstawowe i luksusowe
Normalne i podrzędne
Dostępność technologii i postęp naukowo-techniczny
Wykorzystywane technologie decydują o ilości czynników produkcji, które należy zużyć, aby otrzymać określoną ilość produktu końcowego.
Postęp naukowo-organizacyjny zwiększa możliwości podażowe dzięki wdrażaniu nowinek technicznych i lepszej organizacji działalności przedsiębiorstw.
Podatki i subsydia (dotacje)
Zwiększenie podatków wpływa na ograniczenie podaży i często prowadzi do powiększanie szarej strefy w gospodarce.
Wpływ substydiowania (np. system dotacji) jest pozytywny dla zwiększania rozmiarów podaży i sprawia, że jej poziom jest bardziej stabilny.
Przewidywanie zmian ocen relatywnych
Producenci ( sprzedawcy)mogą wykorzystywać antycypowanie w dwóch obszarach:
Przy sprzedaży wytworzonych dóbr
Przy zakupie czynników wytwórczych
Przykłady antycypowania po stronie podażowej rynku:
Zwiększenie alecji promocyjnych i wyprzedaż posezonowa odzieży
Zwiększenie i przyspieszenie zakupów mąki przez piekarzy w momencie słabszego zbiora zbóż
Liczba przedsiębiorstw w gałęzi
Jeżeli dana branża okazuje się atrakcyjna dla wytwórców (można dużo zarobić) szybko zwiększa się tam ilość oferentów i rośnie podaż danego dobra. Przy pogorszeniu zyskowności branży część przedsiębiorstwa bankrutuje,a inne się wycofują z danej działalności co ogranicza ogólny poziom podaży danego dobra.
RÓWNOWAGA RYNKOWA
WARUNKI RÓWNOWAGI RYNKOWEJ
MODEL STATYSTYCZNY
MODEL DYNAMICZNY
Równowaga rynkowa:
POPYT=PODAŻ
Równowaga rynkowa – stan rynku, w którym nie występuje ani nadwyżka ani niedobór dobra na rynku. Ilość oferowanego dobra jest równa ilości nabywczej.
Najczęstszymi formami organizacyjno-prawnymi przedsiębiorstw są jednoosobowe firmy osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą oraz spółki prawa handlowego (np. spółka z o.o, akcyjna, jawna).
PODAŻ – ilość dobra jaką sprzedający chcą i są w stanie zaoferować kupującym przy różnym poziomie cen.
PRAWO PODAŻY RYNKOWEJ – wzrost cen produktu prowadzi do wzrostu jego podaży, natomiast spadek ceny powoduje zmniejszenie oferowanej ilości produktu.
Cena danego dobra:
O wpływie cen danego dobra na rozmiar podaży mówi nam prawo podaży rynkowej.
Cena czynników wytwórczych:
Decyduje o kosztach działalności przedsiębiorstw, a co za tym idzie o opłacalności produkcji.
Na wartość poszczególnych czynników mają wpływ:
Ich ilość i dostępność
Stopień substytucyjności zasobów
Możliwości technologiczne
Nadmiar i niedobór mają charakter względny. Występują one na rynku przy określonych cenach znikają w miarę, jak decydują kupujący i sprzedający doprowadzają do stanu równowagi.
Inaczej te procedury określa się jako MECHANIZM RYNKOWY
Do określenia możliwych zmian równowagi rynkowej służą:
Model statyczny – przedstawia zmiany w równowadze rynkowej które są spowodowane zmianami czynników wpływających na rozmiary popytu i podaży
Model dynamiczny – uwzględnia czynnik w zależnościach zachodzi pomiędzy zmianą cen i zmiani-om popytu i sprzedaży.
SPOSOBY KONKURENCJI RYNKOWEJ I STRUKTURY RYNKOWEJ
KONKURENCJA – rywalizacja pomiędzy wszystkimi przedsiębiorstwami oferującymi produkty lub usługi zaspokajające taką samą potrzebę i skierowane do takiej samej przyczyny odbiorców.
Zakładając i prowadząc działalność gospodarczą wymagana jest analiza konkurencji innych organizacji z branży.
Dzięki temu wiadomo, jaka sytuacja panuje w branży interesującej daną organizację.
Oceniając mocne i słabe strony konkurencji, łatwiej jest rozpisać plan rozwoju działalności.
RODZAJE KONKURENCJI ZE WZGLĘDU NA STOSOWANE INSTRUMENTY:
Cenowa
Niecenowa
STRUKTURA RYNKOWA: pozwala opisać zachowanie się nabywcó i sprzedawców na danym rynku
Typy struktur:
Konkurencja doskonała
Konkurencja monopolistyczna
Digopole
Monopol pełny
wiele kupujących i producentów tych samych produktów, pełna standaryzacja produktów, cena jest wielkością daną, poszczególni producenci nie działają w porozumieniu i nie mogą kontrolować cen oraz wpływać na wielkość podaży rynkowej towaru, swoboda wejścia i wyjścia, brak barier ekonomicznych, prawnych, społecznych i innych, pełna informacja o rynku dla wszystkich uczestników.
Wielu sprzedających i wielu kupujących , produkty zróżnicowane i posiadające bliskie substytuty, konkurencja między sprzedawcami poprzez dywersyfikacje produktów i narzędzia niecenowe, brak barier wyjścia i wejścia z rynku, założenie o doskonałej informacji o rynku.
1 I 2 SĄ NAJBARDZIEJ KRZYSTNE DLA NABYWCÓW
W KILKU PRZEDSIĘBIORSTWACH KONCENTRUJE SIĘ 60-80% PRODUKCJI CAŁEGO RYNKU, NIE WIELU SPRZEDAJĄCYCH, ALE WIELU KUPUJĄCYCH, WYSTĘPUJE WZLĘDNA STABILNOŚĆ CEN.
Ponad 90% rynku w rękach jednego producenta, który jest utożsamiany z całą daną gałęzią produkcji, jeden sprzedający i wielu kupujących, brak bliskich substytutów, co zmusza do zakupu danego dobra.
PRZEDSIĘBIORSTWO – podmiot gospodarczy prowadzący zoorganizowaną działalność gospodarczą na własne ryzyko w celu osiągnięcia korzyści gospodarczych.
Działalność gospodarcza może mieć charakter:
Wytwórczy
Usługowy
Handlowy
Przedsiębiorstwo reprezentuje stronę podażową rynku i działa w sferze produkcji, dlatego często określa się je za pomocą słowa producent.
Cele działalności przedsiębiorstwo:
Osiągnięcie maksymalnie wysokich zysków i pomnażanie majątku
Osiągnięcie i utrzymywanie wysokiego tempa wzrost i rozwoju firmy
Osiąganie maksymalnego zadowolenia z prowadzenia działalności gospodarczej
Utrzymywanie odpowiedniego wizerunku firmy w oczach różnych grup społecznych
Cechy i funkcje przedsiębiorstw:
Samodzielność funkcjonowania
Samofinansowanie działalnoście
Podejmowanie działań gospodarczych na własne ryzyko
Główną funkcją przedsiębiorstw jest przetwarzanie w procesie produkcji różnych zasobów w dobra konsumencyjne oraz oferowanie ich innym podmiotom gospodarczym w celu zaspokajania ich potrzeb.
OTOCZENIE EKONOMICZNE PRZEDSIĘBIORSTW
NA FUNKCJONOWANIE PRZEDSIĘBIORSTW ODDZIAŁUJE:
OTOCZENIE WEWNĘTRZNE
OTOCZENIE ZEWNĘTRZNE
OTOCZENIE MAKROEKONOMICZNE (TZW. ZEWNĘTRZNE DALEKIE): zestaw warunków wpływających na ogólną sytuację gospodarczą i możliwości prowadzenia działalności biznesowej dla wszystkich podmiotów gospodarczych.
OTOCZENIE WEWNĘTRZNE – jest zależne od samego przedsiębiorstwa. Obejmuje ono posiadany majątek i charakter oraz przydatność czynników wytwórczych będących w dyspozycji danej firmy.
Bada się tu strukturę, przydatność i motywację pracowników. Rozmiar i strukturę majątku rzeczowego, pieniężnego, aktualną kondycję finansową.
Formy prowadzenia działalności gospodarczej:
Jednoosobowe przedsiębiorstwo prowadzone przez osobę fizyczną
Najprostrza forma prowadzenia działalności gospodarczej
Właścicielem jest konkretna osoba fizyczna, a jej nazwisko jest jednocześnie zawarte w nazwie przedsiębiorstwa
W gospodarce najwięcej przedsiębiorstw działa w takiej formie organizacyjno-prawnej, z reguły są to jednak mikro- i małe przedsiębiorstwa
Uznaje się, że pomimo niewielkich rozmiarów tych przedsiębiorstw dają one najwięcej miejsc pracy i dochody dla większości pracujących
Wspólne prowadzenie działalności gospodarczej
Spółki cywilne zakładane i działające na podstawie zapisów kodeksu cywilnego
Charakterystyczne jest to, że wspólnicy odpowiadają całym swoim majątkiem (nawet prywatnym) za zobowiązania takiego przedsiębiorstwa.
Spółki handlowe zakładane i prowadzone zgodnie z kodeksem Spółek Handlowych
RODZAJE SPÓŁEK HANDLOWYCH:
JAWNA
PARTNERSKA
KOMANDYTOWA
KOMANDYTOWA AKCYJNA
Z O. O
AKCYJNA
Podmiot spółek handlowych ze względu na sposób podejmowania decyzji
Osobowe ( jawna, partnerska, komandytowa) – w nich każdy udziałowiec ma taką samą siłę głosu, nie zależnie od zamieszczonego kapitału
Kapitałowe ( komandytowo-akcyjna, z o. o, akcyjna) tutaj wpływ na podejmowanie decyzji ma wartość decyzji a na podejmowanie decyzji wartość udziałów zakładowych lub ilość posiadanych akcji w rękach danej osoby
Inne formy prowadzenia działalności gospodarczej:
Fundacje
Stowarzyszenia
Zrzeszenia
Spółdzielnie
Jednostki publiczne
Powstałe (np.partie)
Formy te są często wykorzystywane w organizacyjnych pozarządowych i charytatywnych, które działają na rzecz pożytku publicznego. Spotyka się je także przy organizacjach zawodowych oraz w sektorze publicznym.
PRODUKCJA, ORGANIZACJA, TECHNOLOGIA
PRODUKCJA- świadome i racjonalne wykorzystanie czynników produkcji w celu wytworzenia produktów.
W ekonomii produkcja dotyczy wytwarzania wszystkim dóbr, na które zgłoszony jest popyt .
W trakcie planowania produkcji należy podjąć następujące decyzje:
Jakie dobra będzie wytwarzać
W jakiej ilości
Jakiego typu i ile czynników produkcji zostanie zaangażowane do produkcji
W jaki sposób połączyć wszystkie niezbędne czynniki produkcji
ORGANIZACJA PRODUKCJI:
Właściwe połączenie różnych składowych kapitału ludzkiego
TECHNIKA PRODUKCJI:
Odpowiednie połączenie kapitału ludzkiego i kapitału rzeczowego
TECHNOLOGIA:
Połączenie różnych elementów procesu produkcyjnego na podstawie którego określa się które czynniki produkcji i w jakich ilościach muszą być połączone w celu otrzymania pożądanego produktu.
TECHNOLOGIA MOŻE BYĆ:
Pracochłonna
Kapitałochłonna
Neutralna
Podział ten wynika z parametrów technologicznych.
Składowe procesu produkcji:
Praca ludzka + środki produkcji = efekt produkcji